Lectio 102, De libertate [Palatine Transcription]

By Petrus Plaoul

Edited By Jeffrey C. Witt

Edition: 0.0.0-dev | Frebruary 06, 2021

Authority: SCTA

License Availablity: free, Published under a Attribution-NonCommercial-ShareAlike 4.0 International (CC BY-NC-SA 4.0)

ppr-lectio102

Sources: PV: Palatine

Lectio 102, de Libertate

Opinio Avicennae secundum Albertum

1
36In alia lectione
37Circa materiam in lectione tractatam
38quantum ad opinionem avicenna
39Albertus recitat eam in libro PV189vb
40de somno et vigilia libro tertio quam
41albertus vocat de divinatione
42et capitulo 6o quod incipit Sed
43nec dicta

2 ubi recitat opinionem
44avicennae et Algaselis in primo
45praemittit fundamentum scilicet quod intellectus
46eorum non est humanus quando intellectus
47sit corpori praesens sed credo quod in-
48telligunt quod non inhaeret corpori
49realiter vel non educitur de po-
50tentia materiae sed aliae formae materia-
51les educuntur de suis subiectis
52et in ista suppositione fundat unam
53opinionem alias tactam et nunc magis
54declarandum 2o dicunt quod in-
55tellectus humanus potest tantum
56coniungi cum intellectu agente et
57tantum separari a corpore quod absolute omnia
58intelliget et tunc erit quasi deus
59incarnatus et est iste supremus
60gradus perfectionis et felicitatis
61intellecta humani 2m eum infi-
62mus gradus esset intellectus
63sic cor inmensus quod nihil
64intelligeret vel quod usum rationis
65careret et iste est ad experientiam
66possibilis nam docet experientiam
67aliquod homines ratione indispositionis
68materiae carere usu rationis primo
69patet de infantibus

3 patet etiam de aliis
70ratione discrasionis et disproportionis
71eorum Item secundum eum inter
72infinum gradum et supremum
73gradum sunt infiniti gradus
74possibiles unde aliqui habent
75intellectum elevatum ad speculabilia PV190ra
1intelligenda Alii minus mixti habent intellectum
2elevatum ad contemplandum divina
3et futura praevidendi et ibi sunt
4gradus sic quod aliqui plura
5possunt plura praevidere et alii pau-
6ciora

4 3m dictum quod proportionaliter sicut
7de notitia dictum est ita de po-
8tentia activa est dicendum nam
9intellectus in supremo gradu abstrac-
10tus habet tantam veritatem acti-
11vam quod proprium corpus adnutum sibi obedit Etiam tota natura generalium
12et corruptibilium infert concavum orbis
13luna contentorum Consequenter
14datur infimus status quantum
15ad genus saltim quod non possunt
16exicere operationes proprias vel
17movere proprium corpus Ita quod
18propria membra non obediunt
19sibi et a fortiori materia exterior
20minus sibi obedit Et inter illos extre-
21mos sunt me?ii possibiles 2m quod
22una creatura et magis actualiter
23magis minus sibi obedit Et
24inter illos extrinsecos
2m hoc
25configunt fascinationes et sic eleva-
26tione anima potest impedire
27operationes alterius corpus
28vel mi?are et causare infirmitates
29vel sanitates secundum quod dicit
30albertus ad istum modum
31reducunt sapiationes et sortilegia
32mirabilia omnia

Contra opinio Avicennae

Prima

5 Consequenter
33istam propositionem arguitur primo nam ipsa
34est contraria sacrae scripturae fidei ca-
35tholicae etiam determinantibus articulo parysiensis
36Nam sacra scriptura et fides
37ponunt mirabilia negatur facultate
38excedere et isti resolvunt ea PV190rb
39ad naturae cursum

Secunda

6 Item quia negant
40animam esse formam hominis sed si
41habet praecise sicut motor ad
42orbem Ita est condempnatur pary-
43sius expresse sed dicendum
44quod intellectus est forma inhaerens
45materiae et hominis constitutiva specifice
46Item magis auctoritate sacrae scripturae
47fidei de terminibus revendorum ma-
48gistrorum
49parysiensis insistendum

Opinio Alberti contra propositionem quod anima non esse formam hominis

7
50Albertus arguit contra istam opinionem
51in dicto libro nam 2m dicta
52diversitas animarum non provenit
53ex diversitate suorum corporum patet
54ex radice eorum prima ergo tanta
55diversitas graduum quantum
56ad activitatem vel claritatem intelligentiae
57non potest reduci ad dispositionem
58corporum vel ad habitudinem
59intellectus ad corpus quia sic
60opinantes ponunt quod intellectus
61non est in corpore nec dependet
62a corporali dispositione ergo oportet
63quod reducatur in causas agentes
64ergo oportet dicere alterum istorum
65vel quod ista diversitas procedit
66ab eadem intelligentia vel di-
67versitas non ab eadem Iuxta
68eorum fundamentum nam avicen-
69na
spiritus in tota sua metaphysica quod
70ab eadem principio simmpliciter
71non possunt inmediate produci
72divina vel procedere diversi ef-
73fectus ergo diversi effectus tantum
74differentes non possunt inmediate
75ab eadem intelligentia procedere igitur
76admersis vel ergo effectus sunt PV190va
1diversarum specierum et tunc intelligentiae
2sunt diversarum specierum si eiusdem
3speciei tunc effectus eiusdem specie
4procedunt admersis secundum speciem
5quad utrum est contra unum suppositorum
6suorum principiorum

