Lectio 110, De libertate [Erlangen Transcription]

By Petrus Plaoul

Edited By Jeffrey C. Witt

Edition: 0.0.0-dev | December 12, 2021

Authority: SCTA

License Availablity: free, Published under a Attribution-NonCommercial-ShareAlike 4.0 International (CC BY-NC-SA 4.0)

ppr-lectio110

Sources: E: Erlangen

Lectio 110, de Libertate

Circa quintam acceptationem fati

1
42In alia lectione
43In lectione praecedenti dictum est quod quarto modo capitur fatum pro naturali causarum influxu et neccessario connexu E144v
1Et hoc necessitate naturali scilicet de lege ordinati et non absolute

2 difficultas ergo tractando est de fato
24o modo accepto Et non est nisi executio divinae providentiae quantum effectus naturaliter procedentes ex causis naturaliter
3et modo naturae concurrentibus quantum ad 2as causas unde huiusmodi executionem fieri Tangit boecius multipliciter secundum
4varias opiniones dicens Sive igitur famulantibus quibusdam providentiae spirantibus fatum exerceatur
5seu anima seu tota serviente natura seu celestibus syderum motibus seu celestibus virtutibus seu daemonum
6sollercia vel quaecumque divinae providentiae exterior executio vocatur fatum dicitur notanter exterior
7executione ad excludendum actus liberos et intelligitur illud dictum boetii sive quod divinae providentiae executio
8exterior vocatur fatum sive deus subordinet sibi intelligentias secundum opinionem philosophorum
9sive anima concurrrente et non capitur ibi pro anima nostra sed pro anima mundi de qua variae fuerunt opiniones
10quia secundum aliquos deus singula vivificans et animans dicitur anima mundi vel tota agregatio
11intelligentiarum regentium mundum corporalem vel intelligentia orbis lunae quae actuat
12et vivificat mundum inferiorem

3 vel quia sicut quilibet orbis habet intelligentiam sibi assistentem
13Ita tota spera activarum et passivarum habet intelligentiam sub intelligentia orbis lunae quae non inhaeret
14sed assistit movet et inclinat ad suas operationes exercendas est anima mundi

4 et sic posuerunt
15philosophi quod praeter formas speciales est anima mundi unde virgilius 6o eneydos Omnia spiritus intellectus
16alit
vel capitur pro tota serviente natura et per hoc intellectus secundum antiquos vel anima mundi vel omnia
17simul concurrentia recitatur scilicet combinatio omnium causarum concurrentium ad regimen universi vel
18potest intelligi anima mundi ultimo dicta scilicet aliqua intelligentia assistens Aliae particulae sunt satis clare
19seu sollertia daemonum secundum opinionem platonicam

Quod executio providentiae est duplex

5 Pro declaratione notandum quod duplex est cursus
20et executio divinae providentiae quantum ad propositum Quid est gratuitus et supernaturalis Alius
21est secundum concursum causarum pure naturalium praemium cursum ignoraverunt philosophi quia voluerunt
22omnia reduci ad regimen

Propositiones circa prima executio providentiae

Prima propositio

6 Iuxta primum concursum sit haec prima conclusio Prima intelligentia non est naturaliter
23suae providentiae explicatam ad extra patet quia non posset agere adextra nisi per intellectum et volun-
24tatem et pure libere igitur non stat eam concurrere adextra et non libere et per consequens conclusio vera

7 Ex isto patet
25falsitas dicti quorumdam dicentium quod respectu aliquarum opinionum deus concurrit more naturaliter adextra et
26regimen aliarum mere libere unde secundum eos respectu orbis sui primi Deus habet assistentia pure na-
27turalem Et sicut unitur suo corpore naturaliter ita deus suo orbi et sic deus non potest non calefacere et
28non facere alios motus applicatis passis secundum quod se habent 2ae causae respectu aliquorum effectuum respectu
29quorum pure naturaliter se habent et sic in eodem genere concurrendi et modo deus est prima causa

8 deinde
30quod est una 2a subordinata causarum et effectuum libere producibilium sicut in anima nostra reperitur duplex
31causalitas scilicet naturalis et libera ita in superioribus etiam in liberis concurrit deus tamquam causa libera

