Lectio 91, de Caritate [Reims Transcription]

By Petrus Plaoul

Edited By Jeffrey C. Witt

Edition: 0.0.0-dev | January 22, 2013

Authority: SCTA

License Availablity: free, Published under a Attribution-NonCommercial-ShareAlike 4.0 International (CC BY-NC-SA 4.0)

lectio91

Sources: R: Reims

Lectio 91, de Caritate [Reims Transcription]

Tertia opinio de intensio formarum: quod intensio formarum non fit per additionem gradus ad gradum

1
69Restant alia tractanda circa materiam
70caritatis recitando oppiniones(opiniones).
71Unde adhuc fuit una oppinio(opinio) 3a(tertia)
72in ordine, scilicet, quod intensio formarum non fit
73per additionem[?] gradus ad gradum, sed ipsa fit per
74depurationem a suo contrario. Et isto modo conceditur ca-
75ritatem intendi, scilicet, per remotionem qualitatis
76contrariae, scilicet cupiditas

Deficientia opinionis

Prima deficientia

2 Sed ista oppinio(opinio) defficit(deficit), quia
77multae sunt qualitates, quae non habent contrarium,
78ut scientia non habet qualitatem contrariam, saltem quae sit
79positiva. Nam anima in principo sui esse est
80tanquam tabula rasa in qua nihil depictum
81est, igitur ut virtutes in anima depingnantur[?],
82non oportet quod habitus contrarii depurantur seu re-
83mittantur

Secunda deficientia

3 2o(Secundo) illud apparet de lumine, nam
84lumine per applicationem lucidi intenditur,
85et tamen non est per depurationem sui lucidi
86contrarii, quia ipsum non habet contrarium, et ita argueretur
87de aliis qualitatibus, quae intenduntur, quae
88tamen nullum habent contrarium

Tertia deficientia

4 3o(Tertio) quia si oppinio(opinio) esset
89vera sequeretur quod aliquis esset in peccato mor-
90tali et in caritate simul. Consequens est falsum. Et patet
91consequentia, quia contrarium caritatis est culpa mor-
92talis et est contrarietas inter caritatem et peccatum R143va
1mortale ex lege stante, et per consequens caritas
2augeatur, culpa minuitur, verum tamen ista
3ratio non concludit

Quarta deficientia

5 4o(Quarto) arguitur nam si oppinio(opinio) esset
4vera, sequeretur contradictio et sit una qualitas
5quae vocetur A quae debeat intendi per
6depurationem suae contrariae, quae vocetur B,
7tunc arguitur sic: A intenditur quod patet, quia minus
8commiscetur a suo contrario B. Etiam arguitur
9de sua B contraria qualitate, quia minus miscetur
10A etiam B intenditur. Et per consequens ponitur
11implicatio contradictionis, quia ponitur quod A intenditur et non intenditur
12et B etiam

Quinta deficientia

6 5o(Quinto) arguitur inquirendo quomodo
13qualitas minus miscetur sua contraria. Videtur
14quod non est aliud nisi quod aliquid corrumpatur de sua
15contraria. Et per consequens taliter sic oppinans(opinans) incidit
16in viam consequentiam credit evitare

Sexta deficientia

7 6o(Sexto) data
17qualitate aliqua ipsa est tota latitudo et forma
18in sua specie. Et etiam sua contraria, quia per adver-
19sarium non intenditur per additionem partis ad
20partem, igitur talis qualitas est summa, et ita ar-
21gueretur de sua contraria. Et per consequens sunt duae
22qualitates summae in eodem adaequate

Quarta opinio de intensione formarum

8 4a(Quarta)
23oppinio(opinio) est quod qualitas intenditur ex eo quod reducitur
24de potentia ad actum. Unde qualitas quantum est
25de se est individualis intensive secundum applicationem
26agenits redditur actum tantae activita-
27tis et potestatis, et ante erat in potentia.
28Et sic ipsa reditur potentior et activior.
29Unde producto gradu luminis in medio
30ipse est individualis intensive, sed quanod agens
31est intensius ille gradus redditur in maiori
32activitate non quod ille gradus aliquid acquirat,
33sed quia activitatem habet efficarem[??] ex eo quod de potentia
34ad actum reducitur. Sed ista ratio seu positio est vo-
35luntarie posita, quia dicere quod agens ponat
36gradum intensiorem, nisi per virtutem influxam
37non est rationabile dictum nec fundamentum, quia agens
38nihil producit intendendo qualitatem

