Lectio 128, De libertate [Palatine Transcription]

By Petrus Plaoul

Edited By Jeffrey C. Witt

Edition: 0.0.0-dev | June 24, 2022

Authority: SCTA

License Availablity: free, Published under a Attribution-NonCommercial-ShareAlike 4.0 International (CC BY-NC-SA 4.0)

ppr-lectio128

Sources: PV: Palatine

Lectio 128, de Libertate

Propositiones de libero arbitrio voluntatis

1
21Alia lectione
22pro solutione rationis prius in-
23ducto circa libertatem voluntatis

Prima propositio

2
24Sit haec prima propositio stat aliquid praesen-
25tari voluntate sub ratione boni sim-
26pliciter et tamen voluntatem respectu
27huius nullum actum elicere probatur
28quia datis duobus bonis
29praesentatis voluntati bonitas potest
30respectu minoris nullum actum
31elicere eliciendo scilicet maius consimiliter
32dat alio maiori iterum potest
33circa 2m nullum actum elicere et sic
34consequenter igitur proposito aliquo sub ratione
35boni bonitas potest absque actu
36existere respectu obiecti positi

3
372o si voluntas respectu boni ne-
38cessitaretur ad electionem conformem
39iudicio rationis respectu boni dic-
40tati tolleretur meritum in bonis
41electionibus quia stante dictamen PV249vb
42quod hoc est bonum tolleretur ratio
43merendi

4 Item est articulus
44condempnatus parisius dicere si
45ideo sunt recta quod voluntas recta
46error stat ergo rationem esse rectam
47et tamen voluntate respectu boni sic
48praesentati nullum actum elicere

Secunda propositio

5
492a propositio stat voluntatem actum suum
50suspendere absque actus specu-
51lativi productione probatur sic quod voluntas
52habeat aliquem actum vel potest
53illum suspendere nullum actum
54producendo et sic habetur intentum vel
55requiritur actus suspensivus
56et sic erit processus in infinitum
57quia non potest illum suspendere
58sive alio suspensivo

6 Item
59voluntas habens aliquem actum
60numquam potest cessare ab actu tali
61vel talibus actibus quia non
62potest ipsum supsendere nisi per alium ac-
63tum nec alium nisi per alium
64igitur in aeternum scilicet quam diu
65durabit habebit aliquem actum

Tertia propositio

7
663a propositio proposito bono vel malo
67sub ratione boni vel mali vo-
68luntas potest resiliere vel resistere
69absque aliquo actu probatur ex condi-
70tione intrinseca libertatis
71voluntatis quae est quod positis quibusdam
72causis inferioribus requisitis
73ipsa ex se sive concursu alterius
74causae potest exire in actum vel
75non exire igitur positis quibus-
76cumque causis moventibus vel
77allicientibus ad alicuius boni
78persecutionem vel fugam mali vo-
79luntas habet in potestate sua fugere
80vel etc absque alicuius actus
81productione

Quarta propositio

8 4a propositio quasi sequens PV244ra
1bonitas potest peccare pure omissive
2tam realiter boni quam fugibilis
3patet nam dictato per intellectum
4et dictante conscientia et concurrente
5lege quod est agendum stat quod
6voluntas resiliat pure negative
7absque alicuius actus productione quo
8dato peccat pure omissive nullum
9actum producendo hoc idem contingere
10potest respectu alicuius fugibilis ut
11proposita illecebra vel obiecto illicito
12seu prohibito et cum hoc inter-
13veniente praecepto quod voluntas
14habet positive fugere scilicet quod re-
15spuere habet per nolle potest peccare
16pure omissive respectu mali
17fugibilis quia potest nullum actum
18elicere circa obiectum sic mo-
19vens

Prima obiectio: Obiectio Adam

9 Et istud est contra Adam in quarto
20in 4to ibi in descriptione peccati
21tenet quod nullum est peccatum pure
22omissionis nec stat voluntatem
23peccare nisi per actum positum

Responsio

10
24Arguo sic primo contra illum Sit
25ita quod deus praecipiat sorti quod
26habeat a actum ut voluntas sic ob-
27ligata ad habendum a actum per
28b hora quo stante ordinet
29deus non velle concurrere cum vo-
30luntate ad alium actum liberum
31quam ad a quo stante voluntas
32potest libere non producere a quo
33stante peccat omissive quia obli-
34gabatur ad a et non fecit igitur
35peccavit et non per alium et per
36consequens peccabit omissive pure

11
37Item praeceptum affirmativum et praeceptum
38negativum distinguuntur scilicet quia praeceptum
39affirmativum transgreditur quis omis-
40sive per puram omissionem et prae-
41ceptum negativum comissive modo PV244rb
42sic non est distinctio inter illa

12 Item deus
43praecipit sorti quod velit a et sortes
44non vult a igitur sortes peccat consequentia
45est bona et cum antecedente stat quod sortes
46nullum habeat actum voluntatis
47quia stat cum prima parte quod nullum
48habeat voluntatis actum transgre-
49ditur et sic sortes nullum habet voluntatis
50actum et tamen peccat igitur
51pure omissive quia peccat et non
52per actum igitur

