1
79Advertendum est circa materiam motam quae
80realiter est materia praecepti de dilectione
81Dei et proximi quantum ad sui principatem.

2
82Quantum est ad punctum materiae satis docto-
83res concordant quod secundum ordinem ordinem
84rerum esset ordo dilectionum proportionalium, ut
85sicut Deus est summe bonum sibi debeatur summe
86dilectio nobis propter se quae in aliud non referatur.
87Sed quia creatura est propter Deum, ideo debet diligi
88propter Deum

3 Et in hoc sunt concordes, tamen discor-
89dia est magna propter aequivocationem istorum terminorum
90'uti' et 'frui' ex una parte, et ex alia propter
91ignorantiam actuum et proprietatis[?] eorum, et etiam
92propter ignorantiam potentiae volitive[?], et modum eius
93ferendi in obiectum. Ideo quantum ad particulariter[??] exprimendum R66ra
1dilectionem Dei et proximum est discordia inter
2doctores, scilicet quomodo feratur volitiva[?] in obiectum

4
3Pro aliquali tamen materiae declaratione ut solvantur
4argumenta alias inducta, nam fuit dictum
5quod solus Deus est ordinatae fruitionis obiectum.

5
6Contra hoc argumentum fuit aliquibus rationibus quia
7voluntas potest ferri in aliquid propter se quod non est Deus
8quia bonum sub ratione communi boni potest diligi
9propter se et non propter Deum i Sed propter se solum, quia est
10generaliter omnis ratio boni

6Pro declaratione
11materiae sequendo viam Eliphat pono aliquas
12propositiones.

15 Sed contra hoc est
75argumentum, quia bonum sub ratione boni in
76communi diligitur propter se sine relatione ad aliud.
77Item idem actus est usus et fruitio et sic
78fruitio habet aliquid creatum pro obiecto. Hic respondet
79Eliphat quod nullo modo voluntas potest habere
80actum deliberatum quin sit usus vel fruitio

16 Unde
81consequenter ad rationem primam, cum dicitur possibile est quod
82intellectus praesentet aliquid voluntati sub ratione
83omnis boni et quod dicet illud esse diligendum
84propter se

17 Dicendum quod illo casu stante vel
85voluntas diliget illud bonum sub communi ratione
86boni ostensu propter se, et sic erit fruitio vel re-
87feret in aliud, et sic ex sua libertate
88poterit bonum sub ratione cu?? boni
89ostensum referre vel non referre. Sed
90contra replicatur, nam ponatur quod intellectus
91sicut repraesentat bonum ita Dei [??] volun-
92tati illud non esse referendum, nec etiam propter
93se diligendum, ergo videtur quod voluntas illi
94dictamini potest se conformare

18 dicitur quod voluntas R66va
1non potest se illi dictamini conformare, et causa
2est quia ordo est essentialis est essentialis causarum, quia causa effecti-
3va realiter et essentialiter dependet a
4finali, nec in actionibus per se potest agens
5agere nisi fine realiter concurrente in
6suo genere causandi, et sic casus supponit
7unum impossibile, scilicet, quod voluntas concurrat effective
8ad productionem alicuius et non propter finem
9et hoc est impossibile, Unde sicut causa secunda non potest
10producere effectum nisi causa prima concur-
11rente ita est subordinatio causae efficientis
12ad causam finalem, et sic casus est impossibilis quod
13voluntas exat in actum absque hoc quod per
14causam finalem dirigatur in agendo, et sic
15videtur argumentum evacuatum. Sed replica-
16tur contra possibile est quod aliquis ex pieta-
17te naturali det pauperi elemosivam
18absque hoc quod restat in aliud vel quia
19illud faciat absolute sine considera-
20tione alicuius, ergo possibile est voluntatem
21exire in actum et non propter finem aliquem

19
22Respondetur et est advertendum quod multi sunt actus
23voluntatis super quos non habetur refle-
24xive sic etiam contingit in intellectu
25ideo stat bene si quod in voluntate sit aliqua
26intentio[intensio?], licet non experiatur, sicut stat in
27intellectu esse iudicium, licet non experiatur
28se non habere illud iudicium et per hoc sal-
29vatur quod licet non evidenter experiamus
30nos ordinare a ad b, tamen non stat in
31materia nostra quod volumus a sine b

