Lectio 114, De libertate [Erlangen Transcription]

By Petrus Plaoul

Edited By Jeffrey C. Witt

Edition: 0.0.0-dev | March 03, 2022

Authority: SCTA

License Availablity: free, Published under a Attribution-NonCommercial-ShareAlike 4.0 International (CC BY-NC-SA 4.0)

ppr-lectio114

Sources: E: Erlangen

Lectio 114, de Libertate

Propositiones Bradwardini de contingentibus

1
20In alia lectione
21Antequam respondeo ad rationes prius inductas sciendum est quod praedictus doctor in 4o capitulo 3ae
22partis summae suae
describit contingens Contingens ad utrumlibet dicit quod est actus agentis
23liberi per se et prius quo posito cum omnibus dispositionibus naturaliter primus non necessario sequitur illum produci sed
24utrumlibet id est quaelibet partium potest stare aequaliter ita quod videtur concedere expresse contingentiam
25ad utramlibet In 5to capitulo sequenti ponit propositiones

2 Prima propositiones de contingenti aequaliter convertuntur
26in oppositam qualitatem

3 Secunda aliqua consequentia est bona quae non est necessaria simpliciter nec ut nunc
27sed est contingens

4 Tertia aliqua causa indeterminata ad agendum agit aliquem effectum

5 Quarta omnis
28et solus actus liber libertate contradictionis est contingens aequaliter

6 Quinta omne et solum contingens
29est actus liber libertate contradictionis

7 Sexta contingentia ad utramlibet et necessitas non repug-
30nant

8 7ma contingentia dicitur proprie respectu actus praesentis

9 Octava libertas dicitur proprie respectu praesentis

10
31Nona nullus actus creaturae dicitur simpliciter est contingens aequaliter sed tantum indeterminato continue
32respectu puta causarum inferiorum.

11 decima nullus actus creaturae simpliciter est liber libertate contradictionis
33sed secundum quid tantum scilicet respectu 2arum causarum

12 undecima Solus actus voluntatis divinae ad extra est simpliciter
34contingens aequaliter

13 penultima solus actus voluntatis divinae ad extra est liber simpliciter liber-
35tate contradictionis

14 ultima propositio prima et sua libertas contradictionis simul quaeque contingentia ad utrum-
36libet est in voluntate divina

Resolutio opinionis Bradwardini

15 Istae propositiones sunt valde mirabiles nunc videtur concedere contingentiam
37nunc negare Tres obscuris usus est et ego resolvam

16 Resolutio stat in hoc quantum ex suo
38processu possum perpendere primo vult dicere Qualitercumque deus ab aeterno disposuit taliter
39erit et quantum ad hoc communicat cum theologia et fide

17 Secundo vult dicere quod non poterit non esse quodcumque
40sit a deo praemisum ymmo necesse est fore et quantum ad hoc ipse est haereticus saltis ponit haeresim
41quia si deus ordinavit quod ante christus erit tamen non necesse est quod erit

18 Tertio vocat divinam volun-
42tatem liberam quia agit volendo quicquid agit

19 Quarto intendit quod ex parte rei res possunt
43ad utrumlibet disponi et contingenter ut lapis est ad utrumlibet ut quiescat in loco suo vel E149v
1moveatur ab aliqua potentia levativa et ita actus nostri sunt indifferentes ut producantur vel
2non ideo res obiective sunt contingentes quantum est de se

20 Quinto ponit quod voluntas humana quan-
3tum est de se habet realiter libertatem contradictionis ita quod positis omnibus causis requisitis praeter ipsam ad
4actus voluntatis productionem voluntas quantum est de se haberet naturalem facultatem exeundi in actum
5vel eius oppositum vel non exeundi maxime positis causis inferioribus scilicet praeter primam ut signata
6tota latitudine v 2arum causarum requisitarum ad actus libera productionem scilicet obiecto et aliis potest producere
7vel non producere et sic est instrinsece contradictione libera

21 Sextum dictum suum est quod istis non obstantibus vo-
8luntas in omni suo actu necessitatur non quidam a causis secundis non quin sit in se libera intrinsece
9non quin actus vel effectus sunt contingentes quantum est de se sed aliunde accidit scilicet ex parte
10praeventionis primae causae quae non permittit voluntatem ad utrumlibet exequi ymmo limitat
11et necessitat ad unam partem et determinant

