1 Sciendum est quod ex ym
11maginationem(imaginatione) de fide quod fides est conformis
12divino iudicio multae instanciae(instantiae) possunt solvi
13et multae rationes quibus tenentes oppositum arguunt

2
14Unde primo arguunt quod non aequali certitudine credatur
15ex fide futuris contingentibus et articulis necessariis
16verbi gratia quod non aeque certitudinaliter creditur huic ex
17fide iudicium erit sicut huic deus est trinus
18et unus quia unum est neccessariam(necessarium) et neccesse(necesse) est sic esse
19sicut per eum significatur et alius est contingens
20et contingenter est sic esse sicut ipsum significat et sic
21potest non esse unum

3 breviter ex iam dictis
22facillimum est huic argumento respondere quia licet iudicium
23futurum possit non fore tamen assensus fidei respectu huius
24est ita firmus quod non potest falsificari ita quod tanta
25certitudine creditur quod Iudicium futurum erit sicut quod
26deus est nec plus potest esse error respectu
27unius sicut respectu alterius sic credendo
28ex fide et sic aequaliter secundum fidem id est habitum
29fidei vel quia est ipsamet fides est aequaliter
30assentiendum cuilibet articulo et aeque certitudinaliter
31ymo(immo) ille assensus qui est fides est quodammodo
32neccessario(necessario) verus

4 Dico tamen quod ille habitus potest
33non esse simpliciter sed non stat talem habitum in animam
34et voluntatem et quis per eum assentiat falso
35ymo(immo) dico quod habitui tali vel fidei non potest
36sub esse(subesse) falsum nec per quamcumque potentiam ipso habitu
37remanente secundum suam naturalem inclinacionem(inclinationem)

5
38Ulterius dico quod fidei nulla requiritur
39apparentia exterior de sic esse sicut per propositio
40nem significat esse Eciam(Etiam) dico quod si sit fides
41respectu articuli de futuro puta iudicium erit aeque
42certitudinaliter inclinat intellectum ad assentiendum
43illi sicut propositioni neccessariae(necessariae) Et dico quod si iudicium
44sit vel non non est cura ymo(immo) est impertinens
45quia apparenciam(apparentiam) non capit ab obiecto exteriori
46sed naturaliter quodammodo primam veritatem et divinum assensum
47et divinum velle imitatur se semper ei confor-
48mando Unde proportionaliter est ymaginandum(imaginandum) de fide
49respectu futuri sicut de divino iudicio nam si divinum
50iudicium iudicavit antichristum fore deum sic iudiR5ra
1casse est causa quare antichristus erit et non quia
2antichristus erit ideo deus sic iudicavit ideo
3est ordo in veritatibus nam deus vel iudicium
4divinum est causa quare sortes currit si sortes currat et non
5econverso sed in nobis veritas huius sortes currit depen
6det ex sic esse veritas talis in nobis est causa
7apparenciae(apparentiae) seu Iudicii quod sortes currit et totaliter
8contrario modo est de divino iudicio et de fide
9Unde deus sui iudicii nullam a rebus
10capit apparenciam(apparentiam) Ideo sicut divinum Iudicium
11respectu propositionis de futuro potest non fuisse Iudicium
12respectu eiusdem ita est dicendum de fide unde per
13ymaginationem(imaginationem) si deus non esset nulla esset veritas
14et si creatura rationalis esset et sic maneret
15tamen deo ad ymaginationem(imaginationem) non existente talis creatura
16non esset bona nec vera nec aliquid esset verum
17nam non dicitur aliquid verum nisi quia conforme est primae
18veritati et sicut unaquaeque res in suo esse est a prima
19causa ita in esse verum dependet a prima veritate

6
20probatur tamen quod fides non est tantae certitudinis
21sicut dictum est ymo(immo) quod fidei potest sub esse
22falsum

7 primo quia de facto spei sub est falsum
23igitur et fidei consequentia tenet quia spes videtur esse tantae
24excellentiae et certitudinis sicut fides Item confirmatur
25consequentia quia quantum ad hoc quod est credere spes includit
26assensum ideo quantum ad hoc habet condicionem(conditionem)
27fidei antecedens probatur de praescito existente in gratia qui
28realiter credit se habiturum vitam sempiternam
29et tamen hoc est falsum licet illa credulitas sit licita
30et per eam mereatur

