Lectio 38, de Fruitione [Reims Transcription]

By Petrus Plaoul

Edited By Jeffrey C. Witt

Edition: 0.0.0-dev | July 07, 2012

Authority: SCTA

License Availablity: free, Published under a Attribution-NonCommercial-ShareAlike 4.0 International (CC BY-NC-SA 4.0)

lectio38

Sources: R: Reims

Lectio 38, de Fruitione [Reims Transcription]

Additiones ad illud quod creatura rationalis non potest nisi in Deo finaliter quietari

1
19Visum prius quod creatura rationalis non potest
20nisi in Deo finaliter quietari et hoc
21ex habitudine creaturae in qua non reperitur
22essentialis causalitas finalis, et ut magis materia
23aperiatur pono aliqua.

Prima propositio: quod ratio quietationis in Deo non est ex hoc quod intellectus non reperit maius bonum

2 Primo quod ratio quietationis
24in Deo non est ex hoc quod intellectus non reperit
25maius bonum

3 Et hoc pono est contra unum doctorem.
26Unde ymaginatur(imaginatur) iste doctor quod intellectus quie-
27tatur quia distinguendo discurrendo non
28reperit maius bonum

4 Sed contra staret quod intellectus
29iudicaret a esse summum bonum et ultimate
30quietativum, et quod appetitus rationalis ultra
31illud nihil appeteret per active[?] volendi, et cum
32talis creatura non esset quietata, quia adhuc
33esset motio naturalis illius creaturae rationalis in
34Deum, propter quod dicit Augustinus Domine, fe-
35cisti nos ad te ibi denominare[?] causae finalis
36habitudo, et inquietum est cor nostrum donec
37requiescat in te

5 Unde licet in tali creatura
38non esset inquietudo ex motionibus voluntatis
39et rationalis, tamen in ea esset inquiendo ex mo-
40tionibus naturalibus, et sic licet talis creatura
41iudicaret se quietata, tamen esset inquietata
42quia haberet motus contrarios licet motiones
43voluntatis et rationalis quietarentur, tamen motiones
44naturales semper tendent in Deum, et sic staret
45naturaliter quod esse aliqua inquietudo in creatura
46et cum causam ignosceret[?], et sic talis creatura non
47quietaretur

6 Unde si Sortes velit habere A et
48non possit habere A ex hoc consurgit obiectum tri?-
49scabile[??], et sic talis creatura posset experiri in
50tali creatura male esse, licet nesciret resol-
51vere causam, et sic in quietaretur quia non haberet R62vb
52illud quod naturaliter desiderat habere, et etiam ibi
53esset contrarietas motionum voluntatis et rationalis
54contra intentiones naturales, ex qua consurgeret tristitia
55et inquietudo, et sic quantum est ex parte iudicii intellectus
56est impertinens

Secundum

7 Secundo dicitur quod ex habitudine naturali
57Dei ad creaturam, licet sub absoluta ratione, competit sibi
58esse ultima ratio fruibilis et quietandi creaturam, et
59secundum istam habitudinem, dicitur esse obiectum felicissimum
60unde ex eo quod creatura est dependens et
61fluit et Deus habet talem naturam quod terminare
62potest finaliter tendentiam creaturae. Ideo creatura
63quietatur, nole tamen dicere quod talis habitudo
64sit formalis ideo quitandi creaturam ut
65videbitur

Tertium

8 Tertio dicitur quod ex naturali propria con-
66ditione Deus est huiusmodi et ex natura sua est
67talis.

Quartum

9 Ideo quarto dicitur quod si daretur creatura omnino in-
68dependens a Deo per ymaginationem(imaginationem)
69nihilominus in Deum quietaretur, quia natura
70Dei talis et sic si per ymaginationem(imaginationem)
71esset alius deus ipse frueretur Deo et
72quietaretur in eo et sic patet quod multiplex
73est ratio in Deo quare creatura quietatur in eo,
74Unde quia creatura exit a Deo et tendit in
75eum et Deus potest clare suam habitudinem
76et tendentiam. Ideo est obiectum felicitatis et quietativum[?]

Aegidius de Roma et tres causas quod Deus est obiectum felicitatis

10
77Et circa hoc Aegidius de Roma in Quo-
78libetis
suis assignat tres causas.

