2 unde circa hoc pone-
13batur unus casus ad probandum quod in casu
14creatura sit deo praeferenda nam pone-
15batur casus quod sortes frueretur deo et cum
16hoc videret proximum in extrema neccessitate(necessitate)
17constitutum. videtur quod in casu illo, debet succur-
18rere proximo, ymo(immo) tenetur ex praeceptorum

3
19Et si ita dicatur, sequitur consequenter quod staret creaturam
20omnibus diebus vitae suae carere fruitione
21beatifica, etiam licite. patet nam ponatur quod sit
22aliquos aduleus[?] informatus debite
23circa legem christianitatis et in omnibus
24praeceptis legis, etc. Et consequenter ponatur quod in
25prima hora praesentetur sibi proximus in extrema
26neccessitate(necessitate) et succurrat proximo, tunc merebitur.
27consequenter in 2a(secunda) hora et in 3a(tertia), et consequenter usque
28ad finem vitae suae. et sic patet quod talis in
29isto casu merebitur. et sic talis in isto ca-
30su non obligatur ad fruitionem dei, sed magis
31ad dilectionem proximi

4 Item arguebatur
32probando quod creatura non tenetur frui deo et
33hoc duplici inductione

5 primo ex parte
34temporis, quia in nullo instanti tenetur
35frui deo quia quocumque instanti dato in
36illo potest licite non frui deo et in alio frui
37deo, ergo non tenetur in illo instanti p[?] deo et ita
38diceretur di aliis

6 probatur 2o(secundo) ex parte
39intentionis, quia secundum nullam intentionem V92vb
40vel secundum aliquod intensum vel remissum tenetur
41creatura frui deo, nam quocumque actu da-
42to creatura potest cum minori frui deo, ergo non
43obligatur ad aliquem actum nec ad aliquem
44gradum intensionis

16 ymo(immo) circa istam
61materiam dicunt aliqui quod staret aliquem
62salvari qui tamen numquam in vita sua umquam
63habuisset fidem nec gratiam. unde casus
64sic potest poni sic aliquis primo adultus
65qui primo habet usum rationis in a instanti, tunc
66iste tenetur se disponere debite ad hoc
67quod suscipiat dei cultum et legem christi-
68anam et ad hoc requiritur dispositio prima
69ponatur, ergo quod sit unus paganus vel u-
70nus christianus adultus qui sit in multis
71peccatis, tunc talis tenetur se disponere ad
72susceptionem gratiae et fidei, et istud non potest
73fieri subito, ergo requiritur aliquod tempus
74et mora pro dispositione habenda quo posito
75ponatur quod in tota illa mora faciat de-
76bite quod in se est et disponat se quantum potest
77et quod in instante terminante illam horam
78primo non sit, sed sit mortuus in instanti
79illo in quo dispositio esset sufficiens ad hoc V93va
1ut sufficeret fidem et gratiam introducere
2tunc in isto casu videtur multum probabile
3quod iste salvatur, quia fecit sufficienter quod
4in se fuit nec omisit aliquid etc., nam
5quanto potuit se disponere disposuit, ergo videtur
6quod dispositio illa habebit suum effectum ac si vixis-
7set in illo instanti

17 nam infusione gratiae aliquid
8est ex parte creaturae et aliquid ex parte dei
9ex parte enim creaturae est dispositio prima, quae
10est in potestate creaturae sine[?] gratia gratificante
11qua posita deus infudit gratiam gratifa-
12cientem, ergo cum in instanti mortis quidquid
13requiritur ex parte creaturae ponatur, ita quod
14ex parte sui nichil(nihil) deest nisi gratia dei
15et illa non sufficit si sit dispositio sufficiens,
16ergo in isto casu videtur esse probabile quod aliquis
17fuisset semper in peccato per totam vitam suam
18et tamen salvaretur et istud concedunt plu-
19res et est satis apparens