8 Confirmatur quia potest accidere
31quod quis ex caritate credat et ex fide falso
32ut si quis in extremo mortis petat corpus christi
33et presbyter afferat hostiam non consecratam
34credet ex fide quod ibi sit realiter corpus christi
35quia si presbyter interroget eum credis Respondebit
36credo

9 3o(tertio) capiamus aliquem qui ante incar
37nacionem(incarnationem) crederet christum incarnandum ita quod me
38diante habitu fidei exeat in assensum huius
39christus incarnabitur et ponatur ultra quod in illo
40assensu ille continetur per dei potentiam usque post in-
41carnationem christi tunc assensus ille erit falsus in
42instanti incarnacionis(incarnationis) igitur Item de facto
43ille assentivit(assensit) huic christus incarnabitur et hoc est falsum
44igitur assentivit(assensit) falso

10 4o(quarto) de facto abraham me
45ruit ex fide credendo falsum ergo solum cre-
46dendo filium suum esse ymmolandum(immolandum) quod tamen
47erat falsum et tamen dicit apostolus credidit abra-
48ham et reputatum est ei ad meritum

11 Quinto
49arguitur apparenter sic spiritus sanctus potest concurrere
50active ad assensum falsum igitur et fides consequentia tenet R5rb
51quia aeque perfecte ymo(immo) perfeccius(perfectius) spiritus sanctus
52concurrit ad assensum aequalis certitudinis sicut fides
53antecedens probatur quia spiritus sanctus principaliter concurrit
54et tamquam principale agens ad cuiuslibet effectus
55produccionem(productionem)

12 6o(Sexto) sic fides est in potentia obedientali
56ad cuiuscumque effectus produccionem(productionem) secundum quod placuit
57deo unde ymaginantur(imaginantur) aliqui quod quaelibet creatura
58est in potentia obedientali ipsi deo ita quod quamlibet
59creaturam potest assumere ad concurrendum secum
60ad cuiuscumque effectus produccionem(productionem) secundum quod sibi
61placuerit igitur deus potest assumere fidem
62ad produccionem(productionem) sensus erronei sive falsi igitur

13
63Alias rationes inducam postea et solvam
64Sed ante hoc notanda sunt aliqua quae tangit
65holcot

14 Unde cum dicitur quod actus fidei li-
66bere producitur ab anima holcot tenet oppositum
67et dicit quod intellectus numquam credit articulis nisi
68neccessitetur(necessitetur) per rationem seu apparenciam(apparentiam) et ad hoc
69facit aliquas rationes tamen ipse excludit habitum
70quia non est ymaginandum(imaginandum) quin anima mediante habitu posset
71libere exire in actu Sed michi(mihi) videtur quod
72male iniciat(initiat) quia nullus ponit quod actus
73fidei sit in potestate animae nisi mediante habitu
74et causa est quia actus fidei est supernaturalis sicut
75eius habitus ideo non potest produci ab anima
76nisi mediante habitu

15 nichilominus(nihilominus) tamen habet anima
77aliquam dispositionem primam in sua libera potestate
78qua posita ex ordinatione et institutione divina
79ponitur actus fidei et ita diceretur de aliis
80qualitatibus supernaturalibus et ideo iste non vadit
81ad radicem quia stante habitu fidei solo qualis
82infunditur in baptismo non est credendum quin
83valde remissus sit et quod se solo non sufficit
84exire in actu respectu credibilium Exemplum est de
85puero baptizato qui nutritur inter saracenos
86tunc quando erit adultus si sibi proponatur articulus
87fidei non credet Et si quaeratur tunc non erit
88differentia inter habituatum et non habituatum tali habitu
89fidei differentia enim erit in hoc quia iste qui habet
90habitum fidei ceteris paribus facilius se dis
91ponet ad actum fidei quam alter Unde ad
92habendum actum primum requiritur certa latitudo
93diligenciae(diligentiae) modo illa non erit tanta in habente
94habitum vel saltem non requiritur sicut in non habente
95ita quod erit minor diligentia et minor labor
96requiruntur in illo qui habet habitum quia habitus
97iuvat

