Lectio 103, De libertate [Erlangen Transcription]

By Petrus Plaoul

Edited By Jeffrey C. Witt

Edition: 0.0.0-dev | March 10, 2021

Authority: SCTA

License Availablity: free, Published under a Attribution-NonCommercial-ShareAlike 4.0 International (CC BY-NC-SA 4.0)

lectio103

Sources: E: Erlangen

Lectio 103, de Libertate

Responsio de aliis duabus positionibus

1
39In alia lectione
40Restat de duabus propositionibus aliquid dicere

Quod mirabiles effectus contingentes reducit in dispositionem siderium

2 ubi vera omnes mirabiles effectus hic inferius
41contingentes reducit in dispositionem syderum et corporum caelestium tamquam in causam to-
42talem et sufficientem Ita quod in certis constellationibus terrae fiunt operationes quae reputantur E136r
1mirabiles naturaue facultatem excedentes Dicit quod ymago in certa constellatione fabricata recipit
2a syderibus vim praedicendi futura et oculta revelandi sicut dicunt de capite saturni quod si de-
3bite scilicet observata hora et constellatione certa fabricetur habebit etc

Contra opinio quod mirabiles effectus contingentes reducit in dispositionem siderium

3 Contra istam propositionem arguitur primo
4non est dubium quin sit contra fidei veritatem arguitur rationibus primo ratione simili ratione averroys
5contra avicennam de generatione animalium post diliuvium Tenet tamen avicenna quod post generale diluvium ubi
6omnia animalia perfecta quae non posset vivere in aliqua quin esset destructa virtute stellarum possunt de nono omnia
7produci Sicut videtur opinari plato quod deus creavit se mentem deorum id est virtutem seminalem pro-
8ductivam cuiuscumque speciei individui et tradidit stellis ad incorporandum et exequendam unde avicenna
9et plato videntur reducere in corpora caelestia sufficientem causalitatem ad cuiuscumque animalium in spera
10generalium et corruptibilium generationem productionem Averroys tenet contrarium et credo bene naturaliter loquendo primo de
11animalibus perfectis in quibus est tanta organisatio partium et diversitas quod non videtur naturaliter possibile quod ge-
12nerarentur nisi ex semine naturaliter virtualiter totam huiusmodi organizationem continente et cum hoc in loco ipsius
13conservatio scilicet mat?te igitur non stat hominem vel aequum virtute stellarum produci et non
14nisi secundum institutum naturae concursum et ita de aliis animalibus perfectis igitur non stat virtute stellarum
15quod in aliquo metallo sit tota vis nobilitas et perfectio quod sit in eo vis prophetandi et secreta
16revelandi quia hoc est maior perfectio et tamen stellarum virtus non sufficit ad generationem animalium
17igitur nec hic

4 Secundo si virtute stellarum posset alias generari tunc saepe vel perfectum generaretur a solis
18stellis absque ordine naturae patet quia contingit similes constellationes saepe fieri sicut post diluvium factae fuerunt
19si arguitur de inpressioone virtutis prophetiae quia si in metallum quare non in lapidem vel in
20aliud corpus magis dispositum etiam non procurante humana arte

5 Tertio corpora caelestia vel stellae
21non possunt producere intellectum secundum omnes rectae philosophantes ut docet avicenna in metaphysica ubi docet ema-
22nationem omnium rerum prima causa igitur corpora caelestia non possunt inprimere metallo vim prophetandi
23quae est de supremis virtutibus intellectus

6 Quarto metallum non est organizatum nec flexibile igitur non est
24organum locutionis

7 Quinto huiusmodi ymago vel metallum sit causa figurativa figura non vivit ergo
25non loquitur antecedens quia si sic vel esset homo vel brutum quia omne substantiale compositum vivens
26vel est homo vel brutum vel vegetabile sed nullum potest dici igitur etc

8 Sexto in tali casu forma
27substantialis metalli non corrumpitur nec concedunt utque se superstitiose opinantes igitur non introducitur alia
28forma sic vivificans igitur nec vivit nec stat nec cognoscit ergo positio falsa quia adhuc requiritur
29alta cognitio et perfectio unde apostolus ydolum nichil est et nulla ita quod nulla corporalis crea-
30tura quae habeat efficaciam quam ydolatrae attribuunt

9 ydolis David in psalmo simulachra
31gentium argentum et aurum etc os habent
id est figuram oris et sic non habent sensum et per consequens nichil
32producunt nisi aliquid sciunt vel cognoscunt Et sic quod ista superstitiosa positio sacrae scripturae
33et fidei contradicit nullum penitus habens fundamentum sed leviter recepta vel credita ab aliis sine
34rationis fundamento

