Edited By Jeffrey C. Witt
Edition: 0.0.0-dev | January 05, 2013
Authority: SCTA
License Availablity: free, Published under a Attribution-NonCommercial-ShareAlike 4.0 International (CC BY-NC-SA 4.0)
1
92Circa materiam de divina
S152ra
1acceptatione restat solvere unum argumentum quo tangetur
2quod potest fieri transitus de contradictorio in contradictorium sine
3mutatione facta in re. et antequam respondetur ad formam
4argumenti, praemictuntur(praemittuntur) suppositiones
2
prima est quod sicut ex immen-
5sitate
divinae perfectionis consurgit quod aliquid omnimode et ad-
6aequate
se habens potest in eius oppositos, sic concedendum quod deus
7incipit noviter sortem acceptare cum ante non erat
8acceptus et post ea desinit eum acceptare sine sui mutatione
3
9prima pars apparet, quia idem inquantum idem non potest facere idem.
10nec umquam ab eodem producerentur diversi effectus
11quod est falsum. et ideo ex eo quod idem eodem modo se habens
12et adaequate hoc consurgit ratione perfectionis immensae
4
132a(secunda) pars apparet, quia ratione immensitatis divinae est quod deus
14noviter acceptet sortem, et ante non acceptavit.
15et post desinet ipsum acceptare. et ideo conformiter,
16dicitur, quod deus secundum eandem rationem causalem adaequate
17producit diversos effectus. et hoc consurgit ex immensitate
18divinae perfectionis
5
2a(secunda) propositio quamvis possit deaccep-
19tare
aliquem se solo creatura non concurrente quantum ad
20eius acceptationem. non tamen potest deacceptare, nisi creatura
21agat ad deacceptationem
6
prima pars apparet, quia ex
22liberalitate immensa contingit quod deus absque motivo
23intrinseco potest gratiae beneficium Impendere
7
2a(secunda) pars
24apparet, quia ei non pertinet aliquem deacceptare nisi praeexi-
25gentibus
suis demeritis
8
3a(tertia) propositio est ista, sicut
26acceptatio potest esse meritis aliorum exigentibus stante
27lege ita deacceptatio potest esse demeritis aliorum
28exigentibus cum aliqua licet, tamen dispositione passi
9
prima pars
29apparet, quia ad hoc deserviunt preces ecclesiae et devotorum.
30alias non haberent effectum
10
2a(secunda) pars apparet, quia
31ex peccato alicuius ipse potest indignificari, et nedum
32ipse, sed aliquis alius ab eo. illud apparet primo in penalibus(poenalibus),
33quia filius non portat penam(poenam) patris, igitur ymaginabile(imaginabile)
34est quod per peccatum primi parentis totum genus humanum
35sit indignificatum et infectum ac ab originali
36Iustitia privatum et per suam iniquitatem laesum
37quantum ad vires superiores et inferiores. et haec est
38dispositio sufficiens ad deacceptationem tocius(totius)
39posterioritatis adae
11
et ex ista ymaginatione(imaginatione) potest
40poni probabiliter quod peccatum originale ponendum est consistere
41principaliter in divina deacceptatione, quae non potest esse
42dispositio praecedens, ymo(immo) praecedit dispositio suffi-
43ciens,
scilicet, privatio Iustitiae originalis et naturalium
44laesio et virium inferiorum et superiorum de-
45bilitatio
12
Restat Respondere ad formam rationis
46qua dicitur quod impossibile est creaturam acceptare absque
S152rb
47doni infusione, quia fieret transitus de contradictorio
48in contradictorium sine mutatione facta in re, quod est contra
49articulum. patet nam sit ita quod sortes non sit accep-
50tus
et post ea acceptetur, nulla est ibi mutatio
13
51primo, non in deo, quia est immutabilis, ut nomen est, nec
52in sorte, quia in eo non ponitur donum creatum,
53et tamen ibi est transitus de contradictorio in contradictorium, igitur
54hic dicitur quod ista propositio, scilicet, quod non potest fieri transitus
55de contradictorio in contradictorium varie glosatur a doctoribus,
56tamen dantur instantiae contra eam, quia prima facie
57apparet quod illa propositio non sit neccessaria(necessaria)
14
prima instantia
58sit de ista propositione deus incipit producere
59mondum(mundum) et ponatur quod ipse successive incipi-
60at
producere eum, tunc ista est vera mundus
61incipit esse exponendo eam per remotione de
62praesenti. et tamen nulla est mutatio facta, quia supponitur quod
63nihil sit praeter deum. etiam ita est quod deus incipit
64producere mondum(mundum). vel hoc dicatur ut veritas
65magis appareat de Iudicio quo deus Iudicat,
66tunc quod mondus(mundus) incipit esse. nam hoc iudicium
67fuit verum et ante non erat verum. et tamen nihil ibi
68mutatum fuit, quia supponitur quod nulla res erat praeter
69deum. sed quod illa propositio mundus incipit esse debeat
70exponi per remotionem de praesenti apparet, quia li ''in-
71cipit''
sit exponitur et maxime in hiis quae
72successive producuntur. nam ista est vera deus inci-
73pit
esse, et tamen sua contradictoria ab aeterna erat
74vera
15
sed forte aliquis diceret quod illa propositio est
75de incipit. et ideo si sit vera, tunc incipit
76esse mutatio. sed hoc non valet, quia posset eciam(etiam)
77capi propositio de praesenti, scilicet, 'deus producit mundum'
78et argumentum idem reddit et consimili modo argueretur
16
79Alia instantia ponitur, et pro eius declaratione
80praeponuntur aliquae suppositiones
17
prima est haec consequentia
81valet et est bona a fuit ante hoc instans, igitur
82neccesse(necesse) est a fuisse. posito quod a sit terminus
83absolutus, patet illa consequentia per articulum. patet quia illud quod
84praeteritum neccessario(necessario) est praeteritum
18
Item ista est doctrina
85philosophi in 10mo(Xmo) ethicorum, quia allegat philosophum
86antiquum agaton conformiter ad hanc sententiam
19
872a(secunda) suppositio bene sequitur a non fuit ante hoc instantiis, igitur
88neccesse(necesse) est a non fuisse ante hoc instans. ista
89consequentia sequitur ex prima radice, quia viso quod consequentia
90prima est bona. nam eo ipso quod effectus ponitur
91inesse, tunc ille effectus trahit rationem praeteritionis.
