Edited By Jeffrey C. Witt
Edition: 0.0.0-dev | July 21, 2012
Authority: SCTA
License Availablity: free, Published under a Attribution-NonCommercial-ShareAlike 4.0 International (CC BY-NC-SA 4.0)
1
17Pro clariori intellectu dide dicendorum
18seu dictorum inducentur rationes
2
Primo proban-
19do
quod impossibile sit eundem actum esse usum et
20fruitionem.
3
Contra hoc arguitur primo, nam rationes
21obiectales usus et fruitionis differunt specifice, ergo et
22actus tenet consequentia, quia actus distinguuntur per
23obiecta. Antecedens patet, quia ratio obiectiva usus est referitas[??]. Modo
24istae rationes et conditiones nundem sunt specifice distinctae
25ymo(immo) totaliter oppositae
4
Secundo, si idem actus esset
26usus et fruitio, tunc idem esset causa sui ipsius consequens
27est falsum probatur consequentia. Nam dilectio fruitiva est causa dilectionis
28usus, nam quia diligo Deum. Ideo diligo creaturam propter
29Deum
5
Item sicut se habet dilectio creaturae ad Deum
30ita odium mali ordinatum ad Deum, ergo si dilectio creaturae
31sit dilectio Dei, tunc odium mali erit odium Dei
6
Con-
32firmatur,
quia propter unumquodque tale et illud magis
8
34Item dilectio creaturae quae est realiter usus potest de-
35sinere
referri in aliud obiectum, quo dato, tunc
36solum remanebit dilectio creaturae nec referretur[?] in aliud
37quia non videtur, unde consurgeret referribilitas, quia non
38est intrinsece et formaliter dilectio Dei, quia tunc neccessario(necesario)
39immutaret potentiam respectu Dei. Albedinem[??] quia non videtur
40mihi quoniam huius relatio in Deum posset separari
41a dilectione creaturae
9
Deinde arguitur quod creatura est fruendum
42quia creatura est propter se diligibilis, ergo creatura est
43fruendum. Consequentia tenet, quia fruitio est dilectio rei propter se.
44Antecedens patet, nam, sicut creatura habet entitatem absolute conceptualem[??],
45ita creatura habet entitatem proportionalem absolute diligibilem.
46Ens enim et bonum convertuntur, ergo si habeat in-
47trinsecam
entitatem ita habebit intrinsecam bonitatem, ergo erit
48diligibilis propter se et licite, quia in eadem proportione
49in qua res est ipsa est licite diligibilis, ergo si
50habet entitatem absolute, tunc habebit diligibilitatem absolute
10
51Item, virtutibus videtur esse fruendum. Patet, nam
52virtutes sunt propter se diligendae, ergo eis est
R70rb
53est fruendum. Consequentia tenet per fruitivi diffinitionem fruitionis, alias[alius?]
54est Magistri in prima distinctione qui dicit quod virtutes sunt
55propter se diligendae et amandae, quia habent propriam di-
56lectionem
et gaudium, ergo creatura est fruendum
11
Item aliud
57a Deo est dilective praeferendum, ergo alio a Deo est fruendum.
58Probatur antecedens in casu in quo Sortes frueretur Deo et videret
59proximum in ex?estima[?] neccessitate(necessitate) constitutum in illo casu
60Sortes teneretur suvenire proximo et relinquere
61dilectionem Dei, ergo videtur quod dilectio proximi sit praefe-
62renda
dilectioni Dei
12
Item, plus diligitur tota
63multitudo civium caelestium quam ipse Deus, et tamen non
64est Deus, ergo aliud vel alia a Deo sunt magis diligen-
65da.
Probatur antecedens, quia ratione aliarum partium additur
66aliquis gradus dilectionis, quia beatus delectatur
67de beatitudine beatorum, et sic diligit bonos et diligit
68Deum, ergo illud aggregatum magis diligit, et tamen
69non est Deus, ergo.
13
Item, Christus est magis diligendus
70quam Pater, ergo Pater non est summe diligendus. Antecedens
71probatur nam Christus diligitur aequali dilectione inquantum Deus,
72sicut Pater, et tamen cum[?] hoc diligitur inquantum proximus et
73ille secundus gradus addit ad primum
16
Pro solutione primae rationis
83dico aliqua
17
Et primo ubi obiecta non concurrunt im-
84mediate
ad causationem actuum non esse neccesse(necesse)
85quod sit proportialis distinctio[?] actuum et obiectorum, ut primo
86patet de actu cognoscendi vel appetendi divino[?]
