Lectio 23, de Notitia [Sorbonne Transcription]

By Petrus Plaoul

Edited By Jeffrey C. Witt

Edition: 0.1.0-dev | January 10, 2016

Authority: SCTA

License Availablity: free, Published under a Attribution-NonCommercial-ShareAlike 4.0 International (CC BY-NC-SA 4.0)

lectio23

Sources: S: Sorbonne

Lectio 23, de Notitia [Sorbonne Transcription]

Tres genera notitiae

1
71Dictum fuit in lectione
72praecedenti quod notitia non dicitur esse sui obiecti repraesentativa
73ratione similitudinis et istud fuit prima conclusio 2a(secunda) fuit
74quod nec ratione convenientiae essentialis 3a(tertia) quod nec ratione
75conditionis specificae et suae naturae 4a(quarta) fuit quod hoc
76provenit ex modo habitudinum causarum proximarum et
77motivitatis obiectivae ipsarum

2 pro cuius materiae am-
78pliori declaracione(declaratione) quia loquendo tam de notitia
79creata quam increata triplex potest esse huiusmodi notitia
80quantum ad propositum spectat prima est notitia increata
81quae est ipse deus 2a(secunda) notitia est notitia intuitiva
82immediate causata ab ipso deo 3a(tertia) est notitia causata
83immediate ab obiectis istis materialibus et notitiae deductis
84ex ipsis quia reponuntur sub eodem genere

De prima notitia

3 quantum est de prima ex qua radicem habet suum obiectum S46va
1repraesentare Responsio est facilis quia est neccessario(necessario) notitia
2cuiuslibet et hoc ex sua immensitate id est quod haec
3est neccessaria(necessaria) deus est cuiuslibet obiecti notitia licet
4respectu alicuius sit contingenter notitia sive complexa sive
5incomplexa et singulariter istud provenit ex
6duobus

4 primo quia non stat quod deus sit notitia
7intellectiva immensa et perfectissima quin cognoscat
8omne verum ymo(immo) omne cognoscibile nam si non cognosceret
9omne verum vel quod posset esse aliquod cognoscibile quod
10non cognosceret videretur quod esset in potentia ad
11adiscendum(addiscendum) primum enim sibi impugnat ratione
12suae immensitatis 2m(secundum) repugnat actui puro
13et universaliter perfecto 2o(secundo) ex virtuali et imminenti
14continentia omnium nam deus est mundus architectus
15et perfector omnium Ita quod nihil producitur quin
16sit ab ipso tanquam a fonte virtualiter omnia
17continente emanans ideo ex ista radice sa-
18tis habetur quod qualitercumque sit vel posset fieri
19adextra taliter in eo relucet eminenter quia
20ab ipso omnia emanant tamquam a fonte
21omnia virtualiter et eminenter continente et quantum ad
22primum dicebat apostolus ad ephesios omnia nuda
23sunt et aperta oculis eius
et quantum ad
242m(secundum) scribitur Ioannis primo omnia in ipso vita
25erant
Ex istis enim duabus radi-
26cibus oritur quod deus est omnium notitia neccessaria(necessaria)
27sive complexa sive incomplexa

De secunda notitia

5 de 2a(secunda) vero notitia
28scilicet immediate intuitive ab ipso deo causata
29unde consurgit quod sit obiecti repraesentativa ad-
30vertendum est quod huiusmodi notitia sive complexa sive
31incomplexa potest dici ad placitum significativa non
32inquantum ad placitum humanum sed divinum et hoc
33potest esse dupliciter uno modo quod deus se habens omnino
34uniformiter adaequate obiective concurrendo sive
35effective producat notitias diversarum spe-
36cierum uniformi tamen concursu obiectivo vel
37causali sine utroque ipsorum et ista diversitas
38notitiarum reducitur ad bene placitum sic influ-
39entis simile est in productione effectuum
40adextra quia tenent doctores et teneo et
41semper tenui quod deus immense et modo immenso
42agit respectu productionis cuiuscumque parvi effectus
43quia non est difficultas quod deus agens adS46vb -
44extra sit immensus sed difficultas est utrum modo
45immenso agat adextra ideo dico quod quantum
46est ex parte sui semper omnino eodem modo se habet respectu
47et eodem concursu immenso adaequate se habet ad
48producendum quemcumque effectum sive parvum sive magnum
49sed diversitas effectuum provenit ex liberate
50suae voluntatis eodem tamen gradu causalitatis
51omnino semper concurrit ad producendum effectus quoscumque
52quia eo ipso quod vult effectum sic produci
53ideo sic producitur Ita quod ymaginandum(imaginandum) est quod
54eodem gradu immenso omnino adaequate concurrit
55ad producendum caelum et minimum effectum ab eo
56tamen proveniunt diversae notitiae et specificae ad
57bene placitum suae liberae voluntatis

