Edited By Jeffrey C. Witt
Edition: 0.0.0-dev | March 8, 2013
Authority: SCTA
License Availablity: free, Published under a Attribution-NonCommercial-ShareAlike 4.0 International (CC BY-NC-SA 4.0)
1
37quantum spectat ad propositum et pro maior declaratione
38materiae praetactae, sciendum est quod tripplex(triplex) est divinae provi-
39denciae(providentiae)
executio
2
una est per influenciam(influentiam) summi boni
40cunctis providentis, et hoc modo ipsa non est res
41ad extra, sed est volitio divinae quae semper est unifor-
42mis
respectu omnium effectuum quae fiunt ad extra quia
43ipsa est pura et summa libertas simpliciter immen-
44sa
et quantum ad effectus arduos et infimos
SV333vb
45uniformiter concurrit et mere libere et quia ipsa non est
46naturaliter activa ut dictum est, ideo talis executio nullo modo
47potest concurrere tunc creatae
3
2a(secunda) exequutio(executio) est respectu causarum
482arium(secondarium) exequutio(executio) divinae providentiae non naturalis sed voluntaria
49quam faciunt angeli non appropriati naturaliter corporibus vel or-
50bibus
vel materiis corporeis, et isto modo seraphin
51contemplatur divinam bonitatem ut finem ultimum et habitudines omnium
52Rerum in finem ultimum et habitudines omni Rerum in finem ultimum
53Reducit ex qua habitudine ignotescit summa bonitas
54dei et inde consurgit summus amor et immensa bonitas
55divina, ex qua bonitate respectu creaturarum in deum considerata
56consurgit maximus amor nam officium seraphin vocatur
57et interpretatur ardentes est circa obiectum divinum propter a-
58morem
ideo seraphin vocantur et interpretatur
59ardentes et nedum est eorum officium circa obiectum ratione
60amoris sed officium eorum et est eundum amorem et veritatem
61ac bonitatem summam Revelare et dicere congruenter
62angelis aliis et hominibus
4
Consequenter considerando
63Rerum dispositionem optime factam et habitudines Rerum inter se
64per hoc explicatur divina essentia sapientia quae ita bene scivit
65ordinare quod officium pertinet ad cherubin quod interpretatur
66plenitudo scientiae. Et idem docent alios angelos inferiores
67et homines hic inferius
5
Consequenter descendendo ad ultimam
68gerarchiam sunt alia officia circa Regimen humanum et
69haec triplicia
6
nam aliquod officium est circa bonum commune huma-
70num
quod est pole?cum[?] et ad hoc deputati sunt angeli
71quorum officium est conservare politicas et instruere prin-
72cipes
de modo iusticiae(iustitiae) Regendi et gubernandi po-
73liciam(politiam)
ut ait macrobius quod sompnia(somnia) sit principum
74sunt vera, nam dormientibus immittuntur angeli Reve-
75lantes
neccessaria(necessaria) quod Regimen policiae(politiae) nec hoc ficticeum[?]
