1
8QVAESTIO X
9VTRVM creatura rationa-
10lis sit imago trinitatis. Istius
11quaestionis intellectus par-
12tim dependet ex praeceden-
13ti: ideo breuius expedietur.

2 ¶ Supposita
14ergo multiplici acceptione imaginis ex
15quaestione praecedenti: licet doctor eam
16hic ponat pro articulo primo. Est pro
17articulo secundo conclusio prima. Crea
18tura rationalis improprie dicitur imago
19trinitatis. Patet ut supra de uestigio: quia
20nihil reperitur in creatura eiusdem spe-
21ciei cum deo, ergo &c. Patet ex prima
22acceptione imaginis.

3 ¶ Secunda conclu-
23sio. In qualibibet creatura rationali, &
24solum tali reperitur imago dei. Prima
25pars probatur. In qualibet rationali crea
26tura est inuenire trinitatem per quam
27ipsa potest duci in notitiam recordati
28uam &c. ergo. Consequentia tenet ex
29quid nominis imaginis. Antecedens pa-
30tet: quia in qualibet rationali creatur:
31est inuenire mentem, notitiam, & amo
32rem in quibus consistit ratio imaginis ut
33in partibus: ut dicetur conclusione se-
34quenti. Secunda pars patet: quia eo ipso
35mens imago dei est: quo capax eius est
36ut dicit Aug. xiiij. de trini. & habetur in
37textu: sed sola creatura rationalis est ca
38pax dei. ergo.

4 ¶ Praeterea, ex quo imago
39dicitur propter conformitatem alicu-
40ius eiusdem rationis in imagine & ima-
41ginato: propter quod natum est ducere
42in memoriam recordatiuam &c. illa
43creatura magis proprie dicitur imago
44dei quae habet aliquid deo simillimum,
45idest aliquid praecise commume uniuo
46cum deo & tali creaturae: talis est sol:
47creatura rationalis: quia ipsa sola habet
48aliquid conmune uniuocum deo & sibi,
49& nulli alij creaturae, puta irrationali.
50Nam esse intellectiuum, sapiens, iustum &c. B126b
51uniuoce conuenit deo & creaturae rationali,
52& nulli non rationali: ut patuit. qeiij. hu-
53ius dist. &. q. ix. dist. ij. Et nihil uniuoce
54conuenit deo & creaturae irrationalis qun-
55etiam conuenit rationali. Gratia exem
56pli. Ens uniuoce prędicatur de deo &
57creatura. ut supra. tactum fuit. q. ix. dist.
58ij.

5 ¶ Aliquae autem sunt proprietates quae
59praecise conueniunt deo & creaturae ra-
60tionali cum exclusione creaturae irratio-
61nalis. Non autem econtratio in quibus
62creatura rationalis maxime assimilatur
63deo. Et magis assimilaretur si per impos-
64sibile, esse iustum, bonum, sapientem, &
65similia essent accidentia in deo sicut in-
66creatura. Sicut enim statua facta ad imi-
67tationem Herculis, uere dicitur eius ima-
68go propter similitudinem accidentium
69eiusdem rationis cum eo ducens in re-
70cordationem Herculis sic creatura ra-
71tionalis propter similitudinem acciden-
72tium similium cum deo duceret in noti-
73tiam dei si essent accidentia in deo. Sed
74cum ille peoprietates sunt in deo uere,
75& consubstantialiter, & eminentius quam
76in creatura rationali: in qua sunt acciden-
77tia: ideo creatura rationalis, & sola dici-
78tur imago: quamuis non ita perfecta sicut
79si essent utrobique accidentia tam in deo
80quam in creatura.

6 ¶ Tertia conclusio. Ima-
81ginis ratio consistit radicaliter, & orig
82naliter in animae substantia: sed perfedte
83& completiue in substantia alae, & duobus
84actibus ab ea productis. Prima pars patet
85de quocumque; uerificatur esse capax dei. &
86posse esse eius particeps: de illo uerifica-
87turimago: creatura rationalis est hmoi. Ma-
88ior est beati Aug. xiiij. detrini. Eo anima
89est imago dei quo capax eius est parti-
90cepsque esse potest.

7 ¶ Ex illo sequitur; quod ani-
91ma sensitiua sola; seu ut talis praecise, non
92est imago dei.

8 ¶ Et si dicitur anima non
93est capax dei nisi per actus suo. Dicitur
94quod quandoque dicit circumstantiam sub-
95iecti uel denominati tali denominatio-
96ne: & sic anima est capax dei substantia
97quia anima est quod capit deum. Alio
98modo potest dicere circumstantiam con-
99notati sine quo non sic denominaret:
100& sic est capax dei per actus suos sine
101quibus non potest capere deum. Secun¬ B127a
1da pars patet, & est contra sanctum Tho-
2qui ponit quod imago dei consistat in po-
3tentiis animae, & non in actibus: quia si-
4ne actibus anima non est perfecta ima-
5go dei: hi sunt actus intelligendi, & uo-
6lendi. Pacit pro illo dictum beati Augu-
7inquodam sermone ut habetur in do-
8ictore.

9 ¶ Praeterea. omnes ponunt imagi-
9nem consistere in tribus habentibus or-
10dinem originis inter se: sed potentiae non
11origantur nec substantia animae origi-
12natur: ergo oportet ponere actus.

