Lectio 51, de Fruitione [Erlangen Transcription]

By Petrus Plaoul

Edited By Jeffrey C. Witt

Edition: 0.0.0-dev | April 09, 2019

Authority: SCTA

License Availablity: free, Published under a Attribution-NonCommercial-ShareAlike 4.0 International (CC BY-NC-SA 4.0)

ppr-lectio51

Sources: E: Erlangen

Lectio 51, De fruitione [Erlangen Transcription]

1
21In alia lectione
22fuit facta una ratio tanges materiam de fine naturali scilicet utrum deus sit finis naturalis crea-
23turae rationalis vel etiam cuiuslibet et utrum naturali tendentia quaelibet creatura tendit in ipsum
24tanquam in summum bonum id est utrum quaelibet creatura iuxta suum modum et capacitatem fruatur
25deo

2 Primo recitabo auticiodorensis quam ponit in principio 2i unde ipse tenet istam
26conclusionem quod dilectione naturali creatura diligit se propter se

3 Consequenter tractando materiam de angelis
27introducit expresse utrum dilectione naturali angelus dilexit deum super omnia Respondet
28negative ymmo se semper propter se Consequenter quod adam in statu innocentiae dilectione naturali dilexit se
29propter se scilicet se esse

4 et conservari et suam utilitatem id est conferentiam ad sui status perfectionem verum
30est quod prima facie videtur istud esse contra Augustinum de duabus civitatibus quas fecerunt
31duo amores de hoc alias dictum est circa principium et etiam postea ut tamen habeatur intellectus
32ymaginationis istius doctoris distinguit tres modos diligendi se

5
33Primus modus est propter utilitatem
34iste modus includit quod diligit se esse et illa quae pertinent ad perfectionem sui status et ista est licita

6
35Alius est proprie excellentiae et ista dilectio est superbia Advertendum quod dilectio excellentiae
36potest dupliciter considerare uno modo quantum requiritur ad integritatem sui status 2m modum illius
37rei et sic est licita

7 Alio modo fit non debite videlicet si appeteret plus quam requiritur ad sui status
38perfectionem et sic esset illicita et esset peccatum superbiae et hoc intendit iste doctor Tertia dilectio
39est temporalium ut divitiarum et talis est illicita

8 Ego pono contrarium et arguo primo
40contra dicta sua quia omnis dilectio et praecipue deliberata est usus vel fruitio ergo huiusmodi
41dilectio quae est ad se si non referatur ad aliud est fruitio sui et per consequens est summa perversitas
42secundum augustinum

9 Secundo ista ymaginatio procedit ex ignorantia habitudinis E71v
1creaturae

10 ad deum et movet ad contrarium illius ad quod movet dilectio naturalis et per
2consequens condentia naturalis creaturae et tendentia caritatis haberent terminos incompossibiles

11 Item
3sequeretur quod status innocentiae tam angelorum quam primi parentis fuisset inordinatus patet
4nam quod aliqua dilectio terminetur ad creaturam quae non habet rationem terminantis est inordinatio
5huiusmodi dilectionis quia non reperitur modus secundum quem movet et per consequens fuisset ibi inordinatio

12
6Item sequeretur quod beati quantumcumque essent per gratiam elevati violenter ferrentur in deum quia
7natura tendit in contrarium scilicet ad se

13 Item creatura non sufficit sibi ad esse nec alteri nam ad hoc quod crea-
8tura in esse producatur requiritur prima causa efficiens et etiam ad conservari requiritur prima causa
9si ergo non sufficit adesse nec ad bene esse et sic non habet rationem finis quia finis habet rationem opti-
10mi et per consequens ista positio non est rationabiliter fundata

14 pono ergo istam conclusionem Quod primarius naturae
11impetus ad deum super omnia terminatur ultimate licet caritas incomparabiliter nobiliori
12modo moveat ad se idem

15 Secunda pars patet nam caritas elevat materiam supra se unde secundum doctores
13Caritas gustum spiritualem acuit et perficit et reddit quod dammodo ipsum superioris speciei inperci-
14piendo quam natura in se est ideo ex caritate movetur creatura ad diligendum deum super omnia

16 prima
15pars probatur primo quia natura agit directe ab intelligentia non errante igitur ordinatissime igitur quicquid
16agit hoc agit propter finem et maxime illum qui habet rationem ultimi et per consequens propter deum Item
17per diffinitionem boni primo ethicorum Bonum est quod omnia appetunt

17 Item auctoritate Boecii 3o de consolatione
18ubi ponit expresse quod semper recta est naturalis tendentia ubi deducit quod est unicus finis
19ad quem omnia tendunt licet varii varios elegant colles eadem tamen felicitatem naturaliter in-
20tendunt licet statuant sibi varios fines Ideo dicit boetius nihil antiqua lege solutum

18
21Ad idem est philosophus in libro de bona fortuna

19 Ad idem tullius de tusillanis quaestionibus

20 Ad idem wilhelmus
22parisiensis
in pluribus libros scilicet in libro de universi
et de fide et legibus dicit triplices virtu-
23tes 2m quod exponit illud iacobi omne bonum optimum esursum

21 Primum bonum seu
24prima bona sunt sunt habitus supernaturaliter infusi dirigentes inmediate in deum scilicet
25caritas fides etc.