Quinta opinio de intensione formarum

9 5a(Quinta) oppinio(opinio)
39est quod esse qualitas distinguitur aliquo modo ex
40natura rei a suis gradibus et gradus distinguitur
41distinctione formali, vel distinctive, quae vocatur
42ex natura rei, cuius ymaginatio(imaginatio) est expla-
43nata, quia dicit De Rippa quod secundum multitudinem
44denominationum est distinctio obiectalis, ut quia esse
45distinguitur aliquo modo a vivere, et ita
46de aliis secundum praedicata essentialia est distinctio a
47parte rei. Et illa ymaginatio(imaginatio) confert ad R143vb
48capiandum istam viam. Unde sicut in Trinitate est essentia
49quae est 3s(tres) personae essentialiter distinctae, igitur
50essentia qualitatis distinguitur a suis gradibus
51et gradus inter se, non tamen est tanta distinctio
52personarum in divinis. Et iste est minimus
53gradus distinctionis. Et tunc diceretur quod intensio
54fit per generationem graduum novorum ydentice(identice)
55et essentialiter cum esse illius qualitatis concurrentium.
56Aliter[?] et remissio fit per corruptionem[?] graduum
57absq absque hoc quod essentia formae corrumpatur.
58Unde essentia nata est esse sub quolibet gradu quantum
59est de sic se, non tamen distinctio est ibi tanta quin
60propositio affirmativa de praesenti sit vera, scilicet, quod essentia
61est illi gradus et e contra gradus illi sunt illa
62essentia

10 Sed ista oppinio(opinio) videtur ponere inconveni-
63ens, quia ponit unum quod est difficilius quam
64articulus Trinitatis, ponere enim quod essentia
65sit plures res. Ex hoc reprobatur quia
66ad solvandum intensionem formarum non oportet ponere
67tantam difficultatem

11 2o(Secundo) arguitur de gradu noviter
68producto iste gradus incipit esse, et iste
69gradus est haec essentia, igitur haec essentia incipit esse,
70et ita, si corrumpitur essentia eodem modo, iste gradus
71corrumpitur; iste gradus est haec essentia, igitur haec essentia
72corrumpitur. Modo syllogismi[?] expositori[?] sunt boni, nisi arguatur
73in terminis divinis

12Item, 3o(tertio) si gradus corrumpitur
74utrum sit aliquid eorum vel non. Si sic, tunc
75corrumpitur aliqua essentia. Si non, tunc ille
76gradus nihil est, etc.

Sexta opinio de intensione formarum: quod intensio formarum fit per additionem gradus ad gradum in eodem situ adaequate

13 6a(Sexta) oppinio(opinio) quae te-
77nenda est in ista materia, scilicet, quod intensio formarum
78fit per additionem gradus ad gradum in eodem
79situ adaequate. Et illae partes sunt eiusdem
80rationis. Ista positio consonat experientiis

14 Primo,
81quia aliqua posita igni continue acquirit maiorem
82et maiorem caliditatem

15 Item lucidum oppositum
83medio producit lumen, et si superveniat
84aliud lucidum lumine fiet maius, quia
85unum lucidum non desinet agere propter aliud.
86Utrum tamen efficiatur unum lumen, ex istis
87duobus non est modo speculandum, sed sufficit
88quod lumen sit maius. Ista positio est tenen-
89da, quia sequitur experientias

16 Contra hoc
90tamen arguitur, quia aliquae sunt auctoritates, quae
91huic oppinioni(opioni) repugnant. Unde dicit
92Aristoteles quod duo accidentia solo numero differentia
93non possunt esse in eodem subiecto, et tamen si fiat
94intensio caliditatis ad igne, oportet quod duo accidentia R144ra
1similia in specie sint in eodem subiecto, igitur.