Responsio Adam

13 Contra arguit
53adam primo deus nullum etc
54ultra arguit adam primo nullum
55deus nullum remunerat per declina-
56re praecise igitur nullum damp-
57nat per non factae bonum praecise
consequentia tenet
58quia deus promptior est ad re-
59munerandum et miserendum quam
60ad dampnandum antecedens probatur quia ad
61impleto praeceptorum negativorum
62non est sufficiens nisi per actum
63aliquem positivum

14 scilicet nisi sit actualis
64mali detestatio non est prohibitionis
65vel praecepti negativi ad inpletio quia
66alias sequeretur quod quilibet infinite
67mereretur qui est in caritate quia
68infinitorum malorum prohibitorum
69nullum facit igitur infinita praecepta
70ad implet igitur infinite meretur Item
71dato praecepto non sit actualis contemp-
72tus non videtur esse transgressio
732o omnis iustitia est positiva operatio
74boni vel positivo declinatio mali igitur
75omnis iustitia erit positiva operatio ma-
76li vel positivus declinatio boni

Responsio ad Adam Guillelmi Altissiodorensis

15 Respondet
77auticiodorensis negando consequentiam et quasi simul
78ad utrumque scilicet negando utramque
79consequentiam primo ad 2m omnis iustitia etc
80causa est quia ad veritatem plus requiritur
81quam ad vicium vel viciose operandum PV244va
1Ideo dicit philosophus quod difficile est attingere
2signum Infinitis autem modis contingit
3a signo recedere Ideo bonitas con-
4sistit in conformitate ad rectitudinem
5rationis vel divinae legis cuius ob-
6liquitas infinitis modis potest con-
7tingere quia ad bonitatis actum
8negandum requiritur bonitas ergo sed etiam
9concursus omnium circumstantiarum
10bonarum debitarum eo secundum dicta
11non rectae rationis Ad malum sufficit
12quod sit malus degenere vel sufficit
13quod defectus circumstantiae debitae in
14esse unde nulla iustitia est
15quin ponatur aliquid positivum et aliqua in
16iustitia potest esse sola privatio vel
17carentia debita circumstantiae

Responsio Adam

16 Contra
18hoc replicat adam ponendo
19casum quod alicui existenti in
20caritate praecipiatur quod nullum habeat
21actum ex quo casu vult deducere
22quod sicut contingit peccare sine
23actu positivo Ita mereri et per
24consequens solutio invalida quia sp?tur
25quod sit in caritate et per consequens si con-
26cedas unum etc habens reliquum
27concedere

Responsio Plaoul

17 Respondetur quod casus non est possibilis
28de lege communi scilicet quod debetur praeceptum
29quia quod aliquis obligetur ad
30non diligendum deum super omnia
31pro mensura temporis repugnat
32legi statute igitur illa obligatio
33non est possibilis secundum legem currentem
34quia loquimur secundum legem statutum

18
352o potest dici quod in isto casu meretur
36nullum penitus producendo actum
37sed quia hoc est contra communem legem
38ideo non repugnat solutio

19 3o
39potest dici quod stante hoc casu quod
40staret quod creatam meretur per aliquem
41actum positivum quo velit conforPV244vb
42mare praecepto dato igitur ex in ad-
43vertentia excusaretur et meretur
44scilicet ex inconsideratione habitudinis
45sui actus ad praeceptum et obediendi promp-
46titudine

20 ultimo diceretur quod
47ex casu suae non sequitur quod creatura
48mereatur vel demereatur nam ibi
49est specialis positio casus quia non
50sequitur ex lege et est praeter legem
51unde consequentia non valet sortes operatur
52ex caritate igitur meretur vitam aeternam
53ideo si ponatur casus extra
54legem Respondendum est secundum rigorem
55logice sed bene sequitur iste diligit
56deum super omnia ex caritate
57et lex posita stat igitur etc quia
58simpliciter loquendo staret quod deus
59non vellet actum illum praemiare
60et sic patet ad ratione adae

Secundo obiectio

21 Secundo arguitur
61scilicet voluntas potest esse sine actu
62et pure omissive peccare in ali-
63quo tempore eadem ratione in duplo
64et in triplo et sic per totam suam
65vitam et sic voluntas potest semper
66stare sive actu

22 Respondetur dupliciter
67primo quod absolute consequens non videtur
68impossibile non dico de primis
69motibus naturaliter ab obiectis
70causabilibus sed de liberis non
71videtur impossibile quin possit voluntas
72sine actu stare et quia ratione respectu
73primi dictaminis eadem respectu
742i et sic consequenter

