1
1TErtie partis primus liber tra-
2ctat de intelligentia et scien-
3tia consideratione morali sub
4his titulis sequentibus.

2
5¶ De intelligentia cognitio-
6ne ingenio et scientia conside-
7ratione morali. Rubrica prima.

3
8 IOb hystoria. c. 12. Auris ver-
9ba diudicat: et fauces co-
10medentis saporem.

4 / 32. c. Inspira-
11tio omnipotentis dat intelligentiam.
12Auris verba probat: et guttur escas gustum di-
13iudicat.

5
14 ¶ Cronica de nugis philosophurum. c. 2 scilicet de solone.
15Solon qui fuit vnus de. vii. sapientibus di-
16cebat: Intellectum fac ducem.

6 / c. 17 scilicet de so-
17crate. Socrates dicebat pene se scire nihil
18nisi ipsum ignorare.

7
19 ¶ Isocrates in exhortationibus. c. 2 ad finem
20Maximum est in minimo bonus intellectus
21in humano corpore.

8
22 ¶ Plato in timeo: Inuisibilium diuinarumque
23potestatum que demones nuncupantur prestare
24rationem maius est opus quam ferre valeat ho-
25minis ingenium.

9
26 ¶ Aristoteles meth. li. i. c. i. in prin. Omnes homi-
27nes natura scire desiderant. Scientis signum est
28posse docere.

10 / Idem de anima lib. i. Recto et
29ipsum obliquum cognoscimus: iudex enim vtro-
30que rectum est: contrarium enim obliquum neque sui
31ipsius neque recti.

11 / Lib. 2 Fortes carne in-
32eptos mente videmus: molles autem carne be-
33ne aptos mente.

12 / Idem probleumatum parte. 30
34Omnes excellentes viri aut secundum philosophiam aut
35polliciam: aut poesim: aut artes videntur melan-
36colici esse.

13 / Idem eleucorum lib. i. Difficile
37est simul multa conspicere.

14 / Lib. 2. et fi. Quod
38scimus sepe transpositum ignoramus. Proui-
39dere quidem difficile est: per vacationem autem
40videre facile.

15 / Idem ethincorum libro i. c. i. Unus-
41quisque iudicat bene que cognoscit: et horum est
42bonus iudex.

16 / Idem magnorum moralium
43li. i. c. 72. Intellectus est circa principia in-
44telligibilium entium. Scientia est eorum que sunt V60vb
45cum demonstratione: principina autem intelligibi-
46lia sunt. Quare non vtique erit circa principia
47scientia et intellectus.

17 / 73. c. Sapientia est ex in-
48tellectum et scientia composita: quare erit vtique cir-
49ca hoc circa que et intellectus et scientia.

18 / Idem in
50tractatu de bona fortuna. c. 2. et fi. Quid vti-
51que est melius scientia et intellectu nisi deus: / Idem
52retho. li. 2. c. 16. Iuuenes omnia scire putant et
53affirmant.

19
54 ¶ Philon vel philemen li. sapiente. c. 9. Corpus
55quod corrumpitur aggrauat animam: et depraemit terre-
56na inhabitatio sensum multa cogitantem.
57Difficile estimabimus que in terra sunt: et.
58que in prospectu sunt inuenimus cum labore:
59que in celis sunt autem quis inuestigabit:

20
60 ¶ Salustius in catilinario: Ubi intenderis:
61ingenium valet.

21
62 ¶ Tullius de offi. li. i. c. 8. Omnes trahimur et
63ducimur ad cognitionis et scientiae cupiditatem:
64in qua excellere pulchrum putamus.

22 / Idem
65de oratore li. i. Adest fere nemo qui non acu-
66tius atque acrius vitia indicet quam recta videat

23
67 Libro. 3. Non est tanta in rebus obscuritas
68vt eas non penitus acri vir ingenio cernat si
69modo aspexerit.

24
70 ¶ Ouidius de ponto lib. i. epistola. 5. Mensque
71magis gracili corpore nostra valet.

25
72 ¶ Seneca epistolarum ad lucillum lib. i. e. 3. Plus
73tibi et viua vox: et conuictus quam orno proderit.
74Homines amplius oculis quam auribus credunt.

26
75 / Libro. 5. e. 9. Patet omnibus veritas: nondum
76in occupata multum ex illa etiam futuris relictum
77est.

27 / Li. 11. e. 2. Alit lectio ingenium.