92ita dicitur quod eo ipso eius ponitur non fuisse
S152va
1trahit rationem non praeteritionis eo quod non fuit
20
3a(tertia)
2suppositio ante mondi(mundi) creationem fuit ymaginaria(imaginaria) duratio
3significabilis. patet quia sicut extra situm, in quo
4mundus est, est alius ymaginarius(imaginarius) in quo posset alius
5produci. ita ante mundi creationem erat duratio
6ymaginabilis(imaginabilis) in qua mundus potuit a deo produci
7et hoc fidei consonat. nam significabilia sunt instantia
8duratio in qua mundus et res potuerunt produci
22
Istis suppositis, infertur primo signando
14aliquod instans quod praecessit instans creationis mondi(mundi).
15nam in illo haec fuit vera 'deus potest producere
16mundum ante instans b creationis mondi(mundi), ymo(immo) per totum
17tempus ante'. et tamen in b instanti, illa incipit esse
18falsa, et tamen ibi est transitus de contradictorio in contradictorium
19sine mutatione facta in Re. ita quod nulla erit ibi
20mutatio realis in inceptione mondi(mundi), quia nulla
21erit creatura et non est dicendum quod fuerit mutatio
22realis in deum, igitur instantia est vera contra
23propositione illam. et per consequens illa non est neccessaria(necessaria). Ex
24quo sequitur quod in quodlibet instanti ante mundi creationem
25propositio significans 'deum posse facere mundum', et
26ante huiusmodi instans incipit esse falsa in illo
23
2o(secundo) sequitur
27quod ad verificandum duo contradictoria, scilicet, invicem contradicentia
28non requiritur realis successio, quia ante mundi
29creationem fuit successio mutationis non realis,
30sed ymaginariae(imaginariae), quia nulla erat realis u positiva du-
31ratio
cum nihil erat, nisi aeternitas
24
3o(tertio) sequitur quod productio
32divinarum personarum ad intra non habet maiorem
33dependenciam(dependentiam) ad primum principium quam productio dei
34quantum ad res ad extra
25
4o(quarto) sequitur quod non oportet
35ponere quod deus ab aeterno acceptaverit
36creaturam ex dei immutabilitate
26
5o(quinto) sequitur quod si
37per impossibile esset aliqua creatura immutabilis non
38videtur repugnancia(repugnantia), quod ipsa noviter acceptetur.
