2
33Arguebatur primo contra illud dictum, sacrae scripturae ab
34dolescentia natura humana prona est ad malum, si
35ergo sit prona ad malum sequitur quod est inclinata, ergo
36eius inclinatio non est Recta sed obliqua

3 pro solutione
37istius est advertendum quod in statu naturae integre iustitia
38originalis se habebat tamquam habitus conservans perfectam
39obedientiam virium naturalium et virium sensitivarum sive
40alium, et generaliter virium inferiorum ad rationem ita
41quod generaliter originalis iustitia subiciebat omnes vires
42inferiores ad rationem et obedientiam rationes, ita
43quod in Regno animae erat perfectam pax et transquilitas
44et erat perfectam obedientia virium inferiorum ad ratio-
45nem, sed propter peccatum cecessis[?] talis habitus et supervenit SV261vb
46unus alius habitus, qui potest vocari cupiditas ponens rebelli-
47onem inter vires inferiores et superiores, et inclinans in-
48feriores ad Rebellandum superioribus

4 Ubi advertendum quod
49in viribus inferioribus dupplex(duplex) est inclinatio primaeva, scilicet,
50quae non tollitur et superveniens, quae est forcior(fortior) et vincit
51primam. Unde ymaginandum(imaginandum) est quod vires inferiores habent
52illam inclinationem ad debite obediendum rationi tanquam superiori
53quam inclinationem habuerunt ab inicio(initio), nihilominus tamen cupiditas
54quasi tyrannice trahit et cogit eas ad Rebellandum
55rationi ac si esset dominus, qui tirannice(tyrannice) cogeret subditis,
56Ita cupiditas inclinat inferiores vires inclinatione vin-
57cente inclinationem naturalem, et intantum vicente quod sufficit
58ad executionem malorum operum, et ideo natura prona est
59ad malum, quia inclinatio cupiditatis et tirannidis(tyrannidis) est
60vehementior quam inclinatio naturalis, ideo a proportione minor aequalitatis
61fit operatio ad malum, et sic patet quomodo ratio solvitur et
62quomodo natura prona est ad malum, quia in maiori proportione movet
63cupiditatis quam inclinatio naturalis intantum quod sufficit ad executionem
64malorum operum et tanta est inclinatio ad malum quod tota
65anima male Requiritur, nisi per aliud, scilicet, per caritatem Iuvetur
66et tunc quando caritas inclinat quia cupiditas totaliter inclinat
67et eius inclinatio et pronitas tanta est quod non potest homo ad
68bonum inclinari, nisi per caritatem iuvetur, et tunc quando caritas in-
69clinat inferiores vires obediunt inclinationi naturali, et
70tunc dominatur ratio et voluntas, et ita patet qualiter illa Ratio
71est solvenda

5 Posset tamen hic dubitari utrum illa tiran-
72nis(tyrannis) et deordinatio fuerit solum in homine, et quantum ad hoc
73potest probabiliter dici quod non solum in homine fuit huiusmodi
74cupiditas, sed in toto Regimine corporalis naturae praecipue corporalis
75infra concavum orbis lunae variata fuit armonia, nam sicut
76vires sensitivae Rebelles sunt ad rationem, ita animalia quae
77in statu innocentiae obedissent primo parenti et homini modo
78sibi Rebellant

6 Item quantum ad fruitionem terrae maledicta
79fuit. et quantum ad alimenta pro statu innocentiae, opera ministra-
80sset nunc autem germinat spinas et tribulos

7 Item
81inter elementa fuisset actio et passio, quae non fuisset in no?tum[?]
82speciei humanae, nunc autem fuit multae tempestates et
83multa turbantia speciem humanam, ideo Regimine fuit tota-
84liter mutatum.

