Lectio 119, De libertate [Erlangen Transcription]

By Petrus Plaoul

Edited By Jeffrey C. Witt

Edition: 0.0.0-dev | May 7, 2022

Authority: SCTA

License Availablity: free, Published under a Attribution-NonCommercial-ShareAlike 4.0 International (CC BY-NC-SA 4.0)

Sources: E: Erlangen

Lectio 119, de Libertate

Recapitulatio et plures vias solvendi difficultatem de concordia praescientiae ad futura contingentia

1
29Alia lectio
30Quia viae heri tactae sunt satis ardue et quaelibet requireret plures lectiones pro
31discusione saltim quantum ad ultimas 3s vias

Tertia via

2 Contra tertiam advertendum quod deus contradictoria
32potest scire sine sui mutatione Et haec est una de difficultatibus arduissimis scilicet quod deus potest
33scire antichristum fore etc salvatur tamen evidenter per hanc viam nam ratione perfectionis divinae
34notitiae unico simplici intuitu non compositive vel divisive non dico negando compositionem
35realem vel divisionem sed secundum quendam similitudinem in nobis repertam sicut concipimus simpliciter
36et compositive

3 divina ergo cognitio debet resolvi ad primum modum nostrum divina intuitio repraesentat
37rem apprehensive secundum omnes habitudines intrinsecas et extrinsecas rei apprehensae sicut
38nobis simplex intelligentia potest esse falsa Ita proportionaliter in deo simplex intelligentia scilicet simplex
39intuitus est respectu utriusque partis contradictionis Ideo sine eveniat hoc vel illud nulla arguitur
40mutatio Si deus cognoscat a fore et ponatur quod erit salvatur quod si non erit cognoscat esse
41ipsum non fore quia eadem intuita adaequate cognoscat utrumque oppositorum

4 Alexander
42de hallis tenet illud in primo ubi movet quaestionem utrum scientia dei sit oppositorum
43Respondet quod sic Arguit contra quia si sic sequeretur quod deus staret sciret utrumque oppositorum E157r
1esse verum igitur sunt simul vera Respondet quod dicendum est de ly 'simul' quia vel terminat ly
2'scit' vel 'scire' et sic concedit quod unum est quod deus scit utramque contradictorum si determinat ly 'oppositorum'
3vel hoc complexum utrumque oppositorum sic quod sit sensus quod sciat simul utrumque oppositorum esse verum
4est negandum

Quarta via

5 Quarta via ponit quod sicut homo de singularibus et contingentibus invenit sibi modum concipiendum
5certitudinaliter scilicet per certos terminos universales universaliter enunciando ut omnes triangulus habet tres etc haec est
6scita secundum modum universaliter enunciandi quae tamen nichil significat praeter res simpliciter existentes vel contingentes
7Etiam invenit modum enunciandi demonstrative certitudinaliter scilicet antichristus erit vel non erit et includitur ibi in-
8perfectio quia prius non est sine confusione ut 2us ymaginemur quod in divina notitia remanet
9certitudo cognoscendi deinde abstrahatur quicquid est imperfectionis in nobis tunc ista concurreret
10quod distinctissime cognoscit quod certitudinaliter et simpliciter non confuse proportionaliter deus aeque certe et evidenter
11cognoscit de quolibet futuro contingenti sed intellectus humanus demonstrative enunciando

Quinta via

6 5ta via est ponere
12quod intellectus divinus practicus incognoscendo veritates contingentes se habeat ponere libere non quin
13scit necessarium quod sciat alterum illarum libere tamen hanc vel illam recte proportionaliter sicut dicitur de voluntate quae
14eadem existens adaequate nunc est causa ponendi et in alio instanti uniformiter se habens est causa destruendi
15a et iste est modus libertatis et sic de scientia proportionaliter et talis conditio etiam reperitur in voluntate humana
16quia positis quibusdam requisitis voluntas potest etc quia voluntas productiones suum actum ex eo
17quod producit vel recipit ideo si actus voluntatis non inhaeret eodem modo se haberet quando produceret et quando
18suspenderet

Sexta via

7 Sexta via quod inter divinam cognitionem et quantumcumque veritatem sit talis necessaria habitudo
19quod absolute sit necessariam deum omnem veritatem cognoscere et quia aliquae veritates sunt omnino contingentes
20ymaginandum est quod habitudo divini intellectus ad quamlibet veritatem est taliter necessaria quod necessarium est
21divinum intellectum cuilibet assentire Et quia aliquae sunt contingentes ad illas est contingenter
22assensus necesse est alterum istorum esse verum scilicet antichristus erit vel antichristus non erit necessarium est quod divinus
23intellectus respectum illius est assensus sed respectu cuiuslibet est contingens

