2
85 dictum est prius in lectione praecedenti quod sicut deus est sub ratione
86trinitatis obiectum fruibile, ita non potest deus vel divina essentia
87vel una persona diligi vel videri quin quaelibet diligatur
88et videatur

3 contra tamen primo arguebatur, una persona potest
89incarnari sine alia, ergo una potest videri sine alia. consequentia tenet, SV265ra
1quia non est maior Ratio quare persona terminat ad dependentiam creaturae quam quod
2terminet visionem creaturae. antecedens est nomen, quia de facto verbum est incar-
3natum et non pater, nec spiritus sanctus nec essentia, ut dicit ma-
4gister, nisi extrinsece, quia filius qui est essentia est incarnatus, ideo ex
5consequenti Regula alias posita de tribus generibus nominum[?] quae sunt relativa
6quae etiam non est sufficienter posita.

4 Respondendum est hic negando
7consequentiam, 'una persona potest incarnare sine alia, ergo potest videri vel
8diligi sine alia.' et causa est, quia incarnatio Respicit relationem
9personarum et ideo Reponitur sub illos genere nominum, quae sunt relativa,
10quae etiam naturaliter dicuntur de deo sine aeternaliter dicunt de deo,
11licet enim incarnatio aeternaliter non dicatur de deo est tamen Realiter
12effectus relationis quae aeternaliter dicitur de deo. unde incarnari est
13praedicatum personale et non essentiale. ideo est effectus relationis aeternae, id est,
14personalitatis aeternae

5 unde pertinet ad personam sustinere et tenden-
15ciam(tendentiam) alicuius naturae terminare. et ideo non est essentiale nec commune. ideo
16Reducitur ad illud genus nominum concipiendi quod pertinet ad
17personas secus autem est de li videri, saltem de videri intuitive, hoc
18enim est essentiale, eciam(etiam) ad visionem intuitivam alicuius Rei
19concurrit Res active obiective, modo operationes personarum dua divinarum
20ad extra sunt indistinctae, et pertinet ad personas primas simul, ideo non est
21possibile unam personam videri quin[?] quaelibet videatur propter indistinctionem
22concursus obiectivi, quia sunt unum et idem obiectum, terminare autem
23subsistentiam creaturae non est essentiale, sed pertinet ad ypostasim(hypostasim).
24ideo possibile est quod filio competat aliquod praedicatum dictum est tempore
25quod non competit alicui alteri personae. unde advertendum quod terminare
26dependenciam(dependentiam) naturae non Reponitur in genere causae efficientis tamen
27facere totam incarnationem est essentiale. ideo tota trinitas fecit
28incarnationem et incarnavit verbum. et eciam(etiam) quaelibet persona
29fecit incarnationem. tamen solus filius est incarnatus et est persona
30naturae humanae. et ideo, quia sic substinere(sustinere) est personale. ideo competit
31soli filio.

6 Sed huius unionem efficere est commune cuilibet personae,
32et ideo apparet quod argumentum non procedit quia huiusmodi praedicata, scilicet,
33incarnatum Reponitur sub genere relatorum indistinctionis, quia huiusmodi
34habitudo suppositi dei ad naturam humanam nec Reducitur ad genus
35causae efficientis nec formalis et forte ad nullum. tamen si
36Reduceretur, haberet maiorem similitudinem ad causam materialem. non
37tamen prout dicit imperfectionem, nam sicut materia in unione ad
38formam Recipit concrettivas denominationes. Ita verbum unitum
39naturae humanae Recipit concrettivas denominationes humanitatis

7
40Ad 2am(secundam) rationem quando dicitur pater non est filius, ista propositio est
41vera vel ergo subiecto et praedicato correspondet idem conceptus vel non.
42si primum, tunc est falsa, quia idem negatur de se ipso. si secundum, tunc pater
43potest concipi aliquo conceptu quo non concipitur spiritus sanctus quod est
44intellectum.'