9
32Contra hoc posui propositionem

Secunda propositio

10 Secunda propositio sola infima intelligentia inter omnes intelligentias est naturaliter
33per unionem constitutivam divinae providentiae executiva scilicet anima nostra nam ipsa non est apta nata exercere
34suas operationes secundum naturalem cursum nisi unica sit corpori non solum per modum assistentiae
35sed informationis et constitutiones

Tertia propositio

11 Tertia propositio in latitudine media datur portio naturaliter corporaliter executiva
36et alia a corpore totaliter separata secundum conclusiones positas in latitudine intelligentiarum est aliqua
37mere libera executiva sic quod nullo modo potest naturaliter concurrerere habemus extremam infimam quae non potest nisi coniuncta
38corpori negandum per modum assistentiae sed partis constitutione et informationis intrinsece et sic ista conclusio loquitur de me-
39diis et non ponit duas latitudines Quarum primo sit incipienda ab inferiori non executiva suarum
40operationum nisi mediante corpore cui coniungitur Et datur alius portio quae est executiva sine corpore

12
41Prima patet de infimis intelligentiis inmediate supra speciem humanam positis quae indigent coniungi
42corpori licet per informationem ad motus et effectus inferius exercendos

13 Secunda portio datur intelligentiarum
43omnino separatorum quia plures ponuntur intelligentiae quam orbes istud consonat theologicis de
44ierarchiis angelorum non moventium orbes quorum officium est contemplari divinam bonitatem
45redeundo omnes effectus in deum per considerationem tamquam in summum bonum et in illo delectari E145r
1Et est officium seraphim et interpretatur ardor vel amor divinae bonitatis et eam explicare fide-
2libus et angelis inferioribus et non requirunt materiam corporalem ita de cherubin et interpretatur pleni-
3tudo scientiarum

Quarta propositio

14 Sequitur 4ta propositio quod in latitudine naturarum intellectualium requiritur similitudo numerorum cubicorum
4scilicet duo extrema maxime distantia primo omnino separata et anima humana est extremum inferius et dantur duo
5media ut dictum est

Quinta propositio

15 Sequitur quinta propositio quod angeli moventes orbes non constituunt aliquod vivens
6vi unionis vel assistentiae spiritualis et hoc ponitur contra opinionem platonicam dicentem quod caelum
7est vivens Consequenter ponunt planetas per modum membrorum ad executionem per modum animalis perfectissimi

Corollaria (sequentes ex quinta propositione?)

Primum corollarium

16
8Sequitur quod licet motores orbium celestium sint naturae intellectuales et volitive unio cum intelligentiae ad orbem
9vel eius actio et operatio non est per modum intellectus et voluntatis sed est pure naturalis patet proportionaliter sicut de
10anima humana quia licet etc unio tamen eiusdem ad maximum non est intellectualis vel volitiva sed mere
11naturalis et ita de intelligentiis

17 Ex hoc patet qualiter divinae providentiae executio facta per angelum seu
12intelligentiarum sit naturalis licet fiat a causis liberis

Secundum corollarium

18 Sequitur quod destructis ordinis inquietarentur
13motores orbium et haberent naturale desiderium ad?re?no movere

Tertium corollarium

19 Sequitur quod limitatur secundum exigen-
14tias suorum orbium sicut orbes sunt diversarum specierum ita motores orbium et quilibet inclinatur ad speciem
15orbis proportionatum sibi

Quartum corollarium

20 Sequitur quod orbes habent partim ratione materiae et partim ratione formae materiae
16in hoc quia sicut forma naturalis non potest exercere suam operationem nisi mediate materia Ita nec intelligentia suam
17operationem naturalem nisi mediate orbe Et habet rationem formae in hoc quia orbis non est receptivus
18formae inhaerentis ymmo sibi repugnat recipere Etiam orbes intrinsice sunt diversarum
19specierum ideo quantum ad hoc habent gradus rationes formae

