Edited By Jeffrey C. Witt
Edition: 0.0.0-dev | January 14, 2013
Authority: SCTA
License Availablity: free, Published under a Attribution-NonCommercial-ShareAlike 4.0 International (CC BY-NC-SA 4.0)
1
82Antequam veniam ad particularem modum
83influendi caritatis respectu aliarum virtutum viden-
84dum
est de habitudine speciei ad ipsam caritatem etiam
85mentem
2
et ideo primo sit ista propositio negativa satis
86communis et sacis(satis) facilis habitudo speciei ad mentem crea-
87tam
non est per intrinsecam informationem realem
88ista propositio fuit prius probata ubi inquirebatur an stat
89deum influere formaliter vel actuare creatura ad modum
90formae in genere causae formalis et ibidem deductum
91fuit quod non quia non repugnat creaturae tanta
92actuatio qua, scilicet, denominaretur deus modo sic esset
93si deus realiter creaturam informaret
3
2a(secunda) propositio habi-
94tudo
spiritus sancti ad mentem quam quantificat non est vita-
95lis
immutatio actualis, patet quia sicut alias
96deductum est divina essentia non potest esse actus cognoscendi
97ipsius creaturae et pari ratione nec actus volendi quia
98est immensus actus essentialiter, ideo non potest esse remissus
99actus creaturae, tamen quia omnis volitio creaturae est
100quaedam operatio potentiae creatae modo quod deus sit operatio
101potenciae(potentiae) creatae implicat, ideo habitudo quam habet
102cognitio vel volitio respectu potentiae cogitative vel vo-
103litive
ut vitalis immutatio actualis vel informatio
104non potest reduci ad habitudinem quam habet spiritus sanctus ad
105mentem eam viviendo[?] non oportet quod cognitio
106vel volitio sit operatio[?] quaedam potenciae(potentiae) non dico
107productio, quia alias potentiae se haberet pure passive respectu suorum
V177ra
1actuum quod est falsum, ymo(immo) se habet active et si non ac-
2tive
ut producat tamen operatur ad hoc quod immutetur
3vitaliter quia licet vitaliter immutari non esset agere
4vel pati ut sic esset tamen quod operari
4
3a(tertia) propositio: spiritus sanctus
5nullam habet operationem seu effectum respectu creaturae quae
6gratificatur per eam quoniam[?] sit communis cuilibet trium personarum
7patet nam omnis habitudo dei ad creaturam
8seu ad extra qui non reducitur ad subsistenciam(subsistentiam)
9personalem praecise est communis cuilibet trium personarum cum, ergo
10gratificatio personae per spiritum sanctum non sit ypostatica(hpostatica) subsistentia
11sequitur quod est effectus communis cuilibet trium personarum quantum
12ad effectum licet solum unica sit unica solum
13ypostatice(hypostatice) de gratificationem autem creaturae dicendum
14est effective et formaliter, id est, realiter a patre et filio
15et spiritui sancto et tota trinitate
5
ex quo sequitur 4a(quarta) propositio
16quod hoc complexum spiritus sancti non capitur in materia praesen-
17ti
personaliter et ut proprium 3o(tertio) personae in divinis
18sed magis capitur tamquam apropriatum 3ae(tertiae) personae propter af-
19fectum
benigvolentiae(benivolentiae) et liberalitatis sibi attribuitur
20et sic isto modo tota trinitas, spiritus sanctus, pater est spiritus sanctus, filius
21est spiritus sanctus, capiendo autem li spiritus pure personaliter
22tunc pater non est spiritus sanctus nec filius nec tota trinitas
6
235a(quinta) propositio licet concedi possit spiritum sanctum esse creaturae habi-
24tualiter
dei dilectionem, probabilius tamen reducitur eius in-
25fluxus
ad effectivam[?] causalitatem
7
Circa primam
26partem advertendum est quod licet anima sit essentialiter simplex
27indivisibilis et impartibilis[?], nichilominus(nihilominus), quia habet diversas o-
28perationes
secundum illas vocatur diversae potentiae, nam ut est
29vegetativa vocatur una potentia ut est sensitiva
30vocatur. alia et ut est intensiva vocatur alia et iterum
31ut intensiva vocatur dupliciter consideratur nam consideratur
32ut actuata vel ut actualis specie intelligibilis mediante qua est
