Version: head-dev|Data Source: https://github.com/scta-texts/plaoulcommentary/raw/master/lectio71/vat_lectio71.xml | Edit on github

Lectio 71, de Trinitate [Vatican Transcription]

By Petrus Plaoul

Edited By Jeffrey C. Witt

Edition: 0.0.0-dev | December 11, 2012

Authority: SCTA

License Availablity: free, Published under a Attribution-NonCommercial-ShareAlike 4.0 International (CC BY-NC-SA 4.0)

Sources: V: Vatican

Lectio 71, de Trinitate [Vatican Transcription]

Duae aliae rationes quod Deum posse formaliter influere se fundant et responsiones

1 In ultima lectione non fuit
10responsum ad duas rationes in formam quibus sic
11oppinantes(opinantes) fundantur se principaliter, licet aliqua-
12liter fuerit responsum in sententia[???]

Prima ratio

2 primo arguunt sic
13forma habet aliquam habitudinem ad materiam
14quae dicit imperfectionem, ymo(immo) habet multiplicem[?]
15dicentem imperfectionem. prima quia educitur
16de potencia(potentia) in 2a(secunda) quia inhaeret materiae.
173a(tertia) quia specialiter dependet a materia et
18quantum ad has habitudines non revocant in
19dubium quod deus nullo modo potest in hoc genere
20gererere vicem formae quia quaelibet praedicatum
21habitudinum dicit imperfectionem deo repu-
22gnantem habet tamen formam aliquam habitudinem
23perfectionis in hoc scilicet quod bonitatis et perfectionem suam
24alteri communicat seclusis quibuscumque habitudinem
25imperfectionem impertantibus ergo sequitur quod huiusmodi
26habitudo non repugnat deo et illa experi-
27mur per informationem prout informatio capitur absolute
28secludendo ab ea omnes habitudines imper-
29rectionales

Secunda ratio

3 2a(secunda) ratio eorum quam deducto[?] non
30videtur sequi de rippa quia divina essentia
31quae est in se quaedam notitia potest in eadem pro-
32portione potentiam perceptivam creatam immutare
33in qua aliqua notitia creatam eam movet

Responsio ad primam rationem

4
34hic respondendum est quod ipsa prima ratio
35praesupponit aliquam fundamenta quae facillime
36negantur

5 Quantum enim est ad primum concedendum
37est quod bene scat(stat) habitudine informationis absque
38hoc quod forma educatur de potentia materiae
39exemplum clarum est de anima humana quae licet
40non educatur de potentia materiae informant tamen V149vb
41materiam

6 patet etiam de accidentibus supernaturalibus
42quae licet inhaereant quia compositio aliqua
43accidentia in haerent dato tamen quod probabiliter potest di-
44ci quod inhaesio et dependencia(dependentia) aliqualis
45a materia sive ab ipso subiecto et informatio
46ista sunt de integritate influxus formalis
47et ideo quando supponunt quod huiusmodi habitudines
48sint separabilis absolute et ab informatione
49supponunt illud quod volunt probare
50ideo negatur sibi et hoc potest ymaginari(imaginari)
51dupliciter primo quia inhaere est idem forma-
52liter cum informare, et sic patet quod non esset
53concedendum quod istae duae habitudines essent
54ab invicem distinctae

7 2a(secunda) via dato quod
55huiusmodi habitudines essent habitudines distinctae
56nichilominus(nihilominus) tamen sunt partes integrantes influxu
57formalem et si sequestrentur, quia statim
58replicaretur contra me tunc capiamus illam
59habitudinem praecise quae est influere formaliter et
60ponamus quod deus illam suppleat

8 respondendum
61est quod ex habitudinis informationis sic sumptae
62non consurgit influxus formalis nec communi-
63catio denominationum concretivarum et ideo
64licet deus posset habere huiusmodi habitudinem
65quod non concedo ex alia radice, quia
66informare dicit tendenciam(tendentiam) in aliud et
67carenciam(carentiam) ratione supponabili[?] adhuc tamen non
68informaret

