Lectio 85, de Caritate [Vatican Transcription]

By Petrus Plaoul

Edited By Jeffrey C. Witt

Edition: 0.0.0-dev | January 05, 2013

Authority: SCTA

License Availablity: free, Published under a Attribution-NonCommercial-ShareAlike 4.0 International (CC BY-NC-SA 4.0)

lectio85

Sources: V: Vatican

Lectio 85, de Caritate [Vatican Transcription]

Prima Solutio ad argumentum quod potest fieri transitus de contradictio in contradictioni sine mutatione facta in re

1 Circa materiam de divina acceptatione alias
2tactam restat solvere unum argumentum, scilicet, de transi-
3tu de contradictorio in contradictionem sine mutatione et pro
4intellectu materiae ponam aliquas propositiones

Suppositiones

Prima suppositio

2 prima
5propositio sicut ex immensitate divinae perfectionis consurgit
6quod deus uniformiter se habendo prima pars apparet
7quia idem inquantum idem semper natum esset facere idem nec
8unquam ab eodem principio uniformiter se habente pro-
9venirent diversi effectus nisi ratione immensitatis
10agentis siti[?]. consequenter potest concedi quod deus nunc
11noviter acceptat sortem et desinet post eum ac-
12ceptare et post iterum acceptabit sine aliqua
13ipsius mutatione

3 sicut proportionaliter conceditur de ipsius
14actione quia deus ante mundi productionem et se
15habuit ex parte sui et secundum eandem rationem causalitatis
16adaequate producit sortem et asinum

4 et hoc non
17potest provenire nisi ex immensitate divinae perfectionis
18et ideo propositio divinae perfectionis est radix tocius(totius) theologicae
19veritatis

Secunda suppositio

5 2a(secunda) propositio quamvis deus possit acceptare
20aliquem se solo, id est, creatura non concurrente ad eius
21dignificationem non tamen potest se solo deacceptare ali-
22quem

6 nam sicut alias dictum est ex liberalitate
23eius immensa contingit quod absque motu ipsius creaturae
24beneficium sibi impendat

7 2o(secundo) ad eius liberalitatem
25pertinet quod non possit alicui malum inferre nisi
26secundum dispositionem male facientis se taliter habilitatis

Tertia suppositio

8
273a(tertia) propositio sicud(sicut) acceptatio potest esse respectu alicuius meritis[?]
28aliorum exigentibus saltem non repugnat absolute
29quod per merita aliorum disponet se et possit sibi
30mereri infusionem gratiae quam non meretur se solo

9
31patet quia ad hoc deserviunt praeces ecclesiae
32et devotorum alias non haberent effectum in
33peccatorum iustificatione

10 2a(secunda) pars patet quia
34per peccatum alicuius potest indignificari nedum ipse sed
35aliquis alius ab ipso patet primo in pena-
36libus nam filius partat[?] bene penam patris
37ergo ymaginabile est quod per peccatum primi parentis totum
38genus humanum fuerit iniustificatum iustitia ori-
39ginali et privatum in effectum per cupiditatem
40et laesum multipliciter quantum ad vires superiores
41et etiam inferiores et haec potest esse dispositio probabiliter
42loquendo sufficiens ad deacceptationem
43tocius(totius) posterioritatis adae

11 et ex ista yma-
44ginatione(imaginatione) sequitur probabilitas vel probabilis modus
45ponendi peccatum originale principatur consistere
46in divina[?] dei deacceptatione quaelibet[?] non possit
47esse primo respectu alicuius nisi disposition praecedat tempore
48vel natura praecessit tamen dispositio sufficiens, scilicet, primi
49parentis peccatum cupiditatis virium turbatio et
50causalitas voluntatis remissio vel naturalis laesio et in
51hoc consistit ratio formalis peccati originalis sa-
52tis intelligibiliter et probabiliter iudicio meo

