1
36In alia lectione
37Prius fuerunt inductae rationes ad probandum quod possibilis est creaturae fruitio dei absque carita-
38te Circa praesentem materiam advertendum quod doctores faciunt etiam difficultatem utrum possit actus
39moraliter bonus elici stante lege sine concursu dei Et in ista materia quae habet eandem radicem
40cum materia quae pro praesenti tractatur duplex est ymaginatio

2 nam aliqui dicunt quod absolute cum
41influentia dei generali solum quis potest dei frui et actum moraliter bonum elicere

3 Alii dicunt quod ad eli-
42ciendum actum moraliter bonum requiritur adiutorium dei spirituale et maxime ad actum fruitivum
43notandum sufficit communissime adiutorium sed requiritur gratia gratificandum

4 Advertendum quod positio Gregorii E68r
1branguuerdini et aliorum quod quis non potest deum ex puris naturalibus deum super omnia diligere
2fundant se in hac radice quod voluntas ratione poenae peccati originalis omnem actum suum
3retorquet in se et ad se et ideo quia actus virtuosus etiam actus deum super omnia diligendi
4debet habere finem debitum scilicet alium a creatura ideo ad habendum huiusmodi artum requiritur aliquid
5innans eam et elevans ideo non potest ex eo elevare se super se et ideo si debet elevari ut actus
6suos in finem debitum ordinet requirit aliud elevans

5
7Sed dubitatur utrum gratia grati-
8ficans vel caritas iustificans creaturam se sola sufficit animam absque hoc quod deus
9specialiter concurrat sed quod solum concurrat concursu et influxu generali diceretur

6 primo quod
10caritas non est apta nata concurrere ad inclinandum vel elevandum voluntatem nisi deo specialiter
11concurrente ad eundem effectum Causa est quod caritas non est causa secunda subordinata influ
12entiae generali sensu communi scilicet agenti secundum communem influxum ideo dicitur quod ipsa non
13est apta nata agere quicquid nisi deus specialiter concurrat quia non est instrumentum
14nisi specialis concursus dei ideo si subtraheretur specialis concursus dei non sufficeret
15agere et ideo dato quod caritas poneretur in anima cum influentia dei ita quod non generalis

7 Secunda dicitur
16quod dato quod caritas haberet suum activitatem respectu voluntatis subordinatae et hoc cum influentia dei
17generali non tamen sufficeret ad actum fruitivum eiusdem speciei cum actu quae nunc producitur ex caritate
18scilicet cum influentia nec esset ita nobilis patet ex subordinatione trium causarum
19respectu huiusmodi actus concurrentium prima est prima causa scilicet specialis dei influxus et in isto
20genere est superioris speciei et ideo per subtractionem illius inpeditur effectus productio

8 Ideo dicunt
21sancti et dixerunt doctores quod liberum arbitrium et caritas non sufficiunt ad meritum nec ad temp-
22tationes superandas sed specialis dei influxus est principalius concursus quam aliqua illarum
23causarum

9 et sic diceretur quod caritas produceret actum nobilioris speciei quam aliquis habitus moralis
24naturaliter acquisitus scilicet prout caritas solum ageret cum concursu et influxu dei generali

10
25Secunda diceretur quod nedum huiusmodi habitus nam posset producere actum eiusdem speciei cum actu producto
26a caritate cum concursu dei speciali sed nec actum ita nobilem sicut in statu innocentiae nam in statu
27innocentiae homo staret et resisteret temptationibus unde m primus parens habuit unde stare po-
28tuit sed non unde perficere et cum actu isto non possemus omnibus temptationibus resistere igitur non esset ita
29nobilis sicut in statu innocentiae

11 Advertendum quod quantum in de materia actuum moraliter bonorum
30utrum ex puris naturalibus posset quis elicere actum moraliter bonum non discutio

12 Tamen opinio
31Gregorii fundata est in determinationibus ecclesiae et doctorum cuius ymaginatio est Quod ex puris naturalibus
32voluntas potest bene referre actum suum ad debitum finem etc caret principali circumstantia scilicet fine
33debito et ideo ut bene moraliter aget requiritur gratia nam dicit gratia gratificante respectu cuiuscumque actus
34boni licet respectu aliquorum

13 Unde deus habet specialem influentiam quae non est gratia gratificatus
35qua pulsat peccatorem ut dictum est prius sto ad ostium et pulso