Responsio ad secundum rationem

9 Ad 2am(secundam) rationem cum dicitur
69divina essencia(essentiam) quae est quaedam notitia potest
70in eadem proportione movere potenciam(potentiam) percep-
71tivam creatam in qua proportione movet ali-
72qua notitia creata istud est negandum
73in eodem genere motionis nam motio notitiae
74respectu notitiae perceptivae reducitur ad causalitatem
75formalem, ideo in huiusmodi genere deus non potest
76concurrere ita quod ista ratio praesupponit illud quod debet
77probare praeuponit enim quod motio notitiae respectu potentiae
78perceptivae reducatur ad gneus causae efficientis
79et hoc sibi negatur si enim loquatur de motione
80quae est in genere causae formalis tunc negatur
81quod in eadem proportione deus possit movere potentiam V150ra
1In qua movet notitia creata causa est facilis
2quia dictum est prius quod deus in nullo gra-
3du in illo genere potest concurrere sed solum in su-
4periori genere, scilicet[??], efficientis vel finalis sed in
5motione causae efficientis quantumcumque moveret numquam
6vitaliter immutaret potenciam(potentiam) percep-
7tiva se sola sine notitia creata sicut deus quantumcumque
8concurreret in genere causae efficientis ad sa?dum[?]
9aliquid albus sine albedine numquam istud
10posset quidquid tamen posset efficere albedae[?]
11deus posset se solo, ideo ratio est facilis
12quia si intelligatur de motione effectiva deus
13potest illam supplere, sed illa non sufficit
14si autem intelligatur de motione formali in
15nullo gradu illius generis potest deus illum
16influxum supplere

10 Ut tamen habeatur alterius
17oppinionis(opinionis) ymaginatio(imaginatio) advertendum est quod
18ponunt differentiam inter immutationem vitalem et
19influxum formalem

11 Unde deitas nedum
20ad animam christi secundum eos sed ad carnem dicitur
21esse finalis unio in tantum quod concedunt
22quod caro christi in triduo erit deus et re-
23cipiebat influxum formalem deitatis quando
24non erat unita huiusmodi caro. consequenter dicunt
25quod licet formaliter non tamen vitaliter et cogn-
26tive et habent concedere, ymo(immo) de facto concedunt
27aliqua corollaria alia

12 primum corollarium: haec consequentia
28non valet: a est deus ergo a intelligit
29vel cognoscit vel vult aliquid patet
30de carne christi et de materia prima quae
31propter communicationem formalem deitatis caro christi
32est deus et tamen non intelligit nam beatitudo
33vitalis immutans est totaliter impertinens
34ad ista, scilicet, informationem. ymo(immo) quod plus est
35apud animam christi haec consequentia non valet:
36haec anima est deus, ergo cognoscit vult
37vel intelligit, nam ut dicunt staret quod anima
38christi esset deus et esset vita et tamen non cogno-
39sceret, ideo quantum adhoc differentia lata est inter
40influxus formales et vitalis immutationis

13 V150rb
41Item haec consequentia non valet a est intellectivum
42ergo a potest intelligere istud tamen non ponunt
43sed credo tamen quod sequatur ex eorum principiis
44patet istud materia prima et carne christi
45nam ila denominatio concretiva quae est esse
46intellectivum communicatur materiae propter plenitudine
47deitatis sibi formaliter communicate propter hoc tamen materia prima
48non est res vitalis vel perceptive intrinsece
49est tamen perceptiva quasi denominatione extrinseca
50per deitatem sibi communicatam ad quam sequitur huiusmodi
51denominationes, scilicet, intellectivum volitivum etc. et ita
52proportionaliter est loquendum in materia ista sicut
53dicere materia prima est animata, ergo potest vivere
54ita quod ista consequentia non valet a est animatum,
55ergo a potest vivere ita quod in proposito non sequitur
56a est intellectivum, ergo a potest intelligere et
57licet non sit omnimoda similitudo quantum ad hoc quod materia
58prima est deus etc. et per hoc respondetur ad ad
59multas rationes in contrarium, scilicet, quod materia prima posset
60beatificari posset etiam esse creatura rationalis
61istud concederetur non tamen intrinseced, sed extrinseca
62denominatione deitatis communicata tamen sibi per ex?cam[?]
63actuationem

Differentia inter habitudinem vitalem immutationem et influxum formalem

14 unde circa huiusmodi habitudines sibi
64talis immutationis et informationis ponunt ali-
65quas differentias