18 et etiam posset poni
20casus quod aliquis ab instanti infusionis baptismi
21fuisset in gratia usque ad finem vitae suae,
22et tamen dampnabitur casus est ponatus[?]
23quod sit aliquis baptizatus qui semper continet
24gratiam sibi infusam in baptismo et mereatur
25continue, ymo(immo) augeat gratiam suam ad
26valde magnum gradum, ymo(immo) ad tantum
27sicut habuit[?] beatus petrus ulterius ponatur
28quod tali creaturae praecipiatur a deo quod eliciat
29a actum, qui potest elici in instanti et sit ita
30quod talis non dimittetur ad eliciendum a
31in aliquo instanti, tunc stante casu praecepti
32quia non producit a nec penitet nec
33penituit nec penitebit, ponatur quod mo-
34riatur absque hoc quod eliciat a actum, qui
35potest elici in instanti et sit ita quod talis
36moriatur, tunc sic iste est transgressor
37praecepti, quia non producit a nec penitet
38etc., nec penitebit, quia non est amplius
39in statu penitendi, ergo dampnabitur
40quia transgressus est mandatum dei V93vb
41et non penituit, etc., quia istud est indignitas
42creaturae, scilicet, defficere circa legem et illud
43modo reparare nam ista essent impossibilia
44quod scilicet aliquis offendisset principem, et non
45esset reconciliatus sibi talis esset indignus
46principi quod autem semper fuerit in gratia. patet quia
47in quolibet instanti dato potuit praecep-
48tum adimplere post quia quocumque instanti
49dato inter illud et aliud instans et tempus
50medium cum nulla duo instantia sint sibi immediata
51in quo tempore medio potuit adimpleri
52praeceptum, ergo etc.

19 Quantum est circa istam
53materiam multi consueverunt poni casus
54sed pro nunc de illis nichil(nihil) dico, sed breviter
55pro nunc potest satis probabiliter circa istam
56materiam poni una regula, scilicet, quod ubi
57praecedit aliqua mutatio terminata ad aliquod
58instans iudicandum in isto instanti quantum
59ad habitudinem creaturae ac si creatura esset
60in huiusmodi instanti. verbi gratia ponatur exemplum etiam
61in alio casu et magis appareat ponatur
62quod sortes et plato fuit in aequali gratia et
63gratia intendatur in utroque aequaliter per
64unam horam, et quod in fine illius horae u-
65nus decedat et alter remaneat gratia
66exempli decebat decedat sortes et remaneat
67plato

20 tunc in isto casu plato habebit
68gratiam ut decem, quia in isto instanti
69habent omnem gradum citra decem et
70tamen habuisset gratiam ut decem si vixisset
71in illo instanti, ideo iudicandum est
72ac si sortes vixisset in illo instanti habuisset
73decem et tamen nullus gradus fuisset
74in eo in instanti illo acquisitus, ergo per
75nichil(nihil) excedit gratia platonis gratiam sortis
76ergo ita iudicandum est et maxime si quis
77disposuerit se fuit in illo instanti ac
78si fuisset vel vixisset in illo instanti
79unde si sortes in primo casu fuisset in vita
80in primo instanti in quo dispositio fuit
81sufficiens ad gratiam habuisset gratiam V94ra
1et virtutis sibi infusas, ideo correspondebit
2sibi aequaliter in casu illo demerito ac
3si maneret in illo instanti et si praecept-
4um esset in alio casu quod sortes ante illud
5instans mortis suae eliciet a et esset
6in instanti in quo moritur non elicu-
7isset iudicandum ac si vixisset, ergo etc.

