2 Unde circa hoc:
85arguitur quod creatura in casu esset Deo praeferen-
86da. Nam ponebatur casus quod Sortes fruatur Deo
87et videat proximum in extrema neccessitate(necessitate) consti-
88tutum, tunc teneretur subime subvenire pro-
89ximo et relinquere fruitionem Dei, ergo

3 Item,
90si ita detur, tunc sequeretur creaturam rationalem omnibus
91diebus vitae suae carere fruitione Dei. Nam
92sit unus debite informatus in lege divina
93et post baptismum in prima hora veniat sibi
94materia et casus subveniendi proximo, tunc
95tenetur subvenire. Et in secunda hora veniat
96sibi iterum materia de subveniendo proximo. Et si
97usque ad finem vitae suae, ipse erit bonus R71va
1et tamen numquam habebit in vita sua actum dilectio-
2nis Dei, ergo

4 Confirmatur creatura non tenetur
3frui Deo, patet duplici inductione

5 Primo, quia
4nec in isto instanti, nec in A, nec in B, quia quocumque
5instanti dato potest non frui in illo

6 Item
6non tenetur habere aliquem actum, quia nec istum, nec
7istum, quia quocumque dato potest Deum per alium fruitive
8diligere et etiam cum minori potest frui, ergo non
9obligatur ad aliquem gradum, nec ad actum certe
10intensionis

16 Ymo(Immo) circa istam materiam
84dicunt aliqui quod etiam staret aliquem salva-
85ri qui tamen numquam in vita sua habuisset
86fidem nec caritatem vel gratiam. Et casus potest
87sic poni: sit aliquis paganius adultus
88qui primo habet usum rationis in A instanti, iste
89tenetur se disponere debite adhuc quod suscipiat
90verum cultum et veram fidem et legem. Et
91ipso requiritur aliqua dispositio numquam sit de-
92bite dispositus, tunc disponat se, quia
93tenetur se disponere ad susceptionem et istud
94non potest fieri subito, ergo requiritur aliqua
95mora, tunc ponatur quod se disponat in
96tota illa mora debite, et quod in instanti
97terminante primo illam moram ille moriatur
98et decidat, tunc in isto casu videtur multis R72ra
1probabile quod iste salvabitur, quia fecit quod in
2se est, nec obmiss??[?], nam quam cito potuit se di[?]
3posuit, ergo dispositio habebit suum effectum ac si
4maneret.

17Unde in gratificatione sunt duo aliquid est
5ex parte creaturae, scilicet, una dispositio. Prima, quae est in
6potestate creaturae sine gratia gratificante quam posita
7Deus infundit gratiam, et tunc posita prima
8dispositione. Sequitur secunda dispositio quae est infusio
9gratiae[??], et sic in illo casu ille per totam vitam suam
10fuisset in peccato, et tamen salvaretur. Et illud conce-
11dunt plures.

18 Et similiter viceversa potest poni quod sit
12aliquis, qui ab instanti sui baptismum[?baptizatum?] fuerit in gratia,
13et tamen dampnabitur(damnabitur). Nam sit aliquis baptisatus, qui semper
14continet gratiam suam et augeat semper suam gra-
15tiam. Nunc praecipiatur sibi quod eliciat actum
16A qui potest elici in instanti, tamen non li-
17mitetur sibi tempus. Sed sufficiat quod eliciat in
18aliquo instanti vitae suae, tunc ultra
19ponatur quod non eliciat, sed in illo statu dece-
20dat, tunc dampnabitur, quia trangressor praecepti
21et non penitet, nec puit??t[?], etiam iste offendit
22et non reperavit, ergo est indignus. Et cum
23ipse semper fuit in gratia, quia in quolibet instanti
24vitae suae potuit implere illud praeceptum
25quia quocumque instanti dato in illo poterat. Et sic
26non fuit transgressor in vita sua, quia quocumque
27instanti proximo morti suae dato inter illud
28et mortem suam erat tempus medium in quo
29poterat implere praeceptum. Et sic semper fuit in gratia
30in vita sua, et tamen dampnabitur

19 Et circa
31istam materiam potest probabiliter nominari quod, ubi praece-
32dit aliqua mora terminata ad aliquod instans, iu-
33dicandum est in illo instanti quantum ad habitudinem
34creaturae ac si creatura esset in illo instanti. Verbi
35gratia solet poni casus sint Sortem et Plato, qui
36sint in aequali gratia et operantur taliter quod
37meritorie quod gratia intendatur in utroque aequaliter
38per unam totam horam. Et in fine horae Plato
39decedat et Sortes remaneat sine profectu
40gre??m[?], tunc Sortes, qui remanet habebit gratia
41tiam[??] ut decem, et tunc sibi correspondebit gloria
42proportialis suae gre?[?genere[?}.