15 prima differentia quod formale dicit
66magis potenciam(potentiam) materiae pasiva quam activam
67nec ponit aliquid positivum patet, quia si
68poneretur aliquod positivum illud esset
69infinite formalitatis et infinitae perfectionis
70quia formale est infinite formalis viceversa
71est de esse perceptiva quia est positivum et
72dicit perfectionem et sic in hoc differunt

16 2o(secundo) differunt
73cum dicto percipiendi vitaliter limitate competat creaturae
74ex eo quod quaelibet creatura limitat est et limitate
75perfectionis et limiate perceptiva quia denominaito
76perfectionis simpliciter non competet nisis finite
77creaturae et limtiate esse autem formalie infinite
78competit creaturae et sic quantum ad hoc differunt

17
793o(tertio) differunt ex parte actuatium(actuatium[?]) nam per actuationem
80communicatur esse intrinsece ipsius formantis ipsi formali[formabili?] V150va
1non sic fit per esse actuativum[?] vel immutativum[?]
2vitaliter et ideo quantum ad hoc iterum est differentia

18 4o(quarto)
3differunt quia illa quae communicantur formali[?]per informa-
4tionem per prius competunt in abstracto ipsi formae
5quam communicentur formali ut per prius anima est vivens quam
6constituat aliquod unum non autem sic est de vi-
7sibili immutatione, ymo(immo) posterius denominatur notitia
8vitalis immutatio quam immutet vitaliter po-
9tenciam(potentiam) perceptivam patet clare, quia quaelibet
10forma vitalis alia a deo non est intrinsece
11et essentialiter cognitio sed recipit illam denominationem
12a potentia in comparatione ad obiectum inquantum enim potentia
13cognitiva unitur per notitiam cum obiecto et per-
14cipit obiectum talis notitia dicitur cognitio
15seu vitalis immutatio

19 3a(tertia) differentia forma
16quae communicatur per informationem communcatur secundum pleni-
17tudinem suae essentiae nec potest intensius vel
18remissius forma autem vitalis potest vitaliter
19communicari intensius et remissius

20 ex istis apparet
20aliqualiter in quibus consistit praedictam oppinio(opinio)
21et qualiter probabiliter potest a contradictione deffendi
22nichilominus(nihilominus) tamen probabiliter videtur esse alia positio et
23magis consona simplicitati divinae divinae essentiae
24quae negat a deo omnem influxum forma-
25lem et vitalem et omnem distinctionem forma tamen
26et etiam omnem distinctionem inter essentiam et personas
27et Radix istius oppinionis(opinionis) valet ad multa
28solvenda

21 Radix autem est ex immensitate
29dei regula etiam est quod in deo debemus
30negare omnem distinctionem et omen includens
31potentialiatem ubi fides nos non astringit
32quantum enim ad distinctionem in deo non habemus ponere
33nisi personalem et quam ad uniones non
34habemus ponere nisi ypostaticam(hypostaticam) quia fides
35non astringit nos ad plura et ideo
36bene dixit anselmus quod in divinis omnia sunt
37penitus idem non obviat relationis oppinio(opinio)

Circa distinctio rationum idealium

Quod distinctio rationum idealium neganda est

22
38Sequitur ulterius quod in deo neganda
39est distinctio rationum ydealium(idealium) ymaginantur(imaginantur)
40enim aliqui quod in deo sunt factivae[?] rerum ydeae(ideae)
41et exemplaria productiva

23 Unde difficultas in hanc V150vb
42materia consurgit ex duobus

24 primo ex auctoritatibus
43sanctorum et doctorum quos volumus salva-
44re. Unde inquid augustinus alia ratione factus est
45homo et alia ratione factus est equus, etc.

25
46Alia difficultas est ad salvandum
47diversitatem specierum producibilium quomodo, scilicet,
48una res eodem modo se habens et per idem exemplar ad-
49aequate sit productivum diversoris[?orum?] istud non
50videtur esse conceptible

26 quantum ad istam materi-
51am ego volo facere finem ne oporteat
52toti regiendi et quantum ad hoc si considerentur
53duo principia alias posita

27 istud est val-
54de faciliter ymaginabile(imaginabile), scilicet, immensitatis divinae naturae
55ex qua consurgit quod omnes conceptus universales et
56singulares possunt ydemptitate(identitate) in deo concurrere
57capiatis, enim totam latitudinem conceptuum
58tam unversalium quam singularium quam ad idem quod
59est in eis perfectionis in illa immensitate divinae
60essentiae concurrant ydemptice(identice), et sic erit conceptus
61hominis et conceptus asini et omnium animalium
62per idem adaequate ita quod ratione suae immen-
63sitatis ille conceptus qui erit omnium repraesentativus
64et universalis et singularis etc.