8 potest dupliciter Responderi. primo sicut dicit adam quod Rea-
45liter sunt idem conceptus et idem conceptus correspondet in patria subiecto SV265rb
46et praedicata, sed non in via. nam idem conceptus in patria est adaequate
47Repraesentans essentiam et patrem et filium. ymo(immo) adam dicit
48quod iste conceptus est complexus et incomplexus, universalis et singularis.
49ymo(immo) affirmativus et negativus. et proposito categorica[?] est conceptus mere
50simplex. et sic huiusmodi conceptus sufficit varie immutare,
51nam ille conceptus est affirmativus respectu huius pater est essentia
52et negativus respectu huius pater non est filius. et sic secundum quod immutat
53varie secundum hoc est affirmativus vel negativus. et sic secundum hoc
54facile esset Respondere, quia diceretur quod ille idem conceptus est affirmativus
55et negativus complexus et incomplexus. et sic, licet ille conceptus
56posset esse complexus et incomplexus, tamen numquam est falsus, ideo
57intellectus non posset eo uti ad assentiendum isti 'pater non est
58filius', quia ille conceptus est idem actus et unicus Repraesentans sic
59vel sic intellectui.

9 Aliter potest dici quod nullus est idem conce-
60ptus de subiecto et praedicato informando istam propositionem pater
61non est spiritus sanctus, ymo(immo) sunt diversi conceptus nihilominus tamen
62idem significant extendendo eciam(etiam) nomen significationis ad cognitionem,
63sed non pro eodem, scilicet, pro eadem persona supponunt. unde quilibet illorum
64significat deum et essentiam divinam et patrem et filium et spiritum
65sanctum. tamen ex natura sua unus supponit pro patre. alius pro spiritu
66sancto. et sic idem significant eo quod non possunt pater et filius vel essentia
67intuitive videri quin quaelibet persona et essentia videatur. ne eciam(etiam)
68cognosci, quia Realiter idem sunt. et sic licet significarent idem unus tamen
69sufficit pro una persona. et alius per alia. et sic conceditur quod subiectum et
70praedicatum significant adaequate in illa propositione 'pater non est spiritus sanctus'. tamen
71termini non supponunt pro eadem persona, sed pro diversis

10 Ad 3am(tertiam),
72quando dicitur, essentia potest concipi absque persona, loquendo tamen in patria, quia
73certem est, quod in via possumus habere conceptum absolutum virtu-
74te cuius possumus iudicare quod ille significat essentiam et non
75personam, licet tamen ille conceptus Realiter significet essentiam et quamlibet
76personam non appellando, tamen rationem, quia non significat personam, sed sub
77ratione personae.' et quando dicitur quod 'potest haberi conceptus absolutus absque
78relativo in patria' negatur et hoc conceptum Repraesentatem origi-
79nem unius personem ab alia ex eo quod oportet semper ad illum conceptum
80obiective concurrere totam trinitatem, quia prima apprehensio dei est sub
81ratione trinitatis, ut dictum est et se obicit ut trinitatis. et sic
82conceditur quod idem actus quantum ad hoc est absolutus secundum unum modum
83considerandi et secundum alium relativus. et sic negaretur quod esset unus
84conceptus in patria qui esset absolutus, qui sic Repraesentaret absolute
85et non Repraesentaret originem personarum et emanationem earum

11
864o(quarto) arguebatur stat quod aliquis iudicet quod producens summum bonum
87est summe diligendum et solum talem tunc conformaret se voluntas
88illi dictamini, tunc voluntas solum diliget patrem. conceditur
89quod casus est possibilis hoc in via

12 et quando dicitur quod voluntas potest se
90illi dictamini conformare Advertendum quod hoc potest intelligi SV265va
1dupliciter, scilicet, quod voluntas se conformet illi dictamini. uno
2modo quod voluntas eliciat velle quantumcumque potest conformare et sic
3admitto quod voluntas potest se illi conformare, quia voluntas
4potest elicere bonum amorem respectu dei patris. dico tamen quod ista
5dilectio elicita iuxta huiusmodi dictamen quantum ad hoc est
6conformaris, scilicet quia alio modo non potest se illi conformare. non est
7tamen simpliciter conformis, quia nullo modo potest se conformare illi dicta-
8mini, quo dicit quod pater sit solum diligendus et hoc est impossibile,
9quia pater non potest diligi sine filio et sine essentia. exemplum
10est in aliis terminis dicet intellectus quod nulli dictamini rationis est
11conformandum, tunc certum est quod se illi dictamini simpliciter conformare
12positive, quia non potest se conformare, nisi volendo quantum in se est
13et per hoc non conformatur

