1
10In alia lectione
11Respondendum est ad aliquas rationes inductas circa praesentem materiam primo ad rationem
12boecii deus cuncta prospicit et nullo modo potest falli igitur necesse est sic evenire sicut cognoscit
13vel iudicat Confirmatur nisi quia divina scientia esset ad unam partem limitata
14sequeretur quod non haberet evidens iudicium

2 primo respondetur quod Boecius loquitur de necessitate conditiona-
15ta vel congrue intelligendo istam consequentiam esse necessaria deus ita novit fore igitur ita erit valet istam conditionalem
16si dei deus ita novit fore ita erit et sic facilis est solutio et per hoc non plene evacuatur
17difficultas ideo redibit ridiculum thirisiae nisi divina notitia sit aliquam partem in-
18mobiliter limitata

3 pro cuius declaratio praemittit Boecius in loco praeallegato quod plures sunt
19gradus cognoscendi quorum superior semper corrigit inferiorem Istud clare patet in eodem supposito
20de sensu tactus et sensu visus nam sensus visus melius iudicat et distinctus de quantitate rei quod sensus
21tactus Ita sensus communis certius iudicat et nobilius et maior est eius ambitus Ita vis aesti-
22mativa de aliquibus iudicat de quibus non sensus communis et intellectiva de quibus non aestimativa etiam
23alio modo fertur in obiectum ergo an?do ad supremum gradum concludit boetius quod habet alium considerandi modum
24pro cuius ampliori satisfactione praedictorum et sequentium rationem advertendum quod quaelibet sex viarum tactarum
25posset pro responsione applicari Eligo tamen viam quam magis reputo probabilem scilicet quod divinae
26habet se per modum potentiae libere respectu virtutum contingentium ita quod sicut divina voluntas
27dicitur ex hoc libera quia uniformiter se habens adaequate in se et intrinsece nunc agit et nunc non agit
28Ita proportionaliter ymaginandum est de divina cognitione quod quantum ad hoc habet modum libertatis ut uniformiter
29se habens nunc sit scientia alicuius et uniformiter se habens sic vel posset esse scientia contrarii vel oppositi

4
30et sic per eandem volitionem intrinsecam adaequate deus producit rem in esse et per eandem postea descivit
31Ita similiter divina notitia respectu unius veritatis est mensus ullae idem formaliter et ydemptitate consideratus est postea
32dissensus respectu eiusdem Similiter divina voluntas vel volitio eadem existens adaequate est diversorum
33effectuum ad extra productiva ita quod per eandem rationem causalem producit vermen et angelum

5 sequendo
34viam quod non sint rationes causales in deo formaliter adintra distincte hic est dicta inter philosophiam et theo-
35logiam nam non capit philosophus quod idem inquantum idem id est adaequate eadem modo se habens praecise sit causa diver-
36sorum ymmo philosophi non capiunt hoc ideo oppositum habuerunt philosophi quasi pro principio ex quo plures errores
37processerunt Theologus concedit quod idem inquantum idem ratione suae inmensitatis potest divina producere Item
38proportionaliter de scientia quod ratione suae immensitatis cum omnimoda simplicitate est assensus formaliter istius antichristus
39erit et per idem formaliter potest esse dissensus eiusdem et assensus veritatis contingentis et per idem formaliter
40assensus istius deus est summum bonum

6 per hanc consequentiam non valere aeternum exemplar adaequatur
41adaequatur a exemplato simplicis veritatis et idem d adaequatur etiam b exemplata igitur a et b inter se E159v
1adaequatur Advertendum quod secundum doctores veritas creata consistit in quod adaequatione
2exemplati ad exemplar factum vel productum creaturae modo consequentia non valet b
3effectus adaequatur suo exemplari et c adaequaretur eidem ergo a et b adaequentur inter se
4cum ydemptitate exemplarum stat summa diversitas exemplatorum reservata tamen
5habitudine exemplatorum ad exemplar tunc dico quod quaelibet veritas scilicet simplex adaequatur
6suo exemplari et tamen non adaequentur inter se veritates exemplatae et istud habet locum mobilis
7assensibus nam adaequate idem est assensus quod antichristus erit et potest esse istius antichristus non erit