17 Respondetur
2quod accidens habens termen suae perfectionis non est compossibile
3alteri accidenti eiusdem speciei. Ubi est notandum quod secundum
4doctrinam Aristoteles res habent terminos suae perfectionis
5et magnitudinis. Unde datur gradus maximus
6caliditatis, scilicet, illa caliditas conveniens igni bene dispo-
7sito. Dicitur tamen quod ille gradus est actus cui repu-
8gnat recipere vel esse in eodem subiecto cum uno
9alio suae speciei. Sed ille gradus non est intensibilis
10naturaliter. Unde si ad ymaginationem(imaginationem) esse aliud
11agens applicatum quod esset fortius non
12posset aliquid addere gradui caliditas ut 10, et sicut
13repugnat formae substantiali recipere aliam
14formam vel esse in subiecto cum una alia forma
15eiusdem speciei. Ita duae qualitates summae eiusdem
16speciei non possunt esse nec se compati in eodem subiecto
17causa est, quia quaelibet talis caliditas habet termen suae
18perfectionis. Et semper citra illum gradum summum quilibet
19gradus tendit ad perfectionem et ad termen per-
20fectionis. Et ex ipso gradu adveniente ef-
21ficitur qualitas intensior. Nam ratio tendentiae unius
22potest uniri alteri, ut ex ipsis constituatur unum,
23et sic apparet quod intensio Aristoteles est loqui de accidentibus, quae
24actualiter habent termen suae perfectionis quibus
25repugnat recipere aliud accidens similem in
26speciei

18 2o(Secundo) repugnat subiecto aliud accidens
27recipere, quia summe bene sibi est per illud accidens
28summum

19 3o(Tertio) quia ex ordine naturae repugnat
29subiecto aliud accidens recipere, quia illud esset
30octium[?] et natura abhorret occium[?] magis
31quam vacuum. Ita quod ex determino communi naturae impeditur[?]
32receptio gradus, quia haberet suam perfectio-
33nem

Responsio ad rationes

20 Circa istam materiam solent adduci mul-
34ti casus difficiles, sed quia sunt magis naturalia
35seu naturales relinquuntur ad vicum straminis

Ad primam

21
36Sed respondendum est ad rationes factas in principio quaestionis,
37quia dicebatur primo quod nulla talis caritas
38est ponenda consecutionem finis. Nam philosophi
39negant talia dona

22 Hic dicitur quod in-
40vestigatio naturalis non sufficit attingere
41veritatem, nam philosophi contradicunt sibi in materia fe-
42licitatis, ita quod fuerunt variae sectae. Et
43ideo non est eis credendum, et ita patet quod haere-
44tici fuerunt satis per ecclesiam in ista
45materia confutati

Ad secundam

23 Ad 2am(secundam) cupiditas potest
46naturaliter tolli, igitur et caritas naturaliter R144rb
47acquiri. Negatur consequentia, et causa est quia in statu innocen-
48tiae primus parens erat sine cupiditate,
49et tamen non erat ex naturali institutione cum gratia
50et ad probationem, quia veritatis possunt acquiri in tanto
51gradu quod reducunt regimen animae ad con-
52cordiam. Ita quod ratio dominabitur[?] viribus inferio-
53ribus. Negatur hoc quia virtus non potest acqui-
54ri sine caritate, nec exire in actum vir-
55tuosum, nisi directa cuius influentia, si substra-
56hatur(subtrahatur) virtus non exibit in actus merito-
57rios, et quando allegabatur de Plotino, philosopho
58qui ut ait Macrobius ponit 4or(quattuor) virtutes,
59unam ponit quae vocatur politicam[??] aliam pur-
60gatoriam, quae vincit passiones, 3am(tertiam) pur-
61gativam cum qua nulla passio est compossibilis, et sic in
62illo casu tolleretur plene cupiditas. 4am(Quartam)
63virtutem ponit exemplarium virtutum
64summa virtus, scilicet, Deus. Modo iste philosophus[?p?] gen-
65tilis ponit quod contingit habere tantam virtutem
66quod nulla cadit passio