76cum hoc scripturat dicat daniel decimo capitulo ubi dicitur
77quod michael erat princeps iudeorum Regens populum
78Iudaicum. alium angelum habebat policiam(politiam) graecorum
79et alium policiam(politiam) personarum
7
Ex quo apparet quod angelorum
80officium est certa humanas policias(politias) et huic addunt
81doctores et translatio Regnorum spectat ad eorum
82officia ut si princeps voluerit inclinationibus an-
83gelorum
obedire a principatu corruat et a divino
8
84Aliud habent officium nedum circa communem policiam(politiam) et eius
85Rectores sed eciam(etiam) circa quamlibet personam et totam poli-
86ciam(politiam)
simul et ad hoc deputantur archangeli
87ad annunciandum(annuntiandum) et Revelandum illa quae tangunt reli
SV334ra
1Religionem et divinum cultum et sic gabriel annunciavit(annuntiavit)
2ex officio incarnationem verbi quae fuit fons salutis
3et totius Religionis christianae
9
Ex hoc apparet quod divina
4providente gratia angeli prompti sunt ut doceant
5et homines instruant circa fidei cultum et sacram re-
6ligionem
10
Aliud est officium respectu particularis perso-
7nae
et suorum actuum communium, et sic dicunt sancti quod cuilibet
8rationali creaturae datus est angelus cuius officium est
9de singulis inscruere(instruere) creaturam bona consequendo et
10a malo Retrahendo. Et ideo in psalmo scribitur an-
11gelis
suis mandavit de te ut cuscodiant(custodiant) te in
12omnibus viis tuis quod exponunt doctores respectu cuiuslibet
13creaturae, quia officium angelorum et voluntarium ex gra-
14tuita
institutione divina constitutum ut sic homines instru-
15ant
nisi ponant obicem. Et istae duae acce-
16ptationes
sunt extra propositionem
11
Sed hic est difficultas, nam
17dubitatur utrum angeli non naturaliter inclinati ad orbes
18vel ad alia. corpora movenda respectu naturalium actionum
19concurrant effective
12
Et si aliqui utrum omnes et
20quia materia est positiva congruitate potest dici sic quod secundum or-
21dinem
essentialem perfectionis secundum hoc est ordo influ-
22xus
ita quod angelus immediate sub deo non modo naturaliter
23et naturaliter modo, sed in modo voluntario agit respectu opera-
24tionum
naturalium hoc est probabile. Sed tamen nolo illud asserere
25propter articulum condampnatum(condemnatum) parisius qui dicit sic, dicere
26quod angelus moveat orbem solo voluntatis imperio
27error.
13
Intelligitur tamen iste articulus de angelo
28appopriato orbi qui tamen poterit ratione sui motus in multas
29operationes naturales et eciam(etiam) voluntarias
14
2o(secundo) diceretur
30quod angelus agens per voluntatem non sufficeret produ-
31cere
operationes inferius nisi concurrentibus aliis causis naturalibus
32et naturali modo Requisitis, et sic angelus non coniunctus
33orbi movet orbem non solo voluntatis imperio, sed
34movet una cum intelligentia praerequista et concurrente
35quae superior est
15
3o(tertio) potest dici quod Resolvendum est ad divinum
36decretum quia ordo causalitatis non semper sequitur
37ordinem Rerum intrinsecum
16
Sequitur de influentia naturali
38prout est ad propositum. Difficultas est qualiter motores
39orbium vel causae superiores naturaliter agentes ordinantur
40et qualem habeant inter se dependenciam(dependentiam) et qualem
41ordinem habent in agendo utrum, scilicet, quaelibet intelligentia
42sufficiat se sola individuum vel speciem producere
43et certa hoc sunt multi modi dicendi
17
primum est
44quod prima intelligencia(intelligentia) coniuncta orbi dato quod non mo-
45veret
se solo orbem, habet tamen naturalem causalitatem
SV334rb
46universalem respectu omnium producibilium naturaliter et materialiter, id est,
47de potentia materiae educibilium et producibilium naturaliter
48habet tamen confuse, et taliter quod non sufficit exire
49in actum se sola, Ideo ymaginandum(imaginandum) est quod 2a(secunda) in-
50telligentia
conclusione sperae(sphaerae) vel agregatum(aggregatum) ex omnibus in-
51telligenciis(intelligentiis)
creatis habet naturalem causalitatem supra
52omnes quiditates Rerum species producibiles naturaliter
53per educationem formae de potentiae materiae et sic concava
54spera(sphaera) sub decima existens dat causalitatem productivam
55quiditatum et specierum et omnium Rerum et est ydeativa[?]
56omnium specierum et quiditatum producibilium et educibilium
57de potentia materiae. Et per hoc excluditur anima huma-
58na.