7 et istud
8confert quomodo deus potest incipere scire a propositionem sine sui mutatione patet consequentia istam non valere ex praesenti
9materia supponendo quod unum infinitum non sic maius alio et ad intelligendo quod infiniti ad finitum sic
10infinita proportio tunc stat quod tales in infinitum ad ymaginationem signatum vel duratio infinita
11si actualiter daretur eandem proportionem habet ad annum sicut ad diem ergo proportio infinita durationis
12ad annum est aequalis proportioni eiusdem durationis ad deum et tamen dies et annus non aequentur Et facit
13multum ad videndum qualiter res infinita habet alias habitudines quam etc

8 Et ad tollendum quod si idem
14assensus in nobis non potest esse duorum contradictoriorum successive non sequitur quin divinus possit Sed exem-
15plificatum est de duratione ita de corpore infinito ratione ergo inmensitatis divinae provenit utrumque unde
16quantum est ex parte divini assensus est sufficiens pro omni veritate actualiter existere vel possibili sed quia pura
17veritas est cui repungnat falsitas ideo non conceditur quod sciat duo contradictoria vel falsum licet habeant eandem
18cognitionem unius sicut alterius

9 Sequitur compossibilis infallibilitatis divinae praescientiae et eius inmutabilitatis
19cum mutabilitate scibilium patet quia idem assensus adaquate respectu huius antichristus erit si destruatur antichristus erit dissensus
20respectu eiusdem ratione suae inmensitatis Sicut per idem velle adaequate producit et corrumpit ymmo per idem ad-
21aequate vult sortem esse et non vult sortem esse quia omnino eodem modo se habet quando producit sortem et quando cor-
22rumpit et antequam

10 Iuxta ymaginationem philosophi haec est conditio et proprietas intrinseca potentiae libere quod eodem modo
23se habens possit in contraria et hoc habet locum nedum circa divinam essentiam sed circa creatam libertatem
24nam ceteris eodem se habentibus stat quod voluntas exeat in actum nec aliquid acquiritur sibi unde
25staret productio actus voluntatis absque electione patet quia posterior est

11 Idem eodem modo se habens adaequate
26potest elicere velle et nolle respectu eiusdem

12 Item intensiorem et remissiorem in eadem specie Igitur
27si in causa creata reperiamus non erit mirum de inmensa et sic non est inconveniens concedere quod respectu futu-
28rorum contingentium habet libertatem

13 Iuxta hoc potest glosari boetius 5o de consolatione pro ul et sui sequaces
29dicens quod futura contingentia in se considerata similiter sunt contingentia Relata autem ad divinam scientiam
30sunt necessaria per quod non videtur praecise intelligere necessitatem conditionalem quia nullius est diffi-
31cultatis quod haec consequentia est bona deus scit a fore igitur a erit Et dicit quod hoc non capit
32nisi animus divini speculatoris ergo non praecise conditionatam necessitatem intendebat boetius sed unifor-
33mitatem et sic inmensitatem et sic coincidit cum dictis nam habitudo divinae notitiae semper est
34uniformis stante difformitate obiectorum vel scibilium nec resolvendum est ad aliud nisi ad
35inmensitatem

14 Sequitur quod magis consurgit ex modo enunciandi quam divinae praescientiae inmutatae quod
36si deus aliquid scivit ab aeterno scivit et si reprobavit ab aeterno reprobavit antichristus est fu-
37turus igitur ab aeterno fuit futurus Si ponatur quod non est futurus tunc concedendum est quod quanquam
38hoc non consurgit ex parte divinae inmutabilitatis sed modi enunciandi nam deo non repugnat
39noviter assentire ut in instanti in qua a est assentit isti a est et numquam prius assensit
40habuit tamen prius illum assensum ergo repugnantia est solum ex modo enunciandi

15 Confirmatur
41nam repugnat deo quod nunc sortes acceptet ad gloriam et gratificet sortem et ante non igitur nec quod aliquid
42noviter sciat sed ratione inmensitatis divinae scientiae potest etc Sicut volitio divina est causa productionis
43sortes et ante non fuit uniformiter se habens nunc producit minus et ante hoc habuit se eodem modo deus per prius E160r
1agit quam creatura producatur et se habet uniformiter et ideo ista ymaginatio habet tantum diffi-
2cultatem sicut de praescientia

