Lectio 95, de Libertate [Sorbonne Transcription]

By Petrus Plaoul

Edited By Jeffrey C. Witt

Edition: 0.0.0-dev | February 15, 2013

Authority: SCTA

License Availablity: free, Published under a Attribution-NonCommercial-ShareAlike 4.0 International (CC BY-NC-SA 4.0)

lectio95

Sources: S: Sorbonne

Lectio 95, de Libertate [Sorbonne Transcription]

1
10Circa 2m(secundum) in materia de
11libertate introducendo materiam de praedestinacione(praedestinatione)
12quae adhuc est primi libri.

Utrum liberum arbitrium possit necessitari ad peccatum?

2 quaeritur ista quaestio, utrum liberum
13arbitrium possit neccessitari(necessitari) ad peccatum seu peccandum

Rationes quod sic

Prima ratio

3
14et arguitur primo quod sic quia liberum arbitrium potest neccessitari(necessitari)
15ex accidente fatalis dispositionis causarum de quibus
16augustinus 5o(Vo) de civitate capitulo 9no(nono) loquitur ubi ipse
17introduxit versiculum illum aney scilicet senecae
18licet forte primitus non Invenerit volentem inquit
19ducunt fata nolentem trahunt per quem immutatur
20quod fatalis dispositio causarum neccessitat(necessitat) voluntatem
21quasi diceret quod volens sequitur impulsum causarum
22fatalium et nolens violenter trahitur. unde
23velit nolit sequitur impulsum et dispositionem causarum
24fatalium ipsam neccessitancium(necessitantium)

4 et seneca in tra-
25gediis(tragoediis) in illa tragedia(tragoedia) quae intitulatur
26de edipo ubi ait fatis agimur credite
27fatis et introducit ibi quod fata homines neccessitant(necessitant),
28igitur ex intentione senecae fata voluntatem neccessitant(necessitant)

5
29Et ovidus in methamorophon introduxit venerem
30suplicitatem ad Iovem propter aneam ut non pateretur
31infortunia, qui Respondit quod non poterat fata
32mutare, igitur fatalis dispositio causarum neccessitat(necessitat) causas
33inferiores respectu actuum absolute

6 Confirmatur auctoritatibus
34philosophorum ponentium quod omnia futura de neccessitate(necessitate)
35eveniunt. unde alquinus ponit quod possibile et neccessariam(necessariam)
36non differunt nisi secundum nostram consideracionem(considerationem) et ignorantiam
37quia videmus causas aplicatas(applicatas) ad effectus
38futuros. ideo vocamus effectum possibilem et sic
39possibile et contingens nihil sunt nisi coincidant cum neccessario(necessario)

7
402o(secundo) confirmatur, quia iste mundus inferior regitur a
41causis superioribus secundum sentenciam(sententiam) aristotelis in primo metheorologicarum(meteorologicarum)
42igitur iste mundus eis obedit. modo si mondus(mundus)
43sequatur earum impulsum sequitur propositum quod omnis
44effectus neccessario(necessario) evenient. et haec deducit S164rb
45avicenna et plures alii plures philosophi multum famosi et tholomeus
46ait quod vultus huiusmodi soli subiecti sunt vultibus
47superioribus, quia omnis effectus existens in istis inferioribus
48habet in supercaelestibus corporibus scriptam

Secunda ratio

8 2o(secundo) arguitur
49ut arguebatur in prima distinctione quia deus vel
50voluntas divina in actione creatae voluntatis neccessitat(necessitat)
51liberum arbitrium creatum, igitur antecedens. probatur quia voluntas divina
52concurrit cum libero arbitrio creato praeveniendo et huiusmodi
53praeventio non est in libertate liberi arbitrii. et tamen est
54causa sufficiens, igitur neccessitat(necessitat) voluntatem ita quod arguatur
55sic deus vult praevenire voluntatem humanam ad
56producendum a igitur a producetur et antecedens non est in potestatem
57voluntatis igitur nec consequens. quod antecedens non sit in potestate
58voluntatis apparet quia non est in eius potestate quod deus
59eam determinet ad agendum et tamen deus est causa
60sufficiens actuandi voluntatem

Tertia ratio

9 3o(tertio) arguitur deus
61praecognoscit omnia futura et Iudicat illa fore
62et illud Iudicium est immutabile et simpliciter infallibile,
63igitur neccesse(necesse) est sic fore. antecedens pro prima parte apparet quia
64omnia nuda sunt et aperta oculis eius sed pro 2a(secunda)
65parte apparet quia ille est apud quem non est transmutatio
66nec vicissitudinis obumbracio(obumbratio) et alibi ait
67ego sum deus et non mutor. consimiliter arguitur de
68determinatione divinae voluntatis quae ab aeterno fuit
69et est efficax, igitur nullo modo potest aliter evenire

10 ideo
70tenuit aureolus quod si voluntas divina sit
71determinata volendo a fore ab aeterno fuit
72determinata et concedit illam consequentiam ab aeterno
73fuit determinatum a fore, igitur neccesse(necesse) est quod vo-
74luntas dei fuerit sic determinata et ita argueretur
75de quolibet futuro

Quarta ratio

11 4o(quarto) arguitur deus animae christi reve-
76lavit omnia futura contingencia(contingentia). et impossibile est
77quod decipiat eam igitur neccesse(necesse) est sic evenire. prima
78pars antecedentis est magister in 3o(tertio) distinctione 14ma ubi ait quod
79anima christi novit omnia quae verbum. 2a(secunda) pars apparet
80quia impossibile est ex parte dei fallere aliquem
81rationem suae bonitatis immensae