16 Item diligentia facta de vita sua
98in habente habitum et qui est eciam(etiam) in caritate operacio(operatio)
99sua est viva et augmentat caritatem In illo
100autem qui non habet habitum operacio(operatio) sua mortua est R5va
1ideo in habente habitum actus cicius(citius) et intensior
2producitur

17 Item utrum posito quantocumque habitu
3fidei intenso posset anima exire in actum
4credendi forte si bene consideretur yma
5ginando(imaginando) illius actus nobilitates et condicionem(conditionem)
6erit bene difficile utrum anima mediante illo solo
7habitu possit exire in actum et forte quantum
8multi homines decipiuntur quia quandoque inducunt
9actum illum ex rationibus probabilibus sive
10ex aliqua apparentia et ille actus non sufficit
11ad salutem et tamen illum credunt esse verum actum
12fidei Unde actus ille est tantae virtutis
13et nobilitatis quod fert animam in bona spiritualia
14et contempnit temporalia modo illud est maxime dif-
15ficile ideo dicit apostolus quod propter avaritiam multi
16apostataverunt a fide ita possibile est dicere
17quod avaricia(avaritia) in certo gradu non est conpossibilis(compossibilis)
18fideiba actui et ideo mihi videtur quod rationes holcot
19solum procedunt ex actu fidei producto mediantibus
20rationibus probabilibus vel apparenciis(apparentiis) tantum

18
21Oportet tamen respondere ad rationes suas quia
22dicit ipse non est in potestate nostra assentire
23vel opinari sine motivo nec est in potestate
24nostra credere sine motivo propositioni dubiae da
25tis enim duabus propositionibus inevidentibus ego
26non possum minus inevidenti assentire sine
27ratione igitur nec magis in evidenti sed propositio mere
28contingens sicut ista sortes currit vel rex sedet est magis
29in evidens quam ista deus est et tamen non possum
30isti sortes currit vel rex sedet assentire sine ratione
31igitur etc.

19 Item quia tunc in potestate mea esset
32tristari vel gaudere tantum sicut vellem et sic
33in potestate mea esset habere tantum gaudium vel
34dolorem sicut habent beatus et dampnatus quia
35per imperium voluntatis possum causare assensum talis
36propositionis cras habebo tantum gaudium sicut petrus
37et Paulus quia ad apprehensionem talis propositionis
38sequitur quod gaudium ex quo assentit et sic videtur
39quod intellectus omnino non posset ferri assentive in
40aliquam propositionem nisi per rationes sit probata vel
41appareat esse probata nec est in potestate
42voluntatis nostrae propositionem facere esse veram vel
43falsam

20 Advertendum est hic quod lata est
44differentia inter propositiones indifferentes ad finem hom
45inis consequendum et inter propositiones quae habent
46ordinem neccessarium(necessarium) ad sui finem consequendum verbi gratia
47Utrum rex sedeat vel non non est neccessarium(necessarium)
48saluti hominis utrum autem deus sit est
49de neccessitate(necessitate) hominis salutis Ideo homo ex natura
50li instinctu inclinatur ad assenciendum(assentiendum) R5vb
51huiusmodi propositionibus neccessariis(necessariis) ad suum finem consequendum
52et sic de aliis et sic verum est quod natura indididit(indidit) cuilibet creaturae
53rationali quamdam inclinationem naturalem ad con-
54sequendum suum finem pro tanto dicit philosophus primo
55politicae quod homo a natura est animal civile Unde
56quia homo non potest ex natura sua omnia neccessaria(necessaria)
57ad salutem ideo a natura sua est animal communicabile
58et indiget ut relevetur per potenciam(potentiam) et bonum
59regimen Unde ymmaginandum(imaginandum) est quod sunt instinc
60tus tales et inclinaciones(inclinationes) quibus homo
61tendit in deum naturaliter
62et ad bene operandum et ad deum colendum et deo serviendum et ideo
63dicitur quod deum esse est naturaliter inditum homini
64et a natura et ad hoc fides inclinat nam
65dico quod homo inclinatur naturaliter ad honorandum
66et orandum deum licet propter peccatum originale
67non percipiat se homo talem instinctum
68habere Et ex hoc forte fuit et in hac radi
69ce fundatur ydolatria(idolatria) unde omnis crea
70tura naturaliter tendit in deum ex quodam
71naturali instinctu ideo homo secundum partem affectivam
72et intellectivam naturaliter tendit in deum et
73ex hoc male aliqui sumpserunt sub u
74quia in simplicibus ratio est debilis ideo sub illa
75ratione sumpserunt creaturas credentes
76illas esse deum et hac optima radice ma
77le applicata

