1
32 onsequenter arguitur
33quod fidei possit sub esse falsum

2 primo
34sic ponamus casum quod abraham ante
35christi incarnationem crederit(crediderit) ex fide 'christum esse
36incarnandum' et quod ex habitu fidei formaverit
37assensum huius propositionis 'christus incarnabitur' quia hoc
38poterant ponere illi qui fuerunt ante adventum
39christi ponatur ulterius quod 'christus non incarnetur' quia
40hoc erat possibile quia deus poterat aliter redimere
41genus humanum secundum augustinum tunc sic prima
42pars est neccessaria(necessaria) quia est una de praeterito vera et
432a(secunda) est possibilis ergo haec copulativa erit possibilis 'abraham
44credidit ex fidei assensu quod christus incarnabitur
45et tamen christus non incarnabitur' ergo ex fide credidit
46falsum Et potest confirmari quia fides potest in
47assensum supernaturalem qui est valde difficilis
48et valde perfectus ergo potest in minus nobilem
49et minus difficilem quia qui potest in maius potest in minus

3 R6rb
50Ulterius sic arguitur fides inclinat ad con
51formiter credendum suo praelato et etiam ecclesiae
52sed praelatus potest decipere et potest etiam
53errare quia possibile est quod credat deum patrem
54esse maiorem vel potentiorem filio quia pater
55generat et filius non igitur est potentia aliqua in
56patre quae non est in filio vel aliqua apparencia(apparentia)
57ex ratione vel huiusmodi et quod consequenter hoc praedicet
58alicui vetulae simplici ipsam hoc credet et
59tenebitur credere quia nesciret ubi refugere
60nisi ad praelatum suum Eciam(Etiam) ecclesia potest
61errare seu defficere(deficere) ymmo(immo) de facto errat in ali
62quibus excommunicationibus sicut in casu quo quis
63contraxerit veraciter cum aliqua muliere
64matrimonium et 2o(secundo) apparenter contrahat cum 2a(secunda) et in
65facie ecclesiae ecclesia coget eum ad habendum 2am(secundam)
66Item stat quod maior pars consilii erret
67quia non habemus ex scriptura quod fides remaneat
68in omnibus sed solum in aliquibus modo maiori
69parti credendum est

4 Item deus potest decipere
70creaturas ideo non est sibi credendum igitur nec fidei
71consequentia nota antecedens patet quia potest facere de creatura sicut
72vult Confirmatur quia creatura aliquando demeretur
73quod sit digna decipi igitur deus potest eam decipere
74Item de facto ita fuit quod deus decepit
75Ieremiam prophetam ut patet Ieremia 20 "domine
76decepisti me" Item post resurrectionem in cae
77na finxit se comedere et tamen non vere come
78debat quia habebat corpus glorificatum et sic non
79convertebat cibum in sui substantiam Item "finxit
80se coram discipulis euntibus in emaux lon
81gius ire"

5 Ita ultima ratio cum contentis ibidem
82tangit tres magnas difficultates quarum quaelibet
83bene requirit specialem determinationem ideo
84de eis breviter aliqua dicta veniendo ad
85rationes Ad illud breviter quod tangitur
86de vetula simplici cui praelatus suus praedi
87cat aliquod falsum etc. In ista materia egregie loquitur
88guillelmus parisiensis altissiodorensis ipse enim ponit istam
89conclusionem sicut non potest quis agere contra
90caritatem quin peccet mortaliter sic non potest
91quis agere contra fidem quin peccet Ideo
92dicit quod ignorancia(ignorantia) iuris domini directi in fine
93est peccatum Ideo in isto casu si vetula credat
94suo praelato peccat mortaliter Et tunc ad rationem
95ipse respondet bene et dicit quod creatura rationalis
96habet multiplicem praelatum primus et principissimus est
97ipse deus existens continue animae et ipsam dirigens
98et illuminans quantum in se est Ideo dicit quod creaturae
99rationali innatum est credere 'deum esse' et ideo R6va
1vetula quia ignatum(innatum) est sibi a natura credere 'deum
2esse' si ipsa 2m(secundum) instinctum sibi a natura inditum
3faciat ipsum credet laudet et glorificet
4aperiet sibi hostium et tunc lux divina eam
5illuminabit ita quod si non sit culpa ex parte sui
6nec vetula ponat obicem lux divina eam il-
7luminabit. dicit ulterius quod in isto casu vetula
8non deberet credere praelato nec angelo sibi hoc
9annucciante(annuntiante) subdit ulterius quod propter culpam
10subditorum deus aliquando permictit(permittit) praelatum
11eos decipere Unde in praedicto casu vetula
12non credit praelato et sii credat tamen non cre
13dit ex fide et si faceret quod in se est crederet
14ex fide deo ipsam illuminare

6 Quantum est
15de ecclesia dicendum quod ecclesia in suo regimine
16habet aliqua quae sunt mere spiritualia aliqua quae sunt
17mere pollitica(politica) et aliqua mixta quantum autem
18ad illa quae sunt mere spiritualia sicut sunt sacra
19menta quae tangunt fidem et caritatem et illa
20quae absolute sunt neccessaria(necessaria) ad finem hominis conse
21quendum ipsa non potest errare quia quantum
22ad hoc dirigitur a spiritu sancto qui non sineret
23eam errare ecclesia autem in negocio(negotio) mere
24pollitico(politico) potest errare dexde mixtis enim sicut
25in excommunicationibus unde in excommunicationibus
26ponitur aliquid spirituale et aliquid temporale
27quia quantum ad aliquas penas(poenas) exteriores ipsa ex-
28communicatio est pollitica(politica) si ad ymmaginationem(imaginationem) posset
29separari ista pars pollitica(politica) adb alia scilicet a spiritualitate
30Et ideo quantum ad istam partem potest errare
31et potest cogere ad sustinendum aliquem aliquam
32penam(poenam) licet ille de hoc sit mere innocens
33quia hoc facit modo mere pollitico(politico) qui semper
34iudicat secundum allegata et probata et istud
35non est contra theologos dicentes quod ecclesia non potest
36errare quia ipsi solum hoc intelligunt in spiritua
37libus

