3 Alius est modus operum daemonum Advertendum est primo
10quod ex scriptura testamenti etiam satis habemus quod spiritus maligni quae multa exercuerunt opera ut
11patet evvangelium de daemonum eicione ab hominibus per eos obsessis etc

4 plures philosophi in hoc concordant
12plato substantias spirituales divisit in duo genera unum bonorum spiritum quos vocavit calo daemones
13calo in graeco bonum dicitur latine dicitur 2o genere cacodaemones unde caco in graeco est malum
14in latine Ideo ex doctrina eius in thymeo habemus quod ponendi sunt species ipse posuit eos
15hic in aere nobis conservari

5 de aristotele quantum est de communi eius doctrina non apparet quod posuerit
16wilhelmus parisiensis in libro de universo dicit quod habuit spiritum familiarem quam credebat aristoteles
17esse spiritum vel angelum bonum missum sibi de caelo scilicet urbe veneris wilhelmus parysiensis notat
18ibi quod realiter fuit daemon qui subtytulo bonitatis et sanctitatis decipit aristotelem et dixit se missum
19de caelo et tamen instruxit eum de aliquibus punctis contra fidem et inter alia quae non esset spiritus materiali
20vitulo tamen in libro quem fecit de natura daemonum dicit aristotelem fecisse librum genealogia dae-
21monum quem dicit fuisse valde bonum librum licet non inveniatur apud nos sed quicquid sit de hoc
22dicendum est quod ponendi sunt maligni spiritus

6 Secundo sciendum quod huiusmodi spiritus sola divina permissione
23operantur quod quoddam modo apparet nam extremo odio odiunt totum genus humanum ergo si relinque-
24retur suae potentiae cum influentia dei generali infinita nocumenta nobis reerent scilicet si non
25reservarentur nam ut testatur petrus in canonica adversarius noster dyabolus tamquam leo rugiens
26etc

7 Sequitur primo quod eorum familiaritas est summe fugienda nam extremo odio odiunt nos ergo
27quicquid fraudem possent exercent in nos

8 Secundo sequitur quod ars magica nichil est patet nam daemones et
28eorum operationes subiacent soli divinae providentiae et provisioni ergo sequitur quod non subiacent alicui
29arti vel verbis vel coniurationibus vel industriis aliis humanitus inventis sed deo vel forte sanctis
30quibus dedit deus potestatem eos coartendi ut apostolis

9 Ex alio nam invocatores daemonum sunt
31homines bestiales fide et virtutibus carentes ergo non sub arte cadit huiusmodi facultas magica
32antecedens est notum in discurrendo per hystoriam nam malefici fuerunt semper et vilissimi Etiam
33apparet de hiis qui habitat inter montes ubi etiam reperiuntur multo invocatores daemonum
34qui arte carentur Ex alio quia unus quisque illorum bestialium iuxta suam fantasiam ad plurium
35invocat igitur non cadit sub arte nec per modum regularum artis procedit

10 Tertio sequitur quod malifici
36vi artis magicae nichil aliud operantur nisi deceptionem vel laesionem potentiarum interiorum in illis
37quod decipiunt

12 primus gradus est quorumdam ex in dus?a
39naturali vel alias loquentium interius absque motu laborum et perme?tum ad facilius decipiendum
40observatis certis communicationibus met dant responsa assistentibus vel met loquuntur et videntur
41loqui

13 Secundus modus decipiendi ut tangit bachon est per conventionem nam aptatis quibusdam canalibus
42habent latentes socios qui per cannas loquuntur et decipiunt audientes

14 Tertius modus est per terrores per terrores
43interius passionare hominem et taliter disturbare potentias interiores quod non sit distinctio quantum
44ad sic disturbatum inter phantasma et obiectum quo casu stante quicquid interius occurrit per modum E139r
1phantasmatis iudicatur adextra obiective existere qui quidam terror vel passio inducitur ab eis
2ex multiplici modo et causa primo ex parte loci quia tales malefici eligunt loca solitaria terrorum
3inducta

15 Ex parte temporis nam tempore nocturno et specialiter tenebroso consuerunt sicut homines
4de fraudare

16 ex parte verborum cum quia sunt ignota tum quia ex figuratione locutionis sunt laesiva
5potentiae audientis

17 Etiam figura ascriptis quae omnia simul menta redim reddunt assistentes reducunt
6ad talem statum quod vi terroris interioris et motuum spirituum ad intra non distinguunt inter phan-
7tasma et obiecta sic quod illud quod inpressum est obicitur per modum rei adextra obiecte et sic quicquid occurrit ad intra
8per modum phantasmatis repraesentant quod adextra per modum obiecti

