Edited By Jeffrey C. Witt
Edition: 0.0.0-dev | October 04, 2011
Authority: SCTA
License Availablity: free, Published under a Attribution-NonCommercial-ShareAlike 4.0 International (CC BY-NC-SA 4.0)
1
79In isto tertio articulo, videndum est utrum
80Deus reponatur in aliquo praedicamento
81vel in aliquo genere praedicamentorum.
82Et quantum ad hoc non debet esse magna
83difficultas, utrum quaestio intelligitur
84de rebus vel de terminis, quia termini primo et
85principaliter ponuntur in genere, et consequenter res significatae
86per ipsos; ita quod quaerere, utrum Deus repo-
87natur
in aliquo genere est quaerere, utrum Deus
88immediate significetur per aliquem terminum sibi
89proprium repositum in aliquo genere, vel etiam
90secundum alios, utrum res quae est Deus repo
91natur in aliquo genere, quia, sicut in praedicamento vel genere
92terminum se habent secundum quaedam ordinem inter se,
93sic aliqui imaginantur quod correspondentes se habeant
94res ad extra secundum certum ordinem inter se, secundum quem
95ordinem dicuntur reponi in genere
2
Circa istam
96materiam sunt variae opiniones doctorum et bre
97viter Okam, Gregorius et Holcot et alii moder
98ni plures tenent quod Deus reponitur in praedicamento,
99id est, quod Deus immediate significatur per aliquem
100terminum repositum in praedicamento sibi proprium,
R46ra
1ita quod iste terminus 'Deus' est in praedicamento substantiae,
2et etiam consequentur res, quae est Deus, reponitur in praedicamento
3substantiae. Et consequenter quod Deus relative dicitur reponi
4in praedicamento relationis; et ita, quia agit, reponitur
5in praedicamento actionis, ita quod reponitur in diversis
6praedicamentis secundum quod significatur per terminos sibi proprios
7diversorum praedicatorum
3
Unde circa istam materiam, scilicet,
8utrum Deus reponitur in aliquo praedicamento vel
9genere, Okam ponit aliqua
4
Primo quod genus
10est conceptus communiter multa individua et multas
11species significans
5
Secundo ponit quod dupliciter aliquid potest
12reponi in praedicamento. Uno modo tamquam terminus existens
13in coordinatione alicuius generis vel praedicamenti.
14Secundo modo tamquam res significata per talem terminum sic repositum
15in coordinatione talis praedicamenti
6
Tertio affirmative respondet
16ad quaestionem illam, utrum Deus reponatur in praedica
17mento quod sic, id est, quod est aliquis terminus significans
18ipsum repositum in praedicamento, ita quod Deus con-
19cipitur
per aliquem conceptum, et etiam concipitur per aliquem
20conceptum, et etiam significatur per terminum repositum in
21aliquo genere vel praedicamento. Et istud probat
22sic, quia istud non detrahit de sua perfectio
23ne et simplicitate, quia illud non arguit [?]
24aliquam imperfectionem sive compositionem in ipso
25Deo, quia impertinens est sibi, si sic vel sic
26concipiamus ipsum. Et per consequens, si concipiatur aliquo
27conceptu generali vel specifico reposito in praedicamento
28non videtur aliqualiter repugnare suae perfectioni
29et simplicitati. Verum est quod ipse Okam respondet
30ad auctoritates antiquorum doctorum qui dicebant
31'Deum non posse reponi in aliquo praedicamento'
32et unus doctor antiquus ad hoc allega
33bat quod est articulus condemnatus, scilicet, quod Deus
34reponitur in praedicamento, error. Et
35istud legi in uno doctore bene autentico
7
36Okam respondet quod ipsi aequivocabant de
37praedicamento. Unde capiebant praedicamentum sive
38genus taliter ut esset compositum ex parte vel esset
39pars compositi, ita quod realiter esse in genere eis
40significabat esse tamquam pars; vel esse compositum
41ex parte. Et isto modo bene concedo quod Deus
42non est in genere vel praedicamento, quia nec est pars
43nec compositum ex parte
8Contra istam po
44sitionem, arguitur, quia sicut visum est in prae
45cedenti lectione, Deus non est univocabilis,
46id est, univoce significabilis cum creatura ratione indigentiae
47et modi essendi, cum igitur Deus magis ex
48cedit substantiam creatam quamcumque et magis indi
49geat substantia quaecumque creata ipso Deo ipsum sustentante
50quam accidens indigeat substantia creata vel separetur
R46rb
51ab ea a fortiori, scilicet, accidens propter istud non posset
52univocari cum substantia nec cum Deo creatura, et sic, si non posset
53esse univocatio in terminis generalissimis a fortiori
54nec in specialioribus, ubi adhuc maior re
55quireretur convenientia et specialior quam in terminis
56generalissimis, ideo etc
9
Secundo, arguitur probando quod
57conceptus Dei non sit in aliquo genere, quia si sic: vel
58reponeretur tamquam species vel tamquam individuum.