21 ideo ydolatraverunt(idolatraverunt) aliqui et adora
78verunt false creaturas nescientes talem instinctum
79insequi et creatori talia attribuere Sed magis
80terrena intendentes propter quod dictum fuit propter
81avariciam(avaritiam) ceperunt homines aposcotare(apostatare) a
82fide honorem soli deo tribuendum creaturae impen
83dentes Et ad illud propositum dicebat macrobius
84in libro de sompno cipionis quod sompnia(somnia) prin
85cipum et magnatum et potentum sunt futurorum
86quaedam iudicia et praesagia subiungens quod naturaliter
87prima causa indididit(indidit) ex ordine universi quod maxime
88talibus quam simplicibus qui sunt personae communes per quas
89dam mociones(motiones) et influentias speciales innotes
90cent quiddam circa potentiam totam novi effectus vel mi
91rabilis accidere deberet sicut verisimilem est fuisse
92de saul de david de achas de caypha
93de pharaone de nabuchodonosor et de pluribus
94aliis Unde dico quod ex eo quod natura humana fuit
95infecta et corrupta propter peccatum nescivit talem
96motivitatem specialem ad consecucionem(consecutionem) sui finis
97ultimi Ideo quidam sensualem appetitum insequentes
98reverenciam(reverentiam) deo debitam creaturae impenderunt
99ut soli vel lumine et sic de aliis Sed gratia et fides
100intellectum maxime regulant immediate tendendo R6ra
1in ipsum deum et finem ultimum consequendum
2Et instinctus talis quem habemus naturaliter
3est inclinans ad deum diligendum licet cor
4rupte propter originale nec de se sufficit sed
5adiuvatur ab ipsa fide tamquam regulante
6appetitus sensitivos et intellectuales

22 et per hoc
7patet solutio eorum quae tangit holcot de propositionibus
8quae nullo modo sunt neccessariae(necessariae) ad salutem secus autem
9est de propositionibus quarum veritas neccessaria(necessaria) est
10homini ad salutem Ideo talis assensus respectu propositionum
11neccessariarum(necessariarum) ad salutem est specialis instinctus
12naturae et gratiae et specialis assistencia(assistentia) an
13geli boni Ita quod sua consequentia est semper neganda
14quia arguit propositionibus minus in evidentibus sine ratione
15vel apparentia non possumus assentire ergo nec
16magis in evidentibus quia fides naturaliter inclinat
17ad assentiendum veritatibus batholicis requisitis neccessario(necessario)
18ad consequendum salutem non autem sic est de aliis

23
19Ex alia etiam radice possunt solvi praedictae
20rationes quia fides habet alium modum quam aliae qua
21litates quia non movetur ab apparentia obiecti nec habet
22veritatem ex obiecto nec requirit aliquam apparenciam(apparentiam)
23ex parte obiecti sed sic non est de aliis assensibus
24ita quod assensus fidei non requirit aliquam
25apparenciam(apparentiam) in obiecto ymmo(immo) est met apparencia(apparentia)
26Et si dicatur quod obiectum intellectus est verum vel appa
27rens verum verum est quod oportet quod notitia per quam intellectus
28asserit sit vera vel apparens vera sic est de
29fide quia fides habitualis est quaedam apparencia(apparentia)
30et etiam eius actus sed istam apparentiam non habet
31ab obiecto ymmo(immo) est met apparencia(apparentia) sua etc