18 quia quandoque aliqui crediderunt loqui cum daemo-
9nibus qui se ipsos adhuc statum reduxerunt assistentes remanent post in perpetuum laesi ratione dis-
10turbationis spirituum adintra rereducibiliter ad priscivum statum ymmo quandoque inpurdentes
11male dispositi

19 ¶ Alius modus potest esse per naturam ratione densitatis aeris et hoc dupliciter vel quia
12eligunt loca ubi sciunt aerem esse tantae densitatis quod est reflexivus specierum et ratione frigiditatis
13noctis in tantum condensatur quod reflectantur species sic quod indiget homo se videre in alio situ
14non videt tamen nisi se ipsum ut 3o metheororum dicitur de antiphonte qui sic vidit faciem suam vel
15etiam per applicationem alicuius naturaliter condensantis Et per hunc modum salvantur multae apparentiae
16daemonum ubi scilicet sortes vidit se ipsum in aere existentem credit habere daemonem propinquum ex quo
17consurgere potest timor de magico faciei et magna infirmitas accidentia animae secundum proportionem
18suae vehementiae alterant corpus et possunt quandoque usque ad mortem et sic potest resolvi ad causas
19naturales absque hoc quod recurratur ad daemones

20 Item potest esse ratione considerationis defectus
20rei ab alia re

21 ¶ Advertendum quod secundum quod res videtur sub maiori angulo secundum hoc indicatur
21proportionabiliter esse maior ceteris paribus et sub minori minor et sub aequali aequalis Ista est demonstrata
22a vitulone in quarto suo libro Et etiam alicen demonstrat eam quia visio fit etc ex hoc potest contingere
23quod ab obiecto parvae quantitatis ut homo videatur ita magnum sicut castrum maximum vel turris altis-
24sima ut posito casu quod homo et turris elevata videantur sub eodem angulo adaequate et
25non discernantur de distantia vel propinquitate sine dubio homo iudicatur ita altus sicut turris
26scilicet si radius transeat per cacimine capitis et non discernatur distantia et sic iudicabitur homo daemon

22
27Et sic narrat vitulo de lupo qui sic videbatur proprie nemus et apparuit esse ita magnus sicut nemus
28Sed ipso variebatur angelus et videbatur sub propria quantitate et sic possunt
29applicari obiecta quod videantur aequales angelos

23 ¶ Advertendum quod ad debite percipiendum visu
30requiruntur octo scilicet lux debita distantia situs magnitudo soliditas dyaff dyapha-
31neytas tempus conveniens et debita organi dispositio et quia ista possunt in infinitum variari igitur
32deceptiones possunt in infinitum multiplicari nam alicuius istorum mutationem sequitur deceptio

24 Alius
33modus deceptionis potest esse laedendo organi dispositionem assistentis nam sicut turpedo est pistis quid cuius actus
34stupefecit membrorum ita quod tangendo ipsum membrum vel manus redditur stupidum ymmo
35etiam licet tangatur solum per baculum ut tangit wilhelmus parisiensis in de universo Et sic
36potest visus valde alterari ubi tamen non est daemon Requiritur iterum conveniens tempus nam propter velo-
37citatem motus punctus circulariter revolutus videtur esse circulus sicut de baculo inflamma-
38to si revolvatur circulariter terminus eius videtur esse circulus propter brevitatem temporis
39videtur esse superius et inferius simul Et ergo propter brevitatem temporis in quo res ponitur in loco
40sensus non sufficit iudicare quod sit in loco sic resolvantur omnes t?tus scilicet ratione brevitatis
41temporis et velocitatis motus Et fiunt huiusmodi deceptiones ratione infirmitatis virtutis nostrae discretive
42Ita etiam posset dici de aliis circumstantiis sicut de tempore etc quibus utuntur magici in suis
43deceptionibus ad extorquendum pecunias a simplicibus

25 Alius modus potest esse per materialium causarum
44applicationem quae tamen ignorantia esse naturales et sic simplices credunt quod fiunt arte dyaboli
45wilhelmus parysiensis Ex cera et pulvere corii serpentis ad usti si fiat candela de nocte E139v
1facit apparere festucas vel iunctos esse serpentes quia variabitur color Similiter ut
2dicit ratione defectus lucis folum quertinam apparet esse buffo et sic possunt infinita exempla poni
3et fiunt tamen per causas naturales vel per modos tactos