59Si tamquam species, cum omnis conceptus specificus
60sit aptus natus praedicari de pluribus vel ex suo[?]
61modo significandi, non sibi repugnat significare plura.
62Sequitur quod conceptus Dei non excludet omnem pluralitatem
63terminorum, quod est falsum. Si vero reponatur tamquam
64individuum, tunc oportebat quod species sibi im
65mediata contineat immediate plura individua
66eiusdem speciei, et tunc erunt plures dii eiusdem
67speciei
10
Tertio, arguitur supponendo radicem quam
68supponit Doctor Subtilis, scilicet, quod diffinitio
69vel conceptus specificus repositus in aliquo genere
70est talis quod non repugnat sibi poni primo vel
71secundo modo dicendi per se. Et quod differentiae positae in
72eius diffinitione sint supponentes per[?] diversis rebus.
73In hoc videtur fundare totam imaginationem
74suam ad praedicandum quod Deus non est in aliquo
75praedicamento et quod repugnat sibi ratione suae
76simplicitatis et non angelo; licet angelus sit omnino
77simplex, dicit tamen quod diffinitio angeli continet
78differentias, et licet non sit possibile absolute quod competant
79diversis rebus, tamen illud non repugnat diffinitioni
80angeli. Diffinitioni autem Dei repugnat, quia diffinitio
81Dei secundum se totam excludit omnem potentialitatem
82per se primo et in secundo modo dicendi per se. Unde
83ex ista radice, quia diffinitioni rei repositae
84in praedicamento non repugnant primo et per se et
85in secundo modo dicendi per se, quin differentiae potentiae in
86huiusmodi diffinitione supponant pro diversis,
87licet non sit ita a parte rei. Sed aliunde provenit quod
88Deus non reponitur in praedicamento. Verbi gratia, capiamus
89diffinitionem animae et ponamus in ea plures differentias
90ut sensitivum, rationale, intellectivum, etc. Licet enim sensitivum
91et rationale sint idem in anima, tamen huic diffinitioni
92non repugnat primo et per se et in secundo modo
93dicendi per se quod esse sensitivum in anima sit aliud
94quam esse intellectivum vel rationale, licet per accidens,
95et ita stricte non capit Okam per se, et primo
96modo non est sic de Deo, quia secundum omnem differentiam
97repositam in eius diffinitione quaelibet esset
98actualissima et necessaria, ita quod quaelibet immediate
99ipsum Deum repraesentaret ut actualissimum et necesse
100esse. Et ideo, quia diffinitio ipsius repugnat
R46va
1diffinitioni generis, ita consequenter repugnat dif-
2finitio
et per consequens non potest esse in genere
11
Item
3conceptus substantiae non sibi plus competit prout
4est praedicamentum quam conceptus sapientiae prout ponitur in
5praedicamento qualitatis non dicitur de Deo, quia si sic,
6tunc genus generalissimum illius praedicamenti, scilicet li 'qualitatis',
7verificaretur de Deo, et sic Deus esset qualitas, igitur
8nec substantia competit Deo prout est genus generalissimum
12
9Sequitur alia opinio quae ponit istam propositionem
10magis describendo genus: quod genus est illud
11quod subtranscendente est praedicabile in quid de pluribus
12differentibus specie, quorum nulli repugnat per se
13ex sua diffinitione specifica quod in eo sit compositio
13
14Doctor Subtilis tenet quod li 'ens' et li 'vita'
15et omnia praedicata essentialia, quae vocantur trancen-
16dentia
sunt omnia extra genus et extra praedicamenta.