Opinio Alkindi

10 Sequitur positio alkindi et introduco ista pro tanto quia aliqui voluerunt ista
35omnia resolvere ad causas naturales quae positio inter omnes forte est magis execrabi-
36lis et ab hominabilis eo quod prima facie videtur forte magis colerata ex principiis astrologiae
37false et male applicantis

11 Ipse plura dicit in libro qui dicitur de radiis stellarum

12 primum dictum
38Quaelibet stella radiat sperice suam influentiam undique orbiculariter diffudendo
39secundum partes quae variantur secundum propinquitatem ad agens et secundum angelos supra
40passum et istud est satis transibilem

13 Secundum dictum quaelibet stella habet radiationem alterius speciei
41ab alia

14 Tertium tales radiationes omnes commiscentur simul ex quibus resultet caelestis
42armonia quae continue variatur propter motus et applicationes varias istud enim est etiam
43satis transitive

15 Quartum aliqua varietas est vulgo nota quantum ad effectus et
44aliqua sapientioribus et aliqua non reperta vel ex parte communitatis ymaginatur ex variatione
45huiusmodi alterationis influentiarum corporum caelestium quaedam sunt valde notae in vulgo E136v
1ut de sole appropinquante ad cenit capitis nostri apparet magis mutatio

16 Alia est nota sa-
2pientioribus scilicet philosophis et astrologis quae particularius considerant habitudines et effectus particulares
3Alia potest esse variatio se habens ad secundam sicut secunda ad primam sicut communes philosophi cognoscunt
4conbinationes influentiarum ubi vulgus Ita sunt aliquae non notae communibus philosophiis

17 5m
5dictum quasi declarans ultimum sub ultima latitudine 3o continuentur omnes effectus mirabiles
6contingentes hic inferius quos nedum vulgus etiam consequenter philosophantes numerantur ideo sub
7ista latitudine omnia mirabilia quorum causae non possunt a vulgo inveniri nec communiter philoso-
8phantibus reducit ad istud genus combinationum corporum caelestium quae non sunt notae
9nisi quibusdam quae secreta naturae magis investigaverunt

Particularior declaratio opinionis Alkindi

18 Pro cuius particulari declaratione dicit
10ultra aliqua primum quod omnis res mundi inferioris est quoddam speculum totius
11ordinis sperarum caelestium et multiplicat suos radios per totum mundum inferiorem
12orbiculariter totum speram generalium et corruptibilium immutando conveniens caelesti armoniae
13quantum ad aliqua et quantum ad aliqua disconveniens scilicet minans quantum ad aliqua et quantum ad aliqua
14impediens unde vult quod quaelibet res mundi ut est repraesentativa caelestis armoniae sicut effectus
15causae et cum hoc ad modum corporum caelestium est multiplicativa per totum mundum inferiorem
16licet forte lateat nos et quod vi multiplicationis inmutet elementa et omnia alia Et consequenter sicut quaelibet
17res est causaliter magis ab una virtute caelesti quam ab alia Ita radius ab ea multiplicibus
18magis habet effectum in ordine ad stellam q cuius habet virtutem

19 Secundum dictum quod homo est tamquam
19minor mundus nam sicut immundo reperitur certa diversitas et eutrogeneitas ita proportionaliter in homine
20patet per alanum in de contemplatu naturae Addit tamen alternas et movens totam speram generabilium
21et corruptibilium et maxime inter omnia generabilia et corruptibilia propter eius maiorem perfectionem
22et continentiam omnium reductorum in ipso ad meliorem proportionem

20 Tertium dictum radiatio
23cuiuslibet rei iuvatur proportionali radiatione Ita quod res saturni iuvant radiationem eius quantum
24ad effectus suos et sic de aliis Et sic quaedam radiationes promovent quosdam effectus
25proportionales suae armoniae et alias impediunt

21 ulterius dicit quod radiationes huiusmodi
26inferius factae habent motum ad illam armoniam caelestem consequentiam sed inter se et dependentiam
27et concathenationem et una iuvat aliam