6 et ideo quod
58sint noticiae(notitiae) omnino distinctae specifice productae immediate
59ab ipso deo non provenit ex diversae concursus
60obiectivi in deo sed ex libera eius voluntate
61sic ordinante et sic aliquo modo notitia immediate causata
62ab ipso potest dici ad placitum repraesentare
63suum obiectum inquantum scilicet producitur a deo secundum
64bene placitum suum sic vel sic repraesentans
65ad istum intellectum quod eadem notitia vel duae
66eiusdem speciei omnino similes essentialiter sic se
67habent in patria quod una earum potest aliquid
68repraesentare quod altera non potest ita quod staret
69quod essent duae notitiae eiusdem speciei essentialiter
70et tamen una significat plus quam alia verbi
71gratia quod una repraesentet divinam essentiam
72et unum obiectum creatum et quod alia re-
73praesentet divinam essentiam et duo obiecta
74creata vel 3a(tria) vel 4or(quttuor) secundum quemcumque numerum
75volueritis Et iuxta istam ymaginacionem(imaginationem) sal-
76varetur quod cum ydemptitate(identitate) specifica essentiali
77omnium visibilium creatarum ipsius dei in patria
78staret diversitas mansionum nam cum y-
79demptitate(identitate) specifica essentiali earumdem notitiarum
80stat quod una plura repraesentet quam alia et ideo
81secundum pluralitatem repraesentatorum essent mansi-
82ones superiores et perfecciores(perfectiores) Ex
83ista positione sequitur quod staret quod anima christi
84cognosceret omnia quae verbum et tamen notitia illa
85animae christi non differret specifice ab alia notitia
86quae non esset tot repraesentativa

De tertia notitia

7 advertendum est
87ulterius circa notitiam intuitivam causatam ab obiectis
88sensibilibus et notitiam causatam ab illis quia de S47ra
1istis est praesens difficultas ubi advertendum est
2quod notitia talis specialiter intuitiva obiective causata
3ab huiusmodi obiectis materialibus inter omnia magis
4consequitur motivitatem obiectorum in repraesentando Ita
5quod secundum rationem particularem et individualem secundum quam
6obiectum immutet et movet potentiam secundum hoc notitia
7repraesentat obiectum gratia exempli capiamus sortem
8qui se obiciat potentiae sortis individualiter cum tali
9distantia et talibus circumstanciis(circumstantiis) individualibus
10secundum quas res se obicit secundum hoc notitia
11est repraesentativa sui obiecti et non secundum rationem
12specificam essentialem quia sicut sortes individualiter et
13non secundum rationem specificam causat obiective notitiam sui
14in potentia sic notitia illa est ipsius sortis singulariter
15praecise repraesentativa et ita de notitia causata
16a platone quia singulariter et individualiter et non secundum
17rationem specificam causatur a platone ideo praecise et
18singulariter repraesentat platonem licet illae duae
19noticiae(notitiae) sint eiusdem speciei tamen non sequitur rationem
20specificam sed individualem et singularem ideo etc Ideo
21bene redditur ratio quare licet istae duae notitiae
22sint eiusdem speciei et tamen una repraesentat
23unum obiectum et alia aliud quia obiecta
24causaverunt eas secundum individuales concursus
25obiectialis motionis obiecti et non secundum concursus
26specificos et essentiales ideo etc

8 Ex quo potest sal-
27vari quod odium dei non est proprie et essentialiter
28malum ubi advertendum est quod repraesentare
29sortem non competit conceptui sortis ex natura
30sua propria et specifica quia si sic tunc compe-
31teret toti speciei quod est falsum et genera-
32liter nulli notitiae tali competit ex natura
33sua propria et specifica repraesentare suum obiectum
34sicut dictum est

9 dico enim consequenter quod
35conceptus platonis potest esse conceptus sortis supposito quod
36quod una res possit bis produci et
37hoc de potentia dei absoluta ponatur ergo cum eadem
38res potest a plurium agencium(agentium) quolibet pro-
39duci quod idem conceptus realiter productus a
40platone producatur a sorte et ille erit conceptus
41sortis Ita quod tenet plato conceptum sortis et econtra
42sortes conceptum platonis tunc quilibet illorum conceptuum S47rb
43repraesentabit obiectum a quo causatur obiective quia secundum
44hoc quod illae duae notitiae causantur a diversis secundum hoc
45acquirent sibi denominationem illam accidentalem
46ex qua habent repraesentare suum obiectum