22 Septimo dicit consequenter quod eius libertas solvatur
12sufficienter ex causis iam dictis quia intrinseca est libera et sic non potest necessitari a 2is causis
13Et 3o vocatur libera ex eo quod numquam agit nisi volens ita quod potentia est libera quae facit
14quidquid vult et numquam facit quod non vult quia voluntas non agit nisi per volitiones ymmo actus
15eius sunt volitiones ideo vocatur libera quia volendo agit et per consequens operationes eius
16sunt in sua potestate quia facit quod vult et hoc vocatur liberum Ponit consequenter quod libertas et
17necessitas non repungnant patet quia operatio voluntatis est realiter necessaria necessitate antecedente et tamen est libera quia
18voluntas agit quod vult ut si faciat a quin vult habet a in sua potestate

23 Consequenter ponit quod cum ista necessitate
19stat meritum et demeritum quia male agens vult male agere et etiam bene agens vult bene agere
20ideo meretur

24 ponit exemplum sic quod sortes vadat ad ecclesiam et velit dare elemosinam deinde super
21veniat intrinsicus aliqua latens virtus ipsa necessitas ad hoc nichilominus aequae sponte et libere
22exequetur suum actum et aequae merebitur igitur necessitatio talis quae non est coactio quae non reddit
23hominem invitum non tollit culpam nec tollit meritum ex quo semper volens facit igitur non tollit
24rationem meriti vel demeriti quia libens facit et complacens et sic inducit ibi innumerabiles auctoritates
25Et respondendum quod voluntas numquam agit coacta nec necessitatur necessitate coactionis vel violentiae quia
26sic excusaretur ex culpa et tolleretur meritum in ea Secundum hoc vult salvare auctoritates scripturae sacrae et doc-
27torum quae consiveverunt contra eum induci

25 sine dubio sophistice et subtiliter loquitur iste doctor Positio
28sua est haeretica audivi a quodam doctore in theologia anglico quod vvranguuer in quadam disputatione
29vi argumentorum concessit futura de necessitate evenire Tunc postea superbia motus voluit istam viam
30totis viribus defensare

Argumenta contra Bradwardini

26 Nullo modo evitabit quin deus creaturam necessitat ad peccandum quia licet faciat
31libere licet necessitas

27 sic antecedens patet potest argui evidenter significando volitionem malam prohibitam ante cuius
32productionem utrum sortes poterit evitare productionem illius volitionis prohibitae per quamcumque potentiam vel
33nullo modo Si nullo modo obligatur ad impossibile sibi et deo quia obligatur ad evitare et non potest si potest sequitur
34contra eum quod non de necessitate sic contingit necessitate antecedente et quod deus non potest concurrere secum
35ipse ponit etiam quod quidquid deus disposuit ab aeterno vel praescivit non potest non fieri nec per ipsum nec per
36potentiam creatam

28 Item frustra loquitur de contingentia quia per eum nulla est contingentia
37nec aliquid est ad utrumlibet nam potentia intrinsece libera ponitur frustra in voluntate nostra quia
38numquam exercuit nec potest exercere etiam non potest evitare etc igitur nec in libertate divina nec nostra est
39contingentia

29 Sed ponit talia ne videatur fidei inmediate concoride contradicere et quod dicit
40de aliis causis falsum est

30 quia aliae habent necessariam habitudinem ad primam causam quia ab aeterno sunt
41praeordinate Et per consequens sua distinctio et propositiones non sunt nisi ad decipiendum et ad palliatinoem suae erroris
42patet igitur quod radix sua reducitur ad duos errores primus est quod ex divina providentia et praescientia et propo-
43sito omnia futura simpliciter sine evitabilitate sunt ven?ra sicut fuerunt concepta ab aeterno

31
44Secundus error quod voluntas divina necessitat voluntatem creatam in omni suo actu praeveniendo eam E150r
1patuit quantum ad hoc contraria veritas in aliis lectionibus doctores sunt contra illum errorem Et tulius
2maluit negare divinam praescientiam quam concedere quod omnia futura de necessitate evenirent

Responsiones ad rationes Bradwardini

Ad primam

32 Ad rationes
3ergo suas primo vult se fultie? de errore pelagii et sic quod positio negans etc est error pelagii quia est attribuere
4voluntati creatae potestatem debitam voluntati divinae