28 / Lib.
7814. e. i. Semina in corporibus humanis di-
79uina dispersa sunt: que si bonus cultor exci-
80pit similia origini pariunt: et paria his ex quibus
81orta sunt surgunt. Si malus non aliter quam ste-
82rilis ac palustris humus necat: at deinde cre-
83at purgamenta pro frugibus.

29 / Idem de tran-
84quillitate animi: Male respondent coacta inge-
85nia. Nullum magnum ingenium sine mixtu-
86ra dementie fuit.

30
87 ¶ Lex institur. li. 3 ti. de gradibus: §. fi. Ueri-
88tas magis occulta fide quam per aures animis ho-
89minum infigitur. V61ra

31
1 ¶ Cecilias firmianus de beata vita lib. i
2Nullus suauior animi cibus est quam cognitio ve-
3ritatis. Primus sapientie gradus est falsa
4intelligere: secundus vera cognoscere.

32
5 ¶ Maximianus: Non intellecti nulla est cu-
6ratio morbi.

33
7 ¶ Macrobius de somno scipionis li. i. Faci-
8cilior ad intelligendum per oculos via est quam
9per sermonem.

34 / Libro. 2. In re naturaliter ob-
10scura qui in exponendo plura quam necesse est su-
11perfundit addit tenebras. Anime facilius illa-
12bitur concepta ratio descriptione quam sermone.

35
13 ¶ Fulgentius mitologiarum in prohemino: Scientiae
14vestibulum puto scire quod nescias.

36
15 ¶ Cato. c. 3 Consilio pollet: cui vim natura
16negauit.

37
17 ¶ Boetius de consolatione li. i. c. 12. et penultimo.
18Eam mentium constat esse naturam: vt quotiens
19abiecerint vera: falsis opinionibus induantur.

38
20 Capitulo. 13. et fi. Nubibus atris condita nullum
21Fundere possunt sydera lumen.

39
22 ¶ Cassiodorus epistolarum li. i. epi. 8 Fidem
23siquidem rerum a ratione colligimus: que nunquam
24desiderantibus absconditur si suis vestigiis per-
25quiratur.

40 / Li. e. 52. Paucos ratio capit: aut pro-
26babilis oblectat intentio: ad illud potius tur-
27ba ducitur quod ad remissionem curarum constat euen-
28tum.

41 / Li. 7. e. 5. Manus larga artium nu-
29trit ingenia.

42
30 ¶ Isidorus in sinonima soliloquiorum li. 2. c.
3142. Summa miseria est nescire quo tendas.

43
32 ¶ Uersificator fabulurum esopi. 14 fab. Inge-
33nium vires superat.

44
34 ¶ Hugo de sancto victore in didascalo li. 2. c. 7
35Ingenium a natura proficiscitur: vsu iuuatur: immode-
36rato labore recluditur: et temperato acuitur
37exercitio.

45
38 ¶ Mattheus vindocinensis in poetria: parte
39i. c. 6. Ingenii dolor auget opes rebusque si-
40nistris.
41Plenius anxietas ingeniosa sapit.

46
42 Particula. 2. et. fi. c. 13. et pe.
43Natura fundat ingenium: prouehit vsus.

47
44 ¶ Gaufridus in poetria. c. 29 Certior aure
45Arbiter est oculus. V61rb

48
46 Idem de hyronia curie papalis:
47Multa vident paucis: pectora magna notis

49
48 ¶ Auctor li. de moribus medicorum. c. i.
49Omnia scire decet: cuncta patrare nocet.
50Scire malum quod vitet: idem res conueniens est.
51Scire bonum discat: quilibet id quod agat.

50
52 Capitulo. 2.
53Ignari medici demit medicina salutem.
54Dum prodesse putat: semper obesse solet.

51
55 ¶ Ricardus venusinus iudex li. de pertracta-
56tione nup. c. 28
57Sepius audiui: quia post conuiuia non est
58Consilium compos: stat nemo bene sui.
59Est hebes ingenium dape multa ventre recepta
60Non est perfecte tunc rationis homo.
61Turbatur cerebrum: cessat discretio mentis.
62Cur satur est venter: spiritus alter inest.
63Precipue bachus in nobis si dominetur.

52
64 ¶ Prouer. vulgar: Bene e orbo: chi non ve-
65de per criuello.
66Ele meio enzegno cha forza.