10 et nedum
47istud est verum de primaria causatione ymo(immo)
48de conservacione(conservatione) ita quod si causatus sit conceptus
49a sorte in potentia cognitiva et abiciatur sorti
50adveniente platone plato poterit conservare
51illam notitiam causatam a sorte et incipiet
52tunc notitia illa causata a sorte repraesentare plato-
53nem
et esse notitiam platonis istud patet quia
54ex quo notitia illa causata a sorte non habet ex
55natura sua specifica repraesentare sortem sed solum ex
56quadam habitudine sibi extrinseca scilicet ex habitudine causarum
57a quibus producitur si superveniant habitudines vel
58circumstanciae(circumstantiae) sufficientes ad hoc quod repraesentet
59platonem repraesentabit quia causis sufficientibus positis
60eo modo quo sufficiunt ponitur effectus

Obiectio ad propositum

11 ad propositum
61enim veniendo sciendum est quod communiter solet fieri
62unum argumentum ad probandum quod odium dei sit essentialiter
63malum quia illud est intrinsece et essentialiter ma-
64lum cuius propria operacio(operatio) et naturalis operatio est intrinsece et
65essentialiter mala sic est de odio dei
66quia ratio essentialis ipsius est movere creaturam
67rationalem in oppositum sui finis ultimi
68ordo enim debitus rerum conservatur in hoc
69quod res consequitur suum finem debitum verbi
70gratia si gravia moveantur deorsum et quiescant
71ibidem et levia sursum et sic de aliis in hoc
72conservatur ordinatio et debitus ordo uni-
73versi si vero econtra gravia moverentur sursum
74et levia deorsum tunc esset deordinatio
75universi quia res non consequerentur suum fi-
76nem debitum hoc maxime respectu ultimi finis
77cum igitur odium dei de natura sua habeat mo-
78vere creaturam recte in oppositum sui finis ul-
79timati sequitur quod res intrinsece et essentialiter
80mala

Responsio ad obiectionem

12 Responsio est facilis iuxta praedicta di-
81ceretur enim quod qualitas illa ex natura sua non
82est odium dei intrinsece et essentialiter ymo(immo) probabiliter
83potest dici quod illa qualitas non potest produci in
84potentia perceptiva et eam vitaliter immutare et tamen
85non esse odium quia esse odium dei est S47va
1sibi mere extrinsecum scilicet ex causis concurrentibus ad
2eius productionem scilicet quia causatur a Iudicio falso
3et apparencia(apparentia) ipsius dei falsa Ex quibus consur-
4git ista proprietas illi qualitati quod fit odium
5dei verum est quod ista materia non de directo tan-
6git fidem ideo solum collative et disputative
7dixi illa quae dixi

