Lectio 19, De fide [Reims Transcription]

By Petrus Plaoul

Edited By Jeffrey C. Witt

Edition: 0.0.0-dev | October 04, 2011

Authority: SCTA

License Availablity: free, Published under a Attribution-NonCommercial-ShareAlike 4.0 International (CC BY-NC-SA 4.0)

Sources: R: Reims

Lectio 19, De fide [Reims Transcription]

[Recapitulatio de primis tres principiis nostrae theologiae]

1
93Sciendum est quod in lectione praecedenti aliqualiter
94tactum est de principiis nostrae theologiae
95Circa quod consequenter advertendum est quod omnia principia
96vel conclusiones affirmantes vel explicantes divinae per-
97fectiones excellentiam vel nobilitatem reducuntur
98tamquam sequentes ad istud principium deus est probatur
99nam ex quid nominis Dei sequitur quod in ipso
100est omnis perfectio omnipotentia libertas contradictionis R28ra
1et sic de aliis

2 igitur sequitur quod omnes conclusiones vel principia
2explicantes vel affirmantes divinae perfectionis
3excellentiam perfectionem et huiusmodi reducuntur
4ad illud principium deus est sicut sunt istae
5conclusiones deum habere omnipotentiam habere immensam
6gloriam et huiusmodi Et ex consequenti sequitur quod
7deus potest facere quidquid positivum non impli-
8cat contradictionem

3 Sequitur etiam ipsum esse cle-
9mentissimum sapientissimum et generaliter omnes
10conclusiones dantes sive affirmantes vel ex-
11plicantes ipsius perfectionem possunt reduci ad
12deum esse sicut per dei gratiam reducentur loco
13suo

4 ex consequenti etiam sequitur istud principium deus
14est summae providentiae Et ad ista duo principia
15deus est et deus est summae providentiae redu-
16cuntur omnes theologicae veritates nam ad secundum
17principium reducuntur omnia opera pietatis et omnia
18quae fecit christus ad salutem et redemptionem
19generis humani ita breviter quod in generali re-
20ducuntur omnes conclusiones et principia theologiae
21ad ista duo principia et ista est recte doctrina apostoli
22ad hebraeos 5 capitulo attendentes ad deum oportet
23credere quod deus est et quod remunerator est
24et illud 2m(secundum) principium scilicet quod deus remunera-
25tor est includit quod deus est summae providentiae

[Duo praecepta theologiae, licet non sint immediate sequentia ex primis principiis]

5
26Advertendum est quod volentibus procedere arti-
27ficialiter theologice duo praecepta sunt observanda
28quae licet non sint in mediate(immediate) sequentia ex primis
29principiis tamen sunt hominis volentis artificialiter
30in theologia procedere directiva

6 primum est quod tangit
31boetius in principio de trinitate et est saepe al-
32legatum scilicet quod eruditi hominis est semper
33capere veritates secundum materiam subiectam et hoc
34etiam testatur aristoteles primo rhethoricae et hoc saepius
35allegatum est quod semper loquendum est secundum materiam
36subiectam

7 Aliud principium est quod etiam saepius
37allegatum est scilicet debilitas humani ingenii
38et post per dei gratiam bene applicabuntur ad propositum
39unde dicit apostolus quod "nichil(nihil) habemus ex nobis
40tamquam ex nobis" in tantum quod si consideretur habitu-
41do creaturae ad deum dicit dyonisius et unus
42alter quod deus se habet respectu creaturarum per modum
43sigilli in liquido ita quod creatura continue
44requirit assistentiam continuam ipsius dei ad
45eius conservationem et sicut alias tangebatur
46probabile est dicere sicut dicit guillelmus parysiensis
47quod creatura habet esse ab extrinseco scilicet a deo
48assistente continue ipsi creaturae

