2 dictum prius in lectione
44praecedenti quod sicut deus est sub ratione trinitatis obiectum
45fruibile, ita non potest deus vel divina essentia S104vb
46vel una essentia persona diligi vel videri quin quaelibet
47persona diligatur et videatur

3 contra tamen primo arguebatur, una
48persona potest incarnari sine alia, ergo una potest videri sine
49alia. consequentia tenet, quia non est maior ratio quare persona terminat ad
50dependentiam creaturae quam quod terminet visionem creaturae. antecedens est nomen, quia
51de facto verbum est incarnatum et non pater, nec spiritus
52sanctus nec essentia, ut dicit magister, nisi extrinsece,
53quia filius qui est essentia est incarnatus, ideo ex
54consequenti 2a[?] alias posita de 3bus(tribus) generibus nominum
55non est sufficienter posita.

4 Respondendum est hic negando
56consequentiam, ''una persona potest incarnare sine alia, ergo potest videri
57vel diligi sine alia.'' et causa est, quia incarnatio res-
58picit relationem personarum et ideo reponitur sub illos genere
59nominum, quae sunt relativa, quae aeternaliter dicuntur de deo,
60licet enim aeternaliter incarnatio non dicatur de deo
61est tamen realiter effectus Relationis quae aeternaliter
62dicitur de deo. unde incarnari est praedicatum personale et non
63essentiale. ideo est effectus relationis aeternae, id est, personalitatis
64aeternae

5 unde pertinet ad primam substinere(sustinere) et ten-
65dentiam alicuius naturae terminare. non est essentiale, ideo nec
66commune. ideo reducitur ad illud genus nominum concipiendi
67quod pertinet ad personas secus autem est de li 'videri',
68saltem de videri intuitive, hoc enim est essentiale, eciam(etiam) ad
69visionem intuitivam alicuius rei concurrit res active
70obiective, modo operationes personarum divinarum ad extra
71sunt indistinctae, et pertinet ad personas simul, ideo non
72est possibile unam personam videri quin quaelibet videatur propter
73indistinctionem concursus obiectivi, quia sunt unum et idem obiectum,
74terminare autem subsistentiam creaturae non est essentiale, sed pertinet ad
75ypostasim(hypostasim). ideo possibile est quod filio competat aliquod prae-
76dicatum dictum est tempore quod non competit alicui alteri
77personae. unde advertendum quod terminare dependentiam naturae non
78reponitur in genere causae efficientis tamen facere totam
79incarnationem est essentiale. ideo tota trinitas fecit incarnationem et
80incarnavit verbum. et eciam(etiam) quaelibet persona fecit incarnationem.
81tamen solus filius est incarnatus et est persona naturae humanae. et
82ideo, quia sic sustinere est personale. ideo competit soli
83filio.

6 sed huius unionem efficere est commune cuilibet personae,
84ideo apparet quod argumentum non procedit quia huiusmodi praedicata, scilicet, incarnatum
85reponitur sub genere relatorum in divinis, quia huiusmodi
86habitudo suppositi dei ad naturam humanam nec reducitur ad
87genus causae efficientis nec formalis et forte ad nullum.
88tamen si reduceretur, haberet maiorem similitudinem ad
89causam materialem. non tamen prout dicit imperfectionem, nam sicut
90materia in unione ad formam recipit concretivas
91denominationes. ita verbum unitum naturae humanae
92recipit concretivas denominationes humanitatis

7 S105ra
1ad 2am(secundam) rationem, quando dicitur: 'pater non est filius, ista propositio
2est vera, vel ergo subiecto et praedicato correspondet idem conceptus vel
3non. si primum, tunc est falsa, quia idem negatur de se ipso.
4si secundum, tunc pater potest concipi aliquo conceptu quo non con-
5cipitur spiritus sanctus quod est intellectum.'