28 Et consequenter de
65ratione factiva dicendum est quod deus per idem
66formaliter et ratio factiva sortis et asini et
67quod per eundem conceptum per eandem noticiam(notitiam)
68per eandem artem adaequate causabit diversa
69artifacta[?] et hoc ratione suae immensitatis, ideo in super[?]
70simplicissima[?] unitatis[?] concurrit inde artife??tis[?]
71ut ita loquar omnium artificibilium et creabilium
72et ex hoc consurgit quod deus eodem modo se habens
73adaequate potest diversa producere et sic apud
74ipsum idem inquantum idem potest producere diversa et
75ideo quantum ad hoc tenendum est quod non est ponenda
76pluralitas ydearum(idearum), sed ratione suae immensitatis
77potest agere et potest non agere producit v??en[?] et
78sortem per idem adaequate vocatur tamen in respectu ad
79effectus causali denominatione plures ydeae(ideae) rerum V151ra
1factive quia, scilicet, plurium et diversorum ydeali-
2um deus est productivus eadem tamen ydea(idea)
3adaequate sicut nos dicimus quod solem tale
4factivus causali, scilicet, denominationem, quia producit ca-
5lorem et sic dicendum est quod est denominatio
6talis qua utuntur doctores quando dicunt est
7ydeae(ideae) rerum factivae[?] sicut nos utuntur causali de-
8nominationem quando dicimus quod sol est calefactivus[?]

Opiniones Doctorum circa distinctionem rationum idealium

29
9pro maiori tamen declaratione tangendae
10sunt aliquae oppiniones(opiniones) doctorum ut, scilicet, Iu-
11venes habeant inellectum doctorum in ista
12materia

Opinio Augustini

30 ubit est advertendum quod augustinus dicit
13in libro octoginta[?] quaestionum quaestione xlv(45) quod ydea(idea)
14in graeco, sed recto transferatur in latino
15valet tantum sicut[?] forma vel species et non tantum
16sicud(sicut) ratio quia ratio[?] in graece non vocatur
17secundum logor[?] nichilominus(nihilominus) tamen congrue possumus
18uti hoc nomen ydea(idea) pro ut valeat de-
19nominationem ydealem(idealem)

31 consequenter ponit aliquas
20conditiones ydearum(idearum) ponit multas, sed solum
21recitabo quinque de principalibus

32 prima
22conditio ydea(idea) est quid actuale et ex hoc
23infertur statim quod esse potentiale quod habet forma
24in materia ante sui productionem non vocatur
25ydea(idea) ipsius quia de ratione ydeae est quod sit
26quid actuale

33 2a(secunda) condicio(conditio) quod sit quid actuale
27et per hoc excluditur ratio causalitatis in agentibus
28naturalibus producibilibus formas rerum non est ydea(idea)
29producibilium causa est quia non est quid in-
30telligible

34 3a(tertia) conditio ydea(idea) debet esse quid
31factivum ydeati(ideati) et per hoc excluditur quod creatura
32existens in esse suo suum esse non est sua ydea(idea)
33cuius contrarium videntur dicere okam et durandus
34causa est quia creatura non est factiva sui esse

35
354a(quarta) conditio(conditio) ydea(idea) debet esse quid immutabile
36et per hoc excluditur esse quod creatura habet
37in intelectu nostro intellectus est quo omnia fiunt
38et possibile est omnia fieri 3o(IIIo) de anima, id est, intellectus
39habet inse species et similitudines omnium rerum

36
405a(quinta) condicio(conditio) ydea(idea) debet esse quid principale et
41per hoc excluditur esse quod habet creatura in intelligentiis V151rb
42et motoribus orbium nam secundum auctorem de causis
43et etiam secundum boecium intelligentiae sunt plene formis
44etiam finitis, quia quidquid agunt agunt per
45intellectum. ideo habet in se principia factiva rerum secundum aristotlem
46non dico secundum theologiam