Alia notitia quae elicitur ex notitia immediate causata ab obiecti materiali

13 advertendum ulterius quod
8huiusmodi notitia de 3o(tertio) genere scilicet notitia immediate causata
9ab obiectis materialibus quaedam est immediate causata ab
10obiecto sensibili et materiali et de illa dictum est quod
11immediate sequitur concursum obiectalem et mocionem(motionem)
12obiecti sed est alia notitia quae elicitur ex huiusmodi notitia
13immediate causata ab obiecto materiali de qua restat
14aliquid dicendum Est igitur breviter ymaginandum(imaginandum)
15quod sicut notitia immediate causata obiective ab
16obiectis materialibus immediate sequitur motivitatem obiectalem
17secundum rationes et circumstantias individuales et non specificas
18a quibus producitur Ita est de notitia ex ea
19elicita sive abstracta per intellectum quod ipsa inse-
20quitur in repraesentando causalitatem obiectalem causarum
21omnium proximarum concurrencium(concurrentium) ad eius productionem
22concurrunt notitia intuitiva sensitiva et intellectiva cum
23intellectu sed ulterius differenter est loquendum
24de notitia abstractiva pro tanto quia notitia causata
25abstractive ab intellectu inter omnia quae
26concurrunt ad eius productionem scilicet loquendo de causis
27particularibus intellectus est principalior causa et penes ipsum
28habet illa notitia maxime mensurari verbi gratia ponamus
29quod sint duae potentiae cognitivae intelligibiles quarum
30una sit in duplo perfectior alia ut si an-
31gelus uniretur materiae tunc notitia causata in angelo
32et notitia causata in potentia sortis vel platonis
33semper sequetur in repraesentando dispositionem motivitatis obiectivae
34causarum concurrencium(concurrentium) ad eius productionem Ita
35quod quantum ad hoc nec potentia nec eius concursus va-
36riant quin semper sequatur motivitatem obiectialem sive
37sit in potentia minus perfecta sive in potentia magis perfecta
38quaecumque detur Sed in causando eam ex notitiis
39intuitivis immediate causatis ab obiecto ymaginandum(imaginandum)
40est quod ipsa potentia est principalis causa Unde cum eisdem
41notitiis immediate causatis ab obiectis materialibus
42potentia perfectior potest elicere notitias perfectiores
43omnino alterius speciei quam minus perfecta potentia posset S47vb
44nam ex eisdem notitiis intuitivis etc causat angelus
45notitiam abstractivam magis perfectam quam sortes re-
46praesentans tamen idem licet perfectius verbi gratia
47habeat angelus duas notitias intuitivas immediate
48causatas ab obiectis materialibus sortes eciam(etiam) habeat
49duos omnino similes tunc angelus ex illis
50noticiis(notitiis) intuitivis eliciet noticiam(notitiam) perfectiorem
51quod sortes quia ex quo angelus est perfeccior(perfectior)
52quam sortes et est principalis causa particularum sequitur quod pro-
53ducet perfecciorem(perfectiorem) effectum et sic bene stabit
54quod erunt duo conceptus universales supponentes pro
55homine quorum unus sit perfectior alio in
56duplo

14 Item experientia est in abstractionibus
57mathematicis unus homo habet conceptus elicitos perfectiores
58quam alter de eodem igitur in noticiis(notitiis) abstractivis
59secundum perfectionem potentiarum possunt esse perfectiores
60notitiae quia generaliter ad augmentum causae particularis
61principalis sequitur augmentatio effectus et sic ascendendo secundum
62perfecciones(perfectiones) specierum intellectivarum de homine
63possunt haberi infiniti conceptus convertibiles quorum
64quilibet esset absolutus et semper unus perfectior alio
65Inter enim potentias intellectuales deus est suprema
66potentia intellectualis capiatur igitur sortis debilis
67ingenii qui ex duobus conceptibus causatis
68immediate ab obiectis materialibus eliciat notitiam
69abstractivam inter potentiam sortis et potentiam dei infinitae
70sunt creabiles quarum una semper erit perfectior alia
71ita quod inter illas duas potentias est infinita
72latitudo possibilis potentiarum intellectivarum ideo secundum perfec-
73cionem(perfectionem) specierum intellectivarum continue ascendendo
74continue ex eisdem notitiis immediate causatis ab
75obiectis sensibilibus perfectior species semper eliciet
76perfectiorem noticiam(notitiam) abstractivam Ex quo sequitur
77isti termino 'animal' correspondent duo conceptus diversarum
78specierum univoce supponentes pro eodem adaequate
79et secundum diversitatem specierum requirerentur pauciores
80conceptus intuitivi immediate causati ab obiectis
81materialibus ad eliciendum conceptum abstractivum nam potentia
82inferior indiget maiori adiutorio ex
83parte notitiarum Ex quo sequitur quod possibile esset quod
84esset aliqua potentia intellectiva tantae perfectionis
85quod ex quolibet conceptu simplici creaturae statim posset
86elicere conceptum dei sibi proprium ubi advertendum
87est quod sicut creaturae habent ordinem ad deum
88ita notitiae creaturarum habent ordinem ad notitiam S48ra
1dei secundum quamdam causalitatem primam respectu notitiae dei et
2quia potentia perfectior huiusmodi habitudinem potest percipere
3ex paucioribus notitiis quam potentia inferior ideo ex
4paucioribus notitiis intuitivis creaturarum causatis immediate
5ab obiectis creatis poterit elicere notitiam ipsius
6dei propria potentia superior quam inferior igitur videtur sequi
7ex istis quod data suprema intelligentia possibili ipsa
8posset immediate ex quolibet conceptu creaturae causare notitiam
9propriam ipsius dei ex quo secundum proportionem potentiarum
10secundum perfectionem sequitur proportio notitiarum intuitivarum
11immediate causatorum