17Et quantum est de me, sequendo opinionem quae magis mihi
18videtur theologica, et philosophica, et logicalis. Etiam si bene resol-
19vatur
illa praedicata non dicuntur reponi in praedicamento, nec
20sunt genera secundum modum loquendi ipsorum doctorum et philosophorum.
21Ideo genus debet sic describi genus est illud
22quod subtranscendente etc., sicut immediate dictum est,
23bene et angelo et animae ex sua diffinitione specifica
24non repugnat per se compositio, licet illud sit impossibile
14
25Ex quo sequitur conclusio responsalis ad articulum quod Deo
26repugnat esse in genere praedicamentali, et hoc ex quattuor,
27scilicet, ex sua simplicitate, necessitate, unitate, et
28infinitate. Ex sua simplicitate, quia diffinitio
29sua specifica componitur ex praedicatis et differentiis nullam
30potentialitatem dicentibus; immo quaelibet differentia ibidem
31posita dicit purum actum simplicem. In aliis
32vero diffinitionibus est ordo quoad modos
33considerandi, quia generales differentiae sunt quodammodo
34potentialiores quam magis speciales. Et ita potest
35induci de aliis tribus, scilicet, de necessitate, unitate,
36et infinitate, quia immediate quaelibet eius diffinitio
37et quilibet terminus repositus in illis immediate re
38praesentat vel significat immensitatem divinam et
39actum purum. Ideo quantum ad hoc non debet esse ordo
40talis sicut in aliis diffinitionibus. Ideo diffi-
41nitioni
ipsius Dei repugnat per se et immediate
42pluralitas sive compositio, ideo etc
15
Sequitur alia
43opinio Magistri Ioannes de Ripa qui absolute negat
44Deum univoce praedicari cum creaturis in quolibet praedicamento.
45Scotus tamen hoc videtur negare, immo dicit quod potest
46univocari cum creaturis in quolibet praedicamento transcendente,
47sicut est in 'esse' 'vivere' etc. Nec obstat illud
48quod dicit Magister de Ripa quod non est ratio obiectialis
49communis Deo et creaturis; immo ratio entis est bene
50communis Deo et creaturis, quia est differens ad finitum et
R46vb
51infinitum et ita de rationibus aliorum praedicatorum
52transcendentium. Et ideo consequenter Magister Ioannes de Ripa
53habet concedere quod Deus non est in aliquo genere
54cum creatura, quia genus debet univoce praedicari
55de suis speciebus. Modo, iste tenet expresse
56quod nulla potest esse univocatio Dei cum crea-
57turis
in esse propter Deum rationis obiectalis, quia esse Dei
58est immensum et infinitum et esse creaturae
59est limitatum et finite perfectum. Ergo a fortiori
60nec poterit univocari cum creaturis in speciebus, ergo
61etc
16
Secundo ponit iste doctor quod creaturae univo-
62cantur
inter se secundum praedicata perfectionalia, quae communiter
63vocantur transcendentia, ut sunt 'esse', 'vivere', 'intel-
64ligere',
et huiusmodi ideo reponuntur in genere sive
65in praedicamento
17
Alia est opinio augustini gan-
66davensis
sancti tomae et magistri sententiarum et generaliter
67omnium aliorum doctorum, id est, quod omnes doctores
68concedunt quod Deus non est in aliquo genere,
69quamvis Gandavensis alleget Avicenam in sua
70Metaphysica in pluribus locis, ubi expresse ponit
71numerando praedicamenta quod Deus non est in aliquo
72praedicamento. Ita quod nedum doctores nostri, immo
73philosophi tenuerunt quod Deus non est in praedicamento; immo
74voluerunt aliqui doctores dicere quod opinio
75Aristotelis fuit quod omnes intelligentiae separatae et omnia
76immaterialia essent extra genus. Magister Ioannes
77de Ripa vult inducere per auctoritates ipsius Aristotelis
78quod res immateriales non reponuntur in genere,
79sicut intelligentiae. Unde Gandavensis in 26[?126?]