20 Et tunc[?] de Platone qui
43decedit quaeritur quam gloriam habebit, quia
44numquam habuit gratiam, ut decem, quia dato instanti
45in quo habuisset inter illud et instans suae mor-
46tis est instans medium, et in illo acquisiuisset gratiam.
47Ideo iudicandum est in isto casu de praemio Platonis ac
48si maneret in instanti in quo decedit. Ita dico R72rb
49de bene vel male agere, si aliquis disponit se per
50totum tempus, tunc in illo instanti temporis
51si decebat iudicandum est ac si esset. Unde
52si Sortes semper fuisset in tota vita sua peccator
53et disponeret se. Et in fine dispositionis et in
54fine dispositionis suae morietur. Tunc iudicandum
55esset de Sorte ac si maximisset[??] in illo in-
56stanti. Ita etiam si sic, aliquis qui fuerit in
57gratia per totam vitam suam et sibi praecipiatur
58aliquid fieri quod possit adimplere in quolibet
59instanti vitae suae, et non impleat, tunc iu-
60dicandum est de illo quod esset in peccato ac
61si maneret et fruisset datum praeceptum usque
62ad certum tempus

21 Verum est quod circa materiam de
63illo casu in quo quis disponeret se et in
64tempore dispositionis decederet, tunc quaereretur, utrum
65salvaretur. Tamen dicitur quod casus non est possibilis lege
66stante, quia Deus ordinavit, quia quicumquae
67salvabitur realiter fuerit vel sit decoratus
68virtutibus et gratia. Et sic non erit casus possibilis,
69quia ordinatum est quod nullus solvabitur, quoniam
70habuerit gratiam vel virtutem in vita sua,
71tamen viso casu quo quis se sic disponeret
72Deus praememoret[?] mortem suam et illud est satis
73probabile propter scripturam, et illud quod ponit
74scriptura, quia sine fide impossibile est Deo placere.
75Et sic Deus sibi infunderet fidem et gratiam,
76tamen qui vellet tenere aliam viam diceretur quod suf-
77ficit quod iste fecerit quod in se est, et se di-
78posuerit ad gratiam sustinendam

22 Consequenter
79in ista materia, quia tactum est quod numquam quis in
80aliquo instanti tenetur frui Deo, dicitur
81communiter quod tenetur in aliquo, licet in nullo teneatur

23
82Sed ista ratio non videtur sufficiens. Primo quia
83creatura existens in culpa tenetur se disponere
84ad fruendum Deo et realiter obligatur ad fruendum
85Deo in isto instanti terminante suam dispositio-
86ne

24 Item creatura tenetur frui Deo quotiens
87materia praecepti sibi occurrit

25 Item creatura
88tenetur facere occurrere materiam praecepti de fruendo
89Deo, quia tenetur exire in actum fidei, ut
90Deum collat. Ideo tenetur pro aliquo tempore
91limitato frui Deo. Etiam, quia in quolibet
92die recipit bona, ideo tenetur reg??tiari
93Deo

26 Item tenetur facere orationes contra temp-
94tationes dyaboli(diaboli), ergo requiritur et tenetur exire
95in actum et facere sibi occurrere materiam de frui-
96tione Dei et hoc secundum gradus status, nam praelaR72va -
1ti plus tenentur quam simplices, quia eorum vita debet
2esse activa et contemplativa. Et sic non est verum
3quod in nullo instanti creatura tenetura frui Deo,
4ymo(immo) in multis instantibus tenetur frui Deo

27
5Unde praeceptum de dilectione Dei quantum ad habitum
6obligat ad semper, non quod semper. Unde praecepta
7affirmativa[?] obligant ad semper, licet non quod semper, id est, sive[??]
8obligatus semper ad habendum habitum dilectionis Dei
9et sic de aliis, id est, numquam est dispen??o[?] in affirmativis quin
10semper sit in habitu, licet non pro semper, quia non
11tenetur exire in actum, nisi quando materia debet
12occurrere et occurrit. Negativa autem obligant
13ad semper et pro semper

28 Circa tamen istam materiam
14est advertendum praecepta affirmativa obligant ad fre-
15quentius quam negativa contra commune dictum. Unde dicitur
16communiter quod negativa obligant ad semper et pro semper,
17sed affirmativa ad semper, sed non pro semper, id est, obligant ad
18semper habere habitum, non tamen pro semper obligant
19habere actum circa huiusmodi praecepta affirmativa