33productiva notitiae actualis vel cognitionis et
34secundum hoc vocatur memoria seu potentiae memo-
35rativa
in quantum autem est productiva notitiae actualis
36mediante specie intelligibili vocatur potentiae volitiva
8
nunc
37circa hoc est advertendum quod sicut potencia(potentia)
38intellectiva dividitur in memorativa et intellectiva
39potentia memorativa est habitualiter cogitativa
40non tamen prout li habitualiter dicitur contra habitualiter per-
41cipere
nam anima informata specie intelligibili
42certum est quod realiter percipit obiectum et est modus
43participandi qui competit potentiae intensivae ut me-
44morativa
dicitur et illa species potest vocari notitia
45extendendo nomen noticiae(notitiae) ad potentiam me-
46morativam
et intellectivam et illa species intelligibilis
47est cognitio quaedam alterius speciei quam sit cognitio
48producta a potentia intellectiva mediante specie intelligibli, tunc
49porportionaliter dicendum est de potencia(potentia) volitiva quod
50dupliciter potest ymaginari(imaginari) seu vocari
9
uno modo
51habitualiter ut sit potentia affectiva habitualis propor-
52tionaliter
sicut potentia per speciem intelligibilem non quod ut
53dictum est li habitualiter distinguatur contra principatur
54et actualiter
10
alio modo ut est potentia affectiva actu-
55alis
et tunc conisderando potentiam volitivam
V177rb
56secundum suas duas potencias(potentias) quarum una est habitualis
57et alia actualis de habituali dicitur quod spiritus sanctus est
58eius immutatio potentiae memorativae intensive, ita quod
59spiritus sanctus immutat potenciam(potentiam) volitivam habitualem et ita
60caritas et sic est sibi realiter perceptio etiam dato quod
61non exeat in actu volitiva actualis sicut species
62intelligibilis actuans memoriam intelligentiam est sibi per-
63ceptio
dato quod potentia intellectiva non exiret in
64actum distinctum a specie intelligibili
11
Circa tamen istam
65materiam procedit maiori et particulari modo magister
66Iohannes de rippa ponit enim aliquas propositiones quas
67recitabo volis ad eas est. iterum sciendum quod mul-
68torum
doctorum est oppinio(opinio) quod in patria divina essentia
69immutat potenciam(potentiam) memorativa capiendo memoriam
70sicut dictum est sufficienter ad productionem alicuius
71actus cognoscendi specie distincti ab obiecto et specie intelligibili
72et tamen concedunt quod divina essentia non potest immutare me-
73moriam
sufficienter, et tamen ponunt de neccessitate(necessitate)
74actum medium quia negant deum posse esse actum
75potenciae(potentiae) actualis intensive seu volitive, ita ymaginor(imaginor)
76proportionaliter quod possibile esset quod spiritus sanctus immutaret potenciam(potentiam)
77volitiva ut est potentia habitualis proportionaliter ad
78memorativa in potencia(potentia) rationali et tamen non
79posset esse actualis volitio
12
Unde sanctus thomas
80in prima parte summae suae in articulo 12o(duodecimo) ponit
81quod divina essentia est species actuans potentiam non
82tamen potest esse cognitio et probat hoc per quattuor
83rationes quas alias feci et etiam solvi
13
prima propositio
84Iohannes de rippa in portione appetitiva volitiva animae[?]
85duae vires vel potentiae de necceisstate(necessitate) sunt ponendae
86patet quia omnis ratio probans duas esse potentias
87in rationali potentia, unam, scilicet, memorativam seu habitualem
88potenciam(potentiam) et aliam actualem eadem[?] ratio vel similis
89fieret de potentia appetitiva vel affectiva, ergo
90qua ratione ponuntur duae potentiae in rationali potentia
91una, scilicet, habitualis distincta ab actuali
14
2a(secunda) propositio non
92potest esse in vita praesenti formalis actus potentiae
93infruitivae[?], ut actualis est vel actualiter
94immutabilis, patet nam fruitio quae esset
95spiritus sanctus formaliter illa solum est beatifica in via, etc.
15
96alia propositio solius potentiae habitualis volitive[??]