37 Unde verba sunt
47augustini ipse namque ydeae() sunt principales respectu
48ydealium(idealium) quo ad quintam conditionem quaedam formae,
49quo ad primam conditionem rationes rerum. Quantum
50ad 2 principalis atque immutabilis quo ad 4am(quartam) conditionem
51quae ipse factive non sunt et cum ipse neque
52oriantur neque inten?ant[?] secundum eas tamen dicuntur
53omnem formari quod ??m[?] vel inter esse potest

38 et sic
54ex istis conditionibus apparet quod ydea(idea) non sit aliquod
55ad extra, sed est ratio factiva rerum in deo, scilicet, ipse met
56deus qui est ars omni[?] sufficiens ad cuius-
57cumque effectus productionem in esse per quamdam tamen simili-
58tudinem rationes in mente secundum aristoteles vocantur
59ydea(idea). unde dicit quod domus materialis fit a
60domo quae est in mente, id est, ab ydea(idea) factiva
61domus quae est in mente

Opinio Okam et Durandi

39 advertendum est tamen
62hic quod okam et durandus ponunt ydeas(ideas) esse
63ipsas met creaturas et maxime propter auctoritatem
64augustini dicentis alia ratione factus est homo, alia ratione factus
65est equus. oportet quod dicunt ipsis quod sit diversitas
66ydearum(idearum) et quod illa diversitas non potest poni
67in mente divina cuius ymaginatio(imaginatio) est quod divina
68essentia concipiens rem factibliem illa
69res sic concepta secundum propriam raitionem specificam
70ipsa dicitur ydea(idea), ita quod ydea(idea) supponit pro crea-
71tura conotando quod sit res factibilis concep-
72ta a deo secundum propriam rationem suae speciei et
73quidditatio et quod secundum illam rationem creatura
74producitur ad extra ab ipso deo et etiam po-
75nunt quod est pluralitas ydearum(idearum) in deo, id est,
76aliud est obiectum relatum ad divinam mentem
77secundum quam relationem vel modum factus est homo
78et alia ratio secundum quam factus est equs quia est
79equus relatus ad mentem divinam semper quod secundum
80divinam rationem speciei suae et breviter ipsi volunt
81exponere et salvare augustinum, quia ipse ponit
82ydeas(ideas) esse immutabiles ut dictum est ymo(immo) V151va
1in alio loco ipse ponit quod in ipsis quod sine ipsis
2nem potest fieri, ymo(immo) consequenter ponit quod in ipsis
3causistit totalis beatitudo, ergo ipse non sunt creatae
4et sic apparet quod volentes salvare augustinum magis
5arguunt contra eum

40 Sed contra istam ymaginationem arguitur
6nam ex ista ymaginatione sequitur quod ars factiva
7in deo dependeret ab obiecto in creato et esset quoddam modo
8posterior ad obiecta factibilia, sed istud est falsum quia per prius
9deus de est ratio factiva rei quam res sit in se factibilis
10et materialis[?]

41 2o(secundo) quid oportet fingere cala[?]m propter glosam
11doctoris cum saepissime utantur denominatione
12causali sicud cum dicimus sol est calidus quia scilicet
13calefacit ita intelligunt cum dicunt esse deum y-
14deis(ideis) rerum, quia scilicet, deus est plurium scibilium
15et diversorum ars factiva

42 Item ydea(idea) est ars facti-
16va creaturae creatura autem non est ars factiva
17sui ipsius ergo etc.

Opinio De Rippa

43 alia est oppinio(opinio) magistri
18Iohannes de rippa quia sicud(sicut) sunt diversi creaturae illa
19sunt diversae rationes causales inde distinctae sortitur[?]
20ita sicut dictum est alias ipse ymaginatur(imaginatur) quod cuilibet
21praedicato dicenti perfectionem in deo correspondeat alia
22et alia ratio obiectalis formaliter sicut a deo[?] vivens
23intelligens et huiusmodi et ita consequenter ymaginatur(imaginatur) unam
24aliam latitudinem rationum in deo factive rerum quae
25sunt distinctae formaliter ab invicem et ab aliis rationibus
26obiectalibus ut istae sunt quasi pratice[?] primae
27sunt quasi speculativae