8 Sed Restat adhuc dubium utrum
85inclinationes naturales, scilicet in viribus naturalibus, sint ita intense
86sicut in statu naturae integre vel Remisse. nam quandoque quis
87non sentit se inclinari, nisi secundum inclinationem cupiditatis,
88potest utrumque dici et quod sunt Remissae in aliquo gradu,
89licet non totaliter subblatae(sublatae), quia doctores videntur dicere SV262ra
1unam vulnerationem in naturalibus et licet sint Remissae non tamen
2subblatae(sublatae), tamen possemus dicere quod sunt aeque intensae nunc, sicut
3in statu naturae integrae. Tamen propter intentionem cupiditatis
4salvatur quidquid experimur in nobis, quia cupiditas et vulnus
5ponitur tantum quod vincit. Ideo utrumque potest substineri(sustineri)

9 Et ergo
6ex illa ymaginatione(imaginatione) patet quod natura humana derelicta sibi semper
7corrueret et tenderet in malum, quia multum forcior(fortior) est
8cupiditas quam inclinatio naturalis

10 Sed iterum forcior(fortior) est caritas
9quam cupiditas. Ideo bene operatur homo cum caritate, ideo advenien-
10te caritate, diminuitur cupiditas, quia dicit augustinus, crescente
11caritate diminuitur cupiditas quantum ad effectum, quia posset
12tantum crescere cupiditas caritas quia valde Remissum effectum
13haberet cupiditas, sicut visum est in sanctis multis

11 2o(secundo) arguebatur
14sequeretur quod ex puris naturalibus aliquis posset facere bonum et
15attingere deum ex quo inclinatio naturalis est adhuc et ideo
16quis insequendo inclinationem naturalem attingeret deum, et sic sequeretur
17error pellagii

12 Respondendum est quod dato quod natura non esset corrupta
18et quod inclinationes naturales haberent suum effectum ad diligendum
19deum fruitive, et alia respectu ultimi finis, nihilominus huiusmodi
20opera non essent meritoria, nec fruitio ex puris naturalibus
21illicita elicita esset vitae aeterna meritoria et sic apparet quod dato ad
22hoc quod natura esset integra et haberet omnem effectum quem
23posset adhuc non meretur vitam eternam.

13 2o(secundo) dico quod homo
24non potest naturaliter sequi illud ad quod natura inclinat, quia non
25sequitur natura inclinat ad vitam aeternam consequendum, ergo homo ex
26puris naturalibus potest se illi inclinationi conformare, quia licet natura
27inclinaret ad finem ultimum tamen homo non potest sequi, quia cu-
28piditas vincit inclinationem naturalem illam et facit executionem
29ad contrarium. Ita quod homo non potest sequi illam inclinationem naturae,
30quia forcior(fortior) inclinatio vincit[?vertit] ad contrarium, scilicet, cupiditas et
31deprimit in contrarium ut si ratione alicuius levitatis aliquod
32corpus inclinaretur sursum et in maiori proportione in illo corpore
33esset gravitas, tunc illud corpus forcius(fortius) inclinaret deorsum,
34ideo nec sequitur in proposito natura inclinatur ad bonum et
35vitam aeternam, ergo homo sequi illam inclinationem

14 3o(tertio) dicitur
36quod inclinatio naturalis licet semper sit Recta respectu eorum cuius est
37inclinatio non tamen est ad omnia Recta. verbi gratia, inclinatio
38naturalis non est respectu istius obiecti quod verbum est incarnatum, quia
39illud excedit vires naturales, ideo natura non inclinatur
40ad credendum verbum incarnatum nec inclinatur ad Re-
41gratiandum[?] deo de passione christi et de nostra Redemptione,
42quia illud est super naturam. Ideo inclinatio naturae non est ad omnia,
43sed circa circa obiecta, ideo licet aliquis posset sequi naturam ad
44omnia ad quae inclinaret non tamen per hoc salvaretur quod
45posset ex puris naturalibus attingere deum

15 4o(quarto) dicitur SV262rb
46quod ad merendum Requiritur caritas quae est Realiter supra naturae
47facultatem, ideo natura non inclinat ad eam nec potest ad eam
48attingere