13 5m(quintum) tangebat quod quis potest plus
14diligere unam personam quam aliam. et quantum est de dilectione quae
15terminatur immediate ad personam, negatur hoc, scilicet, quod posset plus dicare
16diligere unam personam quam aliam. et quantum est de dilectione
17nec sequitur diligit humanitatem christi, ergo diligit deum nisi
18extrinsece, quia dilectio ordinata creaturae est fruitio dei. et sic
19nisi esset dilectio ordinata non esset dilectio dei. sed hoc est
20per accidens, sicut non sequitur sortes fruitur humanitate christi, ergo fruitur
21deo, quia fruitio Dei est semper meritoria, fruitio autem humanitatis
22est illicita, ergo non stat christum magis diligi quam Patrem, quia
23sicut christus est obiectum dilectionis, ita pater est sunt idem obiectum

14
24Ad 5am(quintam) quando dicitur magi pharaonis deffecerunt in 3o(tertio) signo
25per quod ostenditur quod cognoverunt duas personas solum et non
263am(tertiam). et sic potest una cognosci sine alia. ista Ratio est ex dictis
27prius soluta, quia licet credidissent duas personas eo ipso, tamen quia deum
28cognoverunt trinitatem cognoverunt et 3es(tres) personas cogno-
29verunt, et causa est, quia contradictoria numquam dicunt concedi verificari
30de eadem Re etc., nisi ad hoc sit auctoritas vel determinatio
31ecclesiae vel ratio cogens. et ista est ratio doctorum in ista materia,
32et sic non debet concedi quod pater diligatur et filius non diligatur
33ex quo sunt eadem Res, et sic quidquid arguitur de una affirmatur
34de alia, nisi ad hoc sit ratio vel auctoritas vel determinatio ecclesiae.
35et sic breviter dicendum est quod si philosophi habuerunt cognitionem de
36deo, illa habebat pro obiecto et essentiam et quamlibet personam, licet non
37hoc sciverunt. et eciam(etiam) si dilexerunt deum et trinitatem dile-
38xerunt et quamlibet personam dilexerunt, licet non cognoverunt tri-
39nitatem. nec dilexerunt trinitatem, nec patrem et filium, quia
40non illis vocabulis cognoverunt trinitatem

15 Ad 7m(septimum)
41de personis sunt distincti articuli, ergo distinctae notitiae concedo diversi
42tamen conceptus supponunt pro eadem Re et significant eadem Rem,
43licet alio modo, et alio modo significent

16 Alia Rationes scoti sunt
44satis fortes. una est de obiecto primario et 2ario(secundario). alia est
45de prioritate originis, quia vult probare quod essentia divina potest diligi
46sine persona, et tunc videri

17 et probat primo sic quandocumque aliquis SV265vb
47actus habet duo obiecta. unum primarium et aliud 2arium(secundarium). habitudo
482arium(secundarium) videtur esse Remoralis[?], sed ita est quod actus divinae cognitionis
49ad intra habet dupplex obiectum unum primarium et aliud 2arium(secundarium).
50primarium, scilicet, divinam essentiam ad quam immediate et essentialiter
51terminatur actus. deinde habet Relationes quae sunt 2arium(secondarium) obiectum
52ad quae terminatur consideratio actus divinae cognitionis. et cum prima
53habitudo, scilicet, actus divinae cognitionis ad essentiam sit essentialis. et
542a(secunda) accidentalis, ideo essentia divina est conceptibilis sine personis,
55quia 2a(secunda) habitudo est Remonstrabilis[?] a persona. exemplum de cognitione creaturarum
56in verbo illa cognitio habet obiectum primarium ad quod terminatur essentialiter
57et habet obiectum 2a(secundarium) quod terminatur ad creaturas quae potest Re-
58moveri stante visione ad verbum. et per hoc nota scotus quod per
59eundem actum in verbo possunt plures vel pauciores creaturae in verbo
60videri, quia creaturae sunt adventiciae