Quintum corollarium

21 Sequitur ulterius quod ex specificis conditionibus corre-
20spondet sibi mutuo orbis et intelligentia quia orbis ex natura specifica est alicuius speciem etiam intelligentia
21Et hoc contingit quod huic speciei intelligentiae convenit haec species corporalis ad sui operis executionem

Sextum corollarium

22
22Sequitur quod idem angelus non potest pluribus orbibus uniri secundum naturae cursum communem statutu nec plures
23vim orbi quia angelus seu intelligentia ex natura sua specifica requirit talem orbem sibi
24uniri et econtra igitur orbis alterius speciei esset sibi disconveniens

Septimum corollarium

23 Sequitur quod angeli vel motores
25orbium non possunt naturaliter a suis orbibus separari nam tanta est etc sicut formae substantialis ad materiam

Octavum corollarium

24
26Sequitur error credentium intelligentias inhabitare ymagines in certis constellationibus fa-
27bricatis fuit una opinio quod ymago ex certa materia incerta constellatione fabricata cum certis verbis
28et coniurationibus est sufficiens causa quod intelligentia inhabitet nam intelligentiae moventes orbes
29non sunt po separabiles naturaliter ergo ficticium est illud Ex hoc apparet esset fictum de intelligentia
30orbis venerum quam dicunt quid aristotelem habuisse quia forte ymaginantur quod inhabitet yma-
31ginationem

Nonum corollarium

25 Sequitur error dicentium daemones esse motores orbium dixerunt quid quod quia daemon
32noluit subici deo deus subicit eum corpori

26 patet quia consurgit habitudo intelligentiae ad orbem
33ex natura specifica

27 Item intelligentia non est separabilis naturaliter separabilis ab orbe igitur non staret daemones hic
34existere et movere orbes

28 et non sunt ydonei ad exercendum tale officium

29 Item motores orbium mo-
35vent gratia et amore primi modo daemones non amant deum sed quicquid agunt agunt incontemptum primi

Decimum corollarium

30
36Sequitur falsa opinionis dicentium quod quilibet superior angelus unitur cuilibet inferiori orbium
37ymaginatio fuit quod quilibet angelus qui unitur superiori orbium unitur singulis inferioribus ymmo
38toto mundo corporali Et per hoc superstitiose voluerunt salvare sompnia et multa alia quia
39intelligentiae etiam in centro terrae sunt

Undecimum corollarium

31 patet ex dictis quod opinio aristotelis debite intellecta quantum
40ad intelligentias et motores orbium non repugnant fidei saltem quantum ad idem quod est praesentis spe-
41culationis quia ultra intelligentias unitas posuit unam supremam non unitam et illam vocant
42animam mundi et sicut anima humana non exercet operationes sibi debitas nisi mediantibus membris
43corporalibus ita nec anima mundi quae tamen est illuminans et unificans deficit tamen opinio aristotelis
44quia posuit primam naturaliter agere et non libere Posset dicendi applicando ad iearchias angelorum E145v
1Et ponerentur 32 angeli coniuncti corporalibus ad divinae providentiae executionem scilicet ponendo
2ec?cles epiciclos et supposito quod sunt 10 orbes oportet ponere 32 speras secundum tholomeum Et sic oporteret
3ponere tot intelligentias De ista materia videatur albertus magnus in libro de causis et wilhelmus
4parisiensis
in libro de universo qui pulchre tractant istam materiam

Apparatus Fontium

    Apparatus Criticus

      Citation

      Peter Plaoul, de Libertate, Lectio 110, de Libertate (http://scta.info/resource/ppr-lectio110 )

      Erlangen, Universitätsbibliothek Erlangen-Nürnberg, ms. 511, 144r-145r (http://scta.info/resource/ppr-lectio110/erlang)

      Transcription Resource: http://scta.info/resource/ppr-lectio110/erlang/transcription
      Data source: http://exist.scta.info/exist/apps/scta-app/document/ppr-lectio110/erlang/transcription

      View Explanation of Citation Practices


      Available Manifestations

      Lectio 110, de Libertate [Erlangen] (Currrent Focus)

      Lectio 110, de Libertate [Vatican, Pal. lat.]