Edited By Jeffrey C. Witt
Edition: 0.0.0-dev | March 03, 2022
Authority: SCTA
License Availablity: free, Published under a Attribution-NonCommercial-ShareAlike 4.0 International (CC BY-NC-SA 4.0)
1
20In alia lectione
21Antequam respondeo ad rationes prius inductas sciendum est quod praedictus doctor in 4o capitulo 3ae
22partis summae suae describit contingens Contingens ad utrumlibet dicit quod est actus agentis
23liberi per se et prius quo posito cum omnibus dispositionibus naturaliter primus non
necessario sequitur illum produci sed
24utrumlibet id est quaelibet partium potest stare aequaliter ita quod videtur concedere
expresse contingentiam
25ad utramlibet In 5to capitulo sequenti ponit propositiones
2
Prima propositiones de contingenti aequaliter convertuntur
26in oppositam qualitatem
3
Secunda aliqua consequentia est bona quae non est necessaria simpliciter nec ut nunc
27sed est contingens
4 Tertia aliqua causa indeterminata ad agendum agit aliquem effectum
5
Quarta omnis
28et solus actus liber libertate contradictionis est contingens aequaliter
6
Quinta omne et solum contingens
29est actus liber libertate contradictionis
7
Sexta contingentia ad utramlibet et necessitas non repug-
30nant
8 7ma contingentia dicitur proprie respectu actus praesentis
9 Octava libertas dicitur proprie respectu praesentis
10
31Nona nullus actus creaturae dicitur simpliciter est contingens aequaliter sed tantum
indeterminato continue
32respectu puta causarum inferiorum.
11
decima nullus actus creaturae simpliciter est liber libertate contradictionis
33sed secundum quid tantum scilicet respectu 2arum causarum
12
undecima Solus actus voluntatis divinae ad extra est simpliciter
34contingens aequaliter
13
penultima solus actus voluntatis divinae ad extra est liber simpliciter liber-
35tate
contradictionis
14
ultima propositio prima et sua libertas contradictionis simul quaeque contingentia
ad utrum-
36libet
est in voluntate divina
15
Istae propositiones sunt valde mirabiles nunc videtur concedere contingentiam
37nunc negare Tres obscuris usus est et ego resolvam
16
Resolutio stat in hoc quantum ex suo
38processu possum perpendere primo vult dicere Qualitercumque deus ab aeterno disposuit
taliter
39erit et quantum ad hoc communicat cum theologia et fide
17
Secundo vult dicere quod non poterit non esse quodcumque
40sit a deo praemisum ymmo necesse est fore et quantum ad hoc ipse est haereticus saltis
ponit haeresim
41quia si deus ordinavit quod ante christus erit tamen non necesse est quod erit
18
Tertio vocat divinam volun-
42tatem
liberam quia agit volendo quicquid agit
19
Quarto intendit quod ex parte rei res possunt
43ad utrumlibet disponi et contingenter ut lapis est ad utrumlibet ut quiescat in loco
suo vel
E149v
1moveatur ab aliqua potentia levativa et ita actus nostri sunt indifferentes ut producantur
vel
2non ideo res obiective sunt contingentes quantum est de se
20
Quinto ponit quod voluntas humana quan-
3tum
est de se habet realiter libertatem contradictionis ita quod positis omnibus causis
requisitis praeter ipsam ad
4actus voluntatis productionem voluntas quantum est de se haberet naturalem facultatem
exeundi in actum
5vel eius oppositum vel non exeundi maxime positis causis inferioribus scilicet praeter
primam ut signata
6tota latitudine v 2arum causarum requisitarum ad actus libera productionem scilicet obiecto et aliis potest producere
7vel non producere et sic est instrinsece contradictione libera
21
Sextum dictum suum est quod istis non obstantibus vo-
8luntas
in omni suo actu necessitatur non quidam a causis secundis non quin sit in se libera
intrinsece
9non quin actus vel effectus sunt contingentes quantum est de se sed aliunde accidit
scilicet ex parte
10praeventionis primae causae quae non permittit voluntatem ad utrumlibet exequi ymmo
limitat
11et necessitat ad unam partem et determinant
22
Septimo dicit consequenter quod eius libertas solvatur
12sufficienter ex causis iam dictis quia intrinseca est libera et sic non potest necessitari