16 5o(quinto) dato quod natura ad omnia neccessaria(necessaria) pro salute
49inclinaret, et dato cum hoc quod sufficeret ad omnia operanda,
50id est, ad quodlibet opus in se absolute nihilominus tamen non sequitur
51quod homo sequendo naturam meretur vitam aeternam et causa est, quia
52non videtur magna implicatio quod aliquis crederet omnes articulos
53et crederet deum et operaretur omnia opera mandatarum, non tamen
54ex hoc meretur, quia staret quod omnia ista faceret sine ca-
55ritate sicut forte in statu innocentiae primus parens fruebatur
56deo non tamen meritoriae, ideo aliqui dicunt quod ex puris naturali-
57bus potest quis diligere deum super omnia non tamen meritoriae, et sic
58in statu innocentiae staret quod aliquis operaretur omnia opera
59mandatorum, et tamen non meretur, quia non haberet caritatem. ideo ne-
60garetur ista consequentia, natura inclinat ad omnia opera, ergo sufficit
61ad merendum

17 Item dico quod dato natura sufficeret ad caritatem
62non tamen sufficeret ad meritum, quia caritatis liberum arbitrium
63et fides et aliae virtutes creaturae concurrentis cum intellectu
64et libro arbitrio absolute non sufficiunt ad merendum
65vitam aeternam, quia ibi Requiritur unum neccessarium(necessarium) multo nobilius
66quam aliquod istorum, scilicet, divina acceptatio, et nedum divina
67acceptatio, sed specialis dei assistentia concurrens ad productionem
68actus meritorii, ideo praeter caritatem et liberum arbitrium et
69virtutis creatis requiruntur duo alia multum nobiliora, scilicet, specia-
70lis dei concursus et assistentia, quae Realiter cum voluntate
71concurrit et ille concursus dat nobilitatem actui deinde
72Requiritur divina acceptatio. et ista est causa maxime Requisita,
73quia sola acceptatio sufficeret sine caritate et sine aliis,
74et sic non est in potestate naturali creaturae mereri vitam aeternam,
75sed divina clementia et acceptatio Reddit actum meritorium
76vitae aeternae. ideo bene dictum est non ex operibus iustitiae, quae fecimus
77nos, sed secundum suam minam slavos nos fecit, quia non ex
78labore nostrorum actuum meremur, sed ex dei clementia et
79acceptatione

18 3o(tertio) arguebatur inclinatio naturalis est a Deo et
80libere est a deo, ergo deus potest eam mutare et tollere, ergo
81deus poterit tollere creaturam a tendentia in deum, ergo deus
82potest inclinare creaturam ad aliam creaturam tamquam in finem,
83ergo inclinatio non semper est Recta

19 Respondendum est quod visa habitu-
84dine creaturae ad deum de potentia sua absoluta non posset
85facere quin creatura tenderet in ipsum creatura existente per
86adnihilationem creaturae. tamen posset facere quod non tenderet,
87et causa est, quia sicut creatura non potest de non esse ad
88esse se producere, ymo(immo) Requiritur deus, ita non potest non
89inclinari et adhaerere ultimo fini, ideo naturali tendentia SV262va
1neccessario(necessario) tendit in deum. quantum est de mediis finibus tactum
2est quod tendentia in finem medium vel in aliquod citra deum
3posset tolli et creatura posset non inclinari ad illum finem,
4sed ad alium ad quem non inclinatur, ymo(immo) libere secundum bene placitum
5divinae voluntatis potest inclinari ad finem medium. Sed incli-
6natio creaturae ad deum est simpliciter neccessaria(necessaria) sicut causa conservativa
7creaturae et non maneret creatura nisi esset nisi esset continue
8inclinata in ultimum finem

20 4a(quarta) Ratio erat appetitus rationabilis
9potest esse in aliud a deo, ergo et naturalis consequentia tenet, quia
10appetitus rationalis est superior ad naturalem, ergo si stet eum esse
11respectu creaturae tamquam finis, ita erit de naturali. breviter hic
12essent multa dicenda, tamen pro solutione advertendum est quod
13quantum ad principia istarum inclinationum principia earum sunt diversa,
14quia principium immediatum inclinationis naturalis est multo nobilius
15quam principium immediatum inclinationis male voluntatis patet, quia
16naturae principium naturalis inclinationis est ipse deus quasi omnes creaturas
17sic vivificans et inclinans et manutenens et conservans
18et inclinare eas faciens ad se et conservare eas. ideo ista in-
19clinatio est immediate.

