Edited By Jeffrey C. Witt
Edition: 0.0.0-dev | February 27, 2013
Authority: SCTA
License Availablity: free, Published under a Attribution-NonCommercial-ShareAlike 4.0 International (CC BY-NC-SA 4.0)
1
59Secundum quod heri tangebatur omnia operabilia quae
60fiunt in isto mundo perceptibiliter Reducuntur
61ad tres modos
2
unus est operationum mirabiliorum
62de quibus dictum est in lectione praecedenti
3
Alius est
63operationum daemonum. et ideo circa praesentem materiam est notandum
64quod ex scriptura novi et veteris testamentorum habetur
65quod sunt spiritus maligni et multa opera exercuerunt
66circa apparet certas personas seu creaturas ut apparet de dae-
67monum
eiectione a quibusdam hominibus per eos obse-
68ssis
4
et huic concordant philosophi, nam plato substantias
69spirituales divisit in duo genera. unum bonorum spiritum
70quos vocavit calodaemones, nam calo graece
71est bonum latine. 2m(secundum) genus est aliquorum spirituum
72quos vocavit cacodaemones, et caco graece
73malum latine dicitur, nam ex doctrina eius in thimeo
74secundum expositionem calsidum[?] posuit malos spiritus in
75aere nobiscum, conversari
5
de aristotele dubium est, nam
76quod posuerit spiritus malignos non apparet, sed dicit Guillelmus
77parisiensis in libro de universo quod aristoteles habuit
78spiritum familiarem quem credidit bonum esse spiritum vel
79angelum missum de caelo, scilicet, de orbe veneris. ubi
80notat praefatus doctor quod Realiter fuit daemon qui
81sub titulo sanctitatis decepit aristotelem in punctis tan-
82gentibus
fidem, quia ille spiritus dicebat se esse de
83caelo missum et instruxit illum in aliquibus contra
84fidem, credebat tamen aristoteles calodaemon sed utulo[?]
85in libro de natura deorum dicit aristoteles fecisse librum
86de genealogia deorum quem dicit fuisse bonum librum,
87licet non Reperiatur. tamen in hoc sufficit quod scriptura
88sacra doceat quod spiritus maligni sunt fugiendi
6
892o(secundo) dicitur quod huiusmodi spiritus maligni divina
90permissione quaedam operantur quod apparet quia extremo
SV326ra
1odio odiunt genus humanum, igitur si Relinquerentur suae
2potentiae infinita nocumenta nobis inferret nam ipsi
3Refrenantur intantum quod nihil possunt sine deo specialiter permi-
4ttente,
nam ut ait petrus in sua canonica, ipse est
5adversarius noster tanquam leo Rugiens et quaerens quem
6devoret et sic in eo non deest affectus nocendi nam
7ipsorum potestas est taliter Restricta quod nisi deo permitten-
8te
nihil possunt contra nos
7
Ex quo sequitur quod eorum
9familiaritas est summe fugienda quia extremo odio
10odiunt nos et ideo ait boecius in 3o(IIIo) de consolatione
11quod nulla est pestis efficacior ad nocendum quod fa-
12miliaris
inimicus nam si daemones permitterentur
13multipliciter nobis nocerent
8
2o(secundo) sequitur quod ars ma-
14gica
nihil est, quia daemones et eorum operationes
15subiacent divinae providentiae. Ex quo patet quod eorum opera-
16tiones
non subiacent arti nec Regulis artis nec
17verbis nec cogitationibus nec industriis humanitus
18adinventis, ymo(immo) quod forcius(fortius) est nulli creaturae subia-
19cent
nisi forte sanctis propter vitae excellentiam qui
20habuerunt potestatem eos cohercendi et eiciendi
21a creaturis ut tangit apostolus dedit nobis
22potestatem supra omnem carnem
9
2o(secundo) arguitur quia
23invocatores daemonum sunt homines bestiales fi-
24de
et virtutibus carentes igitur non sub arte cadit
25fatuitas magica. antecedens est notum discurrendo
26per hystorias(historias) quia malifici fuerunt semper pessimi
27et villes creaturae, et hoc de illis qui morantur
28qui[?] de valdensibus[?]in vallibus ubi Reperiuntur invocationes daemonum
29et tamen illi carent omni arte et fide saltem bona
30et ex alio unusquisque simplicium alio et alio modo invo-
31cat
igitur ars magica non cadit sub arte nec
32per modum Regularum artis procedit
11
ubi est advertendum quod prout ad materiam spec-
36tat
multiplex est deceptio apud tales qui quid habent
37pro fine quaestum vel inanem gloriam sicut dictum est
12
38Primus gradus est quorumdam ex industria naturali vel
39alias loquencium(loquentium) interius absque motu aliorum et
40ad facilius decipiendum observatis coniurationibus
41et verbis, ipsi dant Responsa decipiendo assistentis
42quia loquitur et non videntur loqui
13
2us(secundus) modus 2m(secundum) quod
43tangit baccum est per conventionem ipsorum quia
44aptatis quibusdam canalibus ipsis habent latentes
45socios qui per canas loquuntur et decipiunt audientes
14