87ad intra, quia non dependet ab obiecto, ideo est
88unicus simplex actus cognoscendi omnia
89in Deo ymo(immo), ut probabo inferius est idem actus
90omnia cognoscendi et vocandi qui vult, et ideo ubi
91actus non dependet ab obiecto non est neccessario(necessaria) distinctio
92actuum secundum distinctionem obiectorum, ymo(immo) quantumcumque obiecta sint
93distincta, potest esse idem actus respectu illorum, et hoc patet de
94fruitione beatifica simplici per quam beatus videt Deum
95et multa alia obiecta, et tamen est idem actus
18
Item
96actus revelationum non dependent ab obiectis,
97ideo non habent talem habitudinem quod sit limitata re-
98velatio
vel nota respectu talium obiectorum quoniam posset esse
99plurium ut assertus[??] istius antiChristus erit potest esse quod non
100sit assertus[?] illud secundum eius obiecti[?]. Et licet realiter habeat anti-
101Christum
pro obiecto potest habere aliud, scilicet, oppositum, et tamen propter
102hoc non erit alterius speciei, et sic distinctio obiectorum non
103arguit distinctionem actuum, ymo(immo) eadem nota quae est et creaturae
R70va
1existens eadem materialiter potest esse plurium et pauciorum
2notitia, et causa est, quia huius actus non dependent
3ab obiectis
19
Item potest exemplicari de conceptibus universalibus
4quia non dependent realiter ab obiectis, quia conceptus
5universales non habent obiecta nisi singularia et propter diversi-
6tatem
singularium non diversificantur conceptus universales
7quia non dependent ab eis, sed a potentia abstractiva
8quae est vix intensiva[??] et habet huius conceptum producere
9ideo in talibus, distinctio specifica obiectorum non arguit distinctionem
10specificam actuum
20
Dico ergo secundo quod ubi obiecta causarent
11immediate et essent causae totales vel principales, tunc
12secundum distinctionem obiectorum esset distinctio actuum, ymo(immo) secundum
13specificam distinctionem obiectorum esset distinctio specifica actuum
14nam, tunc quodlibet obiectum causaret actum immediate
15sibi proportiatum[?]
21
Nunc in proposito respectu fruitionis
16et usus, nullum obiectum obiective concurrendo est causa totalis
17nihil principalis illorum actuum et hoc naturaliter, quia licet Deus
18sit causa omnium, tamen obiective naturaliter non concurrit
19ad tales actus, quia respectu fruitionis in via Deus
20non concurrit obiective naturaliter, sed fruitio viae causatur
21a potentia et a caritate et libere, respectu autem fruitionis
22patriae, si concurrat Deus obiective hic erit il libere,
23et sic cum diversitate specifica obiectorum stat idem actus
24et econtra cum diversitate specifica actuum stat idem
25obiectum. Et si obiciatur de distinctione actuum in patria
26quia stat respectu eiusdem obiecti concurrentis libere habere
27`plures actus distinctos specie. Ad illud non
28habeo respondere, sed solum ex diversitate specificam
29obiectorum non arguitur diversitas actuum, tamen ubi
30obiectum concurreret mere naturaliter et esset causa principalis
31actus ex distinctione obiectorum esset distinctio actuum et econtra
32unde stat quod in patria respectu eiusdem obiecti sint
33actus distincti specifice ut quod unus beatus sit
34beatus altiori specie beatitudinis quam alter, et hoc est
35quia obiectum concurrit obiective libere et a ideo ex idem,
36patriatete[?praesnte?] obiectorum non potest concludi ydemptitas(identitas)
37actuum, quia respectu eiusdem obiecti potentia potest ex liberta-
38te
sua nolitionem et volitionem acceptationem
39et deacceptationem, et illa est causa libertatis contingentiae
40quod possint in diversos actus, et sic patet quod non oportet
41quod propter diversos res obiectales fruibilis et utilis
42quod sint diversi actus
22
Ad secundam quando dicitur, [si sic] tunc
43idem esset causa sui ipsius, negandum est de causa
44efficientia quod aliquid efficiat se ut sit, ad probationem
45dilectio Dei fruitiva est causa dilectionis creaturae.