22 Consequenter quod radiatio hominis maxime iuvatur istis radi-
28ationibus scilicet intentione ymaginatione desiderio fide spe vocat fidem assensum firmum non
29habitam infusam sed acquisitum Et sic dicit quod radiatio hominis iuvatur radiationibus convenientibus
30quare prima est ordinatio radiatio intentionis animae quae influit deinde ymaginatio fortis respectu effectus
31intenti deinde vehemens desiderium Consequenter isti subordinatur vocalis expressio vel sermo
32prolatus habens conformem efficaciam ad praedicans radiationes et tandem manuum operatio et caractorum
33fabricatio et istae radiationes sunt proportionales et adiuvantes radiationem animae vel hominis et quando
34simul combinantur cum prima quae est fortitudo dispositionis vel a ratione respectu effectus intenti tunc istis
35concurrentibus fit effectus mirabilis ulterius ultimo superaddit quod completo dispositionis spe-
36rae generabilium et corruptibilium expedit sacrificium aliquod facere sed scilicet interficere aliquod manu
37nam violentia eius interfectio est omnium elementorum inmutatio quibus sic combinatis posset
38fieri effectus mirabilis in fine a libelli dicit quod in inceptione vel productione cuiuscumque effectus
39datur sibi certa constellatio scilicet vel fortuna vel fortunatum regens effectum usque ad finem vitae
40unde inquit desiderium additum ymaginationi est velud schamdiam addita medicine vel sicut lux ad-
41ditur etc ita quod sic illa se ad iuvare mutuo

Contra opinionem Alkindi

23 Ista
42positio est valde periculosa et nepharia propter subtilem et cautum ab usum verae artis
43astrologiae et gratum modum ymaginandi non est tantum fundata nec roborata ratione sed vere
44filius instigatione dyabulo inducta primo in hoc quod reducit omnia in corpora caelestia E137r
1tamquam in causam necessariam quia dicit quod timor spes et desiderium procedunt ex ignorantia
2Istud est contra tpholomeum et alios quia vocat omnes effectus omnino inevitabiles et liberos
3et diffamat astrologiam

24 Secundo quia magus fuit et dyabuli discipulus sed ad colorandum ma-
4litiam suam ista scientia ab usus est et sub eius praetextu dyaboli invocationibus usus est ideo magis
5gladio quam ratione exterminandus est unde provocat hominem ad sacrificia exhibenda quae realiter
6implicite vel aequivalenter dyabulo exhybentur quia adhoc inducit dyabulus hominem
7quia eum odit et libenter pervertit et libenter divinum honorem usurpat unde in psalmo "Confitemini
8domino quoniam bonus"
postquam narravit beneficia in pensa egiptiis sequitur quid egerunt commixti sunt
9inter gentes et didicerunt opera eorum et serverunt sculptilibus eorum etc ymolaverunt filios suos
10daemonis

25 ¶ Advertendum quod iste alkindus non fuit ausus ponere de homine tamen expresse
11ponit quod animal nobiliorum complexionis utilius est ad ymolandum Sed quid sequitur in psalmo iratus
12est furore dominus
et sic ponitur extrema passo sed secundum quantitatem praemodis expressimus non quod in deo sit
13furor

26 sed dicitur sic detestando hoc genus et tunc pena tradit eas in manus gentium in
14signum suae detestationis huius ymolationis et sic apparet contra alkindum tamen quia contra sacram scripturam
15fidem philosophandum et astrologiam tenuit hanc viam

27 Item secundum eum concursus causalitatum
16sunt inpertinentes quia neccessario omnia eveniunt et caelum omnia continet igitur opera potest producere
17sine hiis additis et sunt inpertinentes nam istis sublatis caelum est sufficiens ad ista omnia igitur
18inplicat dictis et sic omnes rationes quae sunt contra illos dicentes omnia de necessitate evenire fierent
19contra eum

28 Item quare iubet vel docet huiusmodi agentia applicare ad effectum videtur quia inutiliter
20quia omnia de necessitate eveniunt igitur non oportet applicare ideo repellendus est et eius doctrina

Apparatus Fontium

    Apparatus Criticus

      Citation

      Peter Plaoul, de Libertate, Lectio 103, de Libertate (http://scta.info/resource/ppr-lectio103 )

      Erlangen, Universitätsbibliothek Erlangen-Nürnberg, ms. 511, 135v-137r (http://scta.info/resource/ppr-lectio103/erlang)

      Transcription Resource: http://scta.info/resource/ppr-lectio103/erlang/transcription
      Data source: http://exist.scta.info/exist/apps/scta-app/document/ppr-lectio103/erlang/transcription

      View Explanation of Citation Practices


      Available Manifestations

      Lectio 103, de Libertate [Erlangen] (Currrent Focus)

      Lectio 103, de Libertate [Vatican, Pal. lat.]