22 Alia sunt bona pure naturalia scilicet virtutes naturales naturaliter nobis
26innatae unde unicuique sunt datae inclinare iuxta capacitatem suae naturae et speciei

23
27Alia sunt bona quae sunt bona simpliciter et sunt virtutes consuetudinales et ibi praestet vir-
28tutes naturales virtutibus consuetudinaliubs

24 Forte argueretur quia si sic videretur sequi quod
29aliquis ex puris naturalibus posset frui deo patet consequentia quia virtutes naturales nobis in-
30natae inclinat fortius quam virtutes consuetudinales ergo potest ferri per illas

25 Item
31experientia est quod creatura faciliter fertur in dilectionem boni temporalis igitur faciliter fertur
32in dilectionem summi boni per se propter se probatur consequentia quia ex quo virtutes naturales in-
33clinat naturaliter ad deum sequitur consequens illatum

26 Respondendum quod multiplex est causa quare
34creatura rationalis facilius diligit bonum temporale quam deum non obstante naturali inclinatione
35ad ipsum deum

27 Primo ad hoc quod feratur fruitive in deum requiritur consideratio et deliberatio
36et cognitio divinae bonitatis quae non est sine difficultate magna

28 Sed ad hoc quod diligatur bonum
37temporale non requiritur discursus non requiritur electio unde origenes virtus est tar-
38da vitium vero princeps philosophus 2o Ethicorum difficile est attingere signum unde ad peccandum
39non requiritur deliberatio nam staret quod creatura teneretur ad deliberandum et non faceret et sic
40vitium non requirit deliberationem ergo dicit origines quod vitium est principes

29 Secundo ad diligendum
41deum super omnia requiritur in hoc statu mentis elevatio sed ad diligendum temporale non
42requiritur hoc ymmo voluntas se ipsa inmediate potest diligere temporale unde virgilius
43in sexto eneydorum
dicit facilis decessus etc.

30 quia dilectio fruitiva dei excedit humanam E72r
1facultatem non obstante inclinatione naturali difficile est deum diligere super omnia

31 Tertia causa
2licet aliqualiter implicetur in priori bona temporalia intuitive et inmediate se ostendunt delectabilia
3et alliciunt voluntatem deus autem non videtur sic in hac vita ut scriptum est deum nemo vidit unquam
4et sic quia deus non movet obiective inmediate ibi etc et bona temporalia inmediate movent

32 Quarta
5causa quae est potior est cupiditas vel fomes poena peccati scilicet originalis quae inclinat de directo
6contra caritatem ad dilectionem sui ipsius scilicet diligentis propter se cuius activitas maior est quam sic
7activitas inclinationis naturalis

[Corollaria]

[Quod moralis honestas pulchre describitur in natura]

33 primum corollarium quod moralis honestas pulchre describitur
8in natura patet nam ibi res ordinatissima dispositione quantum in eis est tendunt in summum bonum et
9quicquid agunt hoc agunt gratia huius Boetius hominem solum respius actus

34 Patet qualiter ars debet unitari
10vel imitatur naturam nam natura regulatissime agit nam sequendo naturam non potest decipi

35 Patet
11etiam qualiter vita moralis relucet in natura nam licet leges naturales sunt positae scilicet grani
12quod descendat deorsum tamen in casu speciali utitur epyceia nam in casu speciali non descendit
13deorsum sed vel ascendit vel stat propter implere vacuum Sequitur quod natura particularum videtur plus
14diligere bonum commune quam proprium patet in casu posito quod natura particularum bonum proprium dimittit
15et pro sequitur bonum communem

[Quod gradus dilectionis creaturae ad se propter Deum magis est ex divinae bonitatis statuto quam ex diligente creaturae]

36 Sequitur quod gradus dilectionis creaturae ad se propter deum magis
16est ex divino statuto quam diligibilitate creatura nam enim ex diligibilitate quae sit maior
17in creatura creatura se plus diligit sed totum consurgit ex divina obligatione quae
18hoc dedit cuilibet creaturae quod sit plus sollicita de se ipsa cum etiam melius cognoscat
19suas operationes proprias et consurgit ex commissione speciali

[Quod omnis affectio commodi est contra inclinationem naturalem]

37 Sequitur quod omnis affectio
20commodi est contra inclinationem naturalem

38 Advertendum quod in homine tria concurrunt scilicet inclinatio
21naturalis et inclinatio cupiditatis et huiusmodi sunt absolute et sunt ab homine separabiles Alia
22est caritas