463us(tertius) modus decipiendi est per terrores passionare interius
47hominem et taliter deturbare potentias interiores ut
SV326rb
48non sit distinctio inter fantasma(phantasma) et obiectum quo casu stan-
49te
quidquid interius occurrit per modum fantasmatis(phantasmatis)
50indicatur ad extra obiectum praesens quidquid terro[?] inducitur
51ab eis ex causa multiplici, primo ex parte loci quia
52tales magici eligunt loca solitaria quae sunt terrorum
53inductiva
15
2o(secundo) ex parte temporis quia tempore nocturno et te-
54nebroso
ipsi consueverunt homines de fraudare
16
3o(tertio) ex
55parte verborum tamen quia illa verba sunt audientibus ignota tamen
56quia ex vi suae prolationis sunt terribilia et laesiva potentia
57audientis
17
4o(quarto) ex figura nam in praesencia(praesentia) assistencium(assistentium)
58multa adinvicem applicant quae omnia simul iuncta ter-
59rent
existentem et Reducunt ad talem statum quod
60vi turbationis et terroris interioris spuum[?] ad intra
61non distinguunt inter fantasma(phantasma) et obiectum et quidquid
62est ante ea impressum, et ymaginatum(imaginatum) in potentia interiori obicitur
63per modum Rei ad extra in tantum quod sic territi non sciunt di-
64stinguere
inter fantasma(phantasma) et obiectum, et quicquid concurrit
65per modum fantasmatis(phantasmatis) apparet esse obiectum ad extra potentiae sensitivae
66praesentatum
18
Et forte aliqui magici ex suis inac
67ergo operationibus fuerunt decepti, nam aliqui credi-
68derunt
loqui daemonibus qui Realiter non loquebantur
69eis, Et in signum huiusmodi narrant aliqui quod huiusmodi
70assentientes aliquando manent in perpetuum laesi, et ratione
71mutationum et turbationum interiorum quae sunt nimis ex-
72cessive
illi manent imprudentes male dispositi
73et male inclinati
19
Alius est modus deceptionis eorum
74per naturam et per causas naturales applicatas fraudulenter
753us(tertius) est ex dempsitate(densitate) aeris vel quod ipsi eligant loca
76quibus sciat[?] aerem esse dempsum(densum) qui Reflectit species
77aliqualiter et invalescente frigiditate noctis aer magis
78dempsatur(densatur) et ideo magis Reflectit species in tantum quod
79homines indicant se videre aliqua corpora in aere
80ubi non vident nisi se tantum, et illud habetur 3o(IIIo) metheologicarum de
81antiphonte[?] qui videbat se in aere et hoc erat per re-
82flectionem
specierum, et ideo videbat se quasi in speculo,
83vel potest esse deceptio per applicationem condempsantis(condensantis), per hunc
84modum salvantur multae apparenciae(apparentiae) daemonum, ubi sortes
85vidit seipsum de nocte et credidit se videre daemonem,
86et ex hoc sequitur turbatio mirabilis, et ex consequenti de-
87nigratio
faciei, et aliae infirmitatis mirabiles, et potest
88ex hoc esse turbatio in tanto gradu quod inferret crea-
89turae
demenciam(dementiam) et forte mortem
20
4us(quartus) modus dece-
90ptionis
ratione deffectus(defectus) considerationis distanciae(distantiae) Rei
91a Re
21
ubi notandum est quod secundum quod Res videtur sub maiori
92angelo secundum hoc iudicatur esse maior ceteris paribus,
93et similiter sub minori minor, et sub aequali aequalis
94et hoc est demonstratum in 4o(quarto) libro perspectivae, nam visio
SV326va
1
Nota aliquas rationes propter quas magici sunt axelitia[?] excellendi
fit per pyramidem Radiosam cuius conus est in oculo
2et basis in Re visa. et secundum quod Res videtur maiori an-
3gulo
secundum hoc Res est maior iudicando secundum quod apparet, et sic
4a obiectum parvae quantitatis vel hoc potest apparere aeque ma-
5gnus
sicut terris altissima ut posito casu quod homo et
6terris elevata videantur sub eodem angelo adaequate
7et non discernatur de distantia sine dubio Iudica-
8bit
hominem esse aequalem turri. Et in isto casu qui
9frequenter accidit potest occurrere Iudicium quod homo est aeque
10magnus sicut turris, et ex consequenti Iudicatur esse daemo-
11nem,
quia sub illa quantitate qua iudicatur ita magna hoc
12non poterit bene naturaliter existere nec suas operationes
13convenienter exercere
22
Et ideo vitulo narrat de lu-
14po
qui iudicabatur nemori a principio adaequari et secundum
15quod variatur angelus per appropinquationem secundum hoc lupus apparet
16alterius et alterius quantitatis. Et iste est bonus modus
17salvandi apparencias(apparentias) daemonum naturaliter
23
ubi est adver-
18tendum
quod ad debite aliquid percipiendum per visum Requiruntur
19ad debite aliquid pro cipiendum[?] pro visum requiruntur octo concurrentia[?] octo concurrentia, scilicet, lux debita distantia situs magnitudo