97spiritus sanctus potest esse formalis actus in vita praesenti seu
98actus vitalis et non potest esse actualis cognitio
99ex quaestione praecedenti, ergo solum potest esse habitualis.
16
100alia propositio per huiusmodi cognitionem habitualem persona[?]
101in suo genere est beatifice actuata, patet nam
102ista actuatio spiritus sancti respectu habitualis appetive est ul-
103timata
actuatio ad quam ordinatur quia
104nec etiam in patria erit alia ipsius habitualis
105appetive coordinatio licet forte sit secundum gra-
106dum
intentiorem
17
et hoc consonat dictis apostoli
107dicentis quod in patria evacuabantur omnes aliae
108virtutes praeter caritatem quae non evacuatur
109ergo potentia habitualis appetitiam quantum ad caritatem
V177va
1remanebit actuata, ergo quantum ad hoc est beatifice
2actuata licet non quantum ad alia quae conotat
3beatitudo quia secundum doctorem[?] beatitudo formalis ad
4minus scat(stat) in visione et dei dilectione
18
unde et
5augustinus circa hoc in libro de civitate dei caputlis
619o et 18o et expresse ponit comparationem animae ad
7carnem est spiritus ad hominis vitam et dicit
8quod sicud(sicut) anima est vita carnis, scilicet, hominis, quia ibi
9capit carnem pro homine ita deus est vita hominis
10et haec est vera vita et loquitur ibidem de vera
11vita praesenti tam hominis quam caritatis tamen processus
12suus ibidem iudicat quod ipse ibidem loquitur de
13vita praesenti
19
Sed contra arguitur nam tenendo positionem
14tuam, tu ponis quattuor potencias(potentias) ipsius animae et
15per consequens in anima est ymago(imago) quaternitatis et
16non trinitatis quod est contra doctores, quia non dis-
17tinguunt
potentiam affectiva in actuale et
18habitualem, ergo ficticium est ponere quod in potentia
19affectiva sunt duae potentiae, una habitualis et
20alia actualis, et contra sacram scripturam dicentem
21quod anima est facta ad similitudinem et ymaginationem(imaginationem) dei
22et ipsius trinitatis
20
Respondendum est negando
23consequentiam ubi est advertendum quod si velimus secundum
24operationes animae distinguere potentias animae non
25solum in anima esset quaternitas, ymo(immo) septemnitas[?]
26patet primo nam multi sunt gradus sub rationali
27operatione et sic potentia rationalis haberet plures
28potencias(potentias) nam ipsa est apprehensiva sim-
29plicium
et secundum hoc aliter se habet quam componendo et
30dividendo et sic secundum hoc correspondet sibi illius gradus
31operationis et per consequens erit etiam alia potentia et alius
32gradus sibi correspondet ut affectiva et alius ut
33discursiva quia actus est modus seu operatio est
34alia assentire quam discurrere et sic patet quod ponun-
35tur
plures potentiae in rationali si secundum gradus
36operationis distingueretur potentiae animae, ita etiam
37diceretur de appetitiva[?]
21
Sed quia doctores inveniunt
38tres principales operationes animae prima est
39considerando animam ut informata specie intelligibili. 2o(secundo) ut
40productiva actualis notitiae mediante specie intelligibili.