Responsio ad formam rationis

12 restat, ergo
53respondere ad formam rationis qua sic arguebatur
54quia si sic tunc esset transitus de contrario in contrarium V173vb
55sine mutatione facta in re nam si dicatur quod sortes
56nunc non sit acceptus deo et postea efficiatur
57acceptus deo et in hoc sortes non recipiat ali-
58quod donum creatum tunc sortes non mutabitur

13 nec
59deus quia est simpliciter immutabilis, ergo ibidem nulla fiet
60positus mutatio et per consequens si haec mutatio propositio
61sortes non est acceptus deo erat prius vera
62et sua contradictioria falsa adhuc ipsa est vera et
63sua contradictoria falsa ista propositio, scilicet, quod non possit fieri
64transitus de contradictioni contradictionem sine mutatione variae[?]
65glosatur[?] a doctoribus volo tamen dare instantias
66contra eam ad ostendendum quod prima facie propositio non sit
67neccessaria(necessaria) nec neccessario(necessario) concedenda

14 et primo patet
68instancia(instantia) de ista propositione deus incipit producere
69mundum per remotionem de praesenti et po?nem[?] de futuro
70sicut alias dicebatur supposito quod deus produxis-
71set mundum successive in instanti ergo in quo deus
72sic incepti producere mundum et tamen numquam ante
73hoc instans fuit vera vel si velimus quod ante mundi
74productionem nulla erat proprie creata vocalis vel men-
75talis dicamus de iudico divino in instanti illo in-
76dicat et assentit isti mundus incepti esse et tamen
77numquam ante hoc instans asserit illi et tamen nulla
78est facta mutatio penitus quia in illo instanti mundus
79non est nec aliqua creatura nec aliqua res
80potest deum ergo in isto casu est transitus de contradicto in
81contradictionem sine mutatione facta in re

15 Forte diceretur
82quod propositio est deincipit[?] non sufficit quod incipiat
83esse mutatio volo

16 ergo dare aliam instanciam(instantiam)
84in materia ista magis evidentem pro qua prae-
85mitto aliquas suppositiones

Suppositiones

Prima suppositio

17 prima est quod ista consequentia
86est bona a fuit ante hoc instans demonstrando
87aliquod instans ergo neccesse(necesse) est a fuisse supposito quod
88a sit terminus absolutus supponens pro re absoluta
89consequentia ista tenet per articulum parsiensis quia illud
90quod est praeteritum neccessario(necessario) est praeteritum

18 Item dicit philosophus
91in 6o(sexto) ethicorum ubi allegat alium philosophum nomine
92agaton qui dicit hoc praedicatum de genito fieri
93ingenitum nec deo nec creaturae competere hoc, ergo
94supponitur ex communi philosophia et theologia et articulo parisiensis
95condapmnato(condemnato)

Secunda suppositio

19 2a(secunda) suppositio: ista consequentia est bona
96a non fuit ante hoc instans ergo neccesse(necesse) est a non fuisse
97ante hoc instans ista suppositio sequitur ex prima quia
98visa prima radice ista est optima consequentia nam sicut
99illud quod fuit trahit neccessitatem(necessitatem) suae praeteritionis
100ita illud quod non positum fuit respectu certe mensurae
101habet neccessitatem(necessitatem) respectu illius suae non praeteritionis

Tertia suppositio

20 3a(tertia) sup-
102positio: ante mundi creationem fuit ymaginaria(imaginaria) duratio significabilis[?]
103patet dupliciter primo quia sicut extra situm in quo
104mundus est creatus est aliquis situs ymaginarius(imaginarius) in quo posset
105alius mundus produci, ita ante durationem in qua
106mundus producebatur erat alia duratio yma-
107ginaria(imaginaria) in qua duratione prius poterat pro-
108duci et hoc etiam consonat fidei quia deus
109cicius(citius) potuisset produxisse mundum quam produxerit V174ra
1ergo signanda est duratio ymaginaria(imaginaria) et instancia(instantia)
2ymaginabilia(imaginabilia) ante durationem in qua mundus productus
3est in qua deus poterat prius producere mundum
4quam produxerit