10 ¶ Po-
13telletiam consistere in substantia ani-
14nae, & duobus habitibus corresponden-
15tibus illis actibus. Nam sicut pater in di-
16uinis habet faecunditatem ad producen-
17dum tam filium quam spiritum sanctum:
18& communicat filio fecunditatem pro-
19ducendi spiritum sanctum: ita substan-
20tia animae est fecunda tam intellectio
21nis quam uolitionis, & communicat a
22ctu intelligendi (quam primo producit
23secunditatem producendi cum anima
24actum uolendi. Siquidem actus uolendi est
25asubstantia aiae; & ab actu intelligendi: a-
26ctus aut intelligendi a sola animae substa
27tia.

11 ¶ Pro articulo tertio dubitatur primo.
28Nam inter substantiam animae, & aiam
29nulla est distinctio: imago uero necessa
30rio requirit aliquam distinctionem.

12 ¶ Prae-
31terea. inter partes imaginis debet esse
32consubstantialitas aliqua: sed inter ani-
33mam, & actus eius, non potest esse con-
34substantialitas cum sint accidentia. Ad
35illa diffuse respondet post doctorem do-
36minus Camera. quaest. iiij. ideo breui-
37ter hic dicitur: quamuis ad perfectam i-
38maginem trinitatis requireretur aliqua
39distinctio: sed cum animae substantia sit
40imperfecta dei imago: licet longinquam
41habeat similitudinem cum deo: tamen
42maiorem, & praecisiorem similitudinem
43habet cum deo quam quaecunque ali-
44creatura irrationalis. Et licet Augusti
45exprimat partes imaginis per nomina
46significantia substantiam animae: con-
47notant tamen actus suos ad habendum
48aliquam conformitatem inter partes
49imaginis, & personas in diuinis. Et sic
50ut frequenter August. exptimit imagi-
51ntm conformiori modo quo potest B127b
52fieri.

13 ¶ Praeterea ad secundum. quam-
53uis partes imaginis non sunt sibi con-
54substantiales intrinsece, & realiter: sunt
55tamen aliquo modo consubstantiales
56animae extrinsece, & accidentaliter: eo
57quod actus illi inquibus ratio imaginis con-
58pletur, & perficitur: sunt in anima sub-
59iectiue, & ab ea effectiue.

14 ¶ Quamuis
60ergo partes imaginis non sint sibi con-
61substantiales: quia differunt realiter, &
62essentialiter ab inuicem: & in hoc ima-
63go deficit a perfecta representatione,
64& similitudine dei. Nec possibile est in
65creaturam inuenire perfectiorem dei-
66similitudinem immo semper manet ma-
67ior dissimilitudo quam similitudo: & ta-
68men in hoc representatur a remotis
69consubstantialitas personarum in deo:
70eo quod est ibi quaedam intraneitas actuum
71in eadem substantia: quia partes ima-
72ginis non sunt extra se: quia actus illi
73sunt realiter in substantia animae.

15 ¶ Quod
74autem imago in anima est perpetua, &
75inimortalis: uerum est secundum poten-
76tiam non secundum perfectionem,

16
77¶ Et si diceres respectu cuius obiecti est
78imago: breuiter dicitur imago pro-
79prijssime est respectu dei. Siquidem ipsa
80anima semper capax est: & quantum est
81ex sua natura productiua intellectio-
82nis, & amoris respectu dei: dum non
83fuerit aliud impedimentum. Sic ergo
84in partibus imaginis, patet quaedam
85trinitas eiusque consubstantialitas im-
86perfecta: imperfecta distinctio, & ori-
87go: quae possunt ducere in memoriam
88trinitatis diuinae unitatis scilicet essen-
89tiae trium personarum, & originatio-
90nis earum. Et quia perfectior est simi-
91litudo in actibus respectu aeternorum i.
92intellectionis dei, & dilectionis eius:
93ideo perfecta imago consistit in substan-
94tia animae, & actu intelligendi deum, &
95amandi deum. Qui actus: quia non
96possunt esse in parte sensitiua: ideo in
97parte sensitiua beatus Augusti. non
98constituit rationem, maginis. Et secun-
99dum haec solui possunt, & poni diue sae
100auctoritates sanctorum, & ratione.
101doctorum.

17 ¶ Secundo dubitatur quo-
102modo uerum est dictum beati Ang. Crea¬ B128a
1ta fuit in homine imago dei, quam non
2seruauit. Respondetur post Cameracen.
3quod imago capitur dupliciter. Vno mo-
4do prout supponit pro substantia animae
5quae est memoria: intelligentia, & uolun-
6tas: & sic non perdidit homo imauinem
7dei: licet per peccatum bene perdiderat
8efficaciam bene operandi ex impedi-
9mentis quae incurrit. Alio modo capi-
10tur ut est nomen quasi collectiuum sup-
11ponens pro substantia animae, & actibus
12cognitionis & dilectionis dei. Istos au-
13tem perdidit homo pro statu nature la-
14psae. Alia dubia latius uide in praefatis
15doctoribus. Et quomodo actus uolendi
16gignatur ab actu intelligendi &c.