8 potest dupliciter
6Responderi. primo sicut dicit adam quod realiter sunt idem conceptus
7et idem conceptus correspondet in patria subiecto et praedicato, sed
8non in via. nam idem conceptus in patria est adaequate
9repraesentans essentiam et patrem et filium. ymo(immo) adam dicit
10quod iste conceptus est complexus et incomplexus, universalis et singularis.
11ymo(immo) affirmativus et negativus. et proposito categorica[?] est conceptus
12mere simplex. et sic huiusmodi conceptus sufficit varie
13immutare, nam ille conceptus est affirmativus respectu huius
14pater est essentia et negativus respectu huius pater non
15est filius. et sic secundum quod immutat varie
16secundum hoc est affirmativus vel negativus. et sic secundum hoc fa-
17cile esset Respondere, quia diceretur quod ille idem conceptus
18est affirmativus et negativus complexus et incomplexus. et sic, licet ille conceptus
19posset esse complexus et incomplexus, tamen numquam est falsus,
20ideo intellectus non potest eo uti ad assentiendum isti
21'pater non est filius', quia ille conceptus est idem actus et
22unicus repraesentans sic vel sic intellectui.

9
23aliter potest dici quod nullus est idem conceptus de subiecto et
24praedicato informando istam propositionem pater non est spiritus sanctus,
25ymo(immo) sunt diversi conceptus nihilominus tamen idem significant ex-
26tendendo eciam(etiam) nomen significationis ad cognitionem,
27sed non pro eodem, scilicet, pro eadem persona supponunt. unde
28quilibet illorum significat deum et essentiam divinam
29et patrem et filium et spiritum sanctum. tamen ex natura
30sua unus supponit pro patre. alius pro spiritu sancto.
31et sic idem significant eo quod non possunt pater et filius
32vel essentia intuitive videri quin quaelibet persona et
33essentia videatur. nec eciam(etiam) cognosci, quia realiter
34idem sunt. et sic licet significarent idem unus tamen sufficit
35pro una persona. et alius per alia. et sic conceditur quod subiectum
36et praedicatum significant adaequate idem in illa propositione 'pater non
37est spiritus sanctus'. tamen termini non supponunt pro eadem persona,
38sed pro diversis

10 Ad 3am(tertiam), quando dicitur, essentia potest concipi
39absque persona, loquendo tamen in patria, quia certem est,
40quod in via possumus habere conceptum absolutum virtute
41cuius possumus Iudicare quod ille significat essentiam
42et non personam, licet tamen ille conceptus realiter significet essentiam
43et quamlibet personam non appellando, tamen rationem,
44quia non significat personam, sed sub ratione personae.' et quando dicitur
45quod 'potest haberi conceptus absolutus absque Relativo in S105rb
46patria' negatur et hoc conceptum repraesentatem originem unius
47personae ab alia ex eo quod oportet semper ad illum conceptum
48obiective concurrere totam trinitatem, quia prima apprehensio dei est
49sub ratione trinitatis, ut dictum est et se obicit
50ut trinitatis. et sic conceditur quod idem actus quantum ad
51hoc est absolutus secundum unum modum considerandi et secundum alium
52relativus. et sic negaretur quod esset unus conceptus in
53patria qui esset absolutus, qui sic repraesentaret
54absolute quod non repraesentaret originem personarum et emanationem
55earum

11 4o(quarto) arguebatur stat quod aliquis Iudicet
56quod producens summum bonum est summe diligendum et
57solum talem tunc conformaret se voluntas illi dictamini,
58tunc voluntas solum diliget patrem. et conceditur
59quod casus est possibilis hoc in via

12 et quando dicitur quod voluntas potest
60se illi dictamini conformare advertendum quod hoc potest
61intelligi duppliciter(dupliciter), scilicet, quod voluntas se conformat
62illi dictamini. uno modo quod voluntas eliciat velle
63quantumcumque potest conformare et sic admitto quod voluntas potest
64se illi conformare, quia voluntas potest elicere unum a-
65morem respectu dei patris. dico tamen quod ista di-
66lectio elicita iuxta huiusmodi dictamen quantum ad
67hoc est conformaris, scilicet quia alio modo non potest se illi conformare.
68non est tamen simpliciter conformis, quia nullo modo potest se confor-
69mare illi dictamini, quo dicat quod pater sit solum
70diligendus quia hoc est Impossibile, quia pater non potest diligi
71sine filio et sine essentia. exemplum est in aliis terminis dic-
72tet intellectus quod nulli dictamini rationis est conformandum,
73tunc certum est quod se illi dictamini simpliciter conformare
74positive, quia non potest se conformare, nisi vocando[?]
75quantum in se est et per hoc non conformatur.