14 Sed quaeretur quomodo aliquis
36posset bene moraliter operari et nullo modo videtur esse in potestate creaturae et per consequens non videtur quod possit
37se disponere ad receptionem caritatis seu gratiae gratificantis

15 Respondetur quod ista assistentia specialis
38nulli denegatur ymmo deus continue sic pulsat animam ideo in creatura non requiritur
39nisi obedientia et quod sequatur in pulsum huiusmodi motionis sed quomodo illa sequela vel dispositio
40possit fieri videbitur in solutione 4ti articuli

16 Advertendum tamen quod tenentes quod ex puris naturalibus
41cum influentia dei generali solum possit esse actus moraliter bonis Credo quod ymaginantur E68v
1quod creatura potest sibi aliquem finem temporalem bonum constituere verbi gratia Cuius in politia
2potest sibi constituere tranquillitatem et pacem pro bono civitatis sine suo bono quia bonum
3civitatis redundat in suam

17 Advertendum ulterius quod ratione corruptele creatura naturaliter tendit
4ad se nec est in potestate sua tendere in finem ultimum nisi concurrente alio nichilominus tamen per huiusmodi
5relationem malum evitatur dicitur ulterius quod actus moraliter boni non sunt ordinati in finem
6ultimum supremum sed in bonum pollitiae et personarum ut sortes diligens bonum pollitiae scilicet
7tranquillitatem et pacem

18 sicut bonum malis est debita proportio quantum sit bonum pollitiae
8est debita proportio partium scilicet pax modo quis potest sibi potest constituere tale bonum pro fine specialiter
9politico non loquor de heroycis nec actus civiles requirunt relationem talem in deum et sic deus
10excusat creaturam quia intendit bene operari quia vult evitare vitia et sic non consurgit
11malum nisi ordinatio ad se sed ex illa ordinatione vitantur vitia Et sic dicitur quod non requiritur
12huiusmodi ultimus finis ad actus polliticos moraliter bonos secundum hoc quis omnia vitia repelleret
13propter se ita quod nullum admitteret vitium in politia per huiusmodi ordinationem

19 Sed difficultas specialis
14est de fruitione illa quando dicitur esse de supremo genere ideo teneo istam viam quia fruitio de non est possibilis
15in creatura lege stante in deo specialiter concurrente

20 Contra arguebatur staret quod quis ex puris
16naturalibus dictaret practice quod deus esset super omnia diligendus

21 haberi fuit responsum quod antecedens
17est falsum causa fuit deducta de fide ex infirmitate humanae considerationis etiam
18malitia excaecat eos et obimbilatur intellectus tamen quia deseritur in eius vivificatione
19ratione culpae tamen quia voluntas quae habet locum imperatas in regno animae dampnatur
20ideo etiam alia depravatur cum etiam quia habitus pravi et volitiones seu actus
21voluntatis quae sunt in voluntate sunt quaedam apparentiae moventes caritatem voluntatem
22Quod volitiones sunt cognitiones satis est cum Adam et suppono pro nunc

22 Item intellectus ratione cor-
23ruptele est inferius et quasi fornicarius sic quod magis inclinatur ad rationes sophisticas
24quam veras et ad falsitatem quam veritatem recte sicut voluntas

23 Secundo potest responderi
25negando consequentiam dato quod intellectus posset sic dictari etc igitur voluntas

24 Prima causa est
26quia voluntas magis est laesa quam intellectus ratione culpae originalis Causa est quia
27in eadem proportione quae erat nobilior intellectu in eadem est facta magis serva nam ipsa plus de
28meruit quam aliae potentiae sibi enim tamquam principali inputatur prima culpa ideo poena est illa
29maior

25 Secunda causa est quia ut dictum est dilectio dei fruitiva in hoc statu scilicet naturae lapsae
30est nobilior quam in statu innocentiae ergo cum voluntas sit debilior quam erat in statu innocentiae
31ergo non posset nunc in superiorem actum quam prius potuit quia voluntas est debilitata
32quantum ad executionem suarum operationum

26 Item concordia doctorum et ecclesiae est quod voluntas non
33potest temptationem superare ex puris suis naturalibus ergo non posset deum positive fruitive diligere
34ex puris naturalibus consequentia tenet quia 2m est maioris difficultatis quam primum

27 Item sicut ar-
35guit sanctus bernhardus de diligendo deum voluntas quicquid agit retorquet ad se igitur non
36potest ad plus quam se unde allegat omnis quaerunt quae sua sunt id est magis afficiuntur sibi ipsis