21 Unde lucidarius in uno libro quem fecit
20ponit expresse natura sentit deum et elementa, ita quod deus
21est anima et quasi quaedam pars ipsis creaturis. et plato ponit deum
22animam generalem vivificantem, et aristoteles primo(Io) caeli dicit da-
23tum est omnibus esse et vivere. et virgilius 6o(VIo) eneyd omnia
24spiritus agit intus. Ita quod philosophi antiqui ymaginati(imaginati) sunt
25quod deus est anima vivificans et movens omnia ad suas opera-
26tiones

22 et sic inclinatio naturalis est immediate a deo. non sic est
27de actibus voluntatis pravae quia voluntas est immediata
28causa particularum, quia nullam habent huius actus aliam causam particularem. ideo
29respectu inclinationum malarum non concurrit deus, nisi Remissio gradu
30concurrendi, quo potest, quia non moveret voluntatem nec
31faceret eam se ipso ad tales actus nisi voluntas inclinaret.
32ideo est immediacius(immediatius) principium et specialiori modo concurrit
33respectu inclinationis naturalis quam respectu mali actus voluntatis. et sic
34quantum ad sua principia a nobiliori principio sunt inclinationes
35naturales. quantum est de potentia, potentia se habet passione ad inclinationes
36naturales et ex potenciis(potentiis) non arguitur aliquid quantitudo actum
37saltem ex potenciis(potentiis) passionis. 2o(secundo) diceretur quod dato quod incli-
38nationes naturales non esset ita nobiles, sicut inclina-
39tiones voluntatis sive pravae sive bonae

23 Ex hoc
40non sequitur quod possint esse in natura, quia inclinans naturaliter
41est Rectissimum inclinans aut oblique et male et contra Regulam
42Rectitudinis, non est ita nobile agens, sed fallibile, quantitudo
43tamen actus penes hoc quod est dirigere in finem actus voluntatis
44pravae sunt pravissimi. ideo ex dictis non sequitur quod in-
45clinationes naturales possint esse pravae.

24 5m(quintum) argumentum erat SV262vb
46creatura tendit in non esse, ergo non tendit in Deum, qui est summum
47esse

25 negatur quod creatura tendit in non esse, ymo(immo) summe fugit
48non esse. ideo tendit ad esse, quia ad deum qui est summum esse. Sed
49contra creatura sibi derelicta statim verteretur in non esse concedo, ergo
50tendit in non esse. nego consequentiam, ymo(immo) summe Refutat
51non esse, quia quod creatura tendit in non esse non conserta, hoc
52non est ex sua inclinatione, sed quia non habet sufficientiam Resisten-
53di. unde quis per substractionem(subtractionem) alicuius benf ca-
54dit in paupertatem, tamen non tendit in paupertatem sic per sub-
55stractionem(subtractionem) conservationis creatura cadit in non esset, tamen non propter hoc tendit
56in non esse. potest tamen vocari potentia passiva, scilicet, quod passive tendit
57in non esse, quia sibi derelicta tendit in non esse et sibi dereli-
58cta corrumpitur

26 6m(sextum) argumentum erat de Regimine naturali,
59utrum deus posset deacceptare Regimen naturale. illud tangit ma-
60gnam difficultatem. et pro nunc non intendo eam tractare. ideo
61dimittam eam usque ad aliam materiam etc.