16 Restat dubium si deus quantum est de se sic aequaliter notitia respectu
3utriusque contradictionis vel erit magis assensus huius quam illius vel magis assentiet huic
4quam illi si sic indifferens sequitur quod manet incertus unde consurgit plus etc

17 Respondetur quod consur-
5git ex inmensitate divinae praescientiae et habitudine necessariae complexionis quam habet ad veritatem simile est unde
6consurgit quod sortes producatur quia similiter omnino se habet prius et posterius Sufficit theologo defen-
7denti materiam istam quod introducat exempla similia unde posito quod deus non esset staret difficul-
8tas patet etiam solutio aliarum rationum

18 Arguitur sic consequenter auticiodorensis homo praescivit a fore igitur necesse
9est etc a simili deus praescivit antichristum fore igitur etc Breviter prima consequentia conceditur quia scientia nostra non
10est nisi necessariorum

19 Si arguitur de deo a simili negetur consequentia quia non est simile propter causam tactam prima
11ratione inmensitatis divinae scientiae competit sibi quod possit cognoscere futura contingentia rectitudinaliter
12unde principia cognoscimus certitudinaliter et non sequitur tamen cognosco sortes esse igitur necesse est me cognoscere
13sortem esse quia potest non esse vel non sequitur quod necesse est ipsum esse

20 Item ex varia habitudine scientiae ad sci-
14bilia nam scientia humana dependet a scibilibus et acquiritur per concursum eorum scientia dei non sic nostra de-
15pendet a sic se habere de obiectis illa scilicet divina non

21 Aliter respondet auticiodorensis dicens quod scientia dei quantum
16ad infallibilitatem est nostra certior respectu futurorum contingentium quantum tamen ad rei fixionem
17nostra est certior quia cum nostra scientia nullo modo stat contingentia sed bene cum divina

22 Ad aliam rationem
18numerus praedestinatorum est incompletus ergo etc dicendum quod inplicat contradictionem numerum et non compleri da-
19to quod maximus sit finitus nam eo ipso quod non inpleretur non essent alii praedestinati

23 Secundo dico
20quod absolute quali numerus mundi potest esse maximus praedestinatorum quia deus potest facere quod non essent nisi
21duo vel unicus quia potest destruere etc

24 Tertio dico quod de llege statuta esset certus numerus taxatus
22adhuc quilibet potest facere quod non esset de numero illorum et quilibet etiam praescitus potest facere quod sit
23de numero illorum sicut prius dictum est scilicet quod faciant quod in se est et stante lege non totum antecedens est in potestate
24sua sed in bonitate dei

25 Ultimo dico quod licet sit in potestate cuiuslibet privati viatorum quod sit de numero
25praedestinatorum non tamen quod numerus ille sit maior vel minor unde stat aliqua dispositio s communis non
26sic in potestate sortis nec platonis et tamen dependet a tota multitudine et necesse est quod eveniant scandala
27possum tamen evitare quod quilibet potest quod non per ipsum nullus tamen potest quin fiat scandalum Ita fuit de procuratione
28passionis christi in cuiuslibet potestate fuit quod ipse non esset causa procurationis passionis christi in
29nullius tamen potestate fuit quin Advertendo circa hoc quod necesse est quod christus pateretur id est sic credens
30numquam deciperetur vel qui sic assentiret non falleretur ita quod necessitas causatur pro infallibilitate

26 Alia
31ratio ybernici adam recitat hoc complexum summus sacerdos contingenter supponit etc supponit Aliter
32dicitur et facilius quod mere contingenter et libere deus antequam antichristus erit sicut vult et sicut voluntas
33se habet ad causalitatem

27 Alia ratio Rodinthon istud est pro me quia conceditur quod necessario vult adam
34fuisse et prius contingenter voluit

28 Alia ratio soluta est

29 Alia ratio de maximo ipsius hesbri in illo
35sophismate anima christi necessario erit unde infinitum tempus est minimum per quod antichristus non potest esse
36futurus quolibet finito minori datur maius illo etc