8 2o arguit sic
7Albertus inducit rationem averoiis
8nam datis duabus animabus quarum
9una habeat potentiam movendi to-
10tam speram generalium et corrup-
11tibilium Ex alia non nisi suum
12corpus isti homines sunt diver-
13sarum specierum nam per ista
14diversos effectus non potest
15argui ydemptitas specifica Nam
16intellectus primus producere lapidorum etc
17alias tantum non

9 3a arguit al-
18bertus
per philosophum primo ethycorum
19ponentem intellectum negandum esse for-
20mam homines ymmo potest hominem
21esse intellectum de unione ypostatica
22quod tres naturae concurrunt ydemptice
23in persona ubi et sunt realiter
242a persona in divinis

10 Ego addo
25duas rationes nam secundum istam
26positionem intellectus non est forma
27hominis constitutiva nam
28de ratione formae constitutivae est
29quod sit pars ipsius compositi
30sed huiusmodi intellectus non potest esse
31pars huiusmodi compositi nisi
32sit incomposito et informet
33et inhaereat ergo erit alia scilicet
34sensitiva solum et per consequens
35homo non est intrinsece rationalis

11 Con-
36firmatur ex quo non erat pars
37hominis tunc ex illo quod resul-
38tat ad constitutum et pars formaliter non
39est intellectus quia scilicet patris est ex PV190vb
40casu igitur residuum non est rationale
41sed solum brutale

12 2o huiusmodi
42intellectus ex quo non est pars
43constitutiva quaeritur qualiter
44denominabitur homo intellectus
45quia homo intellectio nec in-
46haeret homini nec parti eius nec
47immutat hominem nec partem eius
48igitur non denominabit hominem
49intellectum et sed solum intellectum sed nec
50est homo nec pars eius et sicut
51arguitur intelligendo ita de agendo nam
52illa activitas attribueretur intelligentiae
53moventi orbem lumine ex hoc

54non communicatur homini nec alicui
55parti eius sed solum intellectus
56qui est extrinsecus unde quan-
57tumcumque maxime activitas attri-
58bueretur intellectu moventi orbe
59lunae ex hoc sortes non denominaretur
60activus ideo ex quo gradum talis
61activitatis est extrinsecus ideo
62est in particul?us ad activitatem hominis
63eo quod nec est homo nec pars
64eius in fide causali concludit Al-
65bertus
qua haec positio non habetur
66per philosophiam etiam suam nam
67omne agens communiter agit in
68passum distans per aliquod
69modum

13 unde anima prius agit
70in speciem sive proportionatum deinde
71mediate illo mor?ne et movet ea
72et exteriora membra quibus
73motis movetur deinde cor-
74pus mobile exterius et sic videmus
75quod anima non agit sic inmediate
76exterius per suum imperium
77absque hoc quod agat per aliquod PV191ra
1medium distinctum a mobili re-
2passo

14 finaliter concludit fabula
3scilicet dictum avicennae et algazalis quia
4nec fundatur ratione nec conformat
5philosophiae Etiam met per avicennam traditae
6Etiam quo patet quod in hac parte non
7est secutus philosophiae veritatem sed
8vulgi corruptelam

15 ubi advertendum
9quod principalis cum notitiam ipsius
10quia nullam rationem vehementem
11ad propositum inducit et fuit ad
12salvandum mirabilia quae facta
13fuerunt per appstolos et forte fiebant
14tempore suo et quia nullum 2m
15eum causa prima non agit
16libere adextra sed pure naturaliter
17ideo non potest nec secundum cursum
18notatur statum agere et ideo omnia quae
19contingunt contingunt pure naturaliter
20secundum eum nec a deo possunt
21libere contingere nec impedere

16
22ideo resolvit opera facta per apud
23et apostolos ad intellectum elementum
24sicut dictum est Sed probabilius
25est ponere causam primam
26movetur libere agere et fine indigen-
27tia causarum 2arum quia dicit
28excellentiam in prima causa scilicet
29posse agere plura vel pauciora
30sine concursu 2ae causae et sic fuisset
31prius modus dicendi de incarna-
32tione et de factione mundi in
33quibus non esset tantum inconve-
34niens sicut secundum positionem avicen-
35nae
quia nullum habet colorem

Tertia

17 Item
36arguitur apparenter nam opera magi-
37ca fascinationes et huiusmodi
38sunt per animas vilissimas depressi-
39vas ut vetulas Ideo per excellentiam PV191rb
40et activitatem intellectus non
41sicut ipse ponit nec via illa valet
42igitur antecedens est notum ex scriptura