24 Hic respondetur quod ipse
67loquitur de virtutibus speculative et non practice
68ut Seneca in multis locis. Unde dicitur
69quod si isti philosophi tenuissent vitam quam
70descripserunt fuissent sancti viri, et
71ita potest ymaginari(imaginari) tantam virtutem
72quod ipsa tollent rebellionem in regno
73animae

25 2o(Secundo) dicitur quod si illi practicaverint[?], sicut
74Socrates, qui fuit maxime virtutis, tunc
75dudum[?] quod fuerunt elevati per speciale Dei
76adiutorium. Unde fuerunt multi extra
77legem Iudaicam quibus deus illustravit
78ut testimonium veritatis Dei Iob mor-
79tuus fuit. Et sic per hoc sequentes puram
80honestatem[?] fuerunt a Deo specialiter illustrati.
81Et si habuerint vitam quam descripserunt
82hoc fuit per dona gratuita

26 Ulterius
83est notandum quod cupiditas et caritas non sunt
84contrarie formaliter. Patet quia quilibet in penam peccati
85originalis habet cupiditatem, licet sit in caritatem
86illud apparebat maxime in paulo, qui propter
87intensivam caritatem aiebat cupio dis-
88solvi et esse cum Christo. Et nihilominus habebat
89cupiditatem ipso teste et conquerente quod ipse
90habebat legem membrorum legi mentis
91suae repugnantem

27 2o(Secundo) nec contraria quantum ad
92primos eorum effectus. Primus enim effectus R144va
1cupiditatis est motio prava quae est primus modus
2et stat in actu caritatis in finem directivo, ut
3sub intensivae castae vivendi. Paulus habebat
4stimulum carnis, scilicet angelum Sathanae(Satanae),
5qui eum collafizabat[?], et sic nec actus primi
6eorum contrariantur. Sed actus consecuti[?] non
7stant simul, quia actus ultimus cupiditatis est electio
8temporalis propter se tantum et ultimate et non stat cum
9caritate, quia ipsa est culpa mortalis

Ad aliam rationem

28 Ad
10aliam rationem, quia sequitur Sortes facit quod in se
11est, igitur Sortes gratificatur, sed antecedens est in sua potestate
12naturali, igitur consequens

29 Respondetur quod prima consequentia non valet
13causa est, quia quacumque Sortes faceret posset naturali ad-
14huc ipse non gratificatur. Sed ista consequentia est bona:
15Sortes facit quod in se est et haec lex stat demon-
16strando per li haec legem Christi, igitur Sortes gratificatur.
17Et si dicatur antecedens est in potestate naturali Sortis, dicitur
18quod licet antecedens pro prima parte sit in potestate naturali
19Sortis, non tamen pro 2a(secunda). Et ideo totum antecedens non est in
20potestate Sortis. Et si arguatur sic: totum antecedens non
21est in potestate naturali Sortis, igitur Sortes ad hoc
22non obligatur, quia nullus obligatur ad impossibile,
23negatur conssequentia, quia Sortes obligatur ad hoc per Dei
24miseriam[??], scilicet, ad legem. Nam si faciat quod
25in se est Deus ei conferet gratiam

Ad aliam rationem

30 Ad
26aliam rationem, nullum donum creatum requiritur
27ad gratificandum creaturam neccessario(necessario), quia quocumque da-
28to creatura posset esse grata sine illo

31 Hic
29dicitur quod nullum donum creaturam secundum legem. Et
30hoc habet per logicam discerni, dicitur tamen quod accep-
31tatio magis gratificat creaturam quam quodcumque
32aliud donum creatum, licet donum creatum requiratur
33ad hoc lege stante

Apparatus Fontium

    Apparatus Criticus

      Citation

      Peter Plaoul, Commentarius in libros Sententiarum, de Caritate, Lectio 91, de Caritate (http://scta.info/resource/lectio91 )

      Reims, Bibliothèque Municipale, ms. 506, 143r-144v (http://scta.info/resource/lectio91/reims)

      Transcription Resource: http://scta.info/resource/lectio91/reims/transcription
      Data source: http://exist.scta.info/exist/apps/scta-app/document/lectio91/reims/transcription

      View Explanation of Citation Practices