20et sic
32non stat nos aliquid dare quoniam demus[?]
33propter finem, licet non experiamur ut quiia
34damus propter Deum ex aliqua speciali vo-
35litione, et sic datio elemosiem[?] est usus
36licitus, vel damus ex affective commo-
37do, vel propter vanam gloriam vel timore
38pene, et sic non est licitus, quia deberet fieri
39propter alium finem, et sic non stat voluntatem
40aliquid agere nisi directa a fine, licet
41possit voluntas sibi finem praestituere rationem
42suae libertatis, consequenter iuxta istam ymaginem(imaginem)
43diceretur quod nullus esset actus delibera-
44tus quoniam esset ex caritate vel ex cupiditate
45et quoniam ordinaretur ad bonum finem vel R66vb
46ad malum, et ex consequenti haberet dicere iste
47doctor quod nullus est actus deliberatus quoniam
48sit meritum vel culpa et ad hoc allegat
49Augustinum contra Julianum, ubi dicit quod omnis
50actus deliberatus infidelis est peccatum et
51ponit exemplum, si infidelis poscat fame-
52licum vel iudicat mundum hoc facit ex va-
53na gloria, vel ex alia causa [?] illud tamen non te-
54neo pro praesenti tamen illud est valde probabile, licet non
55teneatur communiter

21 contra dicta potest iterum argui
56ponendo quod in patria Deus appareat ali-
57cui sic quod ille cui apparet nesciat, utrum sit
58Deus vel creatura, ponatur consequentur quod nihilominus
59huiusmodi res appareat bona, et ponatur quod voluntas
60eliciat aliquem actum amorum[??], circa huiusmodi
61obiectum ex quae est bonum hoc potest ergo ille
62actus non erit usus vel fruitio, non
63usus quia tunc exponeret se periculo et
64disti?tum[?], quia tunc uteretur Deo

22 Item nec
65esset fruitio, quia eodem modo se exponeret periculo
66et disti?tum[?], quia nescit utrum sit Deus
67vel creatura, ergo cum neccesario non habebit actis[?]
68malum habebit actum bonum et ille
69non erit usus nec fruitio ut probatum
70est

23 Respondetur quod stante casu voluntas
71non poterit exire in actum quoniam peccat,
72quia sicut ratio probat stante casu si frueretur
73vel uteretur propter exponeret se periculo, ideo in
74isto casu voluntas non exibit in actum
75sed tunc fortitudo casum ponatur quod Deus
76revelet sibi quod sit Deus vel creatura
77et tunc praecipiat voluntati quod eliciat
78actum. Respondetur quod casus est impossibilis nisi re-
79velet sibi quod sit Deus vel creatura
80quia compelleret ipsam ad peccandum, et hoc
81non potest facere nisi dispensaret secum
82quod in casu staret eam frui creatura et
83uti Deo

24 Sed contra replicatur voluntas
84est realiter libera, ergo potest libere producere
85actum, ergo sicut est libera respectu productionis, ita
86est libera respectu relationis, vel non relationis
87ita quod non est maior libertas respectu productio-
88nis quam respectu relationis, ergo si potest producere
89libere, potest referre in aliud

25 et tunc si
90sic poterit non referre dicendum est quod
91licet voluntas producat libere actum
92tamen non habet modum actus in sua libera R67ra
1potestate, ymo(immo) de neccessitate(necessitate) modus sequitur
2actum, et sic non valet consequentia producit libere
3actum, ergo refert libere vel non refert
4et hoc est ex neccessaria(necessaria) habitudine causae
5efficientis ad finalem, quia non potest agi aliquid
6quoniam referatur in finem

26 Consequenter restat
7solvere aliam rationem quando dicitur idem actus est
8usus et fruitio, igitur fruitio habet obiectum creatum, circa
9istam materiam sunt diversi modi dicendi. Unde
10dicunt aliqui quod non stat eundem actum
11esse usum et fruitionem, unde fruitio actua-
12lis vel habitualis est causa usus, et sic argumentum
13esset faciliter solutum, tamen tenendo posset et aliorum
14qui ponunt eundum actum esse usum et fru-
15itionem, ratio faciliter solvitur, quia est pure
16sophistica

27 Unde dicitur quod, licet ille actus quae est
17fruitio habet pro obiecto rem quae est creatura, non
18tamen est illius fruitio, et sic non arguit contra
19conclusionem, quia conclusio non vult aliud quod non stat f??u[?]
20creatura, tamen fruitio est bene usus creaturae ponendo
21quod idem actus sit usus et fruitio

28 Sed contra quia
22Deus et creatura aequaliter diligerentur
23ex quo est idem actus per quem diligitur Deus
24et creatura