39patet quia noviter acceptare nec in acceptante,
40nec in acceptato dicit per se mutationem
27
6o(sexto)
41sequitur quod propter novam acceptationem creaturae vel iusti-
42ficationem,
non oportet figere respectus distinctos
43a rebus absolutis. patet quia haec resolvitur in aliam
44causam nam in rebus mirabiliter factis. tota
45ratio faciendi est potestas faciendi, ut ait augustinus
28
467mo(septimo) sequitur quod infirmitas rationis ponencium(ponentium)
S152vb
47respectus distinctos. nam isti habent unam rationem quam vocant
48achillem. nam isti, qui tenent hanc opinionem, ut
49scotus ponunt unum principium, scilicet, quod quando propositio affirmativa
50de praesenti verificatur pro rebus. tunc datis rebus
51quae non sufficiunt ad eius verificationem oportet ponere
52aliud distinctum. ista propositio videtur habere evidenciam(evidentiam), nam sit
53deus et sortes et haec propositio affirmativa 'sortes est acceptus
54deo', ad verificationem huius non sufficiunt deus
55et sortes, igitur per suppositionem oportet ponere aliam rem distinctam,
56et per consequens oportet ponere habitudinem relativam nisi ponatur qua-
57litas
positiva respectu cuius sortes se habeat quod sit deo
58carus. et si ponatur caritas creata eadem diffi-
59cultas
redit de unione caritatis ad animam
60sortis quia caritas et anima non sufficiunt. nam
61si sic, tunc caritas quae esset romae[?] faceret
62sortem hic gratum, nisi ponatur aliud distinctum a sorte
63et caritate
29
similiter ad hoc quod sol conservet radium
64non sufficiunt ipse et radius. igitur oportet ponere aliam
65rem, quae erit habitudo relativa solis ad radium,
66et ita respectu causae et effectus ponitur aliud distinctum a causa
67et effectu et in quolibet genere causae, et sic praeter res
68absolutas ponuntur eius distincti ab extremis. nam posita
69extrema non sufficiunt ad compositionem sed oporteret ponere
70aliud distinctivum
30
alia radix quia praedicamenta nedum
71sunt conceptus, ymo(immo) habent corespondenciam(correspondentiam) realem. ita quod
72res adextra sunt praedicamenta, sed ista radix est valde
73modica, quia non videtur quin praedicamenta sint conceptus. Unde
74notandum est quod duo sunt vel varii modi ponentis
75respectus huiusmodi
31
unde aliqui dicunt quod respectus relativi
76realiter componunt aliquid distinctum a suo fundamento,
77ut albedo et similitudo constituunt ad unum
78quod est terminus Relationis unius ad aliud simile
32
alii po-
79nunt
quod huiusmodi relatus nihil componit, sed est habitudo media
80relativa distincta ab extremis vel inter extrema.
81prima via non potest stare, quia proprie loquendo ad Relationem
82nulla est mutatio, igitur nec est compositio
33
2o(secundo) ex generatione albedinis
83ratione aliquid generaretur parisius[?], ut sic sortes albus[?]
84parisius[?] et fiat plato albus romae[?] noviter, tunc plato
85ageret et componeret rem relativam parisius quod videtur
86absurdum. nihilominus tamen secundum durandum potest poni habitudo
87media eorum, quae sic ad invicem referuntur, sicut
88causae ad effectum. unde ad verificandum istam propositionem forma
89inhaeret materiae non sufficiunt forma et materia, sed requiritur habitudo
90media, scilicet, inhaesio
34
notandum est quod distinguendi sunt gradus
91entis, quia ens primariae et principaliter significat substantiam. 2o(secundo)
92per modum analogiae significat accidentia realia. 3o(tertio)
93per modum inferioris gradus analogiae li ''ens'' nedum
94significat substantias et accidentia, sed significat modos rerum et
S153ra
1possunt large loquendo de rebus et per modum ana-
2logiae
dici res. et ad illum 3m(tertium) gradum
3reducit durandus modos rerum et possunt vocari
4res distinctae rebus absolutis, tamen dicitur quod ex
5habitudine causae ad effectum, non est neccesse(necesse) ponere huiusmodi
6relationem distinctam ab eis. et ideo ad principium eorum
7quando dicunt quod ad verificandum propositionem non debet pro
8rebus verificari, si illae res non sufficiunt,
9oportet ponere aliud distinctum. hic dicitur quod illud principium
10suum debet exponi propter li ''sufficiunt'' quod habet
11dupplicem(duplicem) sensum, quia si ipsi intelligant sic
12quod illae res sufficiunt, et quod nulla alia res re-
13quiratur.
conceditur, sed illae res non sufficiunt qualitercumque
14se habentes, quia ipsis positis non verificatur
15propositio. sed quantum ad positionem rerum bene dicitur quod nulla
16alia res requiritur, sed si intelligitur sufficiunt, id est,
17quod illae res sunt medium ad concludendum illam propositionem
18esse veram conceditur. et cum arguitur igitur oportet ponere
19Relationem distinctam. nego consequentiam
35
Ex istis apparet quod
20fit transitus de contradictorio in contradictorium sine mutatione
21facta in re. et non requiritur aliqua positio realis
22ad hoc quod creatura sit deo grata. sed sufficit lapsus
23temporis veri vel ymaginarii(imaginarii) nec per hoc conclu-
24duntur
respectus distincti a rebus absolutis
Peter Plaoul, Commentarius in libros Sententiarum, de Caritate, Lectio 85, de Caritate (http://scta.info/resource/lectio85 )
Paris, Bibliothèque Nationale de France, ms. lat. 15897 , 151v-153r (http://scta.info/resource/lectio85/sorb)
Transcription Resource: http://scta.info/resource/lectio85/sorb/transcription
Data source: http://exist.scta.info/exist/apps/scta-app/document/lectio85/sorb/transcription
Copy Full Citation to Clipboard
View Explanation of Citation Practices
Lectio 85, de Caritate [Critical]
Lectio 85, de Caritate [Reims]
Lectio 85, de Caritate [Sorbonne] (Currrent Focus)
No results found