Deinde adhuc huiusmodi causalitas non
59sufficit eo quod praecise quiditatum contentiva et
60non particularium specierum productiva, et ideo 8va(octava) spera(sphera)
61habet vim productivam figurarum et corporum line-
62amentorum
secundum debitam figuram et quantitatem. omnes
63autem astrologi ponunt figuras et maxime de
64praedicamento qualitatis de 4a(quarta) specie illae ponuntur in
65octava spera(sphera) ex dispositione stellarum quantum ad situm
66ut omnis figurae specierum sunt Reperibiles in octava
67spera(sphaera) et ad hanc Resolvuntur licet intellectus non sufficit
68discernere, et in concava spera(sphaera) ponuntur ymaginationes(imaginationes) non
69figuraliter, sed virtualiter quae sunt causae quiditatum rerum
18
70Consequenter ponunt isti astrologi quod planetae et
71orbes planetarum non habent in se ymagines(imagines) Rerum
72sed sunt successivi influentiarum trium superioris or-
73bium
ut a primo orbe capiant in genere vim pro-
74ducendi
inferiora
19
A 2o(secundo) orbe capiant vi produ-
75cendi
species tales. a 3o(tertio) orbe capiant vim producen-
76di
figuras. Sed isci(isti) planetae et eorum orbes habet
77ex propria natura vim ponendi in effectu et in esse Rem
78individualem secundum accidentia et influentias proprias, nam
79ex istis influenciis(influentiis) agregatis(aggregatis) Resultat effectus
80hic inferius quia generaliter causandum habetur a prima
81spera(sphaera), et quiditas habetur a 9na(nona) incipiendo a su-
82pprema(suprema)
est 2a(secunda) incipiendo ab infima ipsa est 9na(nona) et
83figura habetur in octava, vel in 3a(tertia) secundum alium modum
84computandi. Sed particulatio est in planetis septem,
85et ideo planete movetur tot diversis motibus ut in-
86fluenciam(influentiam)
quam non habent consequenter et ista est Radix
87et diversitas motuum planetarum ut, scilicet, consequantur
88vim Receptam a speris(sphaeris) superioribus, et secundum hoc
89est ibi concathenatio(concatenatio) mirabilis, nam omnis motus,
SV334va
1scilicet, Retrogradationis et stationis et alii motus diversi
2fiunt propter neccessitate(necessitatem) susceptionis influentiae ab orbi-
3bus
et intelligenciis(intelligentiis) superioribus, quia semper inferiores
4non sufficiunt consequi influentiam suam nisi prius
5suscepta superiori influentia et ideo tanta motuum
6diversitas ordinatur propter necessitatem(necessitatem) Regiminis natura-
7lis
et maxime hic inferius et ut facilius propter
8neccessitatem Regiminis naturalis intelligatur comparetur maior
9mundi ad minorem, scilicet ad hominem nam cor habet
10universalem influenciam(influentiam) et tamen per illam non posset effe-
11ctus
particulares exequi nisi haberet diversa membra
12sibi subordinata et Recipientia eius influenciam(influentiam)
13et per ea membra non possunt fieri particulares effectus
14nisi influente corde. Unde contingit quod in corde est
15vita, non tamen posset producere actus vitales nisi
16mediantibus membris. Et igitur dicitur quod prima spera(sphaera) habet
17modum cordis et influit in toto orbe, nec tantum
18sufficeret producere effectus nisi mediantibus membris, id est,
19speris(sphaeris) inferioribus et secundum hanc similitudinem homo vacatur
20minor mundus
20
Alia ymaginatio(imaginatio) quae apud quosdam
21videtur esse contraria primae, apparet tamen secundum proprium iudicium
22quod sacris coincidat cum prima, nam planetae sunt
23effectum hic inferios primo et principaliter effectivi et
24ydeativi(ideativi) et continent rationes causales universaliter enim
