1
77In alia lectione
78Prius fuerunt inductae rationes
79ad probandum quod possibilis est creaturae
80fruitio dei absque caritate Circa
81praesentem materiam advertendum
82quod doctores faciunt etiam difficultate PV90va
1utrum possit actus moraliter
2bonus elici stante lege sine
3speciali concursu dei Et in ista materia
4quae habet eandem radicem cum materia
5quae pro praesenti tractatur duplex est yma-
6ginatio

2
7Nam aliqui dicunt quod
8absolute cum influentia dei generali dei
9solum quis potest deo frui et actum
10moraliter bonum elicere

3 2i dicunt
11quod ad eliciendum actum moraliter
12bonum requiritur adiutorium dei
13spirituale et maxime ad actum frui-
14tivum notandum sufficit consequentiae adiuto-
15rium sed requiritur gratia gratificans

4
16Advertendum quod positio gregorii,
17braguerdini et aliorum quod quis
18non potest ex puris naturalibus
19deum super omnia diligere
20fundant se in hac radice
21quod voluntas ratione poenae peccati
22originalis omnem actum suum
23retorquet in se et ad se et ideo
24quia actus virtuosus etiam actus
25deum super omnia diligere fun-
26dant se in hac radice quod vo-
27luntas ratione peccati diligendi
28debet habere finem debitum scilicet alium
29a creatura ideo ad habendum huiusmodi
30artum requiritur aliquid innans
31eam et elevans ideo non potest ex
32eo elevare se super se ideo si debet
33elevari ut actus suos in finem
34debitum ordinet requirit
35aliud elevans

5 Sed dubitatur
36utrum gratia gratificans vel ca-
37ritas se sola sufficiat elevere animam
38absque hoc quod deus specialiter
39concurrat sed quod solum concurrat
40concursu et influxu generali di-
41ceretur

6 primo quod caritas non est
42a prima natura concurrere ad inclinandum PV90vb
43vel elevandum voluntatem nisi deo spe-
44cialiter concurrente ad eum effectum
45causa est quod caritas non est causa / 2a
46subordinata influentiae igitur seu
47communi scilicet agenti secundum communem influxum
48ideo dicitur quod ipsa non est aptus
49nata agere quaequid nisi deus specialiter
50concurrat quia non est instrumentum
51nisi specialis concursus dei ideo si
52subtraheretur specialis concursus dei
53non sufficeret agere et ideo dato
54quod caritas poneretur in anima cum
55influentia dei generale vel
56ageret quia solum est instrumentum
57spiritualis influxus dei ita quod
58non generalis

7 2o dicitur quod
59 dato quod caritas haberet suum activi-
60tatem respectu voluntatis sub-
61ordinate etoc cum influentia
62dei generali tamen non sufficeret ad
63actum fruitivum eiusdem speciei cum
64actu quae nnc producitur ex carita-
65te scilicet cum influentia nec
66esset ita nobilis patet ex sub-
67ordinatione trium causarum
68respectu huiusmodi actus concurrere
69cum prima est prima causa scilicet
70specialis dei influxus et in isto
71conclusione est superioris speciei et ideo
72per subtractionem illius impeditur
73effectus productio

8 Ideo dicunt
74sancti et dixerunt doctores
75quod liberum arbitrium et caritas
76non sufficiunt ad meritum nec
77ad temptationes superandas
78sed specialis dei influxus est prin-
79cipalius concurrens quam aliqua
80illarum causarum

9 et sic diceretur
81quod caritas produceret actum no-
82bilioris speciei quam aliquis habitus
83moralis naturaliter acquisitus scilicet prout PV91ra
1caritas solum ageret cum concursu
2et influxu dei generali

10 2o diceretur
3quod nedum huiusmodi habitus non
4posset producere actum eiusdem speciei
5cum actu producto a caritate
6cum concursu dei speciali sed nec
7actum ita nobilem sicut in statu
8innocentiae homo staret et resistens
9temptationibus unde magister
10primus parens habuit unde stare
11potuit sed non bene proficere et cum
12actu isto non possemus omnibus
13temptationibus resistere igitur
14non esset ita nobilis ita in statu
15innocentiae

11 Advertendum
16quod quantum in de materia actuum mo-
17raliter bonorum utrum ex puris
18naturalibus possit quis elicere
19actum moraliter bonum non
20discutio

12 Tamen opinio gregorii
21fundata est in determinationibus
22ecclesiae et doctorum cuius ymaginatio
23est quod ex puris naturalibus vo-
24luntas non potest bene ac referre
25actum suum ad debitum finem
26etc caret principali circumstantia scilicet
27fine debito ideo ut bene moraliter
28agat requiritur gratia non dicit
29gratia gratificante respectu cuiuscumque
30actus boni licet respectu aliquorum

13
31unde deus habet specialem influ-
32entiam quae non est gratificans qua
33pulsat peccatorem ut dictum est
34prius sto ad ostium et pulso