Tres modi notitiae abstractivae

15 ubi advertendum quod notitia una
12abstractiva potest multipliciter abstrahi sive elici
13ex huiusmodi noticiis(notitiis) intuitivis immediate causatis
14ab obiectis materialibus uno modo una notitia potest elici
15ex alia adaequate supponens pro eadem sicut
16illa a qua elicitur verbi gratia ex notitia intuitiva
17sortis apparentis secundum omnes circumstantias intellectus
18potest abstrahere ex illis notitias repositas
19in genere substantiae quia alias non essent aliquae notitiae
20individuales in genere substantiae et tamen illae erunt
21convertibiles quia praecise supponent pro eodem scilicet pro
22sorte alia notitia est quaelibet non significet
23idem convertibiliter cum illa a qua abstrahitur
24tamen supponunt pro eodem licet eciam(etiam) supponat
25pro aliis isto modo fiunt notitiae universales nam ex
26notitia sortis et platonis et cinceronis etc. elicitur
27notitia hominis qui supponit pro sorte platone
28et cincerone non adaequate sive convertibiliter ymo(immo)
29eciam(eciam) supponit pro aliis quia pro omnibus hominibus
30supponit 3o(tertio) modo elicitur notitia abstractiva supponens
31pro aliis et nullo modo pro eisdem pro quibus
32supponit notitia ex qua elicitur et iste 3us(tertius)
33modus est difficilior et isto modo elicitur notitia
34ipsius dei nam ex notitia creaturarum elicitur notitia ipsius
35dei vigore tamen intellectus abstrahentis
36et tamen notitia creaturarum non supponit pro deo
37nec econverso notitia dei supponit pro creaturis
38verum est quod aliquando eliciendo notitiam dei ex no-
39titiis creaturarum concurrit aliqua notitia communis
40supponens pro deo ista non tamen requiritur quin
41casus sit possibilis quod notitia dei eliciatur ex S48rb
42noticiis(notitiis) creaturarum sine hoc quod ibidem concurrat aliqua
43notitia supponens pro deo

16 sed circa iscum(istum) modum
44posset esse dubium utrum sit essentialis ordo
45notitiarum universalium et determinatarum inter se ubi
46advertendum quod cum ista materia communiter solet tractari
47in vico straminis in primo physicorum et in 3o(tertio) de
48anima
ideo remicto(remitto) eam ad determinationem ma-
49gistrorum meorum vici straminis tamen de hoc dico
50unum verbum quod probabiliter potest dici quod
51notitia sortis individualis et determinata non praesupponunt
52essentialiter aliquam noticiam(notitiam) universalem nec noticiam(notitiam)
53singularem vagam ita quod in sorte potest causari
54noticia(notitia) determinata sortis et singularis sine huiusmodi
55noticiis(notitiis) universalibus et singularibus vagis nam sortes potest
56se obicere potenciae(potentiae) cognitivae in debita di-
57stancia(distantia) ad causandum in sensu speciem determinate
58et singulariter repraesentantem sortem igitur non videtur quin
59immediate potentia mediante illa specie posset causare
60notitiam determinatam et singularem sortis quia ex
61quo agens est sufficiens et sufficienter ap-
62plicatum passo videtur quod debent produci
63effectus cum hoc tamen scat(stat) quod facilius est
64rem cognoscere confusius quam minus con-
65fuse sive quam in particulari et determinate unde diversae
66potentiae cognitivae de eadem re possunt habere di-
67versas notitias supponentes praecise pro illa re
68quarum una erit perfectior alia sicut caecu-
69ciens(caecutiens) non ita perfecte videt rem sicut
70alter bene dispositus vel non caecuciens(caecutiens) de
71ordine autem universalium dato primo universali scilicet ens
72descendendo per minus universalia utrum sit processus
73in infinitum et de modo causandi ipsorum universalium
74et quae sunt et quot sunt forte de hoc
75aliqua dicam in sequenti lectione etc

Apparatus Fontium

    Apparatus Criticus

      Citation

      Peter Plaoul, Commentarius in libros Sententiarum, de Notitia, Lectio 23, de Notitia (http://scta.info/resource/lectio23 )

      Paris, Bibliothèque Nationale de France, ms. lat. 15897 , 46r-48r (http://scta.info/resource/lectio23/sorb)

      Transcription Resource: http://scta.info/resource/lectio23/sorb/transcription
      Data source: http://exist.scta.info/exist/apps/scta-app/document/lectio23/sorb/transcription

      View Explanation of Citation Practices