25effectum et cum hoc rationes nedum universales sed quidditative
26et nihilominus non possunt in effectum seu in actum
27nisi superiores orbes influant cum eis influentia
28satis generali et modicae perfectionis. exemplum sicut po-
29nitur
quod calor est naturaliter suae specie contentivus et
30productivus ita planetae sunt omnium effectuum produ-
31ctivi,
et sicut calor non potest multiplicare nisi ra-
32diatus
lumine, ita planetae non possunt producere
33effectus nisi Radiantibus superioribus orbibus et inte-
34lligenciis(intelligentiis)
et sic superiores tunc concurrent cum planetis
35non proprie et efficienter producendo effectus secundum illum modum
36sed actuando planetas ad effectuum productionem, ut lu-
37men
non producit species colores, sed tamen color non
38potest producere species nisi adsit praesencia(praesentia) luminis
21
3a(tertia) via
39quod planetae habent proportionales stellas fixas in 8va(octava)
40spera(sphaera) quaequid stellae fixae Recipiunt influenciam
41a 9na(nona) spera(sphaera), et ideo effectus fiunt, nec a planetis
42sic quod contineant principaliter effectus, Sed aeque primo
43stellae fixae et planetae continent effectus inferio-
44res,
verum est tamen quod aliquae stellae sunt aptae aliquibus
SV334vb
45effectibus aliae aliis, et tunc si applicentur secundum hanc
46proportionem effectibus secundum hoc habendat[?] magna copia in-
47dividuorum
et posset contingere per oppositum minus si tales
48stellae effectibus non applicentur
22
notandum est tamen quod ratio-
49nes
scientiales et causalitates causarum inferiorum non semper
50Requirunt causam superiorem eis correspondentem adaequate sed
51sufficit quod sit communis influentia vel causa quae ut pluri-
52mum
est communis propter varietatem influentiarum quia numquam
53est influentia respectu unius speciei adaequate, nam quaecumque sit
54influentia seu dispositio caeli applicata igni adhuc
55produceret ignem si ei applicatur scupa(stupa) vel combustibile
56et igitur adhoc quod causalitas inferior exeat in actum
57non Requirit influenciam(influentiam) sibi adaequatam, sed sufficit
58quod sit communis et quodammodo commixta
23
2o(secundo) notandum
59est quod ratio scientialis vel causalitatis hic inferius quantum ad
60mixta perfecta movetur et multum Iuvatur vel impeditur
61a causa ei proportionata vel contraria in dispositione corporum et
62influentiarum caelestium, et ideo dicit et tenuit avi-
63cenna
quod sine cursu causarum inferiorum, causae caelestes
64potuerunt animalia nedum imperfecta, sed eciam(etiam) perfecta, et
65ex hoc notat albertus quod monstra consueverunt con-
66tingere
non solum ex parte materiae, sed eciam(etiam) ex parte influenciae(influentiae)
24
67Ex parte influentiae ut contingit quod sit aliqua di-
68spositio
in astris ad productionem a speciei contingit
69tamen per aliam influentiam advenientem fieri monstrum
70alterius speciei plene tamen, et ita in specie humana salvat
71monstra, et igitur de iliis qui habent similitudinem hominis
72quae procedit ex vigore influentiae quae viget tempore
73productionis seminis quae quid influentia est conveniens
74ad hominis productionem
25
Ex primo dicto apparet quod multum
75inspicienda est Radix inferiorum causarum in actionibus in-
76ferioribus
patet quia Radix causarum superiorum non haberet
77effectum nisi concordarent inferiores causae
26
Ex quo
78apparet quod praesumptuosum(praesumptiosum) est intromittere de indicativa
79astrologiae alicui nisi sit maximus naturalis
27
3o(sequitur)
80sequitur quod licet monstrum et pestilentiae et mutationes