Quarta suppositio

21 4a(quarta) suppositio: idem instans non potest ab alio
5inscanci(instanti) signato plus vel minus discare(distare) verbi gratia
6dacis(datis) duobus inscantibus(instantibus) unam horam terminantibus
7sive in tempore vero sine ymaginatio(imaginatio) impossibile est quod sint
8propinquioram vel remotiora quam sint de facto alias
9una hora posset multiplicari in 2lo(duplo) et in 4lo(quadruplo)
10et sic in infinitum et ita diminui quod est falsum

Responsio ad formam rationis

Prima

22
11istis suppositis, ergo infero aliqua primo signo
12aliquod inscans(instans) quod praecessit inceptionem mundi
13gratia exempli per horam in illo instanti haec propositio fuerit
14falsa deus potest producere mundum ante hoc instans
15b et tamen semper ab aeterno ante hoc instans b fuerit vera
16ergo in illo instanti cepit cepit esse falsa et si velitis
17dicamus de iudicio divino quia ante mundi produ-
18tionem non fuit aliqud inscans(instans) et idem erit iudicium
19ergo est transitus in isto casu de contradictorio in contradictorium
20sine nulla mutatione ita quod signo aliquod instans
21quod praecessit instans inceptionis mundi per unam
22horam et sit illud instans b ista propositio deus ante
23hoc instans potest producere mundum in b instanti
24est falsa et tamen semper ab aeterno ante b instans
25fuit vera quod autem sit falsa in b patet quia
26iam transit in praeteritum quod deus non producit mun-
27dum in b instanti ergo neccessario est quod non pro-
28duxerit an b per unam suppositum ergo in isto
29casu est transitus de contradictorio in contradictionem sine muta-
30tionem aliqua vel mutationis inceptione quia ante
31mundi inceptionem nulla erat res in deus
32ergo etc, et ex isto sequitur quod in quolibet instanti
33ante mundi inceptionem propositio significans deum
34posse facere mundum ante huiusmodi incipit esse falsa
35in illo instanti et mutata fuit de veritate in falsitatem

Secunda

23
36ex quo sequitur quod ad verificandum duo contra-
37dictoria non requiritur actualis realis successvio patet
38nam ante mundi creationem fuit successivo verificatis[?]
39contradictoris et tamen illo tunc non fuit aliqua realiter
40mutatio seu duratio positiva quia nichil(nihil)
41erat nisi ipsa aeternitas

Tertia

24 Sequitur ulterius
42quod productio divinarum personarum non habet maiorem
43apparenciam(apparentiam) contra primum principium quantum habitudo perfectionis pro-
44ductionis dei ad extra

Quarta

25 Sequitur ulterius quod non oportet ponere quod deus
45ab aeterno acceptaverit creaturam ex dei immutatione

Quinta

26
46Sequitur ulterius quod si per impossibile esset aliqua creatura
47immutabilis non videretur repugnancia(repugnantia) quod
48noviter acceptaretur repugnancia ab eo patet
49quia novitas acceptationis non dicit de per
50se mutationem nec in acceptato nec in accep-
51tante

Sexta

27 sequitur ulterius quod propter novam acceptationem
52creaturae non oportet fingere respectus distinctos V174rb
53a rebus absolutis. patet quia istud resol-
54vitur in aliam causam, scilicet, quod in rebus mutationibus
55seu mutabiliter factis tota ratio faciendi est potentia
56facientis secundum augustinum. ideo istud resolvitur quae[?] divi-
57nam immensitatem cuius modus agendi est a?us[?]
58ratione suae immensitatis