Quarta

18
43Item aliqua talia opera sut
44de se pessima non solum ex parte
45stan?ntis sed ex parte sta?rum igitur magis
46sunt ex inclinatione materiae ex qua
47consurgunt omnia vitia

Quinta

19 Item
48non salvare de resurrectione
49mortuorum nam omnia sepa-
50rata non obediret animae coniunctae
51nam quando separata est per eum non
52impeditur a corpore igitur non obe-
53diret sibi ad referre rei unio-
54nem igitur via sua non est
55fundata nec sustinibilis sed magis
56incidit in inconveniens commune scilicet
57afferendo propositiones dubias et in
58apparentes sive vehementia
59rationis et hoc ex corruptela peccati Ideo quan-
60tum ad hoc vulgarum fuit et con-
61sequens corruptela vetularum ideo
62repellendum est in hac materia

Propositiones de activitate causarum

20
63Circa istam materiam scilicet de activitate
64causarum pono propositiones

Quod nulla causa potest libere producere omnes suos effectus nisi deus

21 prima
65sola prima causa est cuiuslibet sui
66effectus adextra inmediate se ipsa
67libere productiva Ista est una ex-
68clusiva et sic habet duas partes prima
69quod deus potest etc quod nulla alia
70potest etc

22 prima pars patet quia hoc
71dicit perfectionem in deo et etiam est
72nota per theologiam communem

23 2a pars
73probatur nam generaliter omnis forma substantia-
74lis indiget instrumento ad suam opera-
75tione exercendum anima usque
76ad maximam non acquisitam est
77aliqua causa quin ad suum
78effectum indigeat instrumento quod non PV191va
1libere respectu cuiuscumque agit
2patet nam quamvis humana sit libera
3respectu aliquorum effectivo non
4tamen respectu omnium ut digestio
5animae inhaesio etiam nutritio quae
6sunt potentiae vegetatione operationes
7quia operantur eas naturaliter quia non
8est in potestate quin vis digesti-
9va digeant si cibus apponatur

Quod habitudo intelligentiae ad orbem vocatur naturalis

24
10et ita consequenter de intelligentia licet sit li-
11bera quantum ad aliqua habitudo
12tamen ipsius ut ad urbem scilicet ad
13assistentiam patet vocare naturalis
14et non libera nec intellectualis sicut habitudo
15animae ad suum corpus ideo nec
16libere nec sine instrumento potest
17intellecta movens urbem alterare olvam
18vel agere hic inferius

Qualiter intelligentia sint libera

25 potest
19inferri quod licet in se sit libera
20potest tamen mere naturaliter et non
21voluntatis imperio movere ita in-
22feriora probat quid doctor quia
23nisi pure naturaliter sicut anima
24operatur vegitative sequitur quod intelligentia
25posset volitare motum orbis
26vel impedire ista ratio nulla est
27nam ex libertate intelligentiae
28non potest argui quin determinate ve-
29locitate maneat philosophi tenentes
30quod intelligentiae moveant et agunt volun-
31tate et intellectu different quia ratione
32congruitatis determinatae velocitatis
33non possunt tardius et volocius
34movere quia sequeretur de ordi-
35natio universi

26 ideo non potest
36cadere sub electionem saltem de potentia
37ordinata unde aliqui sunt modi
38salvandi libertatem cum necessitate
39unde sortes libere velit A etc posterius dicitur

27 Item dicere
40quod intelligentia PV191vb
41moveat orbem solo voluntatis imperio
42est articulus parysiensis ydempticus ideo
43magis modo negatur quam voluntarie
44movet orbem

Qualiter daemones sunt liberi

28 Consequenter
45potest inferri quod motio lapidis
46per daemones non sit solo voluntatis
47imperio Sed quaeritur qualiter
48fiat Respondetur quod primus modus
49potest esse deo specialius concurrente
50et ultra naturalem daemonis causalitatem
51ad lapidum motionem

29 2o dicitur
52quod voluntatis imperium daemonis
53non sufficit ad lapidum motionem
54Sed requiritur intimitas dae-
55monis ad lapidum unde gradus
56necessitatis fiunt plurimi et
57potest ulterius vocari quodam instrumentum
58medium fluens ab ipso in lapi-
59dem ut anima in specie et motivo
60et sic dicitur quod produceretur aliqua
61dispositio media instrumentalis

Apparatus Fontium

    Apparatus Criticus

      Citation

      Peter Plaoul, de Libertate, Lectio 102, de Libertate (http://scta.info/resource/ppr-lectio102 )

      Città del Vaticano, Biblioteca Apostolica Vaticana, ms. Cod. pal. lat. 373, 189v-191v (http://scta.info/resource/ppr-lectio102/pal)

      Transcription Resource: http://scta.info/resource/ppr-lectio102/pal/transcription
      Data source: http://exist.scta.info/exist/apps/scta-app/document/ppr-lectio102/pal/transcription

      View Explanation of Citation Practices


      Available Manifestations

      Lectio 102, de Libertate [Erlangen]

      Lectio 102, de Libertate [Vatican, Pal. lat.] (Currrent Focus)