2 primo quod intellectus potest dictare ex puris naturalibus deo esse fruendum
17et voluntas huic dictamini potest se conformare ergo voluntas potest deo frui sive gratia ex
18puris naturalibus consequentia est clara prima pars antecedentis patet de puro philosopho qui ponit ex puris
19naturalibus quod deus est finis omnium et summum bonum et in intellectu practico potest practice dictare
20quod deo fruendum est Secunda pars patet ex libertate voluntatis nam praesentato sibi aliquo bono
21et dicatur sibi per intellectum quod illud bonum sit diligendum videtur quod possit se conformare illi
22dictamini

3 unde stante illo casu non neccessario difformabit si illi dictamini quia alias
23voluntas neccessario peccaret et per consequens minor vera Confirmatur nam nisi voluntas posset se con-
24formare huiusmodi dictamini extra gratiam sequeretur quod creatura posset cognoscere evidenter
25an esset in gratia vel ne patet consequentia quia si non posset actum conformem ad illud dictamen
26elicere erit meritorium concludendi quod sit in gratia unde ecclesiastes IXo capitulo nemo scit an odio
27vel amore dignus sit

4 Secundo circa finem ultimum sit sub ratione summi boni ostensum
28voluntati voluntas potest habere aliquem actum et non neccessario ordinatum ergo inordinatum
29Secunda pars patet quia cogeretur ad peccandum ut tactum est ergo ordinatum et ille actus
30erit fruitio quia deus non diligitur ordinate nisi fruitur

5 Tertio capiendo totam motivitatem
31quam habet gratiam in simplici persona ut esset adultus qui haberet solum gratiam baptismalem
32vel modicum amorem tunc huiusmodi caritas movet animam in certo gradu respectu dilectionis
33dei sed aliqua cognitio potest esse ita clare in non habente gratiam et iudicium potest esse ita clarum
34quod moveat magis quam huiusmodi gratia scilicet iudicium de potentia divina et eius bonitate
35quo stante sequitur quod huiusmodi notitia de dei bonitate movebit quam alia caritas

6
36Quarto arguitur fortiter de illo qui atteritur et disponit se ut liberetur a peccato iste
37dolet de peccato suo et iste dolor debet esse licitus et per consequens debet esse volitio dei mali
38scilicet peccati propter deum ergo erit fruitio dei unde habebit nolle refutativum peccati antequam
39sit gratiae infusio

7 Quinto arguitur apparenter nam existens in caritate per frequens actus fruitionis
40acquirit aliquem habitum qui remanet cessante caritate ergo huiusmodi habitus sufficit
41exire in similes actus quantum ad substantiam actuum licet non meritorios et cessante caritate
42non subito corrumpitur ergo corrupta caritate sufficit exire in actum diligendi deum
43super omnia licet non meritorie

8 Sexto iudaeus paganus zelo suae sectae exponit E66r
1se morti propter deum ergo fruitur deo nam magis diligit deum quam se ipsum quia praeponit deum vitae
2suae licet erret sicut haeretici aliquando passi sunt morte propter haeresim credentes tamen suam sectam
3esse salutarem et ad divinum cultum pertinentem ymmo neccessariam et sic videntur frui deo et
4tamen non sunt in caritate ymmo in statu dampnationis

9 Septima sit aliquis non baptizatus
5meritus inter christianos qui forte credit baptizatus nec facit de hoc diligentiam iste
6exibit in consimiles actus et non habebit caritatem nec disponit se debite et sic eodem modo colit
7deum saltem quantum ad subiectis actuum in se sicut alii

10 Octavo quaelibet creatura circa suum finem
8potest habere suam operationem perfectam unde omnia naturalia alia ab homine naturaliter operantur circa suam finem
9producendo suos effectus scilicet ex movendo ad sua loca naturalia et sic de aliis ergo etc sic erit de rationali cre-
10atura Item pars animae non cognitive seu quae non sunt cognitive id est anima ut est operativa mere
11naturaliter tendit in deum ergo volitiva noncum sit nobilissima potest tendere in ultimum finem non dico meri-
12torie et suum finem diligere

11 Item in statu Innocentiae potuisset anima naturaliter deo frui et eodem
13debet species seu eiusdem speciei est nunc anima rationalis ergo videtur quod illa operatio naturalis non sit
14sibi remota