Septima

28 ex quo sequitur infirmitas
59rationis ponencium(ponentium) relationes distinctas a rebus
60absolutis quam rationem vocant achillem ratione
61evidentiae quam dicunt ipsam habere in ista materia
62unde praemittunt pro uno principio vel saltis pro
63uno quod reputant principium in quo fundat
64se scotus ponens relationes distinctas a re-
65bus absolutis praemittunt, ergo pro principio quod quandocumque
66propositio aliqua affirmativa de praesenti de inesse verificatur
67pro rebus tunc datis rebus quae non suffi-
68ciunt ad eius verificationem ? oportet praeter illas po-
69nere aliquid distinctum et istud videtur
70habere maxima apparenciam(apparentiam)

29 ad propositum sortes
71et deus sive[?] ad hoc quod ista propositio sit vera deus
72acceptat sortem ad verificationem illius quae
73est una propositio affirmativa de praesenti de inesse non suffi-
74ciunt deus et sortes quia sicut tunc sequeretur
75quod quandocumque essent deus et sortes sortes esset acceptus
76deo quod est falsum per suppositionem ad verificationem
77illius esset ponere aliquam 3am(tertiam) rem distinctam a deo
78et sorte ergo oportet ponere habitudinem relativam sortes
79ad deum ab extremis distinctam vel caritatem
80creatam rationem cuius taliter se habet deus ad sor-
81tem
et econtra quod talis creatura sit deo cara
82et si ponatur caritas eodem modo argueretur de
83unione ipsius ad animam quia ad verificationem
84istius propositionis de praesenti de inesse caritas est uni-
85ta
86animae non sufficiunt caritas et anima, quia si anima
87esset parisis[?] et caritas ratione, tunc illa non esset vera
88ergo esset ponere unam aliam habitudinem 3am(tertiam) distinctam
89ab extremis, ergo etc. et ista ratio est radix et
90fundamentum ponencium(ponentium) respectus et habitu-
91dines distinctas a rebus absolutis

30 Unde
92sufficiunt sol et radius, ergo requiritur una 3a(tertia)
93habitudo solis ad radium et ita generaliter respectus
94esse et effectus dicunt semper esse respectum ab extre-
95mis distinctum in quolibet genere causae materia-
96lis, scilicet, et efficientis finalis et formalis
97resolvendo se ad principium positum

Tertia solutio

31 2a(secunda) radix
98est quia praedicamenta[?] nedum sunt distincta ex par-
99te terminoris, sed a parte obiecti est distinctio ergo etc. breviter
100ista ratio est modici valoris quia distinctio praedicamen-
101torum[?]
102est terminorum seu conceptuum et divisio en-
103tis est dio[?] termini[?] communis in terminos minus communes et
104advertendum est hic quod multipliciter seu varie
105possunt ymaginari(imaginari) huiusmodi respectus seu remotiones V174va
1esse distinctos a rebus absolutis, sed tamen sunt duo
2modi probabiliores

32 aliqui enim ponunt quod res re-
3lativa realiter componit cum suo fundamento
4ita quod albedo[?] et similitudo componunt aliquod
5unum 3m(tertium) quod est terminus relationis unus similis ad
6aliud simile

33 alii ponunt quod res respectiva non
7componit cum aliquo extremorum, sed est quod habitudo
8realiter distincta totaliter a quolibet extremorum
9et istam viam reputo magis probabilem istam
10etiam viam acceptat durandus prima, enim, non
11potest stare quia ad relationem non est motus vel
12mutats[?] secundum philosohpum

34 Item si illa esset vera se-
13queretur quod ex generatione albedinis romae[?] aliquid
14generaretur in albedine sortes parisis[?] existentis, patet nam ponatur
15consequenter quod in roma generetur aliquod albedinem, tunc sequitur
16ex illa positione quod albedo illa generata romae[?] pro-
17ducat aliquem rebus in albedine sortis existentis parisis[?]
18et istud nullam habet penitus apparentiam quia agens
19naturale non potest agere ad omnem distantiam, ergo
20illa posito prima nullo modo est probabilis ni-
21chilominus(nichilominus) tamen quia durandus satis probabiliter poterit
22huiusmodi relationes distinctas a rebus absolutis poterit
23foi[?] quaedam habitudo media eorum quae sit
24adinvicem referuntur sicut esse ad effectum licet
25ego ponam contrarium unde iuxta praemam radicem
26dicit quod ad hoc quod forma inhaereat materiae
27non sufficiunt formam et materia, ideo requiritur
28una habitudo media, scilicet, inhaerentia