13 5m(quintum)
76tangebat quod quis potest plus diligere unam
77personam quam aliam. quantum est de dilectione quae terminatur
78immediate ad personam, negatur hoc, scilicet, quod potest plus diligere
79unam personam quam aliam. nec sequitur diligit humanitatem christi,
80ergo diligit deum nisi extrinsece, quia dilectio ordinata
81creaturae est fruitio dei. et sic nisi esset dilectio ordinata non
82esset dilectio dei. sed hoc est per accidens, sicut non sequitur
83sortes fruitur humanitate ergo fruitur deo, quia fruitio
84dei est semper meritoria, fruitio autem humanitatis est illicita,
85ideo non stat christum magis diligi quam patrem,
86quia sicut christus est obiectum dilectionis, ita pater est sunt
87idem obiectum

14 ad 5am(quintam) quando dicitur magi pharaonis de-
88fecerunt in 3o(tertio) signo per quod ostenditur quod cogno-
89verunt duas personas solum et non 3am(tertiam). et sic potest una persona
90cognosci sine alia. ista ratio est ex dictis prius
91soluta, quia licet credidissent duas personas eo ipso, S105va
1tamen quia deum cognoverunt trinitatem cognoverunt
2et 3es(tres) personas cognoverunt, et causa est, quia contradictoria
3numquam debent concedi verificari de eadem re etc., nisi ad hoc sit auc-
4toritas vel determinatio ecclesiae vel ratio cogens. et ista
5est ratio crid[?] doctorum in ista materia, et sic non debet concedi quod
6pater diligatur et filius non diligatur ex quo sunt
7eadem res, et sic quidquid afferdae[?] de una affirmatur de alia,
8nisi ad hoc sit ratio vel auctoritas vel determinatio ecclesiae. et sic bre-
9viter dicendum est quod si philosophi habuerunt cognitionem de deo,
10illa habebant pro obiecto et essentiam et quamlibet personam, licet non
11hoc sciverunt. et eciam(etiam) si dilexerunt deum et trinitatem di-
12lexerunt et quamlibet personam dilexerunt, licet non cog-
13noverunt trinitatem. nec dilexerunt trinitatem, nec
14patrem et filium, quia non illis vocabulis cognoverunt
15trinitatem

15 ad 7m(septimum) de personis sunt distincti articuli, ergo distinctae
16notitiae concedo diversi tamen conceptus supponunt pro
17eadem re et significant eadem rem, licet alio modo, et alio modo
18significent

16 alia rationes scoti sunt satis fortes. una
19est de obiecto primario et secundario. alia est de prioritate
20originis, quia vult probare quod essentia divina potest diligi
21sine persona, retina[?] videri

17 et probat primo sit quandocumque aliquis
22actus habet duo obiecta. unum primarium et aliud secundarium.
23habitudo 2arium(secundarium) videtur esse Removibilis[?], sed ita est quod actus
24divinae cognitionis ad intra habet duplex obiectum unum pri-
25marium, scilicet divinam essentiam ad quam immediate et
26essentialiter terminatur actus. deinde habet relationes quae sunt
272arium(secondarium) obiectum ad quae terminatur 2ario(secondario) actus divinae
28cognitionis. et cum prima habitudo, scilicet, actus divinae cognitionis
29ad essentiam sit essentialis. et nulla accidentalis, ideo essentia divina
30est conceptibilis sine personis, quia 2a(secunda) habitudo est
31remonstrabilis a persona. exemplum de cognitione creaturarum in
32verbo illa cognitio habet obiectum primarium ad quod terminatur
33essentialiter et habet obiectum 2arium(secundarium) quod terminatur ad creaturas
34quae potest removeri stante visione ad verbum. et
35per hoc notat scotus quod per eundem actum in verbo
36possunt plures vel pauciores creaturae in verbo videri,
37quia creaturae sunt adventiciae