29 Respondendum est pro ista materia quod Deus
25multipliciter diligitur. Uno modo a?pcia???ne[?]
26alio modo affective

30 Circa primum est advertendum quod
27dilectio app?cia??va[?] causatur dupliciter. Uno modo dilectio
28appraeciativa[?] est sequens iudicium de divina per-
29fectione, et solet quantificari secundum iudicium praecedens
30in intellectu, ut si Sortes iudicet quod Deus
31est summum bonum, tunc dilectio sequens est dilectio
32appraeciativa[??] et quantificatur secundum iudicium quod est
33in intellectu et secundum quod res udr iudicatur
34parva vel magna, et tunc tenendum est quod
35Deus diligitur in infinitum appraeciatione[??]
36quia dilectio appraeciativa[??] quantificatur secundum iudicium
37quo iudicatur quod est in infinitum bonum. Alia est
38effectiva et illa quantificatur secundum intensio-
39nem graduum secundum quos movet volitivam
40et dicitur etiam intensa, et semper illa est finita,
41quia non stat communiter quod aliquis infinite intensive
42diligat Deum

31 Consequenter dicitur quod de dilectione
43affectiva creatura potest diligi intensiori
44gradu quam Deus, sed sufficit quod Deus
45diligatur appraeciative[??] plusquam creatura
46et etiam dilectione nobiliorum speciei, R67rb
47et sic quaelibet dilectio Dei appreaciativa[??] est infinita
48sed affectiva quantificatur secundum gradus intrinseces[?]
49per quos immutat volitivam potentiam, et consequenter
50non est inconveniens concedere quod stat creaturam
51intensius affective diligi quam Deus, etiam
52in diversis suppositis, tamen dilectio Dei semper
53est nobilior, quia est appreciative[??] infinita, et sic
54ipsa est alterius modi qua affectiva, et sic
55ipsa est perfectior et melior, licet non intensior.
56Aliter tamen solent aliqui capere appreciativam[??]
57dilectionem, et vocatur dilectio qua vo-
58luntas optat tantum bonum in esse illi qui
59sic diligit, et sic est infinita respectu Dei, quia
60creatura optat quod Deus sit summe bonus
61et isto modo iterum dilectio appreciativa[appraehensiva??] d?rt[?] a
62prima, et sic est Aor(maior) respectu Dei quam respectu creaturae
63et sic licet creaturam diligamus ad infinitum
64bonum obiective, numquam tamen eam diligimus
65nisi ad filium gradum beatitudinis, licet Deum diliga-
66mus infinite tenendo, tamen quod idem actus
67sit usus et fruitio quomodo stat quod Deus
68per eundem actum plus diligatur quam creatura

32
69Modus est, quia idem actus potest habere diver-
70sas habitudines ad actum vel obiectum et
71potentiam ut habitudinem quae est repraesen-
72tare obiecta[m?] et habitudinem quae est creaturae
73de tali repraesentative exemplum in cogitatione
74capiamus aliquod iudicium illud iudicium habet
75duplicem habitudinem ad animam. Primo
76quia realiter repraesentat illud de quo iudicium
77est repraesentative. Secundo certificat potentiam per tale
78iudicium. Tunc capiatur habitudo prima
79quae est repraesentare obiecta[m?] et alia quae est
80certificare, tunc secunda est nobilior inquantum
81certificat quam inquantum repraesentat

33 Aliud exemplum
82capiamus notitiam quam habet beatus in verbo
83de creatura. Illa notitia duo repraesentat, quia
84creaturam et verbum. Modo respectu verbi est nobilior
85et perfectior quam respectu creaturae quia beatificat respectu
86verbi et non respectu creaturae et sic non est inconveniens
87quod actus qui est fruitio dei et usus creaturae
88habeat nobiliorem habitudinem respectu dei quam
89respectu creaturae

34 Item aliqui ponere exemplum respectu
90principiorum et conclusionis, tamen illa notitia est perfectior
91respectu principiorum quam respectu conclusionis, et sic idem potest esse perR67va -
1fectius respectu unius quod respectu alterius
2perficitur actus inquantum movet ad dilectionem
3creaturae quantum perficitur quando movet in ordine
4ad dilectionem Dei, et sic illa ratio non militat
5quoniam sit tenendum quod solo Deo est fruendum
6et etiam illa fruitio est nobilior dilectio respectu
7Dei quam respectu creaturae

35 Respondendum est etiam ad unam
8aliam rationem quae arguit quod nulla parva[??]
9divina est obiectum fruibile, quia tunc esset tres
10rationes fruibiles. Dicendum est quod communes rationes
11suppositibles[??] in divinis habent eadem rationem
12fruit??tis[?] et sunt idem obiectum fruibile, et beati habent
13respectu unius rationis suppositibiles[?] eandem rationem fru-
14i??tis[?], sicut respectu alterius, et quia materia inferius trac-
15tabitur, utrum stet videre unam personam
16sine alia, ideo non plus circa istam rationem
17dicetur pro praesenti.