12 et eciam(etiam) ex parte
82decepti est impossibile, quia sequitur anima christi est de-
83cepta, et unitur verbo igitur verbum decipitur tenet
84consequentia per communicationem ydeotatum(ideotatum) et scire cognoscere
85errare sunt praedicata quae habent fieri circa idem et
86si anima christi deciperetur verbum concretive denomina-
87retur deceptum et ob hoc est unus articulus
88condempnatus(condemnatus) qui facit mencionem(mentionem) quod anima
89christi posset decipi ipsa existente unica cum S164va
1verbo. unde si per ymaginationem(imaginationem) deus faceret quod antichristus
2non erit et faceret oppositum antecedentis, tunc verbum esset
3deceptum et anima unica verbo deciperetur quod re-
4pugnat nam si post revelationem antichristus non eve-
5niret neccessario(necessario) sequitur quod deus posset revelare
6falsum quod non videtur bene dictum

Quinta ratio

13 5o(quinto) arguitur causalitas
7voluntatis est naturalis, igitur non potest ad opposita tenet consequentia
8ex 9no(IXno) metaphysicae antecedens apparet de primis motibus qui
9procedunt a causalitate intrinseca voluntatis per modum
10naturae, igitur

14 Confirmatur voluntas respectu sui actus potest se-
11ipsam neccessitare(necessitare), igitur habet causalitatem naturalem.
12antecedens apparet quia respectu cuiuscumque actus ipsa potest habere
13producere ipsum quo posito producit actum et
14neccessitatur(necessitatur) ad producendum patet quia potentia rationalis volens
15aliquid et potens neccessario(necessario) facit illud et si non sit
16Impedita neccessario(necessario) producit illud igitur ipsa habet causalitatem
17naturalem

Sexta ratio

15 6o(sexto) arguitur aliqua illecebra potest neccessi-
18tare(necessitare) voluntatem, igitur ipsa non est alteri libera antecedens apparet,
19quia resistentia voluntatis est finita et activitas
20illecebrae potest augeri in dupplum(duplum) in tripplum(triplum)
21et sic in infinitum, et tunc secundum proportionem maioris inaequalitatis
22accidentis illecebrae fiet neccessario(necessario) actio voluntatis
23quia si sit maior activitas quam resistencia(resistentia) sequitur quod neccessario(necessario)
24voluntas aget

Septima ratio

16 7mo(septimo) arguitur obiectum beatificum
25neccestiat(necessitat) voluntatem ad eius dilectionem igitur antecedens
26probatur quia sicut prima principia se habent ad intellectum ita
27ultimus finis ad voluntatem sed prima principia ne-
28cessitant intellectum ad assentiendum eis propter
29se, igitur ulterius finis neccessitabit(necessitabit) voluntatem et per consequens
30ipsa non est libera

17 2o(secundo) nisi ultimus finis neccessitaret(necessitaret)
31voluntatem sequitur quod quilibet beatus posset privari
32beatitudine consequens est falsum, quia tunc animae beatae et
33angeli non essent confirmati si possent cadere.
34patet consequentia quia si respectu dei voluntas sit libera
35ipsa posset suspendere suum actum et cessare
36a dilectione dei, igitur posset desinere esse beata

Octava ratio

18
378vo(octavo) arguitur quia libertas non ponitur in voluntate secundum
38durandum et multos alios igitur voluntas non
39est causa liber.

Sed contra

19 In oppositum arguitur quia in scriptura ostenditur
40clare libertas in epistola quae canitur de sanctis
41ubi dicitur qui potuit transgredi et non est transgressus,
42et ibidem innuitur potestas liberi arbitrii ad peccandum.
43ad idem est tota multitudo philosophorum aprobatorum(approbatorum) et
44maxime in moralibus. et tullius in tantum quod S164vb
45ut apparet in 5o(quinto) de civitate dei capitulo 9no(nono) ipse maluit
46negare scientiam divinam quam libertatem arbitrii, quia
47non ponere libertatem arbitrii esset subvertere totum regimen
48politicum consilia deliberationes et
49totam humanam prudenciam(prudentiam) et dare habenas
50voluntati ut faceret quicquid vellet, et haec est
51contra rationem, ymo(immo) pagani dicerent quod non ponere
52liberum arbitrium esset malum et pernitio?nium[?] propter licentiam
53male agendi

Divisio quaestiones

20 In ista materia erunt 8to(octo) articuli.
54primus habebit duas partes in quarum prima videbitur
55quid nomine fati intelligatur. In 2a(secunda) parte tractabitur
56utrum corpora caelestia habeant efficaciam supra
57actus libere voluntatis seu liberi arbitrii quantum ad
58regimen poleticum(politicum). alii articuli erunt secundum argumenta
59tacta ante oppositum

Apparatus Fontium

    Apparatus Criticus

      Citation

      Peter Plaoul, Commentarius in libros Sententiarum, de Libertate, Lectio 95, de Libertate (http://scta.info/resource/lectio95 )

      Paris, Bibliothèque Nationale de France, ms. lat. 15897 , 164r-164v (http://scta.info/resource/lectio95/sorb)

      Transcription Resource: http://scta.info/resource/lectio95/sorb/transcription
      Data source: http://exist.scta.info/exist/apps/scta-app/document/lectio95/sorb/transcription

      View Explanation of Citation Practices