18 unde prima oppinio(opinio) fuit antiquorum in-
46cipiens a tempore prophetarum dicencium(dicentium) quod a summo caelorum
47usque ad terram quidquid contingit in universo mundo
48contingit simpliciter a casu. Ita quod isti ymaginati(imaginati)
49sunt quod deus in seipso et de seipso sufficienter de-
50lectatur, nec habet curam de Rebus extrinsecis sed SV314vb
51effectus omnis qui fiunt sunt a casu et secundum
52causales applicationes Rerum. Et isti se Resolvunt
53ad athomalia(atomalia) quae diverso modo combinata constituunt
54diversas species Rerum. et istam viam dicit Rabbi
55moyses secuti sunt multi de populo israel. deinde
56blasphemantes

19 Sed ista oppinio(opinio) nedum est contra sa-
57cram scripturam seu doctrinam et fidem ortodoxam(orthodoxam),
58sed eciam(etiam) contra philosophiam. nam quod sit suppremus(supremus) princeps
59et non curet de Regimine politiae est veritati atque
60sapientiae dissonum. ideo dicebat aristoteles encia(entia) no-
61lo male Regi unus, ergo princeps, et isca(ista) via
62secutus est epiculus[?] et sui sequaces sed, quia posuit
63felicitatem consistere in voluptatibus ideo ut volu-
64ptatibus locum daret dicit deum non curare de
65Rebus quam oppinionem(opinionem) impugnat latentius in libro
66super hoc editus qui intitulatur liber de Ira dei

20
672am(secundam) oppinionem(opinionem) ponit Rabbyi moises fuisse
68aristotelis quod multi non credunt quod deus habet
69providenciam(providentiam) et curam singularem de totali caelesti
70essentia vel de 5a(quinta) essentia. unde deus habet singularem
71curam de corporibus caelestibus a summo caelo usque
72ad orbem lunae quantum ad species et individua
73operationes et motus ideo illa sunt incorporalia, sed
74infra concavum orbum lunae, scilicet, in spera(sphera) activorum et
75passivorum deus non habet curam nisi de speciebus quod conserventur
76et quod fiat continuatio[?] non curat tamen utrum per hoc
77vel hoc individuum. et propter curam quam habet
78respectu corporum caelescium(caelestium) quantum ad species et indivi-
79dua, ideo sunt aeterna, et cum hoc propter immediatam
80curam dei, et quia habet singularem curam in spera(spheram) activorum
81et passivorum circa species ideo dicentur aeternae, sed
82quia non habet curam individuorum specialem, ideo corporalia
83sunt et hoc est Ramus[?] Radicis de antiquitate
84mundi apud aristotelem quia de quocumque deus habuit
85curam in particulari illud semper fuit, est, et erit, nec
86permitteret deus illud interire

21 sed ex processu
87aristoteles apparet quod non est verum quod ipse hanc oppinionem(opinionem)
88tenuerit. et probatur ratione, quia ut allegatum est in 12mo(XIIo)
89metaphysicae aristoteles loquitur decens encia(entia) nolo ma-
90le Regi unus ergo princeps, igitur deus est Rector
91unibilis politiae

22 2o(secundo) arguitur confirmando si yma-
92ginetur(imaginetur) quod maior mundus sit ad modum animalis
93et species sint membra et deus habet curam universi
94tocius(totius) igitur habet curam parcium(partium) specierum et individuorum

23
953o(tertio) deus principaliter agit respectu cuiuscumque individui
96ad eius productionem et conservationem, igitur cognoscit
97eum. antecedens apparet quia prima causa respectu cuiuscumque effectus
98prius influit, et cum aristoteles ponat primam
99causam in genere causae efficientis tunc cognoscit indi-
100vidua et non agit a casu qui agit ut
101artifex summus igitur individua producit et ordinat SV315ra
1principalissime

24 4o(quarto) arguitur confirmando, quia 2m(secundum)
2philosophum instrumentalia dei Regunt mundum inferio-
3rem scilicet, caelum intelligenciae(intelligentiae) et corpora caelescia(caelestia)
4et cum instrumentum non agit nisi virtute causae cuius est
5instrumentum sequitur quod deus principaliter dirigit caelum
6quod influit particulariter in ista inferiora et per consequens
7tollendo providentiam divinam respectu individuorum
8secundum oppinionem(opinionem) aristotelis est contra ipsummet quia videtur
9magis fidei nostrae consonare