a 2is causis
13Et 3o vocatur libera ex eo quod numquam agit nisi volens ita quod potentia est libera
quae facit
14quidquid vult et numquam facit quod non vult quia voluntas non agit nisi per volitiones
ymmo actus
15eius sunt volitiones ideo vocatur libera quia volendo agit et per consequens operationes
eius
16sunt in sua potestate quia facit quod vult et hoc vocatur liberum Ponit consequenter
quod libertas et
17necessitas non repungnant patet quia operatio voluntatis est realiter necessaria necessitate
antecedente et tamen est libera quia
18voluntas agit quod vult ut si faciat a quin vult habet a in sua potestate
23
Consequenter ponit quod cum ista necessitate
19stat meritum et demeritum quia male agens vult male agere et etiam bene agens vult
bene agere
20ideo meretur
24
ponit exemplum sic quod sortes vadat ad ecclesiam et velit dare elemosinam deinde super
21veniat intrinsicus aliqua latens virtus ipsa necessitas ad hoc nichilominus aequae
sponte et libere
22exequetur suum actum et aequae merebitur igitur necessitatio talis quae non est coactio
quae non reddit
23hominem invitum non tollit culpam nec tollit meritum ex quo semper volens facit igitur non tollit
24rationem meriti vel demeriti quia libens facit et complacens et sic inducit ibi innumerabiles
auctoritates
25Et respondendum quod voluntas numquam agit coacta nec necessitatur necessitate coactionis
vel violentiae quia
26sic excusaretur ex culpa et tolleretur meritum in ea Secundum hoc vult salvare auctoritates
scripturae sacrae et doc-
27torum
quae consiveverunt contra eum induci
25
sine dubio sophistice et subtiliter loquitur iste doctor Positio
28sua est haeretica audivi a quodam doctore in theologia anglico quod vvranguuer in quadam disputatione
29vi argumentorum concessit futura de necessitate evenire Tunc postea superbia motus voluit istam viam
30totis viribus defensare
26
Nullo modo evitabit quin deus creaturam necessitat ad peccandum quia licet faciat
31libere licet necessitas
27
sic antecedens patet potest argui evidenter significando volitionem malam prohibitam
ante cuius
32productionem utrum sortes poterit evitare productionem illius volitionis prohibitae
per quamcumque potentiam vel
33nullo modo Si nullo modo obligatur ad impossibile sibi et deo quia obligatur ad evitare
et non potest si potest sequitur
34contra eum quod non de necessitate sic contingit necessitate antecedente et quod deus
non potest concurrere secum
35ipse ponit etiam quod quidquid deus disposuit ab aeterno vel praescivit non potest
non fieri nec per ipsum nec per
36potentiam creatam
28
Item frustra loquitur de contingentia quia per eum nulla est contingentia
37nec aliquid est ad utrumlibet nam potentia intrinsece libera ponitur frustra in voluntate
nostra quia
38numquam exercuit nec potest exercere etiam non potest evitare etc igitur nec in libertate
divina nec nostra est
39contingentia
29
Sed ponit talia ne videatur fidei inmediate concoride contradicere et quod dicit
40de aliis causis falsum est
30
quia aliae habent necessariam habitudinem ad primam causam quia ab aeterno sunt
41praeordinate Et per consequens sua distinctio et propositiones non sunt nisi ad decipiendum et ad palliatinoem suae erroris
42patet igitur quod radix sua reducitur ad duos errores primus est quod ex divina providentia
et praescientia et propo-
43sito
omnia futura simpliciter sine evitabilitate sunt ven?ra sicut fuerunt concepta ab aeterno
31
44Secundus error quod voluntas divina necessitat voluntatem creatam in omni suo actu
praeveniendo eam
E150r
1patuit quantum ad hoc contraria veritas in aliis lectionibus doctores sunt contra
illum errorem Et tulius
2maluit negare divinam praescientiam quam concedere quod omnia futura de necessitate
evenirent
32
Ad rationes
3ergo suas primo vult se fultie? de errore pelagii et sic quod positio negans etc est error pelagii quia est attribuere
4voluntati creatae potestatem debitam voluntati divinae
33