21
8verum est quod circa istam materiam de illo
9ubi aliquis disponeret se sufficienter et
10decederet utrum salvaretur satis collo?cum[?]
11est quod sic vel posset dici propter pre??ca[?] sacrae
12scripturae et communis ecclesiae doctrina ponit quod
13casus non est possibilis lege stante nam deus
14ordinavit quod quicumque salvabitur, oportet quod de-
15cedat in gratia, ideo vel diceretur quod in illo
16casu nichil(nihil) defficeret dispositionem[?] ex parte creaturae
17verisimile quod praevisa morte deus praeveniret
18eum in donis suis, et isto reputo satis
19probabile quia scriptum est 'sine fide impossibile est
20placere deo'

22 Consequenter in ista materia quia tac-
21tum est quod numquam quis tenetur frui deo, posset
22dici quod, licet in nullo instanti teneatur frui deo
23tenetur tamen in aliquo

23 sed ista responsio non videtur
24sufficiens primo, quia creatura existens in culpa
25tenetur frui deo etiam, pro tunc vel saltis teneretur
26se disponere et facere quod in se est, et consequenter in
27instanti terminante dispositum obligatur per tunc[?]
28frui deo

24[omitted]

25 Item creatura tenetur sibi facere oc-
29currere materiam cuca[?] quam tenetur[?] exi-
30re in actualem assensum fidei et caritatis
31etiam ut deum collat, tenetur enim ad divinum cul-
32tum, ymo(immo) tenetur pro aliquo tempore limitato
33frui deo, ymo(immo) qualibet die creaturae recipit
34beneficia a deo, et per consequens tenentur reddere
35gratiarum actiones, et hoc est frui deo, et secundum
36gradus et status hominum[?], nam praelati maxime
37assiduae continue et quantum possibilitas et fra-
38gilitas eorum potest nam vici[?] eorum debet esse ac-
39tiva et contemplativa, et sic patet quod non est
40verum quod in illos instanti creatura tenetur V94rb
41frui deo etc.

26[ommitted]

27 de praecepto[?] dilectionis dei quantum ad
42habitu doctorum communiter ponunt quod praecepta affir-
43mativa obligant ad semper, sed non pro semper
44et praecepta negativa obligant ad semper
45et non pro semper. Exemplum ad primum creatura obli-
46gatur ad deum diligere semper id est obligatur ad
47habendum dei habitualem dilectionem et hoc est
48dicere quod sit in caritate, quia illa habitualis
49dilectio dei non est nisi caritas alio modo
50potest intelligi quod obligatur pro semper etc. idem est quod
51numquam est dispensatio quoniam semper sit obligatio
52sed executio non est nisi tempore debito
53et quando materia occurrit nobis debet occurrere
54dico tamen quod negativa non obligant semper
55et pro semper

28 et circa istam materiam advertendum
56est quod praecepta affirmativa obligant ad
57frequentius quam negativa in contrarium illius
58positis[?] dicti quod praecepta negativa obligant
59etc. dictum enim commune est quod praecepta negativa
60obligant ad semper et per semper et praecepta affirmativa
61obligant ad semper non tamen pro semper

29 Consi-
62derandum est hic quod istud non videtur pri-
63ma facie esse fundatum loquendo de implementione
64praecepti, ubi est advertendum quod ad implendum
65praeceptum negativum non est non facere prohi-
66bitum nec sufficit ad praecepta im-
67plementionem, nam si sic, tunc quilibet dormiens
68adimpleret infinita praecepta vel infinite
69mereretur, quia infinitorum malorum prohibitorum
70dormiens nullum faceret, ideo ad implementionem
71praecepti negativi non sufficit non facere
72prohibitum, ymo(immo) cum hoc requiritur alter duorum
73scilicet actualis fuga voluntatis refutatio obiecti
74prohibiti. verbi gratia adimplementionem huius praecepti
75negativi 'non furaberis' requiritur praesentia
76materiae furandi alicuius rei et ex parte vo-
77luntatis requiritur detestatio huius rei in fuga
78et per hoc adimpletur praeceptum, quia voluntatis
79vult furarum obiectum prohibitum propter deum et illa
80volitio est fruitio dei, et iste nudus est V94va
1requisitus ad perfecte implendum praeceptum ne-
2gativum