46Dico quod non oportet universaliter, quia stat quod creatura eli-
47ciat
suum primum actum qui sit nole vel
48odium mali vel dilectio creaturae. Et sic non oportet quod
49dilectio Dei distincta praecedat in voluntate. Et sic negandum
R70vb
50est quod omnis usus sit effective a distincta dilectione
51Dei quia staret quod aliquid praesentaretur tamquam malum
52voluntati et quod voluntas nullum habens actum eliceret
53nolendum quo dato non esset ab aliqua dilectione
54Dei praecedente
23
Item intellectus potest primo di-
55ctare
quod proximus sit diligendus et quod nullum
56aliud sit dictamen in intellectu, tunc vo-
57luntas
potest se illi conformare
24
Advertendum
58tamen quod libet sit idem actus usus et fruitio, habent
59tamen duas habitudines, scilicet, unam ad Deum et aliam
60ad creaturam, secundum primam fertur voluntas
61in Deum propter se et secundum aliam fertur in creaturam
62propter Deum, et si huiusmodi[?] habitudines essent rea-
63liter
distinctae, tunc prima habitudo esset causa secundae
64habitudinis. Et sic non est inconveniens quod idem sit
65causa sui se habendi sic vel sic. Unde propter dilectionis
66Dei habitudinem potest consurgere dilectio proximi
67propter Deum. Propter huiusmodi tamen diversas habitudines
68et diversos motus in diversa obiecta non oportet
69ponere diversos actus
25
Ad tertiam, sicut dilectio
70proximi est dilectio Dei, ita odium mali esset
71odium Dei. Negatur consequentia unde dico quod usus
72qui est dilectio creaturae ordinata est realiter
73dilectio Dei et fruitio et habet Deum pro obiecto de odio
74ordinato secus est, quia odium ordinatum
75habet duo obiecta totaliter ordinata opposita
76scilicet bonum et malum. Et si sic ordinata di-
77lectio
habet finem pro obiecto, et ita si sic odium
78ordinatum habet finem pro obiecto, et quia finis habet
79rationem optimi. Ideo si odium sit ordinatum,
80tunc habebit finem optimum et ille erit Deus
26
81Ad aliud quando dicitur dilectio creaturae potest non referri
82in Deum, quo dato tunc remanebit solum
83dilectio creaturae Respondendum est quod casus est impossibilis scilicet
84quod dilectio dei quae est usus ordinatus non sic
85dilectio dei et non sit actualiter vel habitualiter
86relata dilectio nam si immutet animam tam[?]
87intrinsecum erit sibi respectu Dei, sicut respectu creaturae
88ymo(immo) dato quod per ymaginem(imaginem) quod unus et idem actus
89adaequate remanens idem habens diversas
90habitudines, scilicet, fruitionis et usus et quod pos-
91sent
separari, tunc dilectio Dei staret
92sine dilectione proximi, quia principalis maneret
93scilicet, dilectio Dei et ex hoc sequitur quod dilectio proximi est
94magis proprie fruitio quam sit usus, quia est magis
95principalis habitudo ad obiectum fruibile quam ad obiectum
96usus, ergo est magis fruitio
27
Et ex hoc
97sequitur quod est nobilior et intensior respectu Dei
R71ra
1quam proximi. Exemplum de visione beata illa est nobi-
2lior
visio Dei quam creaturae. Et sic stat ergoquod actus
3habens diversa obiecta quod sit perfectior respectu unius quam
4respectu alterius. Et si huiusmodi habitudines sint separa-
5biles,
tunc plurium[?] remanebit fruitio Dei,
6quia illa est prior. Et sic remanebit sine[?sive?] posteri-
7ori.
Et etiam principior et non e contra
28
Ad aliam, creatura
8est fruendum, negatur quia illa est summa propter perversi-
9tas.
Ad probationem virtutes sunt propter se diligendae.
10Hic advertendum quod Philosophus dicit quod aliqua sunt eli-
11gibilia
propter se ut virtutes. Alia de per accidens
12alia sunt indifferentia. Ideo propter diffinitiones praedictas est
13advertendum quod aliqua sunt quae conferunt de
14per se ad finis consecutionem et habentia directe or-
15dinem
ad finis consecutionem. Alia sunt quae conferunt
16de per accidens. Et magis de per se obsunt. Alia sunt
17indifferentia. Verbi gratia, potio[?] amara confert ad sani-
18tatem
per accidens, quia removet humorem bene.
19Non sum peccantem, tamen de per se est notiva[nociva[?] sani-
20tati,
ymo(immo) infiteret subiectum suum si non reperiret
21aliquid bene nosum[?noxum?], et ideo habet rationem de per se fu-
22gibilis.