14 Sed
35quaeretur quomodo aliquis potest bene
36moraliter operari quia nullo modo
37videtur esse in potestate creaturae et per
38consequens non videtur quod possit
39se disponere ad receptionem
40caritatis seu gratiae gratificantis

15 Respondetur
41quod ista assistentia specialis nulli
42denegatur ymmo deus continue
43sic pulsat animam ideo in creatura PV91rb
44non requiritur nisi obedientia
45et quod consequatur in pulsum
46huiusmodi motionis Sed quomodo
47illa sequela vel dispositio
48possit fieri videbitur in soluti-
49one 4ti articuli

16 Advertendum tamen
50quod tenentes quod ex puris naturalibus
51cum influentia dei generali
52solum possit esse actus moraliter
53bonis Credo quod ymaginatur quod cre-
54atura potest sibi aliquem finem
55temporalem bonum constituere verbi
56gratia Cuius in politia potest
57sibi statuere tranquilitatem et
58pacem pro bono civitatis
59sine suo bono quia bonum civitatis
60redundat in suam

17 Advertendum
61ulterius quod ratione corruptele crea-
62tura naturaliter tendit ad se nec
63est in potestate sua tendere in finem
64ultimo nisi concurrente alio nichil
65omnino tamen per huiusmodi rela-
66tione malum evitat dicitur
67ulterius quod actus moraliter boni
68non sunt ordinati in finem
69supremum sed in bonum politiae
70scilicet tranquillitatem et pacem

18 sic bonum
71animalis est debita proportio qualitatum
72sic bonum politiae est debita
73proportio partium scilicet pax modo
74quis sibi potest constituere tale
75bonum pro fine specialiter politico
76non loquor de heroycis nec
77actus civiles requirunt talem
78relationem in deum et sic deus excusat
79creaturam quia intendit bene
80operari quia vult evitare vitia
81et sic non consurgit malum nisi
82ordinatio ad se sed ex illa or-
83dinatione vitantur vitia Et
84sic dicitur quod non requireretur
85huiusmodi ultimus suus ad actus
86politicos moraliter bonos 2m PV91va
1hoc quis omnia vitia repel-
2leret propter se ita quod nullum
3admitteret vitium in politica
4per huiusmodi ordinationem

19 Sed
5difficultas specialis est de fruiti-
6one illa videtur esse de supremo
7genere ideo teneo istam viam
8quia fruitio dei non est possibili
9in creatura lege stante in deo spe-
10cialiter concurrente

20 Contra arguebatur
11staret quod quis ex puris naturalibus
12dictaret practice quod deus esset
13super omnia diligendus

21 haberi fuit
14responsum quod antecedens est falsum tam
15causa fuit deducta de fide
16ex infirmitate humanae con-
17siderationis etiam malitia excae-
18cat eos et obmibilatur intellectus
19cum quia diseritur in eius
20vivificatione ratione culpae tamen
21quia voluntas quae habet locum
22inpa?itis in regno animae depravatur
23ideo etiam alia depravantur tamen
24etiam quia habitus pravi et volitionis
25seu actus voluntatis quia sunt
26in voluntate sunt quaedam apparantiae
27moventes voluntatem quod
28volitiones sint cognitiones
29satis est cum adam et suppono
30pro nunc

22 Item intellectus ratione corrup-
31tele est infirmus et quasi formi-
32carius sic quod magis inclinatur
33ad rationes sophisticas quae veras
34et ad falsitatem quam veritatem
35recte sicut voluntas

23 2o potest
36responderi negando consequentiam dato quod
37intellectus possit sic dictari et igitur
38voluntas etc

24 prima causa est quia
39voluntas magis est lesa quam
40intellectus ratione culpae originalis
41Causa est quia in eadem propor-
42tione quia erat nobilior intellectu
43in eadem est facta magis serva
44Nam ipsa plus demeruit quam PV91vb
45aliae potentiae sibi enim tamquam principali
46inputatur prima culpa ideo
47poena est illa maior

25 2a causa
48est quia ut dictum est dilectio dei
49fruitiva in hoc statu scilicet naturae
50lapsae est nobilior quam in statu
51innocentiae ergo cum voluntas sit de-
52bilior
53quam erat in statu inno-
54centiae ergo non posset nunc in superi-
55orem actum quam prius potuit
56quia voluntas est debilita quantum
57ad executionem suarum operationum

26 Item concordia doctorum et ecclesiae
58est quod voluntas non potest temptationem
59superare ex puris suis naturalibus
60ergo non posset deum positive frui-
61tive diligere ex puris etc consequentia
62tenet quia 2m est maioris difficul-
63tatis quam primum

27 Item sicut
64arguit sanctus bernhardus
65de diligendodeum voluntas
66quidquid agit retorquet ad se igitur
67non potest ad plus quam se unde
68ellet omnis quaerunt quae sua sunt
69id est magis afficitur sibi ipsis