28
37Item voluntas post desertam iustitiam facta est ancilla suae affectionis quae est ad commo-
38dum vel quae est comodi ita quod est sibi subiecta nec potest non afficere sibi nisi de super movetur

29
39Item pelagius concessit specialem instructionem per scripturam sacram ita quod vi in-
40structionis fidei quis possit informari quod deus sit super omnia diligendus et ideo
41voluntas potest se conformare illi dictamini et in hoc reprehenditur

30 Item datur
42instantia stat quod stat intellectus dictet a obiectum esse diligendum ut 10 ponamus tamen quod
43maximus conatus voluntatis terminetur ad aliquem gradum citra p 10 scilicet ut 4or E69r
1Certum est quod voluntas non potest se huic dictamini conformare ergo non mirum si intellectus
2dictet aliquid diligendum aliqua dilectione qua voluntas non potest

31 Item arguitur de speciebus dilectionis
3ut anima christi diligit plus quam anima sortis in via si ergo intellectus sortis dictaretur
4deum esse diligendum ab ipso sorte a specie non oportet quod voluntas conformet se quia non est
5in facultate et potestate voluntatis et sic per errorem posset dictare vel per concessum naturalis facultatis

32
6unde prima ratio habet apparentiam in communibus operationibus subiacentibus voluntati sed non est
7in potestate voluntatis quod referat in ultimum finem sine gratia potest tamen referre malum finem
8scilicet ad gloriam et sic de multis aliis quos habet in sua potestate

33 Ad confirmationem quia sequeretur quod quilibet
9sciret se esse in caritate etc

34 Respondetur primo ex dictis non sequitur quod quilibet sciret se esse in cari-
10tate quod homo possit evidenter etc quia ad hoc cognoscendum oporteret quod esset evidens
11sibi quod actus dilectionis dei non posset procedere cedere nisi a caritate sed non dico hoc licet dico
12quod ita sit unde si esset evidens et homo posset evidenter cognoscere se diligere deum super omnia
13tunc bene sequitur quod utrumque falsum est et sic eadem probabilitate qua pono positionem in causa eadem vel consimili
14potest quis probabiliter credere se esse in caritate non tamen esset evidens

35 Secundo non est evidens
15ymmo non potest bene naturaliter haberi utrum sit dictamen relativum vel absolutum verbi gratia stat aliquam
16esse dilectionem dei quae realiter est propter diligentem et stat quod sciat se referre huiusmodi actum ut
17si quis diligat aliquid propter aliquid per subtractionem modici benefici vel boni temporalis dimit-
18tit illud diligere quod dilexit scilicet deum et valde difficile est cognoscere Utrum sit non propter
19se vel propter aliud ideo non est miranda temporalium affectio quia per ablationem convertitur
20voluntas ad illa

36 Infertur maximum signum non existendi in caritate quando est tanta affectio
21temporalium Aliter dicunt quidam scilicet eliphat distinguendo de illo qui est in caritate quia vel
22habet caritatem intensam vel remissam

37 de remissa non potest sibi constare ratione remissionis
23utrum sit fruitio vel non vel utrum sit in caritate

38 Sed quando est intensa tunc habens eam experitur
24fortem motum et contemptum aliorum propter deum Ad veritatem scripturae dicit quod scriptura intelligitur
25de aeterna dilectione vel aeterno dei odio id est praedestinatione r vel reprobatione multi praesti-
26ti aliquando deo fruebamur Aliquando praedestinati fuerunt valde magni peccatores ut dauid
27Petrus paulus etc et sic intelligitur quantum ad aeternam dampnationem vel reprobationem vel intelligitur
28de gratia finalis repugnantiae

39 Consequenter ad 2am rationem respondendum est iuxta praedicta unde
29posset primo responderi de vi logicae quod voluntas non neccessario elicit ymmo licet existat
30extra caritatem posset se disponere et esse in caritate Sed ad mentem argumenti dicitur quod
31voluntas existens in peccato si habet aliquem actum circa deum habet actum pravum quia semper
32statuit finem temporalem et per consequens utitur deo et sic quaecumque actum elicit erit deordinatus
33quia usus dei et fruitio creaturae Cum hoc stat quod sit libera quia illo non obstante
34potest exercere actum suum circa aliud obiectum etiam circa idem scilicet deum et hoc fruitive dummodo
35disponeret se debite et sic est finis huius lectionis postea respondebitur ad 3am rationem in alia lectione