8 et sic videtur dicere Adam quia necessitas
24divini intellectus ad veritates est sub ratione conformitatis

Septima via

9 Aliam ponit viam ybernicus ymaginatur
25quod in deo respectu omnium scibilium sunt ydeae et rationes cognoscendi

10 Secundo quod ad sciendum aliquod futurum con-
26tingens requiruntur plures notitiae aggregatae secundum plures habitudines et concursus plurium ad
27hoc quod effectus producatur

11 Tertio quod eadem notitia sit aggregata potest esse non notitia illius
28Exemplum sacerdos summus hoc complexum supponit pro papa praecise et sine sui mutatione desinit
29supponere pro illo quando desinit esse papa Ita proportionaliter in divina essentia est quaedam aggregatio notitiarum
30respectu huius antichristus est Etiam est assensus quando futurus est et si non erit sine sui mutatione de-
31sinit esse assensus respectu illius ipsa non mutata reputo istam viam valde probabilem Et
32adam eum reprobat

Octava via

12 Alius modus ymaginandi Quod divina veritas vel notitia se habet
33ad omnem aliam veritatem ratione sicut veritas eius conservativa ad res in esse positas
34consequenter sicut ad desi?onem alicuius rei in deo nulla fit mutatio ymmo eadem virtus coservativa
35adaequate remanet et tamen hanc rem non conservat Ita quicquid intrat latitudinem veritatis
36intrat latitudinem assensus et sic desinere unde per eandem vim adaequate producit rem in esse
37et destruit Ita ymaginatio videtur radicem materiae tangere et explicare

Propositiones

13 Circa istos modos
38quos reputo probabiles pono propositiones quas quilibet istorum habet concedere

14 prima est non
39stat deum necessario scire quod pendent a voluntatis liberte patet quia ad hoc quod deus necessario sciret
40a fore sequitur necessario a fore a sequitur concursus non liberi voluntatis

15 Secunda propositio deus
41libere contingenter scit futura contingentia

16 Tertia propositio nullum contingens necessario
42scit deus

17 Quarta propositio omne quod deus scit esse futurum potest non esse futurum sequitur ex dictis

18
43Quinta propositio loquendo de posse non demonstrativo sed illativo voluntas creata potest deum facere
44aliquid scire quod tamen nescit patet nam potest facere deum scire quod a actus erit qui actus sub-
45iacet libertati voluntatis creatae quae non producetur et quia voluntas potest ipsum E157v
1producere potest

19 Sexta propositio de praedestinato loquendo de potestate pure illativa creatura potest facere
2quod deus ab aeterno an omnia praedestinaverit et potest facere aliquem actum ex cuius productione sequitur
3quod stante lege creatura fuerit praedestinata ab aeterno Consimiliter de praescito in potestate creaturae
4est actus ex quo sequitur quod stante lege ab aeterno fuit praescita Sequitur quod quilibet praescitus potest esse
5praedestinatus et econtra Sequitur quod de posse illativo adiuncta constantia subiecti de lege posita in potestate
6praesciti est quod ipse sit praedestinatus etc Et econtra in potestate praedestinati est quod ipse sic praescitus non loquendo
7de potestate demonstrativa sed illativa adiuncta quod lex stet Sequitur quod divina praescientia vel reprobatio vel electio
8nullam penitus inponit necessitatem nec praecludit viam salvandi nec electis quin possint cadere et damp-
9nari

20 Alii sunt modi et manuducendi intellectum in ista materia quae potuerunt tangi in materia de reve-
10lationibus sed super se deo

Rationes pro apparentia contra possibilitatem divinae praescientiae cum futuris contingentibus

21 et venio ad aliqualem manuductionem gressum unde consurgit tanta apparentia
11contra possibilitatem vel concordiam divinae praescientiae cum futuris contingentibus

22 Prima causa est consuetudo audiendi falsa nam vulgus habet de quolibet eventu ita debebat evenire

23 Secunda causa est affectio excu-
12sandi mala propter necessitatem nam libenter excusant se et infortunia

24 Tertia est ignorantia divinae
13immensitatis et assimilatio ipsius cum nostra potentia cognitiva quia in nobis experimur quod non est compossibilitas
14scientiae ad aliquod contingens ita quod non staret de scientia quod sortes sciret a fore et contingens esset a fore
15et si staret contrarium non staret quin esset deceptus sic non est divina notitia inmensa quae est utrique contradictorum
16compossibilis sine sui mutatione

25 Alia causa est praesumptio cognoscendi arduas veritates sine doctrina
17studio vel labore unde est de altissimis conclusionibus ad quas requiritur secundum theologiae 2o annorum
18ad quos vetulae volunt attingere