18 Contra istam ymaginationem(imaginationem)
61arguit okam. et primo Impugnat exemplum suum quod aliqua vi-
62sio verbi sit et creaturae et quod visio creaturae posset Removeri Remanente
63visione verbi, quia si ita esset sequeretur quod esset transitus de contradicto-
64rio in contradictorium absque mutatione facta in Re. consequens est contra articulum,
65probatur tamen consequentia. nam sit primum instans in quo haec visio non Re-
66praesentat creaturam ista propositio creaturae videtur in verbo est falsa et
67immediate erat vera et tamen nihil est acquisitum nec deperditum, ergo

19
68Aliter arguit de Rippa, si positio scoti esset vera sequeretur quod staret
69deum se ipsum cognoscere non cognoscendo creaturas, quia actus divinae
70cognitionis habet se deum pro primario obiecto. et habet obiectum 2arium(secundarium),
71scilicet, creaturas, et si obiectum 2arium(secundarium) sit Remorabile[?], tunc deus cognosceret
72se, et non creaturas quod tamen est impossibile

20 2o(secundo) sequeretur quod quilibet
73actus quantumcumque perfectus Repraesentans deum et creaturas posset
74Repraesentare omnia Relucentia in deo et etiam nulla. patet quia sicut
75potest desinere Repraesentare unam creatura, ita omnes. et eciam(etiam) sicut
76potest Repraesentare unam creaturam ita potest Repraesentare omnia relu-
77centia in deo

21 breviter non teneo scotum quantum ad hoc, tamen
78posset Responderi ad rationem okam et de Rippa

22 ad rationem
79okam, quando dicitur quod tunc possibilis esset transitus de contradictorio in contradictorium
80sine mutatione in Re, negatur consequentia. ad probationem signetur primum instans
81in quo huiusmodi notitia desinit creaturam Repraesentare, tunc in illo in-
82stanti non Repraesentat creaturas et ante Repraesentabat et tamen non est
83mutatio etc. dico quod actus mutatur, quia prius Realiter movebat
84potentiam ad cognoscendum creaturas et nunc non mutat eam nec
85oportet quod in omni mutatione sit acquisitio alicuius Rei, vel de perditio
86nam concedunt multi quod motus non dicitur a mobili, et tamen si
87deus moveret totum mundum ergo nihil acquireretur vel deperderetur
88saltem aliquid positivum

23 Aliqui tamen dicunt quod solum Requiritur mutatio
89Realis vel ymaginaria(imaginaria), nam deus posset creare unum
90angelum sine gratia et tamen posset eum acceptare sine
91gratia creata, quo facto iste angelus est deo acceptus et
92ante non erat. et tamen nulla est acquisitio, nisi solum lapsus temporis

24 SV266ra
1Aliter datur exemplum in quo nulla est acquisitio vel deperditio
2alicuius Rei nec eciam(etiam) lapsus temporis. nam capiamus istam propositio-
3nem in principio mundi et ponamus quod deus creaverit mundum
4successive ista est vera mundus incipit esse per Remotionem
5de praesenti et sua contradictoria tamen nulla creatura est, quia vera
6est per Remotionem de praesenti. et sic conceditur quod inciperet esse et tamen
7nihil esset tempus. signemus, ergo instans inceptionis mundi,
8mundus incipit esse et hoc propositio est vera per Remotionem de praesenti,
9et sua contradictoria ab aeterno usque tunc fuit vera et tamen nulla mutatio
10facta est, quia nulla creatura est quia incipit per Remotionem de
11praesenti. et sic quantum ad hoc patet quod ratio non concludit