81Reducentur in causam caelestem ut in pluribus Reducuntur
82in causam inferiorem, nam secundum dispositionem influentiae
83vel humdantis(abundantis) materiae potest fieri monstrum, vel quia
84materia est male disposita nisi materiae superhabundans(superabundans)
85produceret plura membra et eciam(etiam) quia influencia(influentia)
86aliquando producit effectum alterius speciei, et sic non omnia mon-
87stra
dicuntur Reduci in causam superiorem ut in Resolutione
SV335ra
1elementorum et cadaverum per bellum potest contingere mor-
2talitas
et ex in dispositione Regionum. et ista non im-
3mediate
Reducitur in causam caelestem
28
Sunt eciam(etiam) aliqua
4quae eveniunt quae possunt Resolvi in causas superiores ut
5quaedam aliam sunt venenosa ita influentia illorum
6productiva potest in aliquo tempore vigere taliter quod ratione sui
7vigoris imprimitur aeri qualitas nocens nobis et
8Realiter inficiens et sic sola influencia(influentia) venenum con-
9servativa
potest contingere mortalitas et pestilencia(pestilentia)
29
10Alius modus ponendi quod ordo naturalis non Requirit aliquam
11connexionem causarum mediarum inter se sed quilibet prae-
12requirit
influxum primae, et tunc ex variis influenciis(influentiis)
13hic inferius congregatis producuntur varii effectus.
30
14Ex istis quacumque via data inferentur corollaria
31
primum
15est quod tota naturalis influentia corporum caelestium non se
16extendit ad aliquam electionem liberam taliter
17patet quia secundum omnes influentiae corporum caelestium et
18intelligenciarum(intelligentiarum) non est potens ad elementorum
19mutationem et seu eorum immixtus commistionem, nec
20ad specierum productionem et ideo actio naturalis angeli
21moventis orbem et primae intelligentiae creatae appropria-
22tae
non se extendit ad productionem minimi actus
23liberi, nec ad animam se extendit, nec ad eius actus
24quantum ad superiorem potentiam et sic tota concathenatio(concatenatio)
25causarum caelescium(caelestium) quae vocatur aurea, quia pulcherrime
26ymaginata(imaginata) nullam ponit inferius neccessitatem(necessitatem) respectu effectuum
27materialium. primo non quantum ad liberos et morales actus.
282o(secundo) non imponit neccessitatem(necessitatem) respectu effectuum materialium et
29corporalium, nam stat quod sic influentia specialis aeque
30productiva et tamen quod non producatur equus nisi fiat parti-
31cularum
applicatio causarum inferiorum
32
2o(secundo) sequitur
32quod si fiant productiones et seditiones non debent
33imputari saturno nec eciam(etiam) marti debet imputari
34aliquod vicium(vitium) unde sunt aliqui qui sua vicia(vitia) impo-
35nunt
planetis qui tamen errant in philosophia astrologia
36et moribus simul, nec Iovi attribuendus est divinus
37cultus, non tamen improbatur quin praecise influat alterando
38elementa et complendo mixta, nec Regia dignitas
39attribuitur soli, unde dicunt aliqui quod si sol sit in me-
40dio
caeli et habeat plenum ac liberum arbitrium
41aspectum ad lun?uam[?] et tunc Regia dignitas exi-
42stit
in suo potentissimo statu
33
3o(tertio) sequitur quod nec illa
43quae pertinent ad Religionem sacram nec illa quae perti-
44nent
ad sacrilegia Reducuntur in corpora caelestia
SV335rb
45vel astra, ymo(immo) praecise talia fiunt bonitate vel ma-
46licia(malitia)
hominum caldeorum et ita de nequicia(nequitia) caldeorum
47nec a mercurio est lex humana specialiter introdu-
48cto
sed a deo specialiter nobis providente ut salvi
49fiamus. Sed quod ymagines(imagines) fabricatae in constella-