dico primo quod pelagius et augustinus concedunt de praeventione
5divina per gratiam vel dona gratuita et non de praeventione concathenationis causarum
vel primae causae quae
6de necessitate concurrit ad cuiuslibet effectus productionem et ideo non est ad propositum
34
dico 2o quod voluntas circa praeven-
7tionem
gratiae non praeventa specialiter sed solum generaliter non sufficit in actu dilectionis
dei super omnia istam
8deduxi certa prima distinctionem
35
dico 3o quod etiam voluntas informata caritate sine speciali spiritus sancti vivi-
9ficatione
iterum non sufficit in actum dilectionis dei super omnia nam caritas non exit plenarie
in suum
10actu nisi vita et praeventa spiritus sancti specialiter assistente
36
Quarto dico quod voluntas informata
11caritate et vivificata spiritus sancti assistentia sufficit in huiusmodi actus meritorios
dilectionis naturaliter super omnia
37
12Quinto dico quod voluntas informata caritate quod cum istis adiutoriis positis sufficit naturaliter in actum qui
13est meritorius nec hoc favet errore pelagii unde potentia levativo per se solum ut
duo posset
14levare ut nullae iuta alia potentia Ita in proposito natura sufficit voluntas vita
Patet sexto ex hoc quod
15specialis dei praeventio ultra naturalem auget libertatis voluntatem quantum ad executionem
16patet nam stantibus huiusmodi adiutoriis voluntas habet in libera sua potestate producere
talem actum quem se solo
17non potest Infero quod praeventio per dona gratuita elevat libertatem voluntatis et
reddit eam magis
18liberam in potentia propinqua quantum ad executionem quam esset sine tali praeventione
Apparet quod tam
19praeventio naturalis quam gratuita non inpediunt executionem libertatis creatae sed
promovent et augent
20et sic non est ymaginandum quod ex hoc limitetur et necessitetur sed est totum contrarium
de naturali praeventione
21probatum est de praeventione quod dona gratuita etiam probatum est quod semper intelligitur
executio libertatis
22voluntatis secundum intentionem donorum gratuitorum quantum ad gradum
38
Ad secundam rationem quando arguit
23scilicet deus vult qui voluntatem producere b actum igitur etc Ista ratio est parvi ponderis si bene consideretur
24quia sola difficultas est per modum loquendi distinguendum quid vocet esse in potestate
voluntatis creatae si sic
25quia voluntas creata habet plenum dominium et supremum super hoc ad ordinandum secundum libitum voluntatis
26Isto modo nichil est in potestate voluntatis creatae quia non habet supremum dominium super actus suos sed solus
27deus
si intelligitur sic scilicet quia in libertate sua habet illud ponere vel non ponere
39
positis omnibus aliis
28requisitis ad positionem illius actus scilicet huiusmodi actum Et sic concedendum
est quod actus voluntatis creatae sunt in potesta-
29te
eiusdem deinde 3o illud dicitur in potestate voluntatis creatae quod ponitur ad positionem
actus existentis in
30potestate voluntatis 2o modo et non ponitur ad non positionem et sic deum velle voluntatem
agere est in potestate
31voluntatis 3o modo quia huius modi actus est in potestate voluntatis qui si ponitur
ponitur cursus divinus et si non
32ponitur cursus divinus Non audemus dicere propter reverentiam quod deum concurrere
sit in potesta-
33te
nostrae voluntatis sed apud intelligentes non est inconveniens
Aliter respondetur quando arguitur antecedens non est
34in potestate voluntatis vel intelligitur auctoritate vel illative primo negandum est
quod sit involuntat in potestate
35voluntatis vel mea vel aliquid est in potestate mea Ex hoc sequitur quod ipse concurrat
quod ista distinctio est fatalis
36et faciliter solvit difficultatem
40
Et si arguitur non est in potestate voluntatis auctoritative antecedens igitur nec
37consequens negatur consequentia ymmo consequens est in potestate mea auctoritative
licet non summe quia voluntas mea
38est divina suorum actuum scilicet ponendi et non ponendi unde aliquid includitur in antecedente
quod excludit sub antecedente
39et non in consequente
41