29 Et illud
20non est prima facie fundamentum loquendo de imple[men?]-
21tione[??] praecepti negatativi[?]. Unde ad implere prae-
22ceptum negativum non est non facere illud quod
23est prohibutm. Nec sufficit ad praecepti ne-
24gativi[?] impletionem[?]. Probatur quia tunc quilibet
25dormiens implere infinita praecepta
26negativa et infinite meretur, quia infinitorum ma-
27lorum prohibitorum nullum faceret, et sic infinite
28meretur, tamen dormiens. Et per consequens ad imple-
29tionem praecepti negativi ultra non facere
30illud quod prohibetur requiritur alterum duorum
31scilicet actualis fuga et refutatio obiecti pro-
32hibit. Verbi gratia ad impletionem praecepti
33de non furari requiritur praesentia rei
34furabilis[??] et motio ad hoc. Et tunc ex
35parte voluntatis requiritur destatio[?] illius
36et fuga, quia voluntas refutar sibi prohi-
37bitum

30 et posset etiam poni gradus secundus quod ad-
38veniente materia furti voluntas resistat
39tali motioni, id est, non eliciat velle pro-
40secutionem[?], ned volitivum, sed solum resistat
41tunc ille est gradus ymaginabilis(imaginabilis) quod voluntas
42impleret praeceptum negativum absque actu,
43et tunc sicut aliqua pura obmissio boni[??]
44esset peccatum, ita aliqua pura obmis-
45sio mali praesentati sub certis conditionibus esset
46meritum. Tamen primam viam magis accepto
47quia secundum aliam viam, tunc oportet concedere quod dorR72vb -
48miens infinita praecepta negativa imple-
49ret. Et sic infinite mereretur

31 Et sic frequen-
50tius obligamur ad implendum praecepta affirmativa
51quam negativa. Patet quia frequenter obligamur exire
52in actum dilectionis Dei, scilicet, vel propter actiones
53gratiarum vel quia matera occurrit et sic de aliis, vel
54propter cultum. Sed ad praecepta negativa non
55obligamur, nisi materia occurrat. Unde si non occurreret
56materia furti non adimplerem praeceptum de non
57furando, et sic staret quod aliquis in vita sua non
58adimpleret praecepta negativa, quia nullum
59occurreret. Sed quia ne transgressio negativorum
60est valde mala, ideo multi se posuerunt
61in religione, licet non propter hoc adimpleant illa
62negativa, quia non eis occurrit materia, tamen
63ad habendum communem intellectum, quando dicitur praecepta nega-
64tiva obligant ad semper et pro semper, hoc inter
65de aliquali implentione non de totali, quia
66illud quod est non furari non est totalis ad-
67impletio illius praecepti, non furaberis, tamen ex-
68ecutio numquam est licita

32 Ideo omnino prohibetur
69ad semper et non pro semper non exequi, licet ex-
70equi[?] non sit adimplere quantum ad aliam rationem
71nulla fruitio cadit sub praecepto, quia quocumque
72dato per alium potest adimplere, etiam quocumque
73dato actu possume per remissionem adim-
74plere quantum ad illam rationem probabile est mihi quod
75creatura tenetur in certo gradu frui Deo, et hoc
76secundum et notitiam habitualem acquisitam vel in-
77fusam sibi, nam ad maiorem gradum obligatur
78theologus vel praelatus quam vetula. Nec
79sufficeret tantus gradus in sic cognoscente
80sicut in vetula

33 Unde sicut aliqui obligantur
81frequentius quantum ad partes temporis[?], ut dictum est,
82ita intensius aliqui obligantur quantum ad partes
83dilectionis. De alio sufficit quod obligentur
84ad aliquem, licet ad nullum obligemur, et illud
85est sophisticum. Nec procedit ad intensionem
86loquentium, tamen si intelligeretur quod quilibet minimus[??]
87gradus dilectionis sufficeret, et tamen est praeceptum
88frui Deo, et tunc diceretur quod numquam adimpleretur
89praeceptum quoniam ibi esset consilium et adimpleret
90consilium. Unde praeceptum est quantum ad fruendum.
91Sed consilium est quantum ad fruendum in tanto vel
92tanto gradu

34 Et sic patet qualiter debemus
93diligere Deum et frui Deo, et tenetur ex-
94ire in actum fidei. Unde ymaginandum(imaginandum) est
95quod actus fidei nos facit exire in actum R73ra
1dilectionis. Unde, quia eximus in actum fidei de
2incarnatione et de creatione mundi de redemp-
3tione et de passione et sic de aliis, ideo
4circa talia multas dilectiones debemus elicere.