50tionibus
secundum magos habeant efficaciam sunt regulae
51traditae satis faciles apud eos puta ad habendum
52horam et constellationem et sic de aliis quae sunt conve-
53nientia
ut dici debent ut homo habeat honorem vel
54sit lepidus vel eloquens complacens quae in conspectu
55gencium(gentium), sed haec omnia sunt falsa, quia corpora caelestia
56non se extendunt ad tales effectus ita quod stellae
57non habent efficaciam in materiam quae non est earum ca-
58pax,
licet tamen aliqui dicunt hoc esse verum quantum ad materialem
59influenciam(influentiam), scilicet, dum corpora fabricantur in tali conste-
60llatione
Recipiunt impresionem ab influentia vehemen-
61ter
vigente tempore fabricationis huiusmodi ymaginum(imaginum)
62et tunc impressio derelicta ab influentia caelesti re-
63manet
variata tamen influentia caelesti, sed hoc
64non se extenderet nisi ad alterationem corporalem
65et si sint aliqui qui aliter intelligant sine dubio
66hoc est ex malo intellectu, vel talis effectus
67proveniret ex ymaginatione(imaginatione) vehementia ad hunc effectum
68producendi, modo dicitur quod annus qui non vult frangi
69non debet talibus subici
34
4o(quarto) sequitur quod elevationes quae
70fiunt in certis constellationibus non habent effectum nisi
71Reducendo ad corporalem dispositionem ut stat quod
72ratione dipositionis temporis quod hoc sit magis eloquencior(eloquentior)
73vel gratus et tunc expedit illum hac hora magis
74adire principem quam alia
35
Consequenter elevationes quae
75tangunt Regimen naturale non sunt negandae ut
76de flebotomia, et ita per dei gratiam interpretandum
77est de aliquibus quod Resolvant se ad hoc
36
5o(quinto) sequitur
78quod magnae coniunctiones quae fiunt commutatione triplicis
79non sunt causa commutationis Regni, quia nec corpora
80caelestia nec eorum habitudo se extendit
81ad talia.
37
82Consimiliter potest inferri de materia nativitatis quod casus qui acci-
83dunt
nato alicui, et alia quae a vetulis vel ab aliquibus
84astrologis dicuntur accidere non dependent a corpo-
85ralibus
caelestibus, ymo(immo) haec omnia ut dictum est fiunt
86causa inanis gloriae vel quaestus. unde de gemellis hoc
87apparet quia inter illos astrologi nesciunt ponere differentiam quin
88eodem modo sint complexionatus, licet tamen magna sit differentia quia
89unus potest esse bene complexionatus, alius male unus eciam(etiam)
posset bene agere per assuefactionem et alius erit malus.
903o(tertio) dicitur quod staret quod unus esset generatus a Rege et alius
SV335va
1a paupere
38
6o(sexto) et ultimo sequitur quod fatalis series
2Rerum prout capitur communiter nullam imponit necessitatem libero
3arbitrio, nam tota eciam(etiam) concathenatio(concatenatio) causarum superiorum
4et inferiorum nullam posset imponere neccessitatem(necessitatem) libero
5arbitrio igitur, etc.
Peter Plaoul, Commentarius in libros Sententiarum, de Libertate, Lectio 111, de Libertate, Alia difficultas: qualiter motores orbium ordinantur, Paragraph l111-sdimmd (http://scta.info/resource/l111-sdimmd )
Paris, Bibliothèque Nationale de France, ms. lat. 14534 , 334r (http://scta.info/resource/l111-sdimmd/svict)
Transcription Resource: http://scta.info/resource/l111-sdimmd/svict/transcription
Data source: http://exist.scta.info/exist/apps/scta-app/document/l111-sdimmd/svict/transcription
Copy Full Citation to Clipboard
View Explanation of Citation Practices
Resource l111-sdimmd in Critical
Resource l111-sdimmd in Sorbonne
Resource l111-sdimmd in St. Victor (Currrent Focus)
No results found