23 Aliter respondetur quod non sequitur
75voluntas respectu huius obiecti
76nunc sibi praesentati potest nullam
77habere actum ergo semper potest sive
78actu persistere et hoc ratione huma-
79nae fragilitatis quia licet respectu
80cuiuslibet potest elicere et respectu huius
81potest elicere vel non non tamen
82est in potestate sua simpliciter PV245ra
1non elicere stante praesentia obiectorum

Tertia obiectio

24
2Arguitur iterum per aliam rationem contra conclusionem
3quam facit alius doctor quia
4sequitur quod peccatum omissionis esset
5infinite modicum et infinite
6remissum per consequens minus grave
7quam veniale probatur consequentia sit ita
8quod sorti et platoni sit datum praecep-
9tum quod eliciant actum et circa obiec-
10tum a et sit ita quod sortes ommittit
11pure negative mullum actum
12eliciendo plato vero positive
13contemplando nolendo actum elicere
14circa a Arguitur sit plato pec-
15cat praecise finito nolendo scilicet se?dum
16idem et si actum remissiorem
17nolendo eliceret minus peccaret
18et sic consequenter et quantum venerit gra-
19vius peccabit quam sortes igitur
20sortes in infinitum modicum
21quia peccatum platonis includit
22aliud omissionis et ponit aliud positivum
23commissionis

25 Respondetur negando consequentiam ad
24probationem quia plato peccat solum
25peccato finitae malitiae concedo et
26minus peccaret eliciendo etc conce-
27do sed non est in eadem proportione
28remissius ita quod plato peccat
29circa latitudine non tota latitudo ma-
30litiae est in intentione actus
31igitur etc quia intentio actus
32non est tota malitia quia non
33proportionabiliter latitudo malitiae
34c?ord?et latitudinem intentionis actus
35quia plato cor?debet praeter hoc
36omissio et sic illud est pars scilicet positivum
37ut si adigito sortis auferatur
38medietas propter hoc non efficitur PV245rb
39in duplo mor? et sic in proposito
40quia tota latitudo malitiae non
41est nisi pars culpae

Quarta obiectio

26 Consequenter
42arguitur contra tertiam propositio Et in-
43ducitur prima ratio facta in principio
44quaestionis nam voluntas per sic resis-
45tere et frequenter habituatur et faci-
46litatur ad melius postea resistendum
47ergo per actum positivum consequentia patet quia
48habitus non generantur nisi ex ac-
49tibus igitur si generatur habitus
50sequitur quod ex actibus igitur non
51per purum non velle

Responsio

27 Respon-
52detur multipliciter primo quod in
53isto casu bonitas non habituatur
54ad resistendum nam hoc convenit
55sibi ex sua intrinseca libertate quod proposito
56illecebra potest nullum actum eli-
57cere igitur nullum actum eliciendo
58non habitu ??? sed semper ex in-
59trinseca libertate sua provenit quod
60potest non sequi

28 2o dicitur
61quod ut plurium voluntas resistit
62per actum positivum Ex quo in ea
63generatur habitus si tamen casus
64fortificeretur quod per nullum actum
65tunc non habituatur sicut dictum est

29
663o diceretur quod non est necessarium
67quod habitus semper producantur ex
68actibus quia licet ad actus se-
69quantur habitus non oporteret quod actus
70producant habitus 2o dato quod omnis
71actus relinqueret habitum tamen
72et causabilis sine actu scilicet per vo-
73luntatem sive positive sive negative
74se habeat producit dispositionem
75per quam facilitatur dum alias
76contingit obiectum occurrere

30 PV245va
14o dicetur et magis apparens et magis
2probabilis responsio quod in isto
3casu quod in voluntate nullus penitus
4generaretur habitus 2o in intellectu
5generaretur habitus scilicet dictativus huic
6est resistendum vel hoc non esse
7prosequendum et sic ho est verum quod intellectio
8qui habitus ratione suae inten-
9sionis iuvat voluntatem ad re-
10sistendum id est dictat hoc nunc
11non esse prosequendum et sic hoc est
12verum quod intentio notitiae actualis
13vel habitualis iuvat voluntatem
14ad intentionem actum producendum
15et sic est talis habitudo intellectus ad voluntatem
16quod et actus et habitus iuvant scilicet
17qualitercumque contingit voluntatem
18se habere numeraliter per intellectum
19conformiter dictantem finis lectionis

Apparatus Fontium

    Apparatus Criticus

      Citation

      Peter Plaoul, de Libertate, Lectio 128, de Libertate (http://scta.info/resource/ppr-lectio128 )

      Città del Vaticano, Biblioteca Apostolica Vaticana, ms. Cod. pal. lat. 373, 244r-249v (http://scta.info/resource/ppr-lectio128/pal)

      Transcription Resource: http://scta.info/resource/ppr-lectio128/pal/transcription
      Data source: http://exist.scta.info/exist/apps/scta-app/document/ppr-lectio128/pal/transcription

      View Explanation of Citation Practices


      Available Manifestations

      Lectio 128, de Libertate [Erlangen]

      Lectio 128, de Libertate [Vatican, Pal. lat.] (Currrent Focus)