41et 3a(tertia) ut productiva amoris, ideo quantum ad hoc
42in genere ponunt et distinguunt potencias(potentias)
43animae
22
ideo prima et principalis divisio potentiarum
44animae est in trinario numero, ideo salvatur per hoc
45quod anima ipsa est ymago(imago) trinitatis sufficienter
46quia secundum augustinum fuit reperta plean similitudo
47ut perfectam animae investigatio ad ipsam trinita-
48tem
23
Sed dubitatur utrum habitualis immutatio
49sit semper actu, id est, utrum caritas semper immutet potentiam
50affectivam habitualem quamdiu est in anima, et ita
51haberetur de spiritu sancto
24
breviter quantum ad hoc potest dici
V177vb
52quod non nam sicud(sicut) in sompno(somno) ligatur vis rationalis
53actualis quantum ad actus suos et ita quantum ad vim
54memorativam, ita dicendum est de affectiva et
55sicut potencia(potentia) memorativa rationalis in somp-
56no(somno)
est in potentia ad actus suos, ita affectiva
57habitualis est in potentia ad actus suos, ideo sicut
58non opportet(oportet) quod potentia memorativa rationalis semper
59moveatur actu a caritate seu a spiritu sancto
25
2o(secundo)
60quaeritur utrum scat(stat) esse immutationem huiusmodi habitualis
61potentiae affective actu absque hoc quod esset actualis
62volitio seu utrum scet(stet) quod habitualis volitio
63appetive habitualis immutet voluntatio absque
64hoc quod exeat in actum, dicitur consequenter quod sic quia
65sicut non est repugnancia(repugnantia) quod sit immutatio potentiae
66intensive cum specie intelligibili absque hoc quod exeat
67in actum intellectualem, ita nulla dicitur re-
68pugnantia
quod volitio habitualis appetere immu-
69tet
voluntatem absque hoc quod exeat in actum
70volendi et ita consequenter dicendum est quod scaret(staret)
71quod spiritus sanctus immutaret potenciam(potentiam) affectiva habitualem
72absque hoc quod exiret in actum sicut staret de potentia
73rationali habituali respectu speciei intelligibilis et istud
74experimur in bonis notibus inducentibus ve-
75hementem
inclinationem ad aliquid antequam
76eligamus actum, ergo possumus huiusmodi immutationem
77experiri absque hoc quod exeamus in actum et
78ideo loquendo proportionaliter de potentia habituali sicud(sicut)
79de potentia memorataiva rationis
26
venio ergo ad 2am(secundam) partem
80quaestionis quia non teneo istam partem licet secundum
81quod dictum est sit bene probabilis et de mente plurium
82doctorum. 2a(secunda) ergo pars conclusionis erat quod habitudo, scilicet,
83sancti ad mentem quam vivificat et gratificat
84reducitur ad causalitas effectivam. patet nam
85formam habet duplicem habitudinem cuius est formam
86primo enim forma se habet tamquam motus respectu mobilis
87applicati et quantum ad hoc formam concurrit effecitve. a-
88liam
habet habitudinem quia, scilicet, informat mo-
89bile
cui unitur et quantum ad istam habitudinem
90patet quod spiritus sanctus non potest eam habere, quia non potest
91creaturam informare quantum ad primam habitudinem
92quia si uniatur mobili et faciat omnis opera-
93tiones
quas faceret forma praecise resolvendo
94istud in causam effectiva quantum etiam ad robo rationem
95et elevationem potentiae, spiritus sanctus potest hoc totum sup??re[?]
96quia potentiam potest roborare et elevare
97et secum concurrere respectu cuiuscumque effectus vel opera-
98tionis
ad quam vult cum concurrere, ideo omnes operatio-
99nes
animae respectu suorum actuum totum potest salvare
100ergo frustra ponetur ipsius concursus
101influxus formaliter
27
ex quo sequitur quod ad veri-
102ficandum
caritatem non requiritur spiritus sanctus specialis
103assistencia(assistentia) respectu voluntatis unde sicut dictum est
104alias caritas nisi a spiritu sancto vivificetur
V178ra
1specialiter in genere causae efficientis speciali. modo
2vivificationis non potest exire in actus suos
3nunc dicitur quod scaret(staret) spiritus sanctus habere huiusmodi habitudinem
4respectu caritatis sine hoc quod specialiter assisteret
5ipsi voluntati et econtra quia habitudo spiritus sancti
6ad caritatem est omnino impertinens ad
7habitudinem mentis quam vivificat, ergo quam vero[?]
8spiritus sanctus non assisteret posset assistere caritati
9et eam vivificare et econtra.