25 3a(tertia) oppinio(opinio) est
10quam ponit Rabi moyses dicit esse mantorum
11quos ipse vocat seutientes[?], scilicet, quod nihil contingit
12a casu in isto universo nec quantum ad universalia,
13nec quantum ad individua. et ista positio coincidit
14cum positione fidei, quia nihil fit a casu respectu primae
15causae sed tantummodo respectu causarum 2arium(secundarium)

26 Sed contra illam
16oppinionem(opinionem) arguit rabbi moyses quia si esset
17vera non esset differentia inter causam foliorum ab arbore
18et nativitatem alicuius et breviter non esset
19differentia inter effectum parvum et notabilem vel magnum
20effectum et illud est inconveniens. dicitur quod positio habet concedere
21consequens et optime quia quantumcumque effectus sit magnus
22vel parvus Requirit dictum concursum. et ille effectus
23qui ab aeterno evenit ab aeterno ordinabatur et
24in mente divina providebatur et ista positio est fidei
25consona et forte fuit a fide catholica derivata,
26nam iste qui Recitat has oppiniones(opiniones) fuit Iudaeus
27et Regnavit post christum incarnatum et passum

27
282o(secundo) arguit iste rabbi moyses quia si illa positio esset
29vera, tunc omnia futura de neccessitate(necessitate) evenient patet consequentia
30quia si deus ab aeterno praeordinavit casum folii, oportet
31quod neccessario(necessario) eveniat

28 Sed iste Respondet et Recitat
32oppinionem(opinionem) illorum in Respondendo quod omnis effectus in deum
33Relati neccessario(necessario) evenient quantum tamen ad causas particulares
34contingenter evenient et sine dubio videtur quod
35Responsio sit boecii in 5o(Vo) de consolatione, et eciam(etiam) sancti
36thomae in summa sua, ita quod consequentia est neccessaria(necessaria) deus
37praescit quod ita erit igitur ita erit et tamen est contingentia
38respectu nostri, ita quod hoc consequentia est neccessaria(necessaria) 'sortes curret', igitur
39ipse movebitur, et quantum ad hoc positio est catholica
40si sit intellecta ad sensum bonum

29 2o(secundo) iste facit
41unam consequentiam qua videtur ignorare qualiter praescientiae dei
42concordetur cum contingentia futurorum

30 Item ista ratio
43fieret evidenter contra eum in 6a(sexta) oppinione(opinionem) quam ipse
44tenebit

31 4a(quarta) oppinio(opinio) ponit Rabi moyses
45quam vocat separatorum, scilicet, quod omnia quae fiunt generaliter
46fiunt per sapientia creatoris summi sive in caele-
47scibus(caelestibus) sive in concavo orbis lunae et haec loquendo
48de effectibus positivis et non de privativis ut
49peccatum quia non fit per sapienciam(sapientiam) creatoris nec SV315rb
50aliquo modo a creatore

32 2o(secundo) dicit ista oppinio(opinio) quod quidquid fit
51melius fit quam si non fieret. patet quia fit a summa sapiencia(sapientia),
52igitur optime fit. et ad illud reduceretur illud quod gentiles
53mirantur, scilicet, quod bonos mala praemiunt[?] praemia virtutum
54mali quae Rapiunt, unde diceretur quod eo ipso quod fit a summa
55sapientia optime et iuste fit nam isti dicunt quod si iuscus(iustus)
56laedatur et malus exaltetur quod melius fit quam si non fieret
57et totum Resolvitur ad divinam sapienciam(sapientiam) omnia iusce(iuste) et debite
58ordinantem, dicitur tamen quod Regula boni et iustitiae non debet
59Resolvi ad nostram rationem sed ad immensam dei rationem
60et iusciciam(iustitiam) quae est Regula infallibilis, et ideo qualiter deus
61agat non debemus dicere quod sit contra rationem nec debemus
62arguere non apparet bonum quod iste paciatur(patiatur) igitur non debet pati, ita non
63apparet nobis iuscum(iustum) quod puer decedens sine baptismo dampnetur,
64ergo non debet dampnari. exemplum habemus de viliore servitore
65Regis si deberet Iudicare aliquid in consilio apparet sibi quod Rex male
66ageret in multis in quibus iustificatione iudicaret. et haec est quia
67causa talis Iudicii latet ipsum