27 7m(septimum) argumentum tan-
62git de malicia(malitia) astrorum, quia saturnis est malivolus et etiam
63mars. et inclinat ad mala, quia vicia(vitia) de neccessitate(necessitate) sequitur
64natum, et inclinant natum, ymo(immo) neccessitant(necessitant) ad mala
65opera. ideo sequitur quod inclinatio naturae est mala in se

28 haec fuit
66oppinio(opinio) cuiusdam philosophi, scilicet, clutini[?], qui fecit quaedam librum ab-
67strologiae(astrologiae), quem intitulavit Quae astra faciunt ubi ponit
68expresse quod astra et constellationes nihil operantur hic inferius,
69sed solum signa bonorum et malorum. Ita quod secundum ordinem et
70situationem eorum Repraesentatur qualis erit iste et ex ordine
71divina. et sic patet solutio argumenti, quia diceretur quod nihil
72operatur

29 Alii astrologi contra theologiam et philosophum et bonos mores
73dicunt quod astra sunt causae naturales et neccessariae(necessariae) omnium effectuum
74hic inferius, et eciam(etiam) effectuum liberi arbitrii generaliter

30 unde
75alquinus ponit expresse quod in armonia caeli omnes effectus praesentes,
76praeteriti, et futuri individualiter et particulariter Relucent in caelo et de-
77scripti sunt. Ideo Infert quod: si armoniam caelis quis perfecte cognosceret,
78omnia futura, praesentia, praeterita sciret. Et ex hoc infert quod: si omnia
79futura sciret, tunc eciam(etiam) omnia possibilia sciret, quia dicit quod nihil est
80possibile, nisi futurum vel praesens vel praeteritum, et omnia ponit de neccessitate(necessitate) eve-
81nire. Tamen dicit quod si dicamus aliqua possibilia, quia eorum similia
82eveniunt et illa non eveniant tunc dicit quod non sunt possibilia, sed
83impossibilia et in hoc decipimur

31 Sed ista positio est sacrilega
84et contra omnem legem et philosophiam et fidem nostram et contra
85astrologiam, nam periti astrologi inter quos Reputandus
86est tholomeus, qui fuit maximus astrologus ponit quod corpora
87caelestia naturam imponunt neccessitatem(necessitatem) operibus nostris, quia dicit quod
88iudicia astrorum sunt inter neccessarium(necessarium) et impossibile, ita quod non
89neccessaria(necessaria) nec impossibilia, sed contingentia et possibilia SV263ra
1ut supposito quod sit pescilencia(pestilentia) mortis in una Regione
2futura et ventura[?] tamen per apositionem(appositionem) et sumptionem frigidorum
3vel aliquorum potest Remediari, ne talis pescilencia(pestilentia) eveniat.
4Ideo alquinus fuit a dyabolo(diabolo) deceptus

32 Ideo tholomeus ponit
5quod actus nostri possunt Iuvari per constellationes sicut agricola fodiendo
6terram suam, si bene fodiat et in bona constellatione fructificabit.
7ideo supposito quod sortes inclinaretur ad furtum et ad omnia mala,
8tamen posset esse iustissimus[?] quia per liberum arbitrium et constellationem
9oppositam potest inclinari ad oppositum. et facta materia introducetur in
10materia statorum

33 Aliqui tamen dixerunt secundum fata agite et
11fatarum credite. unde quia ista sunt Reprobata per philosophos et gentiles et
12doctores sacros, ideo non Reprobo. Tamen ut veniam ad puncta
13materiae, est advertendum quod omnes planetae sunt semper boni et inclinant
14semper ad bonum, si inclinant ad aliquid. ubi macrobius pro Responsione
15ad argumentum factum notat quod sol et luna principaliter nutriunt et
16vegetant hominem.