80quaestione articulo secundo primae partis suae Summae ponit
81rationes aliquas ad probandum omnino quod Deus
82non sit in praedicamento, unde dicit Deus non est
83res alicuius praedicamenti. Sed illa quae sunt ab eo per
84participationem reponuntur in generibus. Consequenter
85dicit quod ens in prima sui divisione dividitur
86in ens increatum et in ens creatum. Ens
87vero increatum non reponitur in aliquo genere,
88ens vero creatum est analogum ad decem genera
89generalissima, ita quod ens creatum adhuc analogice
90dicitur de decem generibus generalissimus sive praedicamentis.
91Et in isto se concordat Porphyrius et
92etiam Aristoteles quod ens non dicitur nisi analogice de
93substantia et accidente; et in hoc etiam concordat Augustinus
94De fide ad Porphyrum, qui dicit quod ab istis
95praedicamentis Deus elongatur distantia sum-
96ma.
Hoc est quod Deus propter superminentem per-
97fectionem
ipsius supra aliam Deus non taliter
98concipitur sicut concipimus per terminos repositos
99in praedicamento
18
Secundo sic: genus habet suas species secundum
100esse superioritatis et inferioritatis distinctum[?] et esse generis
R47ra
1participantis. Et ista ratio est satis difficilis
2si bene resolvatur, et istum modum habuerunt philosophi
3antiqui, et ipso saepe usi sunt quod genus, se
4habet per modum materiae et differentia sive species per
5modum formae. Et istud communiter solet exponi
6de terminis, licet realiter non fuerit eorum intentio.
7Ita quod realiter videntur imaginari quod a parte rei in genere
8debet esse quaedam potentialitas, ita quod genus sit
9quaedam quidditas sive esseentia communis et quod
10differentia se habet per modum eiusdemcuiusdam esse, et tunc cum illud
11esse sive illa differentia additur illi quidditati sive
12essentiae constituitur una species et ex additione
13alterius constituitur altera species. Unde expressissime
14in hoc videntur innuere quod esse distinguitur ab es-
15sentia.
Ita quod videntur imaginari unam essentiam
16communem generis, et postea imaginatur tot esse
17distincta quot sunt species distinctae. Ex illa
18essentia quasi cum alio esse constituitur alia
19species, et cum alio et alio, alia et alia species. Et ista
20opinio est bene difficilis, licet non sit verisimilis.
21Tamen doctores plures in hoc concordant quod, scilicet, esse
22et essentia realiter distinguuntur
19
Tertio arguitur sic:
23Deus non est accidens nec substantia, ergo non est in genere.
24Consequentia est bona. Antecedens patet, quod non sit accidens
25notum est; sed quod non sit substantia patet, quia, sicut ipse
26Gandavensis Doctor Sollemnis dicit, duo
27sunt de ratione substantiae, ut est genus.
28Primum est in subiecto non id esse, id est, quod non inhaereat
29alicui, et istud ut dicit non sufficit. Ideo
30ponitur secundum quod est quod substantia sit apta nata
31subici modo istud secundum repugnat Deo etc.
32Postea adducit Avicennam conclusio Metaphysicae suae, ubi
33dicit universitas habet principium quod est necesse esse
34quod non reponitur sub genere. Unde doctores
35antiqui, sicut fuit doctor iste et Linco-
36niensis
videntur dicere quod Deus sit exemplar
37rerum et omnia fuit extracta ab eo. Et primo
38substantiae, deinde quasi a substantia emanant accidentia,
39et quia ista genera debent esse extracta. Ideo substantia
40ponitur genus primum et supra accidentia. Accidentia
41autem sunt posteriora, et, ut dixi in principio,
42non facio hic difficultatem de terminis vel de
43rebus, quia aliquando capio terminos pro rebus et e converso.