28
ex quo sequitur
10quod probabile esset absolute voluntate non relelata caritate
11caritatem quantum esset de se esse aequaliter activam
12seu effectiva ad actuum meritorum productionem
13patet quia activitas et elevatio caritatis
14ad suorum actuum meritorium productionem non de-
15pendet
ex habitudine spiritus sancti ad mentem, ergo illa
16habitudine relicta adhuc remaneret suffi-
17ciens
spiritus sancti actuatio caritatis ad pro-
18ductionem
suorum actuum quantum esset de se
29
Sed
19contra hoc dubitantur dato isto quod spiritus sanctus
20non assisteret specialiter menti tamen vivificaret
21et assisteret specialiter ipsi caritati utrum etiam voluntas
22posset exire in actus meritorios unde ibi
23non esset difficultas si vellemus loqui
24de acceptatione divina quae sola sufficit sine
25concursu caritatis ad gratificationem creaturae et
26ad acceptationem suorum actuum, ideo causa
27et loquor de dignitate actus et de acceptatione
28ipsius et quantum ad hoc volo pro praesenti discutere
29materiam quia materia praesens non est de
30potentia ordinata quia de potentia ordinata non
31est possibile quod caritas ex non vivificetur
32specialiter a spiritu sancto quoniam[?] etiam mens quam informat
33vivificetur specialiter a spiritu sancto probabiliter dico pro
34nunc quod huiusmodi actus non oportet[?] vitae aeternae meri-
35torius
licet esset eiusdem speciei quantum ad substantiam
36actus sicud(sicut) est actus vitae aeternae meritorius
37concursum voluntatis, spiritus sanctus potest supplere respectu cari-
38tatis
et eam magis actuare, ergo etc.
30
et ideo
39concederem quod si spiritus sanctus concurreret cum caritate et ele-
40varet
eam ad producendum actum voluntate per ipsum
41non vivificata huiusmodi actus deberet esse vitae
42aeternae meritorius quantum esset ex parte sui, sed non quantum
43esset ex parte voluntatis quia ad hoc requiritur
44quod procedat a voluntate vivificata et digni-
45ficata
nedum caritate seductiva speciali
46spiritus sancti assistentia et vivificatione, ideo etc.
31
Contra
473am(tertiam) propositionem ubi dictum est quod spiritus sanctus nullum
48habet effectum seu operationem respectu creaturae qua vivi-
49ficat
quin[?] sit communis cuilibet trium persorum
32
contra
50hoc arguitur sic primo quia spiritus sanctus mittitur in creaturam
51et tamen pater non mittitur, ergo missio in creaturam
52effectus proprius spiritus sanctus inquantum per speciem sanctum vivificatam
33
53Item nec tota trinitas mittitur
34
Item spiritus sanctus
54producitur a patre et tamen filius vel tota trinitas
V178rb
55non producitur a patre ergo aliqua operatio debet aliquando
56attribui uni supposito et non alteri seu toti trini-
57tati
35
respondendum est pro solutione illius quod tan-
58gitur
quod, scilicet, deum mitti in creaturam potest multipliciter
59intelligi seu ymaginari(imaginari) primo in aliqua specie
60visibili et illo modo filius missus in carnem
61et spiritus sanctus sub specie columbae et paterna vox audi-
62ta
hic est filius meus dilectus in quo b[?] multum
63complacui etc. nichilominus(nihilominus) tamen dicendum est quod omnem
64talem missionem operatur tota trinitas et
65quaelibet personarum, ita quod incarnationem fecit tota
66trinitas seu esse m[?] incarnationis cum hoc tamen
67scat(stat) quod cum hoc filius sit incarnatus, ita quod in-
68carnari
est proprium ipsi filio et cum huius effectus
69incarnationis sit a tota trinitate, sed de isto modo mis-
70sionis
non est ad propositum quia hic loquitur
71de missione spiritus sancti qui sit in sanctificatione creaturae
72seu de missione ipsius in mente
36
alia est ergo
73missio spiritus sancti in creaturam, scilicet, immissibilis et
74ista potest multipliciter intelligi.