Opinio Scoti

44 ultima oppinio(opinio) scoti quae satis
28mirabiliter ymaginatur et credo quod volebat
29exponere oppinionem(opinionem) platonis de ydeis(ideis). scotus
30enim ymaginatio sic quod sint signabilis[?] duo

45 instantis[?]
31et consequenter ymaginatur quod in primo signo divina
32essentia praesentati divino intellectui ut species intelligibils
33sui ipsius tamquam obiecti primarii, ita quod q divina essentia
34est primaria sui ipsius et est primarium obeictum,
35et tunc in eodem instanti intellectus paternus immediate[?]
36illa specie producit verbum, sibi adaequate et consequenter
37amor ex utroque producitur et totum istud sit
38in primo signo divina essentia obicitur intellectum
39paterno ut prima species et respectu primarii obiecti

46
40et in 2o(secundo) signo obicitur ut 2a(secunda) species et respectum 2arium(secundarium)
41obiecti et tunc consequenter ymaginatur(imaginatur) quod producit unum verbum
42expressivum creaturarum dimmitum[?] tamen ydemptitas(identitas)
43sibi essentialiter est istud 2m(secundum) verbum vocat ydeas(ideas) rerum
44ita quod in primo signo intellectum paterno praesen-
45tatur divina essentia respectu primarii obiecti, et tunc
46intellectus divinus producit iuxta nulla[?] speciem verbum ex-
47pressivum ydemptitas(identitas) tamen tocius(totius) entitatis creabilis
48expressivum et istud 2m(secundum) verbum est esse intellectuale[?]
49creaturarum ab aeterno et est ydeae(ideae) creaturarum et
50quae[?] sunt in esse creaturae producibilis tot sunt in esse V151vb
51intellectuale ab aeterno productae

47 ista positio est valde mi-
52rabilis licet si profunda et ad concipiendum
53difficilis tamen ad salvandum diversitas creaturarum
54et ydealium(idealium) non videtur neccessarium(necessarium) ponere talem pro-
55ductionem creaturarum ab aeterno in divina simplice
56etc.

48 Unde contra haec facti aliquas rationes ad probandum
57quod non oportet ponere unum tale verbum 2arium(secundarium) dimmitum[?]
58quod sint ydeae(ideae) rerum factivae etc. primo arguo[?] sic trinitas
59immediate seipsa ad cuiuscumque effectus productionem
60sufficit, ergo non debet ponere unum tale verbum
61etc. antecedens probatur quia alias causalitas intrinseca trini-
62tatis non esset sufficiens ad effectus produc-
63tionem quod non est verum

49 Item ex isto sequitur evidenter
64quod sit quaternitas in divinis, nam illud verbum divini-
65tum[?] est productum a deo, ergo est divinitum[?] a pro du??ce[?]
66si ponamus quod producatur a patre cum non sic solius
67arguitur spiritus sanctus tunc est distinctum d[?] patre et filio et spiritu sanctae
68cum nichil(nihil) possit se producere ut sic secundum augustinum
69ci[?] et cum sit ydemptitas(identitas) cum deo et aeternum sequitur
70propositum

50 Item sequeretur quod oportet infinita rerum
71multitudo distinctarum ab aeterno producta patet
72nam quaelibet ydea(idea) est aliqua res etiam ab alia
73distincta causata distinctione quanta distinguitur a deo, sed naturaliter
74quaelibet ydea(idea) distinguitur a deo propter productionem
75quia quaelibet emanat a deo

51 Item ponere in
76deo plures plures productiones quam generationem
77et spirationem videtur valde periculo sum[?] ymo(imm)
78fides non admittit illam productionem aeternam
79ad intra

52 Item ista positio non salvat augustinum quia
80sicud(sicut) tactum est secundum augustinum in ipsis ydeis(ideis) ponit esse beatitudine et sine ipsis nichil(nihil) posse
81fieri, ergo in ipsis pater beatificatur, et tamen sunt aliquod
82distinctum a patre, ergo pater beatificaretur in distincto
83a se quod videtur inconveniens

53 aliae possent
84fieri rationes sed istae videntur satis pingere[?] in ista
85materia et ideo fundatur concludo quod in deo non est ponenda
86nisi personalis distinctio et omnia salvantur per immensita-
87tem perfectionis