12 Item voluntas naturaliter potest frui et non neccessario inordinate alias videtur naturaliter mala

13
15Item ratio naturalis dictat aliquid esse summe diligendum propter ordinem diligendorum et quod
16magis diligibile magis movet ergo summe diligibile magis movet quam aliquod aliorum
17ymmo maxime ergo voluntas naturaliter magis potest eo frui quam quocumque alio diligibile

14 Item
18nisi sic hoc maxime esset quod non posset aliquid aliud magis diligere quam se hoc falsum
19quia potest constituere sibi alium finem quam se Etiam fortis exponit se morti pro re publica
20ergo magis diligit illud quam se et per consequens aliquod supra se

16 una ponit quod ex puris naturalibus quis potest deo frui propter rationes tactas
22Quod ex puris naturalibus voluntas potest elicere actum virtuosum et bonum moraliter non tamen
23meritorium sine caritate Istam positionem tenet Adam holkot et multi alii

17 Alia opinio quod licet
24ex puris naturalibus non possit creatura frui deo potest tamen sive gratia gratificante sed non
25sine gratia gratis data unde gratia gratificans est illa virtus theologica quae realiter
26elevat animam et iustificat eius animam actus et illa non stat cum peccato quia iustificat
27et gratificat actus animae ymmo secundum aliquos nec est absolute possibile ipsam stare cum peccato quia
28infunditur huiusmodi gratia in baptismo et in aliquibus postea intenditur Gratia gratis data aliquando
29generantur vocatur esse donum dei in proposito dicitur aliquod speciale adiutorium ultra influentia
30dei communem isdem est quasi medium inter influentiam communem et influentiam caritatis vel gratiae
31gratificantis etc specialis motio vel directio in bonum quia spiritus sanctus ymmo tota trinitas
32pulsat mentem illius qui est in peccato ut convertatur unde apocalypsis 2o sto ad ostium
33et pulso ad ostium numquam animae ad detestandum peccatum et ad diligendum bonum et prosequendo
34haec inquam motio quae vocatur gratia gratis data requiritur ad deo fruendum etiam extra caritatem
35secundum istam 2m viam quia naturalia non sufficeret

18 Tertia via quam intendo tenere Ad
36fruendum deo requiritur gratia gratificans elevans voluntatem a vivificans animam ad huiusmodi
37nobilis actus productionem et conservationem et quia ista materia est pure theologica ideo non
38patitur vehementem demonstrationem nec teneo eam per evidentiam rationum sed propter auctoritates sanctorum
39quae de directo videntur hoc praetendere ymmo expressissime Augustinus et Anshelmus hoc
40ponunt et exponunt sacram scripturam conformiter ad istum intellectum Auctoritates quasi
41innumerabiles sunt ad hoc unde opinio eorum videtur esse quod alia via faveat errare pelagii

19 E66v
1Pro quaestione ista adduco rationem Nam si fruatur sortes deo illa fruitio est dilectio
2dei super omnia qua stante non est compossibilis alia volitio dei contemptiva nam eo ipse
3quod deus diligitur super omnia a creatura ipsa creatura aequivalenter vult sibi super omnia
4obedire ergo excludit super omnes alios actus pravos voluntatis scilicet odiendi

20 Item dilectio
5dei super omnia est maxima dispositio creaturae ad deum ergo non stat sine gratia lege stan-
6te consequentia tenet quia quotiens creatura debite disponit se totiens confertur sibi gratia antecedens patet
7quia inter omnes dispositiones quas creatura potest habere illa est nobilissima scilicet quod diligat
8deum propter suam bonitatem super omnia modo cum maxima tali dispositione non stat lege stante
9quin talis habeat gratiam et sit in gratia saltem quia non staret quin gratificaretur

21
10Item inter omnis actus diligendi deum est summae nobilitatis et difficultatis ergo naturalis
11facultas humana non se extendit ad illum actum alias gratia non esset neccessaria ad
12productionem actuum meritoriorum Sed solum esset distinguui inter peccatores et non peccatorem
13Ita quod arguitur sic Caritas requiritur ad productionem actus fruitivi et voluntas non est per se
14sufficiens etc