44Sed istud debet resolvi, sicut dictum est in principio
20
45Pro concordantia aliquali et declara-
46tione
antiquorum doctorum in ista materia
47aliqua sunt attendenda. Hic primo, attendendum
48est quod praedicamenta sunt artificialiter inventa
49et causa doctrinae et facilitatis. Etiam et ex consequenti,
50sequitur quod potuerunt institui plures vel
R47rb
51pauciores quam decem
21
Quantum ad primum: praedicamenta
52instituta fuerunt propter infinitatem rerum et in-
53finitum
modum se habendi ipsarum et istud fuit
54valde utile reducere omnia et omnes modos
55se habendi vel conceptus de decem praedicamenta ad fa-
56cilius
et ad melius et distinctius intelligendum
57res
22
Quin autem potuerint fuisse plura vel
58pauciora vel non aeque commoda non videtur
59repugnantia. Unde expresse Simpli-
60cius,
qui scripsit supra Praedicamenta Aristotelis multum
61elegantur, reducit omnia praedicamenta Aristotelis ad duo,
62alii vero ad tria, alii vero ad quattuor
23
Ad duo
63reducentes praedicamenta reducebat ad esse et
64ad esse quale vel aliquale. Ita quod omne
65absolutum reducebant ad unum praedicamentum, scilicet, ad
66esse. Sed omne quale reducebantur ad aliud,
67scilicet, ad esse aliquale, quia in talibus, licet fingere
68nomina, quia non semper habemus propria nomina im-
69posita,
sicut met finxit Aristoteles in praedicamentis
70qui aliquando simbulata[?] posuit loco generis,
71ita quod breviter isti ponebant duo praedicamenta
72solum, scilicet, unum absolutum et aliud respectivum sive
73accidentale
24
Alii vero consideraverunt totam
74latitudinem omnium rerum et isti fuerunt iterum
75diversi, quia aliqui solum posuerunt duo praedicamenta,
76scilicet, substantia et qualitas, et istius opinionis fuit Okam,
77quia Okam negat omne ens praeter substantiam et qua-
78litatem.
Quantum enim est de quantitate non distin-
79guitur
a substantia vel qualitate; quantum est de relatione
80non distinguitur ab extremis; quantum est de motu
81non distinguitur a mobili; et sic de aliis. Et sic
82non posuit, nisi duos ordinationes rerum, scilicet,
83substantiam et qualitatem
25
Alii vero posuerunt tres,
84scilicet, substantiam et qualitatem et quantitatem
26
Alii vero
85posuerunt quattuor et superaddiderunt relationem
86et actionem et passionem, ita quod relatio distinguitur,
87et actio et passio distinguitur a qualitate, quae
88acquiritur
27 Alii superaddiderunt motum
28
Alii
89vero posuerunt decem, sicut Scotus, qui
90posuit decem ordines rerum. Ideo correspondenter
91posuit decem ordines terminorum. Isto enim
92modo notum est qui vellet tenere opinionem
93Scoti et multorum aliorum quod li 'ens' sit nomen
94transcendens. Et tunc si omnes termini absoluti
95reponerentur in aliquo praedicamento, non esset revo-
96candum
in dubium quin Deus esset in praedicamento.