Et ideo prodest de per accidens et ista sunt
23solum propter finem eligibilia, et non propter se. Alia
24sunt per se eligibilia, quae habent essentialem ordinem
25ad finem, et sunt media ordinata ad consecutio-
26nem
finis, ut cibus est inconveniens sano. Alia
27sunt indifferentia, nec obsunt nobiliter, nec nota-
28biliter
pro sunt. Ita in proposito aliqua sunt circa
29Deum quae prosunt ad finis consecutionem, ut
30virtutes omnes realiter, quia sunt dirigentia
31ad vitam aeternam. Ideo participant rationem elegibilis,
32quia participant rationem felicitatis, et habent de per
33se ordinem, et sunt media ad consecutionem finis,
34ideo sunt de per se diligenda li de de per se, tamen
35non nota finem, sed solum removet causam ex-
36trinsicam.
Et sic apparet quomodo intelligendus est Magister
37virtutes sunt propter se diligendae, id est, per se
38habent ordinem essentialem ad finis consecutionem
39respectu nostri. Et sic illa ratio est soluta
29
Alia ratio est
40quia creatura habet intrinsecam bonitatem et est absolute
41irreferibilis[??]
30
Dico aliqua, primo quod creatura
42perfecte concepta realiter habet habitudine in
43relativam ad Deum propter quod non stat creaturam
44perfecte concipi quoniam concipiatur in ordine ad
45Deum, quia apprehenditur ut dependens, sicut
46accidens non potest concipi absolute sine re-
47latione
ad subiectum, ita creatura in ordine ad
48Deum non potest concipi absolute. ymo(Immo) sicut
R71rb
49dicit Guillelmus Parisiensis Deus est met esse creaturae
31
50Secundo dico quod licet creatura esset sic absolute con-
51ceptibilis
tamen non sequitur quod sit absolute diligibilis
52et causa est, quia licet ipsa sit in se quaedam entitas,
53tamen non est intrinsece finis. Et sic ratio diligibilitatis
54non competit intrinsece sibi, sicut ratio entitatis,
55quia licet creatura sit essentialiter ens, tamen non habet ab-
56solutam
rationem diligibilitatis, quia diligibilitas
57competit alicui sub ratione finis
32
Tertio dico
58quod dato quod creatura haberet intrinsecam diligibilitatem
59sicut entitatem caecus est, tamen de intellectu
60et voluntate, quia intellectus potest percipere aliquid
61de veritate sine fine. Voluntas autem quia
62habet obiectum suum bonum et finem. Ideo non potest
63exire in actum, quoniam existat[?] sub ratione obiectali
64finis et per consequens voluntas non exit in actum
65deliberatum quando exeat in aliquid statutum sibi
66pro fine. Et sic oportet quod voluntas habeat finem pro
67obiecto. Et secundum finem statuat in creatura peccat.
68Si autem referat in ultimum finem creaturam,
69tunc est usus licitus
33
Item dicitur quod creaturae
70multo evidentius clamant non habere in
71se rationem finis, nec diligibiles[?] propter se, sed propter Deum
72qui est finis ultimus quem clamant non habere es-
73se
a se, nam multi philosophi et Aristoteles videtur
74dicere quod Deus non agat ad extra, et quod Deus
75non agit nisi ut amatum, id est, ut finis omnium
76agentium. Et est gratia cuius illalia agentia agunt.
77Ideo habitudo rerum ut in finem est principior
78habitudo rerum ut in agentia. Ideo non est eadem habi-
79tudo
ad entitatem absolute et ad se ut
80est finis, quia nulla creatura est essentialiter finis, et sic
81patet quod ratio non procedit quare etc
Peter Plaoul, Commentarius in libros Sententiarum, de Fruitione, Lectio 44, de Fruitione (http://scta.info/resource/lectio44 )
Reims, Bibliothèque Municipale, ms. 506, 70r-71r (http://scta.info/resource/lectio44/reims)
Transcription Resource: http://scta.info/resource/lectio44/reims/transcription
Data source: http://exist.scta.info/exist/apps/scta-app/document/lectio44/reims/transcription
Copy Full Citation to Clipboard
View Explanation of Citation Practices
Lectio 44, de Fruitione [Critical]
Lectio 44, de Fruitione [Reims] (Currrent Focus)
Lectio 44, de Fruitione [Sorbonne]
No results found