Lectio 114, De libertate [Palatine Transcription]

By Petrus Plaoul

Edited By Jeffrey C. Witt

Edition: 0.0.0-dev | February 26, 2022

Authority: SCTA

License Availablity: free, Published under a Attribution-NonCommercial-ShareAlike 4.0 International (CC BY-NC-SA 4.0)

ppr-lectio114

Sources: PV: Palatine

Lectio 114, de Libertate

Propositiones Bradwardini de contingentibus

1
15In alia lectione
16Antequam respondeo ad rationes
17prius inductas sciendum est quod prae-
18dictus doctor in quarto capitulo
19tertiae partis summae suae
describit
20contingens continui?s ad utrumlibet
21dicit quod est actus agentis liberi
22per se et primo quo posito cum omnibus dispositionibus naturaliter
23primus non necessario sequitur
24illum produci sed utramlibet id est quaelibet
25partium potest stare aequaliter
26ita quod videtur concedere ex-
27presse contingentiam ad utramlibet
28In quinto capitulo sequenti ponit
29propositiones

2 prima propositiones de continginti
30aequaliter convertuntur in oppositam qualitatem

3
312a aliqua consequentia est bona quae non
32est necessaria simpliciter nec ut
33nunc sed est contingens

4 3a aliqua
34causa indeterminata ad agendum
35agit aliquem effectum

5 4a omnis
36et solus actus liber libertate contradictionis
37est contingens aequaliter

6 Quinta PV214rb
38omne et solum contingens continuis
39est actus liber libertate contradictionis

7 6a
40contingentia ad utramlibet et neces-
41sitas non repugnat

8 Septima
42contingentia dicitur proprie respectu
43actus praesentis

9 Octava libertas
44dicitur proprie respectu praesentis

10 Nona
45nullus actus creaturae dicitur
46simpliciter esse libertate contradictionis
47contingens aequaliter sed tantum indeterminato continue
48respectu illapa causarum infe-
49riorum.

11 decima nullus actus
50creaturae sumpto est liber libertate
51contradictionis sed secundum quantum scilicet respectu
52illarum causarum

12 undecima
53solus actus voluntatis divinae
54ad extra aequaliter

13 penultima solus
55actus voluntatis divinae ad extra liber
56est simpliciter contingens libertate
57contradictionis

14 ultima propositio prima
58et sua libertas contradictionis simul
59quaque contingentia ad utramlibet
60est in voluntate divina

Resolutio opinionis Bradwardini

15
61Istae
62propositiones sunt valde mirabiles
63nunc videtur concedere contingentiam
64nunc negare Tres obscuris
65usus est et ego resolvam

16 reso-
66lutio stat in hoc quantum ex suo
67processu possum perpendere primo
68vult dicere qualitercumque deus
69ab aeterno disposuit taliter
70erit et quantum ad hoc communicat
71cum theologia et fide

17 2o vult
72dicere quod non potuit non esse quodcumque
73sit a deo praemisum ymmo necesse
74est fore et quantum ad hoc ipse
75est haereticus saltis ponit haeresum
76quia si deus ordinavit quod ante christus
77erit tamen non necesse est quod erit

18
783o vocat divinam voluntatem PV214va
1liberam quia agit volendo quemquam
2agit

19 Quarto intendit quod ex parte
3rei res possunt ad utrumlibet
4disponi et contingenter unde lapis
5est ad utrumlibet ut quiescat in
6loco suo vel moveatur ab ali-
7qua potentia levativa et ita
8actus nostri sunt indifferentes
9ut producantur vel non ideo res
10obiective sunt contingentes
11quantum est de se

20 Quinto ponit
12quod voluntas humana quantum est
13de se habet realiter libertatem contradic-
14tionis ita quod positis omnibus
15causis requisitis potest ipsam
16ad actus voluntatis productionem
17voluntas quantum est de se
18haberet naturalem facultatem exeun-
19di in actum vel eius oppositum
20vel non exeundi maxime positis
21causis inferioribus scilicet praeter
22primam ut significata tota latitudine
23secundarum causarum requisitarum
24ad actus libera productionem scilicet
25obiecto et aliis potest producere vel non
26producere et sic est instrinsece
27contradictione libera