39 Et est advertendum quod inclinatio cupiditatis quae vocatur habitualis dilectio
23commodi semper inclinat creaturam ad diligendum se propter se et semper inclinatio naturalis est
24in contrarium quia semper in ultimum finem

40 Et sic inclinatio cupiditatis est est formalior
25quam illa naturalis et ideo sive gratia nullus pater bene operari quia inclinatio cupiditatis vincit liber-
26tatem arbitrii Ideo requiritur tertia inclinatio quae est prima adiutiva et elevativa scilicet inclinatio
27caritatis quae est contraria inclinationem cupiditatis et est formalior Semper est in libertate
28liberi arbitrii bene operari cum gratia et malum evitare et sic sequitur quod semper est victoria
29caritatis ad cupiditatem nisi ex negligentia liber arbitrii unde spiritus iuvatur caritate
30et caro cupiditate et iuxta hoc dicitur "spiritus adversus carnem"

[Quod omnes primi motus sunt ex cupidititate]

41 Sequitur ulterius quod omnes primi
31motus sunt ex cupiditate nam caritas ad hoc quod exeat in actum praerequirit electionem
32debitam id est dictamen practicum et intellectum scilicet deliberationem et per consequens omnis alia operatio
33quae in voluntate producitur producitur ab obiecto et cupiditate ideo omnis primus motus est quodammodo
34creaturae fruitio etc illicitus quia semper propter se diligentem quia voluntas et caritas
35sic se habent quod non operatur caritas nisi voluntas agat deliberate Omnes aliae sunt
36ex cupiditate et quaedam sunt culpabiles scilicet quando circa aliquod obiectum voluntas posset
37deliberare et si tenetur sub peccata peccati mortalis est mortale si venialis est veniale

42
38Patet quomodo gratia non corrumpit naturam ymmo perficit quia est conformissima inclinationibus
39naturalibus

[Quod si voluntas esset conformis semper appetitui naturali, semper voluntas esset recta rectitudine naturali]

43 Sequitur quod si appetitus rationalis seu voluntas semper esset conformis appetitui
40naturali et inclinatione naturali semper esset recta vel rectus rectitudine naturali patet quia illa est
41inobliquabilis et semper est recta et numquam peccaret

[Quod si esse aliqua rationalis creatura libera quae esset essentialiter talis quod eius appetitus rationalis non posset esse difformis appetitui naturali quantum ad hoc, esset essentialiter recta]

44 Sequitur quod si posset dari aliqua
42creatura quae essentialiter esset talis scilicet cuius appetitus rationalis non posset esse
43difformis appetitu naturali illa esset essentialiter recta et essentialiter iusta patet quia voluntas E72v
1eius non posset esse difformis secundae naturali

[Quod tota natura immobiliter adhaeret ultimo fine]

45 Sequitur ulterius quod tota natura immobiliter
2adhaeret ultimo fini quasi fruitive patet quia inclinatio naturalis non est removibilis quia terminantur
3ad deum obiective

[Quod ad appetitum rationalem est aliqua dei convictio]

46 patet quod non stante aversione in dyabolo vel in dampnatis quantumque etiam in
4voluntate sit aversio quantum est tamen ex parte inclinationis naturalis est quaedam cum suo fine coniuncto

[Quod quantum ad appetitum naturalem dampnait aliqualiter quietantur]

47
5Sequitur quod quantum ad appetitum naturalem dampnari aliqualiter in deo quietantur Consurgit tamen
6inquietudo ex aliis quae sunt ad poenam dampnationis

Conclusio

48 Advertendum circa istam materiam fruitionis
7quod obiectum illud summum est subiectum a quolibet fruibile iuxta capacitatem suae naturae

49 Secunda
8divina voluntas absolute inmobiliter et neccessario fruitur huiusmodi obiecto nam quaelibet alia potest
9averti

50 Tertio omnis appetitus naturalis iuxta suam naturam et capacitatem fruitur huiusmodi obiecto
10Et consequenter quod solus appetitus rationalis et sola voluntas creata est quae est ab huiusmodi obiecto potest
11averti etc

Apparatus Fontium

    Apparatus Criticus

      Citation

      Peter Plaoul, de Fruitione, Lectio 51, de Fruitione (http://scta.info/resource/ppr-lectio51 )

      Erlangen, Universitätsbibliothek Erlangen-Nürnberg, ms. 511, 71r-72v (http://scta.info/resource/ppr-lectio51/erlang)

      Transcription Resource: http://scta.info/resource/ppr-lectio51/erlang/transcription
      Data source: http://exist.scta.info/exist/apps/scta-app/document/ppr-lectio51/erlang/transcription

      View Explanation of Citation Practices


      Available Manifestations

      Lectio 51, de Fruitione [Erlangen] (Currrent Focus)

      Lectio 51, de Fruitione [Vatican, Pal. lat.]