Quartum principium theologiae

8 Aliud primum
49principium provenit quod deus est ultima
50regula in perfectione ad quam reducuntur R28rb
51omne bonum omne Iustum omne decens
52et istud videtur esse magnae utilitatis secundum quod
53videbitur inferius secundum enim quod tactum est omnis
54veritas considerata ut est extracta et
55derivata a divino exemplari est theologicae
56considerationis et reducibilis ad illud principium
57deus est ita omnis bonitas ex eo est
58bonitas quia est derivata et extracta a prima
59bonitate et ita recurrendo in singulis fons
60et origo est omnibus quod deus est sic est

[Corollaria ex quarto principio: quod humanum iudicum non est sufficiens regula iusti]

9 Ex
61quo sequitur quod humanum iudicium non est sufficiens
62regula iusti vel rectitudinis

10 Ubi adver-
63tendum quod philosophus in toto libro ethicorum reducit
64omnem rectitudinem actuum moralium ad rectum
65Iudicium rectae rationis humanae tamquam ad ultimam
66regulam

11 ita advertendum est quod iudicium humanum
67non est ultimata regula ad quam reduci debent
68actus morales et huiusmodi

12 Ex quo sequitur
69quod deus non vult se fore ad extra quia bonum
70est sic fieri sed viceversa bonum est sic fieri
71quod deus vult sic fore et in hoc funda-
72bitur una satis gratificanda consideratio ita quod non
73est ex parte obiecti determinatio divinae voluntatis
74ad hoc quod sic vel sic regatur pollitia(politia) humana
75vel status gratuitus et omnia huiusmodi

13 Ex quo
76sequitur quod absolute posset esse bonum quod omnes
77angeli mali et dampnati(damnati) essent salva-
78ti et quod omnes existentes in paradiso dampna-
79rentur(damnarentur) nam prima facie quantum ad iudicium
80humanum istud videtur denegare divinam pie-
81tatem et misericordiam et tamen non est ita quia istud quantum
82est de se non esset bonum vel malam nisi in
83reductione et ordine regulae divinae ad intra
84ideo eo ipso quod deus vult sic illud est optimum
85sive bonum

14 Ex quo sequitur quod non est standum
86in humano iudicio in inquisitione circa materiam
87reprobationis illorum qui nichil(nihil) male egerunt
88sicut scriptum est de esau et iacob antequam
89essent iacob dilexi esau autem odio habui
90quia resolvendo se secundum iudicium humanum si non
91esset fides videtur ex quo antequam aliquid
92boni vel mali egissent si unum odio ha-
93buisset et alium amasset quod deus esset accep-
94tor personarum Et istud clarius potest patere
95tenendo quod homo non praescitur propter mala
96opera quae faciet in futurum vel praedestinatur
97propter bona opera quae faciet in futurum sicut
98post per dei gratiam tenebo

15 Ex praedictis
99enim cum istis duobus videlicet quod aliquis repro-
100baretur et aliquis approbaretur antequam R28va
1aliquid boni vel mali egissent nec etiam hoc
2fieret propter bona vel mala opera per eos posterius
3perpetranda Ex istis enim tribus statim videretur
4stando in humano iudicio quod deus esset ac-
5ceptor personarum vel quod faceret contra suam
6divinam misericordiam et bonitatem ideo in talibus
7non debet homo resolvere se finaliter ad
8iudicium humanum sed ad divinam regulam Item
9Item non est recurrendum ad iudicium humanum
10de cruciatis perpetuo propter minimum peccatum mortale
11quia prima facie stando finaliter in iudico hu-
12mano diceretur quod istud non esset bene nec iuste
13factum quod est falsum ymmo(immo) est optime iustissime et
14pyissime(piissime) factum

16 Item etiam non est standum in hu-
15mano iudicio de infectione animae in primo
16instanti sui esse in corpore in quo anima inficitur
17et tamen in illo instanti nichil(nihil) operatur nec potest
18operari et tamen ipsa est culpabilis sic quod si dece-
19deret in illo statu dampnaretur(damnaretur) modo
20regula sibi derelicta non posset Iudicare
21qualiter hoc esset iustum et optime factum
22quia ultimata resolutio in talibus est quod deus
23vult sic fieri ideo illud est iustissime et optime
24et misericordissime factum