37
primo missio spiritus sancti est
75effectus tocius(totius) trinitatis, quia sic mitti in crea-
76turam
est sibi conferre dona iustificativa creaturae
77licet approprientur spiritus sanctus quia huiusmodi dona habent quamdam
78similitudinem suae emanationis, quia per modum
79doni vel amoris emanatur spiritus sanctus ab intra
38
2o(secundo) modo
80capitur mitti spiritus sanctus in creaturam, id est, specialiter as-
81sistere
voluntati seu illabi in mente vel esse il-
82lapsum
fundantur dona creata sive non isto modo
83conceditur a quibuscumque quod spiritus sanctus potest mitti se
84solo in suo esse personali et istius oppinionis(opinionis) videtur
85esse sive fuisse magister sententiarum dicens quod spiritus sanctus in esse
86suo personali illabitur creaturae et est quaedam vivi-
87ficatio
creaturae ratione cuius creatura realiter vivificatur
88et redditur formaliter deo grata
39
alias autem ista
89oppinio(opinio) fuit improbata, scilicet, quod spiritus sanctus in esse suo personali
90possit esse amore creaturae quia respectu est operatio
91ad extra, ergo est communis toti trinitati et cuilibet trium
92personarum
40
2o(secundo) quia spiritus sanctus non est aliquis
93amore essentialiter quin[?] pater et filius sint illae idem
94amore modo spiritus sanctus non est natus esse amorem
95quin[?] amor ille sit sibi essentialis, ergo etc. sic filius
96non habet sapientiam quin[?] eandem habeat pater et spiritus sanctus
97nec pater habet potestate quin[?] eandem habeant filius
98et spiritus sanctus, ideo sunt idem amore eadem sapientia eadem potestas,
99ideo in esse personali pater non potest alicui communicari
100in esse potentiae quin[?] quaelibet trium personarum eidem communicetur
101quia tota patris est fililus et spiritus sanctus, et ita dico
102de amore nisi ut terminus notionalis, isto ergo modo
103mitti dico quod tota aeternitas mittitur, quia istud
104reducitur ad genus causae efficientis
41
3o(tertio) modo
105capitur mitti spiritualiter, id est, specialiter assisteret et
106illa cognoscendo mittentis auctoritatem vel ab
107eo originis et isto modo capiunt multi antiqui doctores
V178va
1dicentes quod pater non potest mitti nec tota trinitas sed
2filius bene mittitur et spiritus sanctus etiam et ista difficultas
3si bene resolvatur solum scat(stat) in vocabulo et nominis
4significaitone nam permitti importatur quod sit auctori-
5tas
vel potentia aliqua mittentis respectu missi tunc
6pater non potest mitti, quia non emanavit seu pro-
7ducitur
ab aliquo ad intra filius autem bene mittitur
8quia producitur a patre si autem per li mitti non importetur
9auctoritas vel potentia aliqua mittentis supra missum
10tunc pater potest mitti et tota trinitas, et ideo tales dif-
11ficultates
debent resolvi ad claros terminos ut
12habeantur conceptus veri quia in talibus tota
13difficultas scat(stat) in verbis
42
ex quo patet quod licet
14tota trinitas missionem passivam efficiat et tamen
15mittit 3o(tertio) modo capiendo mitti. patet quia non est
16ab aliquo
43
patet ulterius quod omnes auctoritates dicunt
17quod spiritus sanctus mittitur quod pater non mittitur vel tota trini-
18tas
quod filius non mittitur a seipso
44
patet quomodo
19huiusmodi omnes auctoritates debent intelligi quia
20si negative debet intelligi. 3o(tertio) modo si vero cogno-
21tet[?]
auctoritates vel originem[?] debet intelligi primo vel
222ae(secundae) modis, et ideo si reperiantur huiusmodi auctoritatis
23negative debent reponi 3o(modo)
45
Si autem reperiatur
24affirmative debent ex primi seu exponi primo vel
252o(secundo) modis et sic apparet quomodo spiritus sanctus in generali debeat
26mitti ad iustificationem creaturae et ista sufficiant
27pro praesenti
Peter Plaoul, Commentarius in libros Sententiarum, de Caritate, Lectio 87, de Caritate, De habitudine Spiritus Sancti ad mentem quam gratificat, Obiectio ad tertiam propositionem et responsio, Paragraph l87-esptmn (http://scta.info/resource/l87-esptmn )
Città del Vaticano, Biblioteca Apostolica Vaticana, ms. Cod. Vat. lat. 4284, 178v (http://scta.info/resource/l87-esptmn/vat)
Transcription Resource: http://scta.info/resource/l87-esptmn/vat/transcription
Data source: http://exist.scta.info/exist/apps/scta-app/document/l87-esptmn/vat/transcription
Copy Full Citation to Clipboard
View Explanation of Citation Practices
Resource l87-esptmn in Critical
Resource l87-esptmn in Sorbonne
Resource l87-esptmn in St. Victor
Resource l87-esptmn in Vatican (Currrent Focus)
No results found