7 Quantum est de consilio dicendum
38est quod possibile est quod totum consilium erret sed tamen
39propter hoc non percipietur error sicut fuit tempore
40hilarii Unde tempore hilarii maior pars
41consilii ymo(immo) papa errabat et in signum
42veritatis determinandae fuit ita quod hylarius
43proiecit mantellum suum super radium solis et
44permansit quasi appendenssus perticae eciam(etiam) terra
45se elevavit ad aequalitatem aliorum licet esset
46humo depressus.

8 2o(secundo) dico quod si omnes in
47consilio essent infideles tamen prophetarent seu
48dicerent veritatem sicut patet de balaam et
49hoc ex spirituali sollicitudine quam habet tota trinitas
50et christus qui caput ecclesiae ad dirigendum ipsam ecclesiam etc.

9 R6vb
51Quantum ad 3m(tertium) scilicet utrum deus possit decipere
52creaturam potest dici quod non et hoc de potentia
53dei ordinata licet absolute posset ut beatus
54est tutus de sua beatitudine et tamen scit quod deus eum
55potest dampnare(damnare) vel annichilare(annihilare) absolute
56et ista securitas sufficit ad fidei certitudinem

10
57Sed alii dicunt quod deus de sua potentia
58absoluta non potest aliquem decipere quia dicitur
59in simbolo omnipotens cum sit non potest decipere
60nec mentiri et posset istud ratione fundari
61sicut repungnat(repugnat) suae bonitati facere creaturam
62peccare ita et decipere sed primum repugnat igiturita
63et 2m(secundum) et si arguatur deus producit assensum
64falsum cum deceptione igitur decipit Respondetur negando
65consequentiam quia non sequitur deus facit motum ergo movetur
66nec sequitur deus facit comestionem ergo co
67medit et sic de aliis ita in proposito non sequitur deus
68facit deceptionem ergo deus decipit eciam
69aliquod obiectum praesentatum potenciae(potentiae) bene concurrit
70ad producendum errorem et tamen proprie non decipit

11
71Sed tunc restat difficultas utrum deus
72se solo posset producere assensum falsum seu decep
73cionem(deceptionem) tenendum est quod non Sed tunc est una
74difficultas utrum deus se solo posset
75creare in mente alicuius unum assensum respectu
76futuri contingentis eiusdem rationis cum assensu causato
77ex ratione probabili seu apparencia(apparentia) quam habent
78multi credentes ipsum esse verum assensum fidei

12
79Respondendum quod non probatur sed hoc nolo asserere Sed
80remaneo sub dubio utrum possit vel non
81Et recitabo motivum tenencium(tenentium) quod non motivum
82est illud ponatur per adversarium quod ita sit quod deus
83creaverit unum praedictum assensum qui non est
84de natura fidei

13 Item ponatur ulterius
85quod hoc transierit(transiverit) in praeteritum tunc sic neccesse(necesse) est
86quod creaverit et neccesse(necesse) est quod habens talem assensum per
87illum assentivit(assensit) quia non est assensus habens condicionem
88fidei igitur ista est neccessaria(necessaria) iste assentivit(assensit) huic fu-
89turo contingenti cuius habuit assensum et tamen possibile est
90quod numquam eveniet tunc ponamus primam
91cum 2a(secunda) ista copulativa erit possibilis iste assentivit(assensit)
92quod antichristus erit et tamen numquam erit ergo decipitur
93et hoc a solo deo igitur etc. ita quod istud est
94corrollarium(corollarium) sequens ex positione quod deus non potest
95aliquem decipere

14 Tunc respondendum est ad rationem
96contra hoc arguentem ad auctoritatem Ieremiae potest
97dici multipliciterdupliciter potest dici primo quod non
98loquebatur in persona propria sed in persona est
99zephas false deo deceptionem in ponente
100ideo verba non sunt assertiva assertione scripturae R7ra
1sed assertione errandi adhuc aliter potest dici
2quod illud dictum intelligitur secundum opinionem populi
3quia populus credebat Ieremiam decipi

15
4Ad 2am(secundam) auctoritatem quando dicitur quod christus post resurrec
5tionem finxit se comedere etc. Advertendum
6quod comedere non dicit conversionem cibi in substantiam
7comedentis sed comestio est assumptio cibi in
8potentia ad digerendum Item comedo totum
9panem et tamen non totum converto in meam substantiam.
10Item aliqui sunt tam debilis complexionis
11quod cibum quem sumunt non possunt digerere et
12tamen dicuntur vere comedere ideo dicitur quod christus
13vere comedit sed illud quod comedit non
14fuit conversum in eius substantiam sed postea eva
15poravit vel conversam fuit in aliam substantiam sicut
16sibi placuit

16 Ad aliam quando dicitur quod "finxit
17se longius ire" etc dicitur quod verba illa non
18debent hic capi ad litteram Sed voluit deus
19manifestare quod discipuli non habebant fidem
20certam de ipso Item potest dici quod per hoc
21ostendit se in caelum ascendere