97Ita quod, qui vellet sic ordinare omnem terminum
98absolutum de quo, alius praedicaretur in quid
99sive quidditative, esset repositum in praedicamento,
100tunc ens esset genus generalissimum. Et tunc
R47va
1Deus reponeretur in genere. Et tunc consequenter, si ens diceretur
2univoce de accidente et substantia, omnia accidentia quae significatur
3absolute per terminum absolutum reponerentur sub illo primo
4genere ens. Et forte quod de Deo habuerunt antiqui
5ponentes ipsum in praedicamento istum modum considerandi,
6quia capiebant substantiam absolute prout convertitur cum
7ente, et quia substantiam non connotabat illis aliquod imperfectum,
8ideo reponebant Deum sub illo genere substantia. Et sic,
9si bene resolvantur, erunt concordes, quia sine dubio
10aequivocabant de praedicamento et de generibus generalissimis,
11quia illis qui non ponebant Deum reponi in praedicamento
12substantia connotabat eis aliquod imperfectum. Ideo non repone-
13bant
Deum in praedicamento. Aliis vero li 'substantia' nihil
14imperfectionis eis connotabat
29
Advertendum est tamen,
15redeundo ad primum, quod praedicamenta sunt nunc adin-
16venta
causae doctrinae et facilitatis doctrinae. Ideo
17subtilius imaginati sunt illi, qui non po-
18suerunt
Deum in praedicamento quam illi, qui eum reposu-
19erunt
in praedicamento, quia ex quo praedicamenta sunt adin
20venta causa doctrine et secundum modum loquendi
21antiquorum traduntur praedicamenta secundum rationes et modos
22exprimentes naturas proprias rerum pro quibus supponunt
23et ordinem et habitudinem ipsarum, ergo illi qui con-
24ceperunt
Dei conceptu sibi proprio exprimente etc.,
25magis attinxerunt finem illum quam per generalem
26modum concipiendi et cognoscendi ipsum, quia non cura-
27mus
de ordine, nec de cognitione terminorum, nisi
28in ordine ad illa quae significant de quibus vol-
29umus
habere scientiam. Et ideo quia antiqui philosophi
30immediate introducebantur ad conceptus magis altos
31et magis exprimentes proprias naturas rerum. Ideo
32forte erant magis apti ad philosophandum
30
Pro
33intellectum ergo antiquorum, qui videntur multi
34dicere de comparatione generis et differentiae, quia communiter
35exponuntur dicta sua de terminis, scilicet, quod genus
36est indifferens ad incurandum[?] hanc vel hanc speciem,
37sed per aliam et aliam differentiam componitur
38ex eo alia et alia species
31
Sed sine dubio an-
39tiqui
philosophi quantum ad hoc referebant se ad res
40et ad habitudines rerum, ita quod vocabant genus
41non terminum, sed rationem significatam per terminum, quae est quaedam
42quidditas indifferens ad hanc vel hanc speciem.
43Differentia vero erit magis determinata, ideo genus
44magis habebat rationem materiae et differentiam rationem
45formae
32
Pro cuius intellectum ponam unum
46exemplum de anima intellectiva alias positum. Unde
47anima intellectiva, licet sit simplex res et indivisibilis,
48tamen multas habet operationes et particulares inclina-
49tiones
sive naturas, ut ita loquar. Primo
50enim habet infimam, quae est existere, quae est infimus
R47vb
51modus perfectionis suae et sua prima operatio est
52appetere existere. Et ista operatio vel conditionem
53generalis in omnibus. Deinde ascendendo habet vari-
54as
operationes habet, enim influere formaliter
55in corpus quod informat, et istud generaliter
56habet quaelibet forma habet. Consequenter ad inclinationem
57ad hoc, ut sit in loco, id est, quod corpus quod informat
58sit supra terram habet[?]. Consequenter quod complexio sua sit
59reducta ad debitum temperamentum et illam
60complexionem. Consequenter habet reducere ad debitum
61temperamentum sit sibi in proportionata. Et ita
62consequenter ascendendo per gradus correspondentes specie-
63bus
consequenter habet anima quod sit sensitiva, et postea
64quod est intellectiva modo ad propositum anima considerata
65secundum operationem suam infimam ipsam habet obiectaliter
66rationem generis generalissimi, ita quod ipsa, ut sic
67considerata, est obiectum generis generalissimi. Et ita as-