17 Ex quo sequitur quod ista
25est radix ex qua origenes sumpsit
26radicem sui erroris quia stetit finaliter in iu-
27dicio humano nam stando in iudicio humano
28valde durum videtur et quod excluderet divinam
29misericordiam vel includeret crudelitatem quod homo pro
30uno peccato mortali perpetuo cruciaretur quia
31non advertit bene ad ultimam et finalem
32radicem huius quia ut dictum est finalis et
33totalis radix est quod deus vult sic fore
34ideo sic esse est bonum Ita quod deus est fons
35et origo omnium bonitatum et omnium veritatum

18
36Ex quo sequitur quod pro satisfactione murmuran-
37tium sufficit declarare praesumptionem et falsam
38ymaginationem(imaginationem) eorum nec aliter sunt eis solven-
39da dicta sua tamen sunt eis sic declaranda
40quod eis appareat eorum praesumptio et falsa yma-
41ginatio(imaginatio) quia tota radix suae deceptionis
42est quia finaliter resolvunt se ad iudicium
43humanum modo iudicum humanum saepe est falsum
44et de malo iudicat bonum et econtra saepe etiam
45contrariatur iudicio divino ideo ex praesumptione
46procedit deceptio eorum quia debent se resol-
47vere finaliter ad hoc quod deus vult sic fieri
48Ideo sic fore est bonum et istud debet eis
49sufficere

19 Ex quo sequitur quod quicumque perfecte
50caperet divinam providentiam utique iudicaret R28vb
51omnia fieri optime et perfectissime quia
52deffectus(defectus) iudicii in resolvendo se ad iudicium
53humanum nichil(nihil) arguendo contra divinam misericordiam
54provenit ex ignorantia divini consilii ubi
55advertendum est quod aliqua sunt quae fiunt ex iudi-
56cio humano et divino sicut collatio beneficorum
57in generali Alia vero solummodo
58sunt ex iudicio divino aeque bona tamen sicut illa
59quae fiunt ex iudicio humano et divino incapta-
60bilia a nobis sicut malorum exaltatio virtuo-
61sorum infamatio quae omnia fiunt propter bonum
62finem ex consilio divino licet lateat nos

[Quintum principium theologiae]

20
63Aliud principium potest poni generale quod nisi quis
64ponat obicem gratiam dei consequitur dum
65tamen sit in statu viae et in statu rationis usus
66Ita quod regula generalis potest esse quod nisi
67quis ponat obicem hic in via et sic in
68statu usus rationis gratiam dei consequitur
69et per istam regulam salvatur multitudo damp-
70natorum(damnatorum) et bonorum quia omnes tam praesciti quam
71praedestinati possunt salvari nisi ex parte
72sui ponant obicem quia "deus vult omnes
73salvos fieri" ut dicit apostolus unde licet sit maior
74multitudo errantium quam non errantium hoc
75provenit ex parte ipsorum ponentium obicem

[Sextum principium theologiae]

