2 prima
41ex hiis propter quae magis admi-
42ramur divinam providentiam vel sapientiam
43apud intellectum bene dispositum
44clarius appareat eius in mense
45bonitatis et sapientiae profunditas
46sunt enim aliqua contra
47quae intellectus male dispo-
48situs numerat scilicet contra divinam
49sapientiam providentiam propt?m
50bonorum etiam prede sanationem
51et ad nullam ?am finitam
52resolvendo salvaretur ordo
53iustitiae ergo potest omnem regulam
54limitatam istud reducitur
55in aliam omnino in mensam

3
562m corollarium sic male dispositis
57divina providentia est per accidens
58occasio Nam data sed acceptatio
59desperationes et odii Ita viceversa
60bene dispositis est causa spe et amoris
61prima pars patet ex historiis Nam
62plures philosophi vel non negabant
63deum causae vel rebus providere
642a pars probatur nam quidquid operatur
65divina providentia est directiva
66rei in suum finem debitum seu
67bonum et perfectionem ergo ex huiusmodi
68regimine debet consurgere maior regnum
69sic dirigentis et specialiter curantis

4
703m corollarium divinae providentiae cognitio est
71maximum contra fortunae adversitatem
72remedium patet nam cognita
73divina providentia adversitates
74fortunae quae contingunt
75sunt realiter eligibiles et direc-
76tive creaturae in suum finem PV182va
1et perfectionem et secundum dictamen
2rectae rationis eligendi realiter
3ideo illa cognita fortunas aspera-
4nus erit durior scilicet privatio
5sanitatis vel membrorum Tulius
6in libro de transquilans quaest-
7ionibus quod "praedicta ymmo fa-
8ma privatio non sunt mala" etc sunt virtutis patientiae in-
9ductam Exemplum nam aeger aegertans
10sciens evidenter meditum in-
11fallibili posse curare gratanter
12recipit medicina purgativam
13et sufficit ergo proportionaliter causa huiusmodi
14adversitas fortunae sunt realiter
15tamquam medicinae et sanitatis
16spiritualis inductive sequitur quod sunt
17spiritualis inductive sequitur quod sunt
18aplexandae et diligendae

5 Sequitur
19quod etiam in inferno peccata sustinentis
20dampnatae melior quam eius
21carentia patet quia licet non sit
22ad felicitate directiva quia
23dampnati sunt obstinati
24in malitia est tamen creaturae
25praeordinativa quantum cum reatu
26sit compossibile

6 Sequitur quod deus
27non posset circa suam creaturam
28positive sic ordinari quia
29ex hoc rationaliter creaturae debeat
30turbari vel male contentari
31patet Nam omnis executio divinae
32ordinationis circa creaturam
33est effectus divinae providentiae quae
34de necessitate est rei in suum finem
35directivam et ipsius ordinativa

7
36Sequitur quod ceteris remanentibus damp-
37nati deberent rationaliter eligere tanto
38gradu poenae curari et non minori PV182vb
39data optione verbi gratiam si daretur
40optio mediate reatu et aliis secundum
41dictamen rectae rationis deberent
42optare quod poena remaneret
43quia poena tanta est ipsius
44dampnati ordinativa et directiva
45et ergo ex hoc creatura sortitur
46quemdam modum dignitatis et bene
47essendi quantum adhoc Igitur
48ratio recta dictaret etiam stante
49casu dampnationis remissionem
50gradum esse fugendum data
51optione

8 Sequitur quod divina
52prudentia non est nec potest
53esse regula mali respectu mali
54vel culpae in mediate patet
55quia providentia divina est causa
56effectiva et ordinativa rei in suum
57finem Sed peccatum est recte
58dispositio contraria scilicet de ordinativa
59rei igitur super ipsum non cadit
60in mediate executio divinae provi-
61dentiae patet quia pure se habet
62permissive respectum culpae Et
63quidquid sit peccatum vel substantia
64vel actus quae utique bona
65est vel actu vel alia habitudo
66relativa quae sit tantae imper-
67rectionis quod non requirit cuiquam
68dei sed deus solum praemittit Et
69istud salvaretur apud ponen-
70tes relationes distinctas quae
71dicunt quod huiusmodi relationes
72non sunt entitates sed modi quidam

9
73Simile est de ponentibus complexe
74significabilia obiective adextra distincta 2a quia
75dicunt quod non sunt entitates PV183ra
1sic sortes non esse est entitas ymmo
2aeternum nec dependens adeo nec
3producbile nec indiget causa effectiva
4ita quod ponentes respectus distinctos
5dicerent de peccato Si ponatur
6quod sit actus non tamen sub ratione
7difformitatis divina providentia im-
8mediate est causa divino in mediate nam
9mediate divina providentia est potiorum
10praeordinata ut meliora eliciat
11Augustinus expedit quosdam peccasse
12fortitor et turpiter et hoc ut postea
13peccatum superbiae ad quod proni erant
14declinarent et sic providentia divina
15ex peccato elicit virtutem scilicet humilitatem
16Apostolus diligentibus Deum omnia co-
17operantur in bonum Etiam peccata
18quia ex peccatis oritur eis humi-
19litas etiam ordinatio Etiam punitio
20quae bona est et universi decorativa
21etiam ut virtutes eliciantur