68cendendo
secundum eius operationes perfectiores, sequitur
69per terminos minus communes sive specialiores, et est
70secundum illas operationes, ut sic considerata obiectum
71terminorum minus communium. Et sic tandem veniendo
72ad suam operationem perfectissimam, quae est intelli-
73gere,
significatur per terminum specificum sibi proprium et in istis
74operationibus est ordo talis quod prima est quodammodo
75potentia ad secundam. Et ideo philosophi istas habitudines
76considerantes imposuerunt eis terminos nunc
77transferendo suum modum loquendi ad rem nunc ad
78terminos
33
Item istud potest reduci ad similitudinem
79formarum substantialium, ita quod, quid imaginati sunt
80quod secundum modum essendi, sit ordo formarum substanta-
81lium
ut per aliquam formam res primo consti-
82tuitur
in esse et ista forma est imperfectiva
83et est im potentia ad recipiendum aliam. Et sic consequenter
84usque quod aliquod secundam formam propriam per quam con-
85stituitur
sub certa specie, et secundum istum ordinem
86potest imaginari ordo terminorum; unde per primam
87differentiam genus contrahitur ad istud genus
88substantia per secundam differentiam ad genus specialius
89sive ad speciem specialiorem. Et sic consequenter usque ad
90propriam speciem; et sic secundum istos duos modos
91potest salvari modus loquendi antiquorum
92qui suppositio quod ita non, tamen ita potest imaginari
93modus loquendi antiquorum vel secundum modum
94loquendi Guillelmi Parisiensis, scilicet, quod creatura
95sit essentia sua, non tamen proprie suum esse.
96Sed Deus est suum esse. Et tunc secundum quod essen-
97tia
rei actualiter variis specibus actuatio-
98nis
secundum hoc reponitur in diversis speciebus
99sive generibus, quia primo est in 'esse', secundo in 'vivere',
100tertio in 'intelligere', etc. Et secundum hoc, ut tetigi,
R48ra
1potest fingi ordo terminorum.
34
Alia est
2via ponendo distinctionem formalem
3a parte rei, licet concurrent identitate,
4sicut est de modo ponendi formalitates
35
5Alia est opinio de Ripa quod in variis
6operationibus in qualibet reperitur instrumentum.
7Unde imaginatur quod ratio formalis essendi
8est illa a qua sumitur primum praedicatum generalem.
9Deinde ideo vivendi esset secunda a qua sumeretur
10secundum praedicatum minus generale quam primum. Et in eis
11esset aliqualis distinctio concurrerent, tamen
12identitate
36
Alia est via antiquorum, qui po-
13suerunt
universalia a parte rei sibi correspondentia,
14ita quod idem erat 'esse' in omnibus, et idem erat
15'vivere' in omnibus viventibus, et ita in aliis.
16Et secundum illum ordinem erat ordo terminorum,
17et inter omnes istos modos, reputo primum ma-
18gis
verisimilem et magis probabilem. Ideo eli-
19gatis
quemcumque modum vos volueritis. Finaliter
20tamen magis consonando ad doctores anti-
21quos
tenendum est quod Deus non reponatur in
22praedicamento
37
Et tunc ad rationes in contrarium, quod Deus
23est in praedicamento relationis, quia relative dicitur, etc. Respondendum
24est quod non, quia relatio ut dicitur de creaturis dicit
25quamdam perfectionis limitationem sive imper-
26fectionem
repugnantem Deo, ideo etc. Ita respondetur
27ad alias rationes, ita quod finaliter, si praedicamenta
28concedantur de Deo et creaturis, hoc non est univoce,
29sed analogice, et per quamdam transumptionem, etc.
30Et sic patet quid sic dicendum ad illum articulum, etc.
Peter Plaoul, Commentarius in libros Sententiarum, de Notitia, Lectio 28, de Notitia (http://scta.info/resource/lectio28 )
Reims, Bibliothèque Municipale, ms. 506, 45v-48r (http://scta.info/resource/lectio28/reims)
Transcription Resource: http://scta.info/resource/lectio28/reims/transcription
Data source: http://exist.scta.info/exist/apps/scta-app/document/lectio28/reims/transcription
Copy Full Citation to Clipboard
View Explanation of Citation Practices
Lectio 28, de Notitia [Critical]
Lectio 28, de Notitia [Reims] (Currrent Focus)
Lectio 28, de Notitia [Sorbonne]
No results found