20soliditas dyamphanitas[?] tempus conveniens debita
21organi disposito et ista possunt in infinitum variari quia
22ad variationem unius sequitur deceptio infinita vel possunt
23contingere infinite deceptiones
24
5us(quintus) modus illusionis
24potest esse pertinenter ad praedicta laedendo organi dispositio-
25nem
assistentis, nam sicut torpedo solo tactu
26stupefacit membra in tantum quod membrum Redditur im-
27potens
ad sentiendum, et adhuc tangendo ipsum cum
28baculo laedit membra et omnino perturbat et ita
29per applicationem aliquorum potest visus alterari cuius appli-
30cationis
sunt apparenciae(apparentiae) variae, ubi nullo modo erit
31daemon et ideo ad videndum Requiritur conveniens
32tempus nam propter velocitatem motus punctus circu-
33lariter
revolutus videtur esse circumferencia(circumferentia) circuli ymo(immo)
34Realiter circulus ut apparet de baculo inflammato
35nam propter brevitatem temporis existentis inter inscans(instans) in
36quo punctus est sursum et inter instans(instans) in quo
37est deorsum punctus Iudicatur esse ubique, et ita ratione
38parvitatis temporis res non Iudicatur esse ubi est, et
39per istum modum salvantur omnes traiectus. unde si
40sortes teneat denarium in una manu propter bre-
41vitatem
temporis sensus non sufficiet Iudicare in qua
42manu denarius sit si una manus aliam tetigerit
43inperceptibiliter quia credit mutationem non esse facta
44de loco ad locum, et sic in aliis tragediis possunt
45esse plures deceptiones quibus utuntur magici ad
46extorquendum simplicium
25
6us(sextus) modus est per naturalium causarum
47applicationem quae tamen ignorantur causae naturales et simplices
48credunt quod arte dyabolica(diabolica) talia fiant, nam Guillelmus
49parisiensis dicit quod si ex cera et puluere corii serpentis
SV326vb
50adusci(adusti) fiat candella(candela) de nocte ardens de nocte fa-
51ciet
apparere festucas esse serpentes vel Iuncos, similiter
52nam ratione colorum corii admisci cum cora variatur
53color obiecti visibilis, et iudicatur proportionalis color
54sicut color corii, et ratione luminis apparebunt moveri
55ut serpentes, et etiam ratione deffectus(defectus) lucis folium
56quercuum apparet esse bufonem et quantum ad hoc possent
57infinita exponi et experiri quae fiunt per causas naturales
58et tamen de simplicibus non apparet
26
Ex quibus quod tales
59magici nullo modo sunt impossibilia permittendi, quia
60laedunt et impediunt potentiam ad vere poletisandum
61ex eo quod vexant creaturas
27
2o(secundo) faciunt ydolatriae(idolatriae)
62et ducunt homines ad sacrificandum daemonibus
28
3o(tertio) quia
63nichil(nihil) afferunt nisi fantasticum(phantasticum) quia apparenciae(apparentiae) in
64illo casu non sunt nisi secundum quod obicitur fantasma(phantasma)
65ad intra potenciis(potentiis) interioribus et in illis nichil(nihil)
66veritatis Reperitur. potest tamen altero duorum modorum contingere
67quod aliquid veritatis in tali casu dicat.
29
Unus modus
68ex culpa et non arte, scilicet, quando creatura a deo totaliter
69deseritur et dyaboli(diaboli) divino subicitur in penam(poenam) peccati
70permisit deus ut cum daemone conversetur, non tamen vi
71alicuius artis, sed propter culpam sic demerentes, contingit
72tamen providencia(providentia) divina quod deus non permittit quod dyabolus(diabolus)
73habeat intentum
30
Alius modus est de Reprobatione ma-
74lorum
et huiusmodi inquirentibus, et hoc determinat sa-
75biensis in summa sua libro 2o(IIo) capitulo 17mo et
76magister nicholaus oresme in 3o(tertio) libro de figura-
77tionibus
qualitatum
31
Item sunt multae illuminationes
78quae fiunt sine daemonibus ut apparet de igne qui aliquando apparet
79in cimiteriis vel proprie patibula, et aliquando homines
80Iudicant ibi esse spiritus quod tamen non est, et cetera
Peter Plaoul, Commentarius in libros Sententiarum, de Libertate, Lectio 105, de Libertate, Circa operationem daemonum, Paragraph l105-ueoilp (http://scta.info/resource/l105-ueoilp )
Paris, Bibliothèque Nationale de France, ms. lat. 14534 , 324r (http://scta.info/resource/l105-ueoilp/svict)
Transcription Resource: http://scta.info/resource/l105-ueoilp/svict/transcription
Data source: http://exist.scta.info/exist/apps/scta-app/document/l105-ueoilp/svict/transcription
Copy Full Citation to Clipboard
View Explanation of Citation Practices
Resource l105-ueoilp in Critical
Resource l105-ueoilp in Sorbonne
Resource l105-ueoilp in St. Victor (Currrent Focus)
No results found