21
76Aliud principium doctoribus approbatis in hiis
77quae tangunt fidem et sacrae scripturae exposi-
78tionem ubi non contradicunt et nisi materia
79si speculativa pure credendum est sicut augustino
80Ieremino ambrosio et gregorio istud probatur
81nam credendum est quod in quocumque sacrae scripturae
82passu aliquid exponunt de sacra scriptura
83et exponunt secundum dicta sacrae scripturae in alio
84passu Ideo semper exponunt ad sensum verum
85licet non sub eisdem verbis Item propter vehe-
86mentem laborem circa sacrae scripturae expositionem
87sunt velut artifices nos autem sumnus quasi
88discipuli igitur credere debemus eis considerata bonitate
89morali ipsorum docentium in materia autem pure speculativa
90vel quae non tangit fidem vel ubi contradice-
91rent non esset eis semper credendum sed loquendum
92esset exhibendo eis reverentiam debitam et hoc
93docet augustinus de cessationem legalium et
94de reputatione ubi contra-
95dicit cum Ieromino et econtra in quadam epistola ubi
96dicit quod solis litteris sacris propter se et sine ratione
97credendum est litteris autem nostris non est credendum
98nisi inquantum consonant sacrae scripturae vel rationi
99et ubi non sic consonarent rationi vel sacrae
100scripturae possent negari ubi est advertendum R29ra
1quod doctores licet sint approbati tamen non omnia
2eorum dicta sunt approbata quia potuerunt errare
3nec oportet quod quidquid dicant sit approbatum vel etiam
4theologicum quia nullum dictum falsum est theologicum modo
5in multis contradicebant ideo apparebat
6quod aliqua eorum dicta inquantum sunt ipsorum sunt
7fidei sunt
8essent falsa quia semper alia pars
9contradictionis est falsa nec eorum dicta inquantum
10sunt ipsorum sunt fidei sed inquantum scripturae sa-
11crae consona

[Septimum principium theologiae]

22 Aliud principium quod scribentibus
12non habentibus fidem non est credendum nec eorum
13dicta sunt auctoritates nec debent aliquem movere nisi
14prout sunt consona rectae rationi vel fidei vel
15sacrae scripturae ita quod generaliter dictis eorum
16non est credendum nisi altero modorum scilicet vel quia
17consonant rationi vel quia consonant fidei vel quia
18consonant sacrae scripturae vel sint approbata
19per usum doctorum implicite

23 Et ideo circa hoc Ierominus
20de muliere captivata de qua praeceptum est deutero-
21nomii quod radatur et abscindantur eius pili
22et ungues et postea nubat per mulierem
23enim captivatam dicta contenta in voluminibus
24gentilium intelliguntur non debent inde recipi
25sed abradi et hoc fit per consonantiam eorum ad rationem
26vel fidem vel quia sunt consona sacrae scripturae
27vel quia approbata per usum doctorum implicite et
28tunc ipsis sic abrasis et examinatis possunt
29nubere id est potest eis uti Et istis dictis gentilium
30utitur met paulus in pluribus locis in sacra
31scriptura et istud potest fundari satis quia
32illi qui non fuerunt in caritate statuebant sibi
33finem malum Et ideo sicut tangit lactantius
34propter apparentiam vel coniecturam vel aliquid
35huiusmodi finxerunt varios errores et circa
36hoc sunt dicta augustini undecimo capitulo de civitate
37dei libri noni ubi dicit quod quidam presbyter egitii
38in quadam epistola ad alexandrum continebatur
39quod maximum fuerat tempus etc et hoc etiam saepe finx-
40erunt atheniensi in laudem suae civitatis

24
41Item etiam albumazar infinita milia annorum
42posuit ab adam et sic de aliis quibus esset credendum
43nisi fuissent villi homines et mendaces
44qui forte propter iactantiam vel vanam gloriam
45vel aliquid huiusmodi non timuerunt mentiri
46et ponere multa sine apparentia et ratione
47sed praesumptiose et istud patet clare de solo-
48no qui narrat de nativitate eiusdem credo
49alexander magnis unde dicit quod in tempore suae
50nativitatis sol et mercurius erant in signis oppositis
51ipse enim ibidem loquitur de astrologia et R29rb
52tamen nichil(nihil) sciebat de astrologia quia secundum
53principia astrologiae sol et mercurius semper sunt ita
54proprie ad invicem quod propter propinquitatem mercurii
55ad solem numquam possumus videre mercurium