33 dico primo quod pelagius et augustinus concedunt de praeventione
5divina per gratiam vel dona gratuita et non de praeventione concathenationis causarum vel primae causae quae
6de necessitate concurrit ad cuiuslibet effectus productionem et ideo non est ad propositum

34 dico 2o quod voluntas circa praeven-
7tionem gratiae non praeventa specialiter sed solum generaliter non sufficit in actu dilectionis dei super omnia istam
8deduxi certa prima distinctionem

35 dico 3o quod etiam voluntas informata caritate sine speciali spiritus sancti vivi-
9ficatione iterum non sufficit in actum dilectionis dei super omnia nam caritas non exit plenarie in suum
10actu nisi vita et praeventa spiritus sancti specialiter assistente

36 Quarto dico quod voluntas informata
11caritate et vivificata spiritus sancti assistentia sufficit in huiusmodi actus meritorios dilectionis naturaliter super omnia

37
12Quinto dico quod voluntas informata caritate quod cum istis adiutoriis positis sufficit naturaliter in actum qui
13est meritorius nec hoc favet errore pelagii unde potentia levativo per se solum ut duo posset
14levare ut nullae iuta alia potentia Ita in proposito natura sufficit voluntas vita Patet sexto ex hoc quod
15specialis dei praeventio ultra naturalem auget libertatis voluntatem quantum ad executionem
16patet nam stantibus huiusmodi adiutoriis voluntas habet in libera sua potestate producere talem actum quem se solo
17non potest Infero quod praeventio per dona gratuita elevat libertatem voluntatis et reddit eam magis
18liberam in potentia propinqua quantum ad executionem quam esset sine tali praeventione Apparet quod tam
19praeventio naturalis quam gratuita non inpediunt executionem libertatis creatae sed promovent et augent
20et sic non est ymaginandum quod ex hoc limitetur et necessitetur sed est totum contrarium de naturali praeventione
21probatum est de praeventione quod dona gratuita etiam probatum est quod semper intelligitur executio libertatis
22voluntatis secundum intentionem donorum gratuitorum quantum ad gradum

Ad secundam rationem

38 Ad secundam rationem quando arguit
23scilicet deus vult qui voluntatem producere b actum igitur etc Ista ratio est parvi ponderis si bene consideretur
24quia sola difficultas est per modum loquendi distinguendum quid vocet esse in potestate voluntatis creatae si sic
25quia voluntas creata habet plenum dominium et supremum super hoc ad ordinandum secundum libitum voluntatis
26Isto modo nichil est in potestate voluntatis creatae quia non habet supremum dominium super actus suos sed solus
27deus si intelligitur sic scilicet quia in libertate sua habet illud ponere vel non ponere

39 positis omnibus aliis
28requisitis ad positionem illius actus scilicet huiusmodi actum Et sic concedendum est quod actus voluntatis creatae sunt in potesta-
29te eiusdem deinde 3o illud dicitur in potestate voluntatis creatae quod ponitur ad positionem actus existentis in
30potestate voluntatis 2o modo et non ponitur ad non positionem et sic deum velle voluntatem agere est in potestate
31voluntatis 3o modo quia huius modi actus est in potestate voluntatis qui si ponitur ponitur cursus divinus et si non
32ponitur cursus divinus Non audemus dicere propter reverentiam quod deum concurrere sit in potesta-
33te nostrae voluntatis sed apud intelligentes non est inconveniens Aliter respondetur quando arguitur antecedens non est
34in potestate voluntatis vel intelligitur auctoritate vel illative primo negandum est quod sit involuntat in potestate
35voluntatis vel mea vel aliquid est in potestate mea Ex hoc sequitur quod ipse concurrat quod ista distinctio est fatalis
36et faciliter solvit difficultatem

40 Et si arguitur non est in potestate voluntatis auctoritative antecedens igitur nec
37consequens negatur consequentia ymmo consequens est in potestate mea auctoritative licet non summe quia voluntas mea
38est divina suorum actuum scilicet ponendi et non ponendi unde aliquid includitur in antecedente quod excludit sub antecedente
39et non in consequente