21 Sextum dcitum suum
28est quod istis non obstantibus
29voluntas in omni suo actu
30necessitatur non quidam a causis
312is non quin sit in se libera
32intrinsece non quin actus vel effectus
33sunt contingentes quantum est de
34se sed aliunde a cadit scilicet ex
35parte praeventionis primae causae Quae
36non permittit voluntatem ad utrumlibet
37exequi et necessitat ad unam
38partem et determinant

22 7mo dicit
39consequenter quod eius libertas
40solvatur sufficienter ex causis iam
41dictis quia intrinseca est libera PV214vb
42et sic non potest necessitari a 2is
43causis Et 3o vocatur libera
44ex eo quia numquam agit nisi
45volens ita quod potentia est
46libera quae facit quidquid vult
47et numquam facit quod non vult
48quia voluntas non agit nisi
49per volitiones ymmo actus eius
50sunt volitiones ymmo vocatur
51libera quia volendo agit et
52per consequens operationes eius sunt in
53sua potestate quia facit quod
54vult et hoc vocatur liberum po-
55nit consequenter quod libertas et ne-
56cessitas non repugnant patet
57quia operatio voluntatis est
58realiter necessaria necessitate
59antecedente et ? est libera quia voluntas
60agit quod vult ut si faciat a
61quin vult habet a in sua potestate

23
62Consequenter ponit quod cum ista
63necessitate stat meritum et demeri-
64tum quia male agens vult ma-
65le agere et etiam bene agens vult
66bene agere ideo meretur

24 ponit exemplum
67sic quod sortes vadat ad ecclesiam
68et velit dare elemosinam deinde
69super veniant intrinsecus aliqua latens
70virtus ipsa necessitas ad hoc
71nichilominus aequae sponte et libere
72exequetur suum actum et aequae
73merebitur igitur necessitatio et
74quae non est actio quae non
75reddit hominem invitum non tollit
76culpam nec tollit meritum
77ex quo semper volens facit igitur
78non tollit rationem de merite vel
79meriti quia libens facit et com-
80placens et sic inducit innumerabiles auctoritates PV215ra
1Et respondendum quod voluntas
2numquam aget coacta nec neces-
3sitatur necessitate coactionois
4vel violentiae quia sic excu-
5saretur ex culpa et tolleretur me-
6ritum in ea Secundum hoc
7vult servare auctoritates scripturae
8sacrae et doctorum quae consuerunt
9contra eum induci

25 sine dubio
10sophistice et subtiliter loquitur
11iste doctor positio sua est haere-
12tica audivi a quodam doctore
13in theologia anglica quod braguuerdin in
14quadam disputaitone in argu-
15mentorum concessit futura de
16necessitate evenire Tunc postea
17superbia motus voluit istam
18viam totis viribus defensare

Argumenta contra Bradwardini

26
19Novo modo evitabit quin deus
20creaturam necessitat ad peccandum
21quia licet faciat libere licet ne-
22cessitas

27 si alias patet potest argui
23evidenter significando volitatem malum
24prohibitam ante eius productionem
25utrum sortes poterit evitare produc-
26tionem illius volitonis prohibitae
27per quamcumque prohibitum potentiam
28vel nullo modo Si nullo modo
29obligatur ad impossibile sibi et deo
30quia obligatur ad evitare et non
31potest si potest sequitur contra eum quod non
32de necessitate sic contingit necessitate
33antecedente et quod deus non potest concurrere
34secum ipse ponit etiam quod quidquid
35deus disposuit ab aeterno vel
36praescivit non potest non fieri nec per
37ipsum nec potentiam creatam

28
38Item frustra loquitur de contingentia
39quia per eam nulla est contingentia PV215rb
40nec aliquid est ad uti?a?libus Nam
41potentia intrinsece libera ponitur
42frustra in voluntate nostra quia numquam
43exercuit nec potest exercere etiam non
44potest evitare etc Igitur nec in libertate
45divina nec nostra est contingentia

29 Sed
46ponit talia ne videatur fidei immediate
47contradicere Et quod dicit de aliis causis
48falsum est

30 quia aliae causae habent
49necessariam habitudinem ad primam
50causam quia ab aeterno concepta

31
51Secundus error quod voluntas
52divina necessitat voluntatem
53creatam in omni suo actu praeveni-
54endo eam ptuit quantum ad hoc
55contraria veritas in aliis lectionibus
56Doctores sunt contra illum errorem
57Et tulius maluit negare illam
58divinam praesciam quam concedere
59quod omniam futuram de necessitate
60evenirent