25
56Aliud exemplum est de uno qui in libro de proprie-
57tatibus rerum ponit quod caput et cauda dra-
58conis sunt duae stellae et istud est falsum quia
59non sunt aliquid positivum immo nec sunt licet
60sectio duorum circulorum vocetur caput et cau-
61da draconis narratur etiam quod halli implevit
62librum suum de mendaciis et ita de pluribus
63aliis Ita quod leviter et iactanter et praesumptio-
64se sine apparentia vel ratione ponebant multa
65sibi ignota ideo non est eis credendum quia
66sicut dicunt quidam et ita teneo quod ubi
67non est fides et caritas ibi non est virtus
68ideo quia erant sine fide et caritate non erant
69virtuosi Ideo ordinabant finem suum ad ma-
70lum ideo dicta sua non debent unde reci-
71pi sed debent abradi sicut dictum est

26 tamen quia
72erant villi suspecti de mendacio tamen quia
73dicta sua sunt a nobis ignota biblia autem
74est nobis nota non suspecta de mendacio
75ideo debet a nobis capi et dicta illorum
76praedictorum omitti Et si dicat quis tunc
77ita esset dicendum de aristotele iam solutum est
78quia aristoteles quasi per processum totum suum consonat
79fidei nostrae et rectae rationi ubi tamen dissonat
80abradatur sicut in hoc quod ponit aeternitatem mundi
81abradatur tamen hoc solum posuit opinative ut
82alias allegatum est in thopicis

[Conclusio et recapitulatio de principia theologico]

27 Alia principia
83theologiae non ponam nisi quando materiae requirent
84quia principia theologiae habent probari per sacram scripturam
85et econverso sicut dictum est alias et etiam in sacra
86scriptura est vera circulatio sicut alias tactum
87est et istud est quaedam proprietas sacrae scripturae

28
88Veniendo igitur postea ad materias distinctionum
89non tamen modo intrando sed solum tangendo modum
90introitus Pro quo sciendum est quod alias
91fuit mota quaestio utrum in casu iudiciali fidei per
92traditionem pure humanitus ad in ventam(inventam)
93iudex ydoneus(idoneus) ferret sententiam pro fide pro quo
94protestata fuit ista conclusio quod fides non subicitur
95humano iudicio

29 2o deductum fuit quod huma-
96na investigatio respectu fidei est tamquam serva
97cuius sunt duae conditiones primo polliticae(politicae)
98prima est quod servus debet plene obedire
99domino suo 2a(secunda) est quod servus nichil(nihil) faciat
100ex se nisi ex praecepto domini sui istas enim
101duas conditiones habet investigatio humana R29va
1circa fidem sicut alias dictum est deductum
2et propter vehementem auctoritatem fidei theologia est
3quasi particeps utriusque scilicet fidei et investiga-
4tionis humanae quia institutum est ad curandum
5errores et apparentias sophisticas ad contrario-
6rum veritates ab ipsa humana investigatione
7ideo ut curetur ipsa humana in vestigatio(investigatio) ab
8huiusmodi erroribus et apparentiis sophisti-
9cis dabitur sibi audientia et fides respondebit

30
10Et primo incipiam a tertia distinctione, quia
11ibi incipiendum est quia ibi tangit de esse
12dei cognoscibili et consequenter ad primam et 2am(secundam) et 4am(quartam)
13etc Et primo videbitur utrum deus sit a nobis
14cognoscibilis et primo adducentur auctoritates insipientium
15dicentium in corde suo non est Deus 2o(secundo) du-
16bitantium utrum deus sit adducendo cadu-
17cos ponentes deum mere corporalem scilicet caelum
18et alios ponentes ipsum esse stellas et huiusmodi
19deinde arguetur ex propriis dictis sacrae scrip-
20turae quia scriptum est quod "deum nemo vidit
21umquam" scriptum est etiam quod "deus inhabitat
22lucem in accessibilem(inaccessibilem)" et de ipso dicit dyo-
23nysius quod "de ipso non est scientia nec fantasia
24et consequenter faciam rationes quod deus non possit
25a nobis cognosci" etc