Ad tertiam rationem

41 Ad 3am rationem illa tangit quia deus non praeveniret et necessitaret voluntatem
40sequitur quod posset deum facere mendacem et periurum etc Breviter dicitur quod istud argumentum tangit materiam
41revelationum et est tactum in materia de fide Respondetur ergo si deus revelavit dixit vel iuravit semper
42fuit verum quamdiu mansit nec potest esse falsum nego consequentiam quia illae notitiae quae sunt super facul-
43tatem naturae scilicet notitiae prophetiae fides etc Ex intrinseca conditione sequuntur in repraesentando conditionem
44divini iudicii ideo sicut deus non posset falli ita nec huiusmodi notitia ymmo semper repraesentat sicut deus
45ad intra concipit Et ista modalis perfectio infinitae mobilitatis licet ipsa conceditur huiusmodi notiis E150v
1secundum speciem

Ad quartam rationem

42 Ad quartam rationem quaelibet potentia fortior potest debiliorem necessitare igitur etc ista
2ratio deficit numerabiliter primo assumit falsum scilicet quod quaelibet talis potentia potest necessitare aliam ad
3agendum

43 unde ignis non potest necessitare a quam ad agendum quia non habet ordinem ad ipsam sed verum est
4quod activitas fortior vincit resistentiam debiliorem et sic non est ad propositum

44 Secundo dico quod
5argumentum suum non est ad propositum quia conclusio sua est quod voluntas necessitatur in quolibet suo actu
6et ipse assumit quod possit necessitaret et sic consequentia non valet quia in quolibet suo actu necessitet

45 Item
7ipse vult probare quod necessario necessitet ita quod non est in potestate sua quod non necessitet et sic licet de facto necessi-
8taret haberet plus probare

46 4o dico quod etiam de possibili inplicat contradictionem causam primo primam
9necessitare voluntatem respectu sui actus liberi concurrendo active secum utrum per modum obiecti vel finis
10videbitur post unde ymaginatio est quando aliqua conditio est intrinseca alicui naturae deus non potest illam
11tollere deus non facere quin homo esset rationalis vel risibilis deus non posset facere quod natura la-
12pidis intelligeret vel videret non dicitur lapis quia per assumptionem naturae lapidis a deo verum esset
13dicere quod lapis intelligeret vel rideret vel saltem posset et sic diceret quod deus faceret volun-
14tatem naturaliter agere implicat

47 Quinto dato voluntas divina sic concurreret cum humana
15quod non potest resilere nichilominus adhuc voluntas humana posset pecessare

48 Sexto diceretur
16quod licet divina voluntas faceret humanam voluntatem concurrere ad actum sive liberum arbitrium
17quod non potest resilere deus necessitaret voluntatem non concurrentem ut libera est sed ut naturalis
18est voluntas aliquid operatur naturaliter sicut primus motus naturaliter et alios libere concurrere et sic faceret eam concurrere
19secundum suam causalitatem naturalem ymaginandum est quod qui vellet potest ymaginari quod causalitas
20naturalis haberet duos gradus in voluntate unum infinitum et alium supremum Infimus esset secundum
21quem causatur primus motus Secundus gradus esset secundum supremam et ultimam effective portionem
22secundum quem realiter fertur in effectum et esset naturalis unde personae divinae ad intra prius arguit
23operatione naturali quam libere contradictorie deus pater necessitate producit filium ad intra deinde pater
24et filius spiritum sanctum et deinde tres personae agunt libere ad extra Et sic in proposito naturalis
25supremus gradus esset nobilior quam secundum libertatem contradictionis

Apparatus Fontium

    Apparatus Criticus

      Citation

      Peter Plaoul, de Libertate, Lectio 114, de Libertate (http://scta.info/resource/ppr-lectio114 )

      Erlangen, Universitätsbibliothek Erlangen-Nürnberg, ms. 511, 149r-150v (http://scta.info/resource/ppr-lectio114/erlang)

      Transcription Resource: http://scta.info/resource/ppr-lectio114/erlang/transcription
      Data source: http://exist.scta.info/exist/apps/scta-app/document/ppr-lectio114/erlang/transcription

      View Explanation of Citation Practices


      Available Manifestations

      Lectio 114, de Libertate [Erlangen] (Currrent Focus)

      Lectio 114, de Libertate [Vatican, Pal. lat.]