Prima causa

11 Primo
79assignat causam, quia Deus est causativus et conserva-
80tivus omnis boni et ipse hoc resolvit ad
81illum sensum quia talis naturae est quod nullum potest esse
82bonum nisi a Deo. Et pro declaratione istius
83ipse dicit quod ymaginandum(imaginandum) est quod Deus se habeat
84ad creaturam. Non sicut impressio figurae sigilli
85ad creaturam, quia talis impressio remanet in
86cera sigillo amoto, sed se habet sicut impressio
87sigilii figurae ad aquam, qui continue requirit
88praesentialiter[?] figuram sigilli, quia per eius
89substrationem[??] desineret in aqua figura si-
90gilli, sic creatura remota influentia conserva-
91tiam eius desineret esse quia semper requirit punc-
92tiam conservis[?] ipsius Dei

12 Unde Deus magis
93est intimus creaturae quam creatura sibi met. Et sic
94creatura habet magis esse in Deo quam in se et
95iuxta hoc Guillelmus Parisiensis ponit quod magis re-
96aliter Deus est esse creaturae quam creatura
97sit. Unde dato quod de per se creatura magis
98diligeret se quam Deum. Magis debet diligere Deum
99quia magis debet diligere suum esse quam suum non esse
100modo ad Deum non esse sequeretur creaturam non esse R63ra
1Sed ad creaturam non esse non sit, quia adhuc re-
2manet ars factiva creaturae, et sic ad esse Dei
3sequitur impossibilitas esse creaturae, et sic visa illa habi-
4tudine magis debet diligere Deum et optare
5ipsum esse quam se esse quia quantumcumque creatura non sit ad-
6huc remanet ars factiva eius et potest esse

Secunda causa

13
7Secunda via quia dicit quod Deus est totale bonum creatura
8vero non est nisi bonum partiale, ideo tendit in
9Deum quia totum et pars habent habitudinem, quia pars
10exponit se pro toto ymo(immo) pars magis diligit
11totum quam se sicut patet de manu quae se expo-
12nit morti pro toto. Modo Deus est fons to-
13tius bonitatis, ymo(immo) est tota bonitas, ymo(immo)
14creatura non est nisi quaedam participatio tenuis-
15sima illius bonitatis

14 Et ista via continet
16duas, quia realiter creatura non diligitur propter
17aliquam umbram participatam a summa boni-
18tate, et sic in Deo reperitur summa bonitas,
19magis debet diligi, et etiam creatura non est nisi
20quoddam minimum vestigium ad similitudinem summe bo-
21nitatis

15 Item est alia via ex ordinatione
22totius ad partem[?]. Et sic videmus quod unum ele-
23mentum relinquit bonum proprium propter universum
24et sic ordo naturae est quod semper perferet totum sibi et
25magis diligit totum quam se

Tertia causa

16 Tertia causa quia Deus
26est totaliter talis naturae quod summa honestas
27et summa pulchritudo et in ipso reperitur
28immensum secundum omne genus quod potest exprimi
29et sic in ipso est ultima ratio et summa diligibilitatis[?]
30et sic debet summe diligi a[?] quocumque cognoscente
31ipsum

Difficultas sub qua ratione est proprie sic diligibilis

17 Sed etiam est difficultas sub qua ratione
32est proprie sic diligibilis et sub qua beatus eum
33sic diligit fruitione

18 Et primo dicit de Rip-
34pa
quod Deus sub unica ratione formali vel
35sub duabus vel sub finitis solum ostensus
36non est obiectum fruibilie. Ymaginatur(Imaginatur) enim distinctionem
37formalitatum secundum distinctionem praedicatorum essentialium ut
38d dicebatur supra, ut si videretur in esse
39entis bene apparet infinitum in esse entis non
40tamen ibi esset ratio fruitionis[??], sed ille actus quo
41diligeretur sub illa ratione esse actus medius
42inter usum et fruitionem, et sic divina essentia ap-
43praehendens se ipsam sub unica ratione
44formali illa non est ratio formalis obiectiva
45fruitionis[?]. Et sic ratio obiectiva formalis est resultans
46ex omnibus rationibus formalibus, et illa forsitan R63rb
47est ratio distinctis

19 Sed contra quia non oportet quod beatus
48videat Deum secundum quamlibet rationem formalem
49Deo competentem, quia haberet omnem notitiam de Deo
50et sic sciret omne praedicatum dicibile de Deo intuitive
51et evidenter, et sic unus beatus non perfectius cogitaret
52quam alius. Et sic omnes essent aeque vim, quia beatitudo magis
53consistit in illis rationibus