25 Ad rationes
12de Rippa ad primam, tunc deus posset se cognoscere non cognoscendo
13creaturas. negatur consequentia. ubi advertendum quod divina essentia habet
14dupplicem habitudinem ad divinum Iudicium. habet quidam habitudinem
15Repraesentatim[?], et eciam(etiam) habet habitudinem obiecti et respectu utriusque habi-
16tudo divinae essentiae ad intellectum est neccessaria(necessaria). respectu autem intellectus nostri
17ille habitudines sunt separabilis, nam staret quod divina essentia
18obiceretur mihi, et non tamen ut Repraesentativum. exemplum eciam(etiam) de notitia creata.
19una notitia creata obici in esse obiecti et non in ratione Repraesentativi[?].
20nam beati in patria unde videt notitias aliorum beatorum et tamen non co-
21gnoscunt illud quod per illas notitias beati causat habentis cognoscunt
22et sic in deo illae habitudines sunt inseparabiles, sed in nobis aliud est,
23quia divina essentia potest concurrere obiective respectu intellectus nostri et non
24Repraesentative. et sic licet creatura posset cognoscere divinam essentiam et
25non creaturam. non tamen sic est de deo et hoc propter neccessarium(necessariam) habitudinem
26et repraesentativum[?] in ipso deo

26 Ad rationem tamen scoti Respondetur quando dicitur
27quandocumque aliqua potentia habet unum actum, qui habet duo obiecta. unum
28primarium et aliud 2arium(secundarium). 2arium(secundarium) est Remobile[?] a primario.
29negatur istud, quia, licet sit ordo quod per prius Repraesentetur unum quam aliud,
30tamen ille ordo est neccessarium(necessarium). ideo ratio assumit unum falsum, scilicet, quod notitia
31potest terminari ad essentiam et non ad relationem

27 2o(secundo) dico et istam
32viam teneo quod Relatio et essentia non sunt diversa obiecta, ymo(immo)
33aeque immediate relationes et essentia simul unum obiectum et aeque primo
34concurrunt obiective Relationes, sicut essentia, ideo non est talis ordo
35sicut ymaginatur(imaginatur) scotus, scilicet, quod essentia sit unum primarium obiectum
36et relationes 2arium(secondarium). et quod essentialiter notitia diceretur immediate
37ad essentiam et non ad relationes. ideo negatur suum fundamentum, et
38ista solutio est melior

28 alia ratio est de prioritate originis, quando dicitur
39quod pater prius origine est beatus quam generet, ergo in illo priori habet
40divinam essentiam in qua perfecte beatificatur et sic beatificatur in illo
41priori in essentia et non in filio, quia non est filius in illo priori
42alias videbitur de illis instantibus naturae[?] quos ponit scotus
43tamen pro praesenti potest sibi negari quod sicut huiusmodi instantia
44naturae[?] sunt ponenda, nam patere beatificatur in illa ratione beatitudinis SV266rb
45aeque primo sicut filius, et filius aeque primo, sicut pater

29 unde yma-
46ginatur(imaginatur) iste doctor tria instantia naturae in eodum instanti aeternitatis
47in primo instanti ymaginatur(imaginatur) quod essentia praesentatur patri sive
48intellectui paterno tamquam species intelligibilis fecundissima. 2o(secundo)
49ymaginatur(imaginatur) instans 2m(secundum) in quo exit in actum per speciem
50intelligibilem, et in illo producitur filius deum in 3o(tertio) pro-
51ducitur
52spiritus sanctus, et istud est multum subtile. sed non
53videtur prima facie satis Resolutum, quia quaereretur quid
54sunt illa instantia, utrum essent entia rationis vel encia(entia)
55Realia, non rationis, quia tunc originatio personarum dependeret
56ab ente rationis quod non est dicendum nec sunt encia(entia) rea-
57lia, quia vel creata vel increata. non creata ut nomen est, quia
58nullum creatum est principium distinctione emanationis. nec increata, quia
59vel esset essentia et pater solum, et tunc in illo instanti esset
60solum essentia et pater, et non filius. et in 2o(secundo) essent essentia
61pater et filius et non spiritus sanctus quod est absurdum dicere.
62verum est quod de modo exponendi alias videbitur. tamen sibi negatur
63quod pater est prius beatus quam producat filium, ymo(immo) aeque primo
64pater et filius et omnes personae beatificatur et sunt aeque
65primarium obiectum una, sicut alia, quia sunt idem. et sic est finis istius materiae, etc.