Responsiones ad rationes Bradwardini

Ad primam

32 Ad rationes ergo suas primo
61vult se scire de errore pelagii
62et sic quod positio negans etc est
63error pelagii quia est attribuere
64voluntati creatae potestate de?tam
65voluntati divinae

33 dico primo quod
66pelagius et augustinus contendunt de praeven-
67tione divinam per gratiam vel dona
68gratuita Et non de ppraeventione
69concathenationis causarum vel primae
70causae quae de necessitate concurrit
71ad cuiuslibet effectus productionem
72et ideo non est ad propositum

34 dico
732o quod voluntas circa praeventionem
74gratiae non praeventa specialiter sed generaliter
75non sufficit in actu dilectionis
76dei super omnia

35 nam caritas
77non exit plenarie in suum
78actu nisi vita et praeventa spiritus sancti PV215va
1specialiter assistente

36 4o dico quod
2voluntas informata caritate
3et vivificata spiritus sancti assistentia
4sufficit in huiusmodi actus meri-
5torios
6dilectionis

37
7Quinto dico quod istis adiutoriis
8positis sufficit naturaliter in actum
9qui est meritorius nec hoc favet
10errori pelagii unde potentia leva-
11tivo per se solum ut duo potest
12levare ut nullae Iuta alia
13potentia Ita in proposito naturaliter
14sufficit voluntas vita etc patet
15ergo 6o ex hoc quod specialis dei
16praeventio ultra naturalem auget libertatis
17voluntatem quantum ad execu-
18tionem patet nam stantibus
19huiusmodi adiutoriis voluntas habet
20in libera sua potestate producere talem
21actum quem se sola non potest In-
22fero quod praeventio per dona gra-
23tuita elevat libertatem voluntatis
24et reddit eam magis liberam
25in potentia propinqua quantum
26ad executionem quam esset sine tali
27praeventione Apparet quod tam praeventio
28naturalis quam gratuita non
29impediunt executionem libertatis
30creatae sed promovent et augent
31et sic non est ymaginandum
32quod ex hoc limitet et necessitetur
33sed est totum contrarium de naturali
34praeventione probatum est de praeventione
35quod dona gratuita etiam probatum
36quod semper m?te?ur executio libertatis
37voluntatis secundum executionem intentionem
38donorum gratuitorum quantum
39ad gradum

Ad secundam rationem

38 Ad 2am rationem
40quando arguit sic deus vult qui PV215vb
41voluntatem producere b actum igitur etc
42Ista ratio est parvi ponderis si
43bene consideretur quia sola
44difficultas est per modum loquendi
45distinguendum est quid vacet
46esse in potestate voluntatis creatae
47si sic quia voluntas creata habet
48plenum divinam et supremum super hoc
49ad ordinandum secundum libitum
50voluntatis Isto modo nichil est
51in potestate voluntatis creatae quia
52non habet supremum d?ntium super actus
53suos sed solus deus Sed videretur sic quia scilicet in liberta-
54te sua habet illud ponere vel
55non ponere

39 positis omnibus aliis
56requisitis ad positionem illius
57actus scilicet huiusmodi actum etc con-
58cedendum est quod actus voluntatis
59creatae sunt in potestate eiusdem
60deinde 3o illud dicitur in po
61testate voluntatis creatae quod
62ponitur ad positionem actus ex
63istentis in potestate voluntatis 2o modo
64et non ponitur ad non positionem
65et sic deum velle voluntatem
66agere est in potestate voluntatis
67quia si ponitur cursus divinus
68et si non ponitur cursus divinsu
69non audemus dicere propter
70reverentiam quod deum concurrere
71sit in potestate nostrae voluntatis
72sed apud intelligentes non est in
73conveniens Aliter respondetur quando arguitur
74antecedens non est in potestate voluntatis
75vel int?etur auctoritate vel illative
76primo negandum est quod sit potestate PV216ra
1voluntatis sed illative est in potesta
2te voluntatis vera mea vel aliud
3est in potestate mea Ex hoc sequitur
4quod ipse concurrat quod illa distinctio
5est fatalis et finaliter solvit diffi
6cultatem

40 Et si arguitur non est in potestate
7voluntatis auctoritative antecedens igitur
8nec consequens negatur consequentia ymmo consequens
9est in potestate mea aut to?ve licet
10non summe quia voluntas mea
11est dua? suorum actuum scilicet ponendi et
12non ponendi unde aliquid inclu
13ditur in antecedente quod excludit sub anteceden
14te et non in consequente