20 Et ideo circa illud
54potest aliter dici sive ponatur distinctio formalis
55in Deo sive non, quia quicumque videt Deum videt
56eum sub ratione fruibili et summi boni. Unde
57dato quod ponantur rationes formales sicut
58De Rippa(Ripa) ponit diceretur quod ex visione u-
59nius potest elici iudicium quod Deus est summe
60bonus et summe bonum et obiectum fruibile,
61et ideo eo ipso magis reputatur, quia beatus
62videns sub unica ratione iudicat eum
63habere omnem bonitatem

21 Secundo tales rationes
64formales non oportet ponere ergo, et ideo quando clare
65videtur et obicitur apparet ut summum bonum, quia
66statim potest elici iudicium quod est summum bo-
67num quamcumque videtur secundum pauca praedicata sibi
68competentia

22 Sed contra Durandum quod habitio[?] Dei vel
69habere Deum non est obiectum quietativum[?], quia illud
70refertur ad utilitatem creaturae quia habitio[?]
71Dei est creaturae visio, et sic illud est bonum creaturae.
72Et sic diligere Deum ut videantur est peccatum et est
73abuti, et sic diligere eum ut habitum est eo
74uti est peccatum, ex superioribus dictis, scilicet, ex
75habitudine dei ad creaturam secutus[?] aliqua quia
76ex tali habitudine possunt omnia tractari
77tam in philosophia quam in theologia

Corollaria

Primum corollarium: quod in Deo sit plenitudo divini

23 Sequitur ergo primo
78ex habitudine Dei ad creaturam quod in Deo
79sit plenitudo divini supra quod non potest ipsum
80od obdicare[?] nisi per corruptionem creaturae
81quia creatura non potest esse quoniam subiciatur sibi

Secundum corollarium: quod Deus iuste potest quos vult ad praedestinationem vocare

24
82Ex hoc sequitur quod Deus iuste potest quos
83vult ad praedestinationem vocare et quod
84vult reprobare. Et licet hoc fuerit supra praedica-
85tum, tamen hoc sinunt ex alia radice quam nunc
86et hoc tangit Apostolus sub similitudine figuli
87qui est dicens[?] suorum vasorum, ideo potest unum
88facere et ordinare in honorem et aliud in
89contumeliam. Modo divinum Dei respectu creaturae est
90in infinitum maius ergo etc

Tertium corollarium: quod dominari non est ita essentiali Deo sicut subici est essentiale creaturae

25 Sequitur ulterius
91quod dominari non est ita essentiale Deo sicut
92subici est essentiale creaturae. Patet quia nullo modo R63va
1potest creatura quin subiciatur Deo, modo Deus
2potest non dominari creaturae, quia potest corrumpere
3creaturam et sic non esset dicens[?] actualiter, licet domina[?]-
4tiva[??] potestas[??] sit sibi essentialiter intrinseca et
5finiti[??] in eo ab aeterno, et sic non esset dicens[?] actualiter
6licet dominativa[??] potestas[?] sit sibi essentialiter intrinseca
7et fuerit in eo ab aeterno

Quartum corollarium: quod creatura est magis Deo subiecta quam sit in se ipsa quaedam essentia

26 Sequitur ulterius
8quod creatura est magis Deo subiecta quam sit
9in se ipsa quaedam essentia, quia secundum suam totalem
10essentiam est Deo subiecta, et secundum operationes
11quas Deus vult ex ea facere est sibi sub-
12iecta et hoc passive[?], et tamen Deus potest infinitis
13modis eam ordinare in aliqua ideo infinite
14est Deo subiecta licet sit in se finita

Quintum corollarium: quod nullius creaturae ad aliam est essentialis habitudo subiectionis

27 Se-
15quitur ulterius quod nullius creaturae ad aliam est
16essentialis habitudo subiectionis, quia, licet sit
17respectu Dei essentiale divinum tamen respectu creaturae accidentaliter
18competit divinum sive morale sive naturale

Apparatus Fontium

    Apparatus Criticus

      Citation

      Peter Plaoul, Commentarius in libros Sententiarum, de Fruitione, Lectio 38, de Fruitione (http://scta.info/resource/lectio38 )

      Reims, Bibliothèque Municipale, ms. 506, 62v-63v (http://scta.info/resource/lectio38/reims)

      Transcription Resource: http://scta.info/resource/lectio38/reims/transcription
      Data source: http://exist.scta.info/exist/apps/scta-app/document/lectio38/reims/transcription

      View Explanation of Citation Practices