18 contra istam ymaginationem(imaginationem) arguit okam.
38et primo impugnat exemplum suum quod aliqua ut visio verbi
39sit et creaturae et quod visio creaturae posset removeri remanente
40visione verbi, quia si ita esset sequitur quod esset transitus
41de contradictorio in contradictorium absque mutatione facta in re. consequens
42est contra articulum, probatur tamen consequentia. nam sit primum instans in
43quo haec visio non repraesentat creaturam ista propositio
44creaturae videtur in verbo est falsa et immediate erat vera
45et tamen nihil est acquisitum nec deperditum, ergo etc

19
46aliter arguit de Rippa, si positio scoti esset vera sequitur
47quod staret deum se ipsum cognoscere non cognoscendo cre-
48aturas, quia actus divinae cognitionis habet se deum S105vb
49pro primario obiecto. et habet obiectum 2arium(secundarium), scilicet, creaturas, et si
50obiectum 2arium(secundarium) sit removibile[?], tunc deus cognosceret
51se, et non creaturas quod tamen est impossibile

20 2o(secundo) sequitur quod quilibet
52actus quantumcumque perfectus repraesentans deum et creaturas posset
53repraesentare omnia relucentia in deo et etiam nulla.
54post quia sicut potest desinere repraesentare unam creatura,
55ita omnes. et eciam(etiam) sicut potest repraesentare unam creaturam
56ita potest repraesentare omnia relucentia in deo

21 breviter
57non teneo scotum quantum ad hoc, tamen posset Responderi
58ad rationem okam et de Rippa

22 ad rationem oquam, quando dicitur
59quod tunc possibilis esset transitus de contradictorio in contradictorium sine mutatione
60in Re, negatur consequentia. ad probationem signetur primum instans in
61quo huiusmodi notitia desinit creaturam repraesentare,
62tunc in illo instanti non Repraesentat creaturas et ante
63praesentabat et tamen non est mutatio etc. dico quod actus
64mutatur, quia prius realiter movebat potentiam ad cognoscendum
65creaturas et nunc non immutat eam nec oportet quod in omni mutatione
66sit acquisitio alicuius rei, vel deperditio nam concedunt
67multi quod motus non dicitur a mobili, et tamen si deus
68moveret totum mundum tunc nihil acquireretur vel de-
69perderetur saltem aliquid positivum

23 Aliqui tamen dicunt
70quod solum requiritur mutatio realis vel ymaginaria(imaginaria),
71nam deus posset creare unum angelum sine gratia
72et tamen posset eum acceptare sine gratia creata, quo
73facto iste angelus est deo acceptus et ante
74non erat. et tamen nulla est acquisitio, nisi solum lap-
75sus temporis

24 aliter datur exemplum in quo nulla
76est acquisitio vel deperditio alicuius rei nec
77lapsus temporis. nam capiamus istam propositionem in
78principio mundi et ponamus quod deus creaverit mun-
79dum successive ista est vera mundus incipit
80esse per remotionem de praesenti et tamen nulla creatura
81est, ipso amoto[?] quia vera est per remotionem de praesenti. et sic conceditur
82quod inciperet esse tamen et tamen nihil esset tempus. sig-
83nemus, ergo instans inceptionis mundi, mundus
84incipit esse et hoc propositio est vera per remotionem
85de praesenti, et sua contradictoria ab aeterno usque tunc
86fuit vera et tamen nulla mutatio est, quia nulla creatura est
87quia incipit per Remotionem de praesenti. et sic quantum
88ad hoc patet quod ideo non concludit.