35 Unde advertendum
29est pro solutione rationum sustinendo hanc viam
30distinguendi sunt gradus entitatis ita quod
31primo et principatur ens signat substantiam et
322ario(secundario) per modum anologiae significat accidentia re[?]
33alia, scilicet, qualitatis, quantitatis tenendo quod sit res distincta
34a substantia et sic de aliis, sed adhuc li ens pino-
35dum[?] gradus inferioris analogice significat modum acciden-
36cia(accidentia) realia sed cum hoc modos rerum ad istum 3m(tertium)
37gradum durandus reduxit omnes respectus
38et relationes distinctas a rebus absolutis ca-
39piendo rem proprie, si 2o(secundo) vel primo modis in 3a(tertia)
40tamen signficiatione possunt huiusmodi relationes vocari res
41potest tamen dici quod propter causalitatis rerum vel ex habitudine
42effectuum ad suas causas efficientes non oportet ponere
43huiusmodi relationes seu respectus distinctos a re-
44bus absolutis unde ad fundamentum aliorum
45quando dicunt quod quandoque aliqua propositio de praesenti
46etc. breviter istud principium est exponendum propter li suf-
47ficit nam distingendum est quia vel vocantur
48sufficere idem nulla alia res requiritur ad verificandum
49illo modo propositionem et isto modo, unde concedit, sed non
50sufficiunt qualitercumque se habentes, ita quod isto modo
51deus et sortes sufficiunt ad verificationem
52istius deus acceptat sortem, id est, nullae aliae V174vb
53res requiruntur sed non sufficiunt qualitercumque
54se habentes alio modo potest intelligi quod sufficiunt
55id est existencia(existentia) causarum est sufficiens medium ad con-
56cludendum propositionem esse veram et isto modo concedo quod sortes
57et deus non sufficiunt ad concludendum quod ista sit
58vera deus acceptat sortem, quia eorum existen-
59cia(existentia) non est medium sufficiens ad concludendum
60evidenter quod ista sit vera, ergo oportet ponere aliquam
613am(tertiam) rem ad verificationem illius nego consequentiam

36 ex prae-
62dictis, ergo habemus quod nullo modo ponenda est
63relatio distincta a rebus absolutis quod etiam non
64requiratur mutatio facta in deo vel in creatura
65de per se ad hoc quod est creatura si non inter
66deo grata sed sufficit lapsus temporis
67verus vel ymaginarius(imaginarius[?]) datus quod nullum esset
68tempus idem[?] radix de transitu de contradictorio in
69contradictorium sine mutatione etc. non concludit
70aliquid nec radix ponendi respectus
71distinctos nam illud principium bene intellectum nullo
72modo imlitat[?] contra me habetur etiam modus probabiliter
73sustinendi durandum in positione respectuum et
74relationum distinctarum a rebus absolutis
75quantum est de relationibus tangentibus influxu
76caritatis respectu aliarum virtutum videtur de hoc in sequenti
77lectione deo duce

Apparatus Fontium

    Apparatus Criticus

      Citation

      Peter Plaoul, Commentarius in libros Sententiarum, de Caritate, Lectio 85, de Caritate (http://scta.info/resource/lectio85 )

      Città del Vaticano, Biblioteca Apostolica Vaticana, ms. Cod. Vat. lat. 4284, 173v-174v (http://scta.info/resource/lectio85/vat)

      Transcription Resource: http://scta.info/resource/lectio85/vat/transcription
      Data source: http://exist.scta.info/exist/apps/scta-app/document/lectio85/vat/transcription

      View Explanation of Citation Practices