30 2us(secundus) modus sive gradus ad implen-
3dum praeceptum negativum, non tamen ita perfectio quod praesen-
4te materia stat quod voluntas resistat huiusmodi
5temptationi non producendo, tamen aliquem actum
6in se, ita quod non eliciat voluntatem nec actum
7fugitivum prohibiti, sed solum resistat temptationi,
8iste casus est ymaginabilis(imaginabilis) quod voluntas adipleat
9praeceptum negativum absque actu positio nam
10sicut aliqua prima est obmissio mali cum cir-
11cumstantiis, sicut ponit casus esset quod reverentiam[?],
12utrum autem ita sit magis sto in prima via
13quantum est in 2a(secunda) via omnino abnego, scilicet quod prohi-
14bitum non facere adimpleat praeceptum non
15facere, quia tunc non adimplere omnia
16praecepta negativa de quibus nunc non con-
17sidero

31 ex quo sequitur quod frequentius obliga-
18mur ad implendum praecepta affirmativa quam
19negativa, quia frequenter tenemur exire
20in actum dilectionis dei propter gratiarum actiones et
21cultum divinum quae sibi debemus impendere
22propter beneficia et alia multa quae cottidie
23operatur in nobis ad praecepta vero negativa
24non videmur obligari nisi materia occur-
25rat quia si numquam materia furti occurreret
26numquam teneremur adimplere praeceptum ne-
27gativum de furto, et sic non videtur impossibile
28quod aliquis salvaret dei legem, et tamen
29non adimpleret praecepta negativa, quia
30non occurreret sibi materia, et quia est val-
31de conveniens non adimplere praeceptum nega-
32tivum cum etiam materia saepe occurrat, ideo re-
33ligiosi et heremite[?] divertunt se atemporalibus
34et tamen propter hoc non transgrediuntur legem,
35licet non adimpleant praecepta negativa
36quia non occurrit eis materia, tamen ad haben-
37dum intellectum communis dicti quod praecepta negativa
38magis obligant ad semper et pro semper etc. illud
39non intelligitur de totali adimplementione
40praecepti negativi, sed de particulari solum quod sufficit V94vb
41ad implementionem praecepti negativi

32 Exemplum ad a-
42liam rationem potest dici probabiliter tantum quod etiam
43creatura tenetur in certo gradu frui deo, et hoc
44secundum modum habitualem caritatis et virtutis
45acquisitis vel infusum sibi et hoc secundum status
46et gradus hominum nam ad mairoem gradum
47tenetur doctus theologus vel praelatus quam simplex
48vetula ned[?] sufficeret quantumcumque modicus gradus
49in tantum vel tantae cognoscentis deum, etc.

33 Unde dico
50communi quod sicut aliqui frequentius tenentur
51exire in actu dilectionis dei fruitive quantum
52ad partes temporis, ita intentius quantum ad gra-
53dum dilectionis, et hoc secundum diversitatis statu
54non et personarum. quantum autem est de illo quod dicitur
55quod ad nullum gradum creatura tenetur
56frui deo, sed sufficit quod creatura teneatur
57ad aliquem istud est solutum nec procedit
58in materia ista, si tamen vellemus tenere
59quod creatura ad nullum gradum dilectionis
60dei tenetur, quia quicumque gradus sufficeret
61nichilominus(nihilominus), tamen adimplendo praeceptum
62adimpleretur consilium est quantum ad gradum
63quod si transgederetur, peccaret, quia fruitio
64a est consilium, ita quod non repugnat
65quod idem actus sit consilii et praecepti

34 et sic
66patet qualiter nos tenemur diligere de-
67um et frui deo tempore determinato, et ita di-
68ceretur de fide nam habitus fidei ad hoc
69deservit, etiam obligamur, ut si exeamus
70per illum in actum fidei considerando quod
71deus est summum bonum et separare quod sit
72obiectum fruitive dilectionis, et per hoc dis-
73ponitur voluntas ad eliciendum propor-
74tionales dilectiones et amores etc.