33 2o(secundo) opposita Radix est mala,
68scilicet, Resolvere Rerum bonam dispositionem propter habitudinem quam
69habent inter se, et non ad divinam rationem et ordinationem
70unde debemus ymaginari(imaginari) quod bonum est aliquid fieri, quia deus sic ordinat
71et causa est quia si ordo Rerum haberet rationem prioritatis respectu
72dei sequeretur quod deus neccessitaretur(necessitaretur) sequi ordinem Rerum. patet quia ordo
73de se bonus est igitur deus non deberet aliter ordinare vel aliquid deor-
74dinare, nam hoc esset incidere in fatum, et quia non poneretur
75prioritas in sapientia divina oporteret concedere quod deus non posset or-
76dinare aliter quam sit ordinatum, nunc autem dicunt alii quod
77deus ab aeterno ordinavit creaturas. alias insipienter egisset, et
78hoc oppinantes(opinantes) audivi ore vino, sed haec non videtur verum quia
79bonitas Rerum sequitur divinam sapienciam(sapientiam) et non econverso nam
80posset salvari quod innocens perpetuo ornaaretur nec haec esset
81contra divinam misericordiam

34 Item quod parvuli nascantur in peccato originali
82et sine baptismo decedentes dampnantur, mirantur quia
83non videmus dispositionem esse bonam tanta bonitate quanta bona
84est, et in haec iustitia dei latet nos et ideo ista oppinio(opinio) 4a(quarta)
85Realiter concordat cum vera theologia et fide catholica. unde dicunt
86isti quod melius est innocens pati quam si non pateretur

35 3o(tertio) me-
87lius est ei quia patitur ad maius praemium Recipiendum et sic sal-
88vatur cum fide divina providentia

36 5a(quinta) oppinio(opinio) est iudaeorum
89quae Resolvit se ad naturalia cuiuslibet speciei ita quod sicut homo exercet
90suas operationes ita aliae species alium. et videtur dicere ista oppinio(opinio)
91quod generaliter providentia omnium est in haec quod deus Reddet unicuique
922m(secundum) quod meruerit. et allegatur in scriptura universe viae[?]
93deum[?] iudicia, et ex hoc dicunt quod deus Reddet unicuique
94iuxta opera sua, et quando dicitur de innocentibus qui multa mala
95paciuntur(patiuntur) ista oppinio(opinio) dicit quod deus numquam faceret innocentem
96pati nisi demeruisset, sed demerita latent nos de ma-
97lis qui exaltantur et habent multa bona, iterum dicit oppinio(opinio) quod
98non haberent aliquam prosperitatem nisi propter sua merita, sed
99illa latent nos. unde scat(stat) bene illos quos infames reSV315va -
1putamus per sua merita quae sunt nobis ignota exaltari,
2sed ista oppinio(opinio) non bene consonat experienciae(experientiae) ut de innocentibus
3quos fecit herodes interfici

37 2o(secundo) immoralibus de summe virtuosis
4qui passi sunt penas(poenas) acerbissimas ut de socrate qui fuit
5interfectus et plato captus et pompeius qui pro iustitia
6certabat morbus[?] est. et ut latencius ait cesar qui
7erat tirannus(tyrannus) Regnavit a fuit exaltatus qui numquam
8bene fecerat nec meruerat

38 6a(sexta) oppinio(opinio) est Rabbi moyses
9quae concordat cum aristotele in hoc quod ait quod omnium quae fiunt in
10corporibus caelestibus sive sint species sive individua deus
11habet curam specialem individuorum existencium(existentium) infra speram(spheram)
12activorum et passivorum, scilicet, tantum individuorum speciei huma-
13nae et non aliorum, ita quod ipse dicit quod deus habet curam
14in particulari de hominibus et non de individuis aliarum specierum,
15et allegat scripturam, quis est homo quod memores eius. contra
16istam oppinionem(opinionem) sunt multae auctoritates quibus probaretur
17evidenter quomodo deus habet curam de omnibus sive de hominibus
18sive de aliis

39 positio tamen fidei diceret quod deus ex sua
19libertate Regit mundum ex qua nullam ponit neccessitatem(necessitatem) rebus.
20Sed ista materia declarabitur et videbitur quomodo salvaretur
21contingentia effectuum cum immutabilitate primae causae
22et istud dicetur magis in particulari