28
70Item voluntas post desertam
71iustitiam facta est ancilla suae
72affectionis quae est ad commodum
73vel quae est commodi ita quod est sibi
74subiecta nec potest non afficere
75sibi nisi Iuvetur de super

29 Item pelagius
76concessit specialem instructionem
77per scripturam sacram ita quod vi in-
78structionis fidei quis possit
79informari quod deus sit super omnia
80diligendus et ideo voluntas potest
81se conformare illi dictamini
82et in hoc reprehenditur

30 Item datur
83instantia stat quod intellectus
84dictet a obiectum esse diligendum
85ut Io ponamus tamen quod maximus
86conatus voluntatis terminetur
87ad aliquem gradum citra Io scilicet ut 4or PV92ra
1certum est quod voluntas non potest se huic
2dictamini conformare ergo non mirum
3si intellectus dictet aliquid diligendum
4aliqua dilectione qua voluntas non
5potest

31 Item arguitur de speciebus dilectionis
6ut anima christi diligit plus quam
7anima sortis in va si autem intellectus
8sortis dictaret forte deum esse diligen-
9dum ab ipso sorte a specie non
10oportet quod voluntas conformet
11se quia non est in facultate
12et voluntatis potestate et sic per errorem
13potest dictare vel per excessum
14naturalis facultatis

32 unde prima
15ratio habet apparentiam in communibus
16aparationibus subiacentibus voluntati
17sed non est in potestate voluntatis
18sed non est in potestate voluntatis
19quod referat in ultimum finem scilicet ad
20gloriam et sic de multis aliis
21quos habet in sua potestate

33
22Ad confirmationem quia sequitur
23quo quilibet sciret se esse inc??te

34
24Respondetur primo ex dictis non sequitur
25quod homo posset evidenter
26quia ad hoc cognoscendum
27oporteret quod esset evidens sibi quod
28actus dilectionis dei non posset
29procedere nisi a caritate sed non
30dico hoc licet dico quod ita sit
31unde si esset evidens et homo
32posset evidenter cognoscere
33se diligere deum super omnia
34tunc bene sequitur quod utrumque
35falsum est et sic eadem probabilitate
36qua pono positionem in causa eadem
37probabilitate vel consimili potest quis proba-
38biliter credere se esse in carita-
39te non tamen esset evidens

35 2o
40non est evidens ymmo non potest
41bene naturaliter haberi utrum sit dic-
42tamen relativum vel absolutum
43verbi gratia stat aliquem esse dilectionem PV92rb
44dei quae realiter est propter diligentem
45et stat quod sciat se referre huius-
46modi actum ut si quis diligat
47aliud propter aliquid per subtrac-
48tione modici benefici vel boni
49temporalis dimittit illud diligere
50quod dilexit scilicet deum et valde
51difficile est cognoscere utrum
52sit non propter se vel propter
53aliud ideo non est miranda tempora-
54lium affectio quia per ablationem
55convertitur voluntas ad illa

36
56infertur maximum signum non ex-
57istendi in caritate quando est tanta
58affectio temporalium Aliter dicunt
59quidam scilicet eliphat distinguendo de
60illo qui est in caritate quia vel
61habet caritatem intensam vel re-
62missam

37 de remissa non potest
63sibi constare ratione remissionis
64utrum sit fruitio vel non vel
65utrum sit in caritate

38 Sed quando
66est intensa tunc habens experitur
67fortem motum et contemptum aliorum
68propter deum Ad veritatem
69scripturae dicit quod scriptura
70intelligitur de aeterna dilectione
71vel aeterno dei odio in praedestinatione
72vel reprobatione multi praestiti aliquem
73deo fruebamur aliquando praedesti-
74nati fuerunt valde magni
75peccatores ut dauid petrus
76paulus etc et sic intelligitur
77quantum ad aeternam dampna-
78tionem vel reprobationem vel intelligitur
79de gratia finalis perseverantiae

39
80Consequenter ad 2am rationem
81respondendum est mixta praedicta
82unde posset primo ostenderi de??y
83logice quod voluntas non neccessario
84elicit ymmo licet existate extra caritate PV92va
1posset se disponere et esse in carita-
2te Sed ad mentem argumenti dicitur
3quod voluntas existens in peccato
4si habet aliquem actum circa deum
5habet actum primum quia semper sta-
6tuit finem temporalem et per consequens utitur
7deo et sic conventiumque actum eliciat
8erit de ordinatus quia usus dei
9et fruitio creaturae cum hoc stat
10quod sit libera quia illo non obstante
11potest exercere actum suum circa illud
12obiectum et circa idem scilicet deum
13et hoc fruitive dummodo disponeret
14se debite et sic est finis huius
15lectionis respondebitur ad 3am rationem
16in alia lectione