Ad 3am rationem illa tangit quia deus non praeveniret et necessitaret voluntatem
40sequitur quod posset deum facere mendacem et periurum etc Breviter dicitur quod istud
argumentum tangit materiam
41revelationum et est tactum in materia de fide Respondetur ergo si deus revelavit dixit
vel iuravit semper
42fuit verum quamdiu mansit nec potest esse falsum nego consequentiam quia illae notitiae
quae sunt super facul-
43tatem
naturae scilicet notitiae prophetiae fides etc Ex intrinseca conditione sequuntur
in repraesentando conditionem
44divini iudicii ideo sicut deus non posset falli ita nec huiusmodi notitia ymmo semper
repraesentat sicut deus
45ad intra concipit Et ista modalis perfectio infinitae mobilitatis licet ipsa conceditur
huiusmodi notiis
E150v
1secundum speciem
42
Ad quartam rationem quaelibet potentia fortior potest debiliorem necessitare igitur
etc ista
2ratio deficit numerabiliter primo assumit falsum scilicet quod quaelibet talis potentia
potest necessitare aliam ad
3agendum
43
unde ignis non potest necessitare a quam ad agendum quia non habet ordinem ad ipsam
sed verum est
4quod activitas fortior vincit resistentiam debiliorem et sic non est ad propositum
44
Secundo dico quod
5argumentum suum non est ad propositum quia conclusio sua est quod voluntas necessitatur
in quolibet suo actu
6et ipse assumit quod possit necessitaret et sic consequentia non valet quia in quolibet
suo actu necessitet
45
Item
7ipse vult probare quod necessario necessitet ita quod non est in potestate sua quod
non necessitet et sic licet de facto necessi-
8taret
haberet plus probare
46
4o dico quod etiam de possibili inplicat contradictionem causam primo primam
9necessitare voluntatem respectu sui actus liberi concurrendo active secum utrum per
modum obiecti vel finis
10videbitur post unde ymaginatio est quando aliqua conditio est intrinseca alicui naturae
deus non potest illam
11tollere deus non facere quin homo esset rationalis vel risibilis deus non posset facere
quod natura la-
12pidis
intelligeret vel videret non dicitur lapis quia per assumptionem naturae lapidis a
deo verum esset
13dicere quod lapis intelligeret vel rideret vel saltem posset et sic diceret quod deus
faceret volun-
14tatem
naturaliter agere implicat
47
Quinto dato voluntas divina sic concurreret cum humana
15quod non potest resilere nichilominus adhuc voluntas humana posset pecessare
48
Sexto diceretur
16quod licet divina voluntas faceret humanam voluntatem concurrere ad actum sive liberum
arbitrium
17quod non potest resilere deus necessitaret voluntatem non concurrentem ut libera est
sed ut naturalis
18est voluntas aliquid operatur naturaliter sicut primus motus naturaliter et alios
libere concurrere et sic faceret eam concurrere
19secundum suam causalitatem naturalem ymaginandum est quod qui vellet potest ymaginari
quod causalitas
20naturalis haberet duos gradus in voluntate unum infinitum et alium supremum Infimus
esset secundum
21quem causatur primus motus Secundus gradus esset secundum supremam et ultimam effective
portionem
22secundum quem realiter fertur in effectum et esset naturalis unde personae divinae
ad intra prius arguit
23operatione naturali quam libere contradictorie deus pater necessitate producit filium
ad intra deinde pater
24et filius spiritum sanctum et deinde tres personae agunt libere ad extra Et sic in
proposito naturalis
25supremus gradus esset nobilior quam secundum libertatem contradictionis
Peter Plaoul, de Libertate, Lectio 114, de Libertate (http://scta.info/resource/ppr-lectio114 )
Erlangen, Universitätsbibliothek Erlangen-Nürnberg, ms. 511, 149r-150v (http://scta.info/resource/ppr-lectio114/erlang)
Transcription Resource: http://scta.info/resource/ppr-lectio114/erlang/transcription
Data source: http://exist.scta.info/exist/apps/scta-app/document/ppr-lectio114/erlang/transcription
Copy Full Citation to Clipboard
View Explanation of Citation Practices
Lectio 114, de Libertate [Erlangen] (Currrent Focus)
No results found