34 Unde 2o(IIo) physicarum dicitur homo generat hominem et
17sol, sicut etiam per Recessum solis arbores desiccantur et
18folia cadunt. et ponit etiam aristoteles 2o(IIo) de generatione quod per mo-
19tum solis in aliquo circulo fiunt generationes et corruptiones hic
20inferius. et ita tholomeus vocat ista duo luminaria
21et principia quantum ad Regimine et cum ita Iupiter hanc ma-
22gnam similitudinem influentiae cum influentia solis et inde Iuvatur
23Influentia solis. ideo vocatur fortuna fc bona, quia
24quia Iupiter est planeta begnivolus(benivolus), et etiam bonus, quia habet
25similitudinem influentiae cum influentia lunae. ideo dicitur 2a(secunda) fortuna Sa-
26turnus vero et mars habent aliam influenciam(influentiam), quia saturnus habet
27frigidam et mars humidam. ideo habent influentiam contrariam
28complexioni humanae nihil cum operantur immediate in anima, sed solum
29disponunt corpus et ideo, quia habent influentiam disconvenientem
30corpori. ideo vocantur infortunae, non quia inclinant de se ad
31malum, vel moveant. et secundum hoc macrobius Respondet

35
322o(secundo) potest dici quod universum habet varias Rerum species et variarum
33complexionum, et tunc aliqui planetae conveniunt uni speciei
34et convenientissimae sunt pro illa specie qui non pro alia, et alii pro alia specie
35ut Iupiter et venus maxime conveniunt speciei humanae
36saturnus vero et mars conveniunt alteri speciei, licet nobis ignotae.
37et sic, sicut Iupiter est conveniens speciei humanae et est nobis
38fortuna quantum ad complexionem, quia est conveniemus complexioni, ita
39quod planeta vocatur fortuna vel fortuna competit planetae
40in ordinem ad speciem aliquam, et si bene inclinat bona fortuna
41vocatur. si male mala fortuna vocatur sive in fortuna
42ut cor dicit gubernari a sole et epar a Iove et felli
43dominatur mars et sic planetas vocamus fortunas et
44fortunas dicimus respectu planetarum, qui concurrunt principia SV263rb
45nostra membra

36 ultimo dico quod Realiter saturnus est nobilissimus
46planeta et opus planetarum et quantum est de per se si aliquid operaretur
47respectu animae, tunc inclinaret animam ad illustrationem supernorum elevando,
48et sic saturnus Respiceret superiorem partem animae. et Iupiter res-
49piceret partem concupiscibilem, scilicet, affectivam volitivam. mars ira-
50scibilem, et sic Respicerent ista non immediate. Sed disponendo
51corpus ut ex illa dispositione anima posset Respicere ad superiora,
52et Iupiter disponit ad amorem non solum temporalium, sed invisorum,
53Et mars disponit ad magna et alta appetenda

37 et sic
54saturnus correspondet fidei. Iupiter caritati, et mars spei.
55et sic sunt valde nobiles, licet non immediate agant in anima, sed solum
56inclinant cicius(citius), et quia actus activorum sunt in paciente(patiente) disposito,
57ubi saturnus Reperiret materiam male dispositam inclinabit
58et convertet ad furandum, et multa alia mala facienda.
59et mars inclinat ad magna agenda. ideo si non Reperiat
60materiam dispositam inclinat ad homicidia et alia mala
61multa, et sic de aliis. et sic quantum ad hoc satis est Responsum
62quod in natura nulla est mala prava inclinatio

38 de ultimo argumento,
63quando dicitur si daretur praeceptum contra naturam etc. dico quod inclinatio naturalis
64numquam est contra praeceptum. Ita quod ymaginandum(imaginandum) est quod sicut in sca-
65tu(statu) innocentiae naturae obediebat rationi in tantum quod grave natum
66erat ascendere sursum, nec hoc fuisset contra inclinationem naturae,
67ita quod natura insequitur naturam directivam in finem, et ideo diceretur
68quod non est casus possibilis, scilicet, quod daretur praeceptum contra inclinationem naturalem.
69ideo inclinatio naturae numquam inclinat ad malum, quia deus eam im-
70pellit et eam dirigit, ideo semper est Rectam. et sic patet Responsio
71ad illa rationes et haec sufficiant pro praesenti lectione, etc.