25 ad rationes de
89rippa ad primam, tunc deus posset se cognoscere non
90cognoscendo creaturas. negatur consequentia. ubi advertendum quod divina
91essentia habet duplicem habitudinem ad divinum Iudicium. habet
92quidam habitudinem Repraesentativi[?], et eciam(etiam) habet habitudinem obiecti
93et respectu utriusque habitudo divinae essentiae ad intellectum
94est neccessaria(necessaria). respectu autem intellectus nostri ille habitudines S106ra
1sunt separabilis, nam scaret(staret) quod divina essentia obicitur
2mihi, et non tamen ut repraesentativum. exemplum eciam(etiam) de
3notitia creata. una notitia creata potest obici
4inesse obiecti et non in ratione repraesentationi[?]. nam
5beati in patria unde videt notitias aliorum beatorum et
6tamen non cognoscunt illud quod per illas notitias
7beati eas habentes cognoscunt et sic in deo
8illae habitudines sunt inseparabiles, sed in nobis aliud
9est, quia divina essentia potest concurrere obiective respectu intellectus
10nostri et non repraesentative. et sic licet creatura posset cognoscere
11divinam essentiam et non creaturam. non tamen sic est de
12deo et hoc propter neccessarium(necessariam) habitudinem et repraesentativi[?]
13in ipso deo

26 ad rationem tamen scoti Respondetur quando dicitur
14quandocumque aliqua potentia habet unum actum, qui habet duo
15obiecta. unum primarium et aliud secundarium est remobile
16a primario. negatur istud, quia, licet sit ordo quod
17per prius repraesentetur unum quam aliud, tamen ille ordo est
18neccessarium(necessarium). ideo ratio assumit unum falsum, scilicet, quod notitia
19potest terminari ad essentiam et non ad relationem

27
202o(secundo) dico et istam viam teneo quod Relatio et essentia
21non sunt diversa obiecta, ymo(immo) aeque immediate relationes
22et essentia simul sunt unum obiectum et aeque primo concurrunt
23obiective relationes, sicut essentia, ideo non est talis
24ordo sicut ymaginatur(imaginatur) scotus, scilicet, quod essentia sit
25unum primarium obiectum et relationes 2arium(secondarium). et quod essentialiter
26notitia terminetur immediate ad essentiam et non ad
27relationes. ideo negatur suum fundamentum, et ista solutio
28est melior

28 alia ratio est de prioritate originis,
29quando dicitur quod pater prius origine est beatus quam generet,
30ergo in illo priori alias visibiliter[?] de illis instantibus
31ne quae ponit scotus tamen pro praesenti potest
32sibi negari quod sicut huiusmodi instantia naturae
33ponenda, nam pater beatificatur in illa ratione beatitudinis
34aeque primo sicut filius, et filius aeque primo, sicut pater

29
35unde ymaginatur(imaginatur) iste doctor tria instantia naturae
36in eodem instanti aeternitatis in primo instanti ymaginatur(imaginatur) quod
37essentia praesentatur patri sive intellectui paterno tam-
38quam species intelligibilis fecundissima. 2o(secundo) ymaginatur(imaginatur) instans
392m(secundum) in quo exit in actum per speciem intelligibilem,
40et in illo producitur filius deum in 3o(tertio) producitur spiritus
41sanctus, et istud est multum subtile. sed non
42videtur prima facie satis resolutum, quia quaereretur
43quid esset illa instantia, utrum essent entia rationis
44vel encia(entia) realia, non rationis, quia tunc originatio
45personarum dependeret ab ente rationis S106rb
46quod non est dicendum nec sunt encia(entia) realia, quia
47vel creata vel increata. non creata ut nomen est,
48quia nullum creatum est principium distinctione emanationis. nec increata,
49quia vel esset essentia et pater solum, et tunc in illo instanti esset
50solum essentia et pater, et non filius. nec spiritus sanctus et in 2o(secundo) essent essentia
51pater et non filius et non spiritus sanctus quod est absurdum
52dicere. verum est quod de modo exponendi alias videbitur. tamen
53negatur quod pater est prius beatus quae producat filium, ymo(immo)
54aeque primo pater et filius et omnes personae beatificatur et sunt
55aeque primarium obiectum una persona, sicut alia, quia sunt idem opposita[?] etc.