Ad tertiam rationem

41 Ad 3am
15rationem illa tangit quia deus
16non praeveniret et necessitaret
17voluntatem sequitur quod posset deum
18facere mendacem et periurum etc
19Breviter dicitur quod istud argumentum
20tangit materiam revelationum et est
21tactum in materia de fide Respondetur
22ergo si deus revelavit dixit
23vel iuravit semper fuit vi?u
24quod diu mansit nec potest esse
25falsum nego consequentiam quia illa me?te
26quo sunt super facultatem naturae
27scilicet quod notitiae prophetiae fides etc
28ex intrinseca conditione sequuntur
29in repraesentando conditionem
30divini iudicii ideo sicut deus non
31posset falli ita nec huiusmodi
32notitia ymmo semper repraesentat
33sicut deus ad intra concipit
34Et ista modalis perfectio infinitae
35mobilitatis licet ipsa conceditur
36huiusmodi notiis secundum speciem

Ad quartam rationem

42
37Ad 4am rationem quaelibet potentia
38fortior potest debiliorem necessitare
39aliam ad agendum

43 unde ignis PV216rb
40non potest necessitare a quam ad agen
41dum quia non habet ordinem ad ipsam
42sed verum est quod activitas fortior vincit
43resistentiam debiliorem et sic non est
44ad propositum

44 2o dico quod argumentum
45suum non est ad propositum quia conclusio
46sua est quod voluntas necessitatur
47in quolibet suo actu et ipse assumit
48quod possit necessitaret et sic consequentia
49non valet quia in quolibet suo actu
50necessitet

45 Item ipse vult probare
51quod necessario necessitet ita quod
52non est in potestate sua quod non ne
53cessitet et sic licet de facto neces
54sitaret haberet plus probare

46 4o
55dico quod etiam de possibili implicat con
56tradictionem causam primam necessi
57tare voluntatem respectu sui actus
58liberi concurrendo active secum
59utrum per modum obiecti vel finis
60videbitur post unde ymaginatio
61est quando aliqua conditio est in
62trinseca alicui naturae deus non
63potest facere quod natura lapidis
64intelligeret vel videret non
65dicitur lapis quia per assumptionem
66naturae lapidis a deo verum esset
67dicere quod lapis intelligeret
68vel responderet vel saltem posset et sic diceret
69quod deus faceret voluntatem
70naturaliter agere implicat

47 Quinto
71dico quod dato voluntas divina
72sic concurreret tamen humana non potest re
73silere nichilominus ad huc voluntas
74humana posset cessare

48 Sexto
75diceretur quod licet divina voluntas
76faceret humanam voluntatem concurrere
77ad actum liberum quod non potest resilere PV216va
1deus necessitaret voluntatem
2non concurrentem ut libera est sed
3ut naturalis est voluntas aliud operatur
4naturaliter sicut primos motus naturaliter
5et alios libere concurrere et sic faceret
6eam concurrere secundum suam causalitatem
7naturalem ymaginandum est quod qui
8vellet potest ymaginari quod causa
9litas naturalis haberet d gradus
10in voluntate unum infinitum et alium supremum
11infimus esset secundum quem causatur
12primus motus 2us gradus
13esset secundum supremam et ultimam
14effective portionem secundum quem
15realiter fertur in effectum et
16esset naturalis unde personae divinae
17ad intra prius arguit operatione
18naturali quam libere contradictorie deus
19pater necessitate producit filium ad intra
20deinde pater et filius spiritum sanctum
21et deinde tres personae agunt
22libere ad extra Et sic in proposito
23naturalis supremus gradus esset
24nobilior quam secundum libertatem
25contradictionis

Apparatus Fontium

    Apparatus Criticus

      Citation

      Peter Plaoul, de Libertate, Lectio 114, de Libertate (http://scta.info/resource/ppr-lectio114 )

      Città del Vaticano, Biblioteca Apostolica Vaticana, ms. Cod. pal. lat. 373, 214r-216r (http://scta.info/resource/ppr-lectio114/pal)

      Transcription Resource: http://scta.info/resource/ppr-lectio114/pal/transcription
      Data source: http://exist.scta.info/exist/apps/scta-app/document/ppr-lectio114/pal/transcription

      View Explanation of Citation Practices


      Available Manifestations

      Lectio 114, de Libertate [Erlangen]

      Lectio 114, de Libertate [Vatican, Pal. lat.] (Currrent Focus)