10 Sequitur
22quod divinum providentia non tollit
23libertatem arbitrii creati patet
24quia ponit ligem arbitrio creato
25ergo dat sibi libertatem ad implendum
26nam dato contrario sequitur contra praecedens
27corollarium quod deus esset causa peccati
28ymmo neccesstaret creaturam ad
29peccandum patet nam si deus det
30legem et necessitet voluntatem
31ad transgrediendum sequitur
32quod necessitet ad peccandum
33ergo de ordinat creaturam quod
34est contra rationem providentiae Nam de
35ratione eius est rem in suum bonum
36dirigere ergo repugnat sibi etc

11
37Sequitur quod stabit cum lege
38positu libertas arbitrii istud
39corollarium concedunt morales etc PV183rb
40excellentiores philosophi et fides ideo licet
41ratio ad conclusionem et est difficilis ad sol-
42vendum vel insolubilis nichilominus
43esset haec veritas tenenda exemplum
44quia stat quod Sortes nesciat a propter quem
45a contradictione defendere quando tamen
46scit omne veram et tamen nullo modo
47stet solvere in solubile factum in
48contrarium ubi recurrendum est ad in-
49firmitatem ingenii vel ingorantiam
50artis dyabolice Ideo licet ratio esset in ista
51natura alicui insolubilis tamen non
52deberet ipsum turbare quia vel
53est ex ignorantia dyabolice vel in-
54firmitate ingenii vel ex auctoritati-
55bus simul tamen deo duce
56solvetur satis apparenter argumentum so-
57litum fieri in ista materia scilicet de
58praedestinatione

12 Sequitur
59quod divina providentia non tollit casum
60et fortunam addo tamen quod respectu
61divinae providentiae nichil est fortuitum
62vel casuale 2a pars debet esse nota
63quia prima causa omnia universaliter
64cognoscit quam nihil latet et nihil
65agit quin ipsa cognoscat omnes
66habitudines effectuum ad suas
67causas nullus effectus accidit
68primae causae pretuo suum intellectum
69quia causa fortuita non
70intendit in effectum per ve?to
71ex sua operatione exemplum de colen-
72te agrum et in ve?te thesauram
73quia finis motus est colere
74terram et seminare pladum et omnino
75latebat thesauri inventum
76vel in loco illo latitatio deus
77autem cognoscit omnes rerum
78habitudines et nichil agit quin PV183va
1a proposito ideo respectum eius nullus
2affectus est fortuitus nec casualis

13
3Sequitur ex hoc quod per ymitationem
4divinae providentiae recedet causa
5fortuita ab effectu fortuito Ita
6quod staret voluntatem creatam
7vel intellectum practicum tantum
8divinam providentiam ymitari quod nihil
9posset sibi fortuite contingere patet
10de anima christi quia 2m magaister ipsa
11cognovit omnia quae verum igitur omnem
12rerum habitudines igitur etc quia
13cuiuscumque effectus videbat finem

14
14Consequenter patet quod intellectus
15propositionis philosophi in libro de bona for-
16tuna dicentis quod ubi maximus
17intellectus ibi minima est fortuna hoc
18enim non oportet intelligere
19quod philosophi elevati ingenio habeant
20fortunam magis asperam Nam
21quantum magis elevatus tanto magis
22videt rerum habitudines ubi
23intellectus non videret et sic maximus
24intellectus qua si omnia quae praevidet
25quae secutura sunt ex suis ele-
26tionibus Ideo raro contingit prae
27aliquid a fortuna quia eviturae a
28fortuna est evenire absque in-
29tentione et praevisione et sic quantum
30ad hoc propter ignorantiam
31causarum vulgus finxit fortu-
32nam esse quodam numeri vel quamdam
33causam latentem quod non
34oportet dicere sufficit enim doc-
35trina a philosopho tradita in 2o physicorum
36et in libro de bona fortuna nihil-
37ominus Advertendum quod fortuna
38potest capi quamcumque modis et ista
39videtur tangeri philosophus in PV183vb
40libro de bona fortuna pro provi-
41dentia divina licet non sit
42effectus fortuitus respectu ip-
43sius est tamen fortuitus respectu
44intellectus vle voluntatis creatae et
45est ex intentione respectu provi-
46dentiae divinae quia staret quod
47specialiter dirigeret sortem adinveni-
48endum the?rum ut dicere unde staret
49quod idem effectus esset fortuitus
50respectum unus voluntatis creatae
51et non respectum alterius hic possunt
52multa dici dicendo ad dicta vellarum

15
53et loca consequenter executionem divinae provi-
54dentiae respectu regiminis universi-
55tam naturalis quam moralis
56quam gratuiti remitto quantum
57ad hoc ad wilhelmum parysiensis
58in libro de universo ubi indu-
59cit qualiter divina providentia
60est diffusa in animata et in inanima-
61ta Albertus in libro de anima-
62libus facit digressionem super
63hoc wilhelmus parysiensis inducit
64quomodo aranea texit fila et
65qua arte et quam ibi relucet
66divina providentia et divina bonitas
67Etiam de formita fungente gra-
68num ne pullulet Similiter
69de apibus quae quasi politice
70civiliter operantur habent regem
71qui non habet puncturam nec acu-
72leum addae Notandum quod reges de-
73bent esse mansueti faciunt ex
74agones quo replentur sic locum
75quod nichil manet vacuum virt?s
76non possunt sic replere locum
77sed ex agones replent inter
78alias figuras quas docuit PV184ra
1apes istam geometriam