26 Quinta causa est defectus logicae qui inducit huiusmodi errorem
19dicunt enim ordinatum est ita erit vel non erit quid ergo agendum
20Salburiensis ponit exemplum
21de stoico quod qui dixit an posset aliquid facere quod non es facturus possem Respondit alter iterum
22stoicus dabo tibi nullae auri facians quod non est facturus Ecce praemisso est totaliter inpertinens quia
23ponit quod duo contradictoria sint simul vera Ideo praesens difficultas est omnino inpertinens concordiae praescientiae
24dei cum contingentia futurorum ymaginemur secundum aristotelem quod deus concurrat solum in genere
25causae finalis vel cognoscat adextra eadem remanebit difficultas nam ad hoc sortes currit
26vel non currit et duo contradictoria non possunt simul esse vera sed apparet alterum eorum esse verum quam necessitatem
27inponit tamen quaelibet contingens Et sic istud decipit intellectum quia quaerit et credit quod ex contingentia
28sequitur possibilitas utriusque partis ideo ista difficultas est omnino inpertinens ad materiam praescientiae

27
29Sexto deficiunt ex mala consideratione modorum enuntiandi nam ex modo enuntiandi quod a erit sequitur quod
30ab aeterno futurum erat quod a erit modo ista perpetuitas futuri communis nullam inponit necessitatem
31futurae effectum sed est ex modo enuntiandi etc inpertinens nam ponatur quod nihil cognoscat nisi se ipsum
32eadem occurrit difficultas unde semper fuisset haec vera antichristus erit ante instans positionis anti-
33christi in esse et potuit esse falsa tamen non potuit mutari de veritate in falsitatem

Dua manuductiones de concordia ad futura contingentia

28 Remotis ergo illis
34tamquam inpertinentibus potest esse ymaginatio ad percipiendum materiam advertendum quod aliquae conclusiones demonstratae
35habent evidentiam ex praemissis quibus deducuntur ut conclusio geometria scita per principia et aliunde etiam
36habeat evidentiam scilicet ex consuetudine audiendi ei vel autoritate dicentis vel persuasione rethorica Alia
37est conclusio vel potest esse deducibilis ex suis principiis nam habens apparentiam nisi quantum principia cogunt
38Ad propositum materia de Concordia praescientiae divinae cum contingentia futurorum debet resolvi ad secundum
39genus veritatem quia non obicit se per modum intrinsece apparentiae et causatur sic deus est praescius
40et scit omnia distincte et faciliter concedunt quod voluntas nostra libere operatur

29 et ex hoc consurgit
41concordior ergo consequens erit evidens evidentia principiorum et ista via debet sufficere cuilibet literato

30
42Secunda manuductio est boetii 5to de consolatione qui ymaginatur sic capiamus primo quod deus
43nichil cognoscat adextra deinde ratione suae aeternitatis omnia sunt sibi praesentia ita quod suppositio
44aeternitatem et quod res se habeant ut nunc tunc clarum est quod voluntas nostra est libera et
45experimur libertatem ponamus ergo quod deus vel alia creatura sit quae nullam habeat liber-
46tatem respectu actuum nostrorum tamen clare videat quidquid agimus et quidquid acturi sumus certum est quod illa E158r
1evidens actus nostros nullam inponit actibus nostris necessitatem ut video sortem currere tamen etc
2et sic voluntas potest producere actum nec non superveniat divinus intuitus solum percipiendo dispositiones
3rerum videbit necessaria sicud se ipsum et aliqua contingentia sicut actus voluntatis ymmo omnes
4suos actus adextra adhuc remanet contingentia essentialiter in rebus ac si deus nichil cognosceret
5unde Boetius oculus mens videns solem moveri non necessitate eum et sic de cognitione dei ergo praescientia
6rerum nullam penitus inponit necessitatem

31 Et ad istam ymaginationem videtur esse augustinus in libero ar-
7bitrio per istum modum bene assumit res sunt in se contingentes modo divina cognitio superveniens
8non variat conditiones rerum alias esset erronea ergo cognoscit eas etc et sic non inponit necessitatem
9plus quam in exemplo posito de stoico modus respondendi speculative traditus est primus et modus inducendi
10grosse ponitur hic etc

Apparatus Fontium

Apparatus Criticus

Lectio 119, de Libertate

Go to:

Citation

Peter Plaoul, de Libertate, Lectio 119, de Libertate (http://scta.info/resource/ppr-lectio119 )

Erlangen, Universitätsbibliothek Erlangen-Nürnberg, ms. 511, 157r-158r (http://scta.info/resource/ppr-lectio119/erlang)

Transcription Resource: http://scta.info/resource/ppr-lectio119/erlang/transcription
Data source: http://exist.